Hanâ g xomá Vina Khoury cho biïtë , con gêuë haoã ngotå nayâ , hiïnå àûúcå ngûúiâ dên goiå la â Oreo, trûúcá àêy àaä vaoâ gara àïí ùn trömå baná h sö cö la trong tuã lanå h cuaã cö. “Töi camã thêyë mònh khöng thïí àï í cûaã sö í mú ã ngay ca ã khi co á têmë lûúiá chùnæ , vò con gêuë àa ä thaoá no á ra. Àiïuì ào á khiïnë töi khaá la â lo lùnæ g”, cö noiá . THAN H LONG (theo usatoday.com) Co á caiá la å la â nùm 1954 anh, em nha â êyë vï ì tiïpë quanã Thu ã àö, cha ã biïtë banâ soanå tñnh toaná thï ë naoâ , Baoá Tiïnì Phong vaâ Baoá Thiïuë niïn Tiïnì phong laiå cunâ g vï ì ú ã chung nhaâ bïn sö ë le,ã nha â sö ë 15 cuaã BS Vu ä Tênë (àa ä bo ã ài nûúcá ngoaiâ tûâ 1943) ú ã phö ë Giabui (rue Jabouille) maâ höiì Nhêtå àaoã chñnh Phapá , BS Trênì Vùn Lai, Àö trûúnã g thanâ h Ha â Nöiå dûúiá traoâ cu å Trênì Tronå g Kim àöií cho phö ë caiá tïn múiá la â Hö ì Xuên Hûúng. Con phö ë Hö ì Xuên Hûúng chó daiâ 210m, rönå g 8m keoá daiâ tû â nga ä nùm Ba â Triïuå àïnë gênì cuöië phö ë Quang Trung. Chiïuì daiâ lênî chiïuì rönå g vênî i sò nhû bêy giú.â Laiå mötå sû å la å nûaä . Ào á la â viïcå gênì nhû toanâ bö å caná bö å phoná g viïn cuaã hai cú quan Baoá ú ã Banã Donä Sún Dûúng vïì tiïpë quanã Thu ã àö laiå keoá nhau vï ì caiá nha â to tûúná g 128 Hanâ g Trönë g ngo á ra Bú â Hö!ì Ngûúiâ cuaã hai tú â baoá , co á gia àònh va â àöcå thên (höiì ào á non 80 ngûúiâ , höiì töi rúiâ nùm 1995 hún trùm rûúiä ) àïuì chung caiá nha â têpå thï í nhonä hai phonâ g tùmæ hai nhaâ vï å sinh (goiå cho oacá h thï ë thöi, chûá ky â thûcå la â chó coá hai… ngùn. Ra àunå g vaoâ gùpå trong hoanâ canã h chêtå chöiå êyë co á thï í noiá möiî thanâ h viïn cuaã nha â 128 Hanâ g Trönë g, gia â tre ã nhúná be á hònh nhû phaiã hocå , phaiã tuên thuã caiá cacá h sönë g chung sao àoá àï í khöng bõ xö lïcå h bung toang? Tiïn chó lanâ g 128 Hanâ g Trönë g, cao niïn nhêtë co á le ä la â cu å hoaå sô Tön Àûcá Lûúnå g röiì öng TBT Nguyïnî Thanh Dûúng. Cunâ g cû truá chö î tênì g trïtå nha â 128 conâ co á TBT àêuì tiïn cuaã Baoá Thiïuë niïn Tiïnì Phong (TNTP) nhaâ baoá Quanã Têpå (Pho á TBT Baoá TNTP). … Hêuì nhû chiïuì muönå naoâ , nhêtë la â muaâ nûcå , àïuì diïnî ra caiá canã h xïpë ghï ë bïn nhau ngöiì honá g gio á höì Gûúm. Hònh nhû caná h tre ã chuná g töi phaiã traná h thû á amá anã h cuaã caiá cêu àaiå loaiå “cha ã co á ai vô àaiå trong con mùtæ ngûúiâ hêuì phonâ g”. Têtë nhiïn, ú ã àêy cha ã co á ai phaiã hêuì