Chuã nhêåt 2/6/2024 Nhòn ra thïë giúái 12 BAOÁ TIÏNÌ PHONG PHATÁ HAN H TÊTË CA à CACÁ NGAY TRONG TUÊNÌ [ HOAI VY ] (theo bbc.com, ngayâ 26/05/2024) Cuöcå chayå àua ra ngoaiâ khöng gian àang ngayâ canâ g tùng töcë . Trong hai nùm túiá , Nasa coá kï ë hoacå h àûa cacá phi hanâ h gia trúã laiå Mùtå trùng. Tramå Vu ä tru å Quöcë tï ë (ISS), àûúcå thiïtë kï ë àï í hoatå àönå g trïn quyä àaoå trong 15 nùm nhûng hiïnå àaä bûúcá sang nùm thûá 26, se ä súmá àûúcå thay thï.ë Cacá nha â khoa hocå àang xem xetá kha ã nùng thûcå hiïnå cacá sû á mïnå h khöng gian xa xöi coá ngûúiâ laiá . Thïm vaoâ ào á la â sû å gia tùng nhanh choná g cuaã cacá dû å aná du lõch lïn àïnë ròa khöng gian. Têtë ca ã àùtå ra mötå cêu hoiã lúná : Chuná g ta se ä ùn gò khi àïnë ào?á “Àö ì ùn la â thû á giupá cacá phi hanâ h gia minh mênî . Àö ì ùn ngon, àa danå g, phu â húpå vúiá nhu cêuì cuaã tûnâ g phi hanâ h gia la â àiïuì cötë yïuë àï í sû á mïnå h khöng gian thanâ h cöng. Töi nghô moiå ngûúiâ àaná h gia á thêpë têmì quan tronå g cuaã no”á , Tiïnë sô Sonja Brungs, Phoá trûúnã g nhomá àiïuì hanâ h phi hanâ h gia taiå Cú quan Vuä tru å chêu Êu (ESA) cho biïtë . Hiïnå taiå , cacá phi hanâ h gia àûúcå cung cêpë nhûnä g tuiá nho ã àûnå g bûaä ùn àa ä àûúcå chuêní bõ sùné . Nhûnä g bûaä ùn nayâ àïnë tû â cacá cöng ty sanã xuêtë thûcå phêmí chuyïn biïtå va â sau ào á àûúcå àöng khö, khûã nûúcá hoùcå öní àõnh nhiïtå . Cacá phi hanâ h gia seä thïm nûúcá àï í hêm noná g hoùcå lamâ nguöiå àö ì ùn. Ho å cunä g co á thï í mang theo mötå bûaä ùn àùcå biïtå àï í nhú á vï ì quï nha â (moná nayâ cunä g cênì àûúcå chï ë biïnë cêní thênå va â öní àõnh nhiïtå ). Co á mötå sö ë thûcå phêmí phaiã traná h: bêtë cû á moná gò co á manã h vunå , nhû baná h mò, khöng àûúcå àûa vaoâ khöng gian vò chuná g co á thï í dï î danâ g bay lung tung trong möi trûúnâ g tronå g lûcå thêpë , nghôa laâ chuná g co á thï í bõ hñt phaiã hoùcå rúi vaoâ thiïtë bõ quan tronå g. Muöië bõ hanå chï ë do cú thïí dû å trû ä natri trong khöng gian theo cacá h khacá , dênî àïnë tònh tranå g loanä g xûúng nhanh hún. Rûúuå cunä g khöng àûúcå phepá sû ã dunå g vò no á anã h hûúnã g àïnë hï å thönë g taiá chï ë nûúcá thaiã trïn ISS. “Sûå àöií múiá chùcæ chùnæ la â mötå vênë àï.ì Cacá phi hanâ h gia ú ã trong khöng gian chó sau sauá thaná g se ä nhú á àö å gionâ cuaã àö ì ùn. Àiïuì thûcå sû å quan tronå g cho sûcá khoeã tinh thênì la â nhiïuì kïtë cêuë àö ì ùn khacá nhau vaâ àùcå biïtå la â àöië vúiá cacá sû á mïnå h khöng gian xa xöi, hoå cênì co á nhiïuì loaiå thûcå phêmí khacá nhau”, cö Brungs noiá . Vaoâ nùm 2021, Nasa àaä phatá àönå g Thû ã thacá h Thûcå phêmí Khöng gian nhùmç khamá pha á nhûnä g cacá h taoå ra thûcå phêmí múiá vúiá nguönì taiâ nguyïn hanå chï,ë giamã thiïuí lûúnå g racá thaiã , àönì g thúiâ cung cêpë thûcå phêmí an toanâ , bö í dûúnä g va â ngon miïnå g àï í co á thï í thûcå hiïnå sû á mïnå h daiâ hanå trong vu ä tru.å Cöng ty Solar Foods, coá tru å sú ã taiå Helsinki (Phênì Lan), laâ mötå trong 8 cöng ty àaä vûútå qua giai àoanå cuöië cuaã cuöcå thi. Y Á tûúnã g àaná g chu á y á cuaã ho å la â sû ã dunå g chêtë thaiã khöng gian àïí taoå ra protein. Öng Artuu Luukanen, Phoá Chuã tõch vï ì Khöng gian vaâ Quöcë phonâ g cuaã Solar Foods cho biïtë : “Chuná g töi taoå ra thûcå phêmí tû â hû khöng, theo àuná g nghôa àen”. Cöng ty cuaã öng àa ä phatá hiïnå ra mötå loaiå vi khuêní ùn àûúcå ú ã vunâ g nöng thön Phênì Lan, chuná g phatá triïní bùnç g cacá h ùn hönî húpå carbon dioxide, hydro vaâ oxy. Kïtë qua ã la â mötå nguönì protein tûâ vi khuêní . Protein coá