ai. Nhûng viïcå chuná g töi cunâ g quênì cû cunâ g ú ã chung trong caiá “buönì g” 128 laâ coá thûcå ! Va â phaiã cö ë phaiã luön nhúá va â têm niïmå rùnç g satá satå bïn chuná g töi ú ã mötå cû å ly rêtë gênì la â nhûnä g “nhên vêtå ” nöií tiïnë g! Hoaå sô Tön Àûcá Lûúnå g quênì cöcå aoá may ö rêu tocá trùnæ g cûúcá kia tûnâ g àûúcå Cu å Hö ì ba á vai chuyïnå tro â trong khöng khñ thên gênì thúiâ gian cuå lamâ nhiïmå vu å trang trñ Àaiå höiå Àanã g toanâ quöcë nùm 1951 úã chiïnë khu. Bïn cuå la â nhacå sô Phong Nha,ä Töní g biïn têpå àêuì tiïn cuaã Baoá TNTP ngoá xuï ì xoaâ trong chiïcë may ö racá h lûng nhûng la â chu ã nhên cuaã hún 200 ca khucá viïtë vï ì thiïuë nhi (vïì sau ngûúiâ ta àa ä tön vinh nhacå sô Phong Nhaä co á 5 ca khucá hay nhêtë viïtë vï ì thiïuë nhi). Àêuì thaná g 9/1945, anh quanã ca kiïm phuå tracá h nghi thûcá àöiå kiïm nhacå sô Nguyïnî Vùn Tûúnâ g (tûcá Phong Nhaä sau nayâ ) bêtë ngú â àûúcå múiâ túiá gùpå Bacá cunâ g vúiá mötå sö ë àaiå biïuí khacá . Va â anh nhú á nhû in cêu dùnå do â cuaã Ngûúiâ trong buöií gùpå höm êyë “Cacá chu á phaiã nhú á àï í y,á quan têm túiá sûcá khoeã thiïuë nhi, àùcå biïtå la â cacá em nho ã àaná h giayâ , baná keoå lacå , keoå bötå , tre ã em lang thang”. Ngay sau buöií gùpå ào,á chó mötå chöcë , ca tû â “Ai yïu Bacá Hö ì Chñ Minh hún chuná g em nhi àönì g” cuaã ca khucá nöií tiïnë g àa ä nöië nhau nhanh choná g bêtå ra! Cunä g cênì noiá thïm, höiì êyë kiïnë thûcá êm nhacå cuaã anh quanã ca Nguyïnî Vùn Tûúnâ g chûa phaiã laâ tayâ tùnå ma â anh chó àûúcå öng bö ë laâ mötå cung vùn, mötå nhacå cöng renâ cùpå cho vaiâ ngoná nghï ì trong àoá coá phûúng phapá ky á xûúná g êm cö í lai hy “hö,ì sû,â xang, sûá lñu…” Nhûng coá le,ä camã xucá cönå g vúiá taiâ nùng êm nhacå àa ä khiïnë Phong Nhaä nhanh choná g thùng hoa lamâ nïn thanâ h cöng cuaã mötå ca khucá nöií tiïnë g! Co á mötå höm, caã lu ä tronâ mùtæ khi nghe TBT Phong Nhaä thuêtå laiå mötå chuyïnå bùnç g chêtë gionå g ru ã ró quen thuöcå . … Mötå trûa thaná g 4/1964, toaâ soanå Baoá TNTP, mayá àiïnå thoaiå cuaã Töní g biïn têpå - nhacå sô Phong Nhaä àö í chuöng. - Àönì g chñ coá phaiã la â Töní g biïn têpå Phong Nhaä khöng? - Vêng. Töi laâ Phong Nhaä àêy. Àêuì bïn kia gionå g mötå ngûúiâ xûng la â caná bö å vùn phonâ g Phu ã Chu ã tõch. Ngûúiâ ào á cho biïtë , Bacá Hö ì vûaâ àocå baiâ baoá “Söng Bacå h Àùnç g tû â cöí mauá conâ hönì g” àùng trïn Baoá TNTP sö ë 361, ra ngayâ 10/4/1964. Bacá chó thõ cho chuná g töi hoiã laiå cacá anh vï ì mötå chi tiïtë : Têmë “bùnç g khen” maâ Hûng Àaoå Vûúng Trênì Quöcë Tuênë tû å tay viïtë tùnå g dên lanâ g Yïn Hûng vunâ g Quanã g Yïn ngayâ xûa co á cöng phöië húpå vúiá quên nhaâ Trênì àaná h giùcå Nguyïn Möng trïn söng Bacå h Àùnç g... ngayâ êyë co á conâ lûu giûä àûúcå khöng? Nïuë conâ thò nay úã àêu? Nhacå sô Phong Nhaä nghe xong toatá hïtë mö ì höi. Trúiâ úi tú â baoá cuaã mònh múiá ra ma â Öng Cu å àa ä àocå . NS Phong Nha ä chútå nhú á ra cacá h àêy cunä g chó ñt höm, nhaâ sû ã hocå tre ã tuöií Lï Vùn Lan (la â cönå g tacá viïn àönì g thúiâ la â cö ë vênë lõch sûã cho Baoá TNTP), gianã g viïn Khoa Lõch sû,ã Trûúnâ g Àaiå hocå Töní g húpå Ha â Nöiå - mötå cönå g tacá viïn nhiïtå tònh cuaã Baoá TNTP àaä gûiã cho TBT Phong Nhaä baiâ baoá co á tûaå àï ì “Söng Bacå h Àùnç g tû â cö í mauá conâ hönì g”. Tacá gia ã lêyë butá danh An Ly. Baiâ baoá àûa cêu chuyïnå rêtë hay conâ lûu truyïnì trong nhên dên vunâ g Quanã g Yïn (Quanã g Ninh) vïì viïcå tûúná g quên Trênì Hûng Àaoå àa ä tû å tay viïtë têmë “bùnç g khen” gûiã tùnå g dên lanâ g Yïn Hûng vò àaä coá thaânh tñch trûåc tiïëp giuáp àúä àöåi quên cuãa Trêìn Hûng Àaåo bñ mêåt xêy dûång haâng coåc trïn söng Baåch Àùçng chùån thuyïìn giùåc; goáp phêìn laâm nïn chiïën thùæng oai huâng cuãa quên vaâ dên ta trïn söng Baåch Àùçng. Nghe xong, nhacå sô Phong Nhaä thu á thêtå vúiá àönì g chñ caná bö å vùn phonâ g cuaã Bacá rùnç g: - Thûa anh, chi tiïtë ma â Bacá hoiã bêtë ngú â qua.á Àï í chuná g töi hoiã laiå nha â sûã hocå Lï Vùn Lan, tacá gia ã baiâ baoá ... Chuã nhêåt 2/6/2024 6 BAOÁ TIÏNÌ PHONG PHATÁ HAN H TÊTË CA à CACÁ NGAY TRONG TUÊNÌ nTRAà SAÁCH LAÅI THÛ VIÏÅN SAU 84 NÙM Mötå cuönë sacá h cuaã nha â vùn Arthur Conan Doyle àaä àûúcå tra ã laiå thû viïnå ú ã Phênì Lan sau 84 nùm. Thû viïnå Trung têm Helsinki Oodi cho biïtë , trïn manå g xa ä höiå rùnç g mötå ngûúiâ gênì àêy àa ä mang àïnë cuönë tiïuí thuyïtë Ngûúiâ tõ nanå cuaã Doyle, vúiá hanå tra ã sacá h vaoâ ngayâ 26/12/1939. “Muönå conâ hún khöng”, baiâ àùng viïtë . Thu ã thû Heini Strand cho biïtë , hiïnå khöng roä vò sao cuönë sacá h laiå qua á hanå 84 nùm, nhûng baâ àûa ra mötå gia ã thuyïtë . “Thöng thûúnâ g, nhûnä g cuönë sacá h nayâ chó àûúcå tòm thêyë khi co á ngûúiâ xem qua àöì àacå cuaã nhûnä g ngûúiâ thên àaä qua àúiâ ”, ba â noiá . “Viïcå tra ã laiå cuönë sacá h co á thï í khöng phaiã la â àiïuì àêuì tiïn maâ ngûúiâ mûúnå nghô àïnë lucá ào”á , ba â noiá . TROÅNG HOAN G (theo cnn.com) nPHAÁT HIÏÅN TRANH VEÄ MÚÁI TAÅI POMPEII Nhûnä g bûcá tranh cacá àêuë sô do tre ã em ve ä la â mötå trong nhûnä g khamá pha á múiá nhêtë taiå tanâ tñch cuaã thanâ h phö ë La Ma ä cö í àaiå Pompeii (Y)Á . Cacá bûcá ve ä bùnç g than àûúcå tòm thêyë trong quaá trònh khai quêtå I’Insula dei Casti Amanti, mötå cumå nha â ú ã cöng viïn khaoã cö í Pompeii. Öng Gabriel Zuchtriegel, giamá àöcë di tñch, cho biïtë cacá bûcá ve ä co á thï í àûúcå thûcå hiïnå búiã mötå hoùcå nhiïuì àûaá tre ã trûúcá khi thanâ h phö ë bõ pha á huyã búiã vu å phun traoâ nuiá Vesuvius vaoâ nùm 79 sau Cöng nguyïn. “Cunâ g vúiá cacá nha â têm ly á hocå , chuná g töi àaä ài àïnë kïtë luênå rùnç g nhûnä g àûaá tre ã àa ä ve ä vï ì cacá àêuë sô va â thú å sùn sau khi àûúcå nhòn thêyë trûcå tiïpë chû á khöng phaiã dûaå trïn tranh anã h. Chuná g co á le ä àa ä chûná g kiïnë tênå mùtæ nhûnä g trênå chiïnë ú ã àêuë trûúnâ g”, öng noiá . “Canâ g ngayâ , Pompeii canâ g tiïtë lö å nhûnä g khamá pha á múiá tuyïtå vúiâ , qua ã thûcå mötå rûúng kho bauá phi thûúnâ g”, Bö å trûúnã g Vùn hoaá Y,Á öng Gennaro Sangiuliano, cho biïtë . TROÅNG HOAN G (theo reuters.com) nCON GÊËU CHUYÏN TRÖÅM ÀÖÌ ÙN VÙÅT Camera an ninh àaä ghi laiå canã h mötå con gêuë àötå nhêpå vaoâ mötå ngöi nha â ú ã California (My)ä va â ùn trömå chó mötå moná àö ì duy nhêtë : mötå goiá baná h quy Oreo. Àoanå video àûúcå ghi laiå taiå khu vûcå Canyon Crest Drive úã thanâ h phö ë Monrovia cho thêyë con gêuë vaoâ nha â qua cûaã sö í va â ra ngoaiâ vúiá goiá baná h Oreo lunã g lùnè g trïn miïnå g. Hanå chotá (ngayâ 26 /12/1939) bïn trong cuönë Ngûúiâ tõ nanå cuaã Arthur Conan Doyle Bûcá tranh veä cacá àêuë sô taiå Pompeii Xaä höåi Con gêuë ra khoiã nha â vúiá goiá baná h Oreo Baoá “anh” ra àúiâ ngayâ 16/11/1953. Baoá “em” thò khai sinh ngayâ 1/6/1954. Cunâ g sinh taiå Banã Donä , xaä Thanh La (nay laâ xa ä Minh Thanh) huyïnå Sún Dûúng, tónh Tuyïn Quang. Anh, em nha â êyë , Baoá Tiïnì Phong va â Baoá Tiïnì phong - Thiïuë nhi (sau laâ Baoá Thiïëu niïn Tiïìn phong, ngayâ nay laâ Baoá Thiïëu niïn Tiïìn phong vaâ Nhi àöìng) thúiâ àiïmí nayâ àïuì ú ã tuöií thêtë thêpå ca ã röiì . [ XUÊN BA ] Cêuì thang húã - löië lïn Toaâ soanå Baoá TNTP vaâ Tiïnì Phong Yïuë nhên cuaã tú â TNTP mötå thúiâ Chuyïån “ngûúâi haâng xoám” Thiïëu
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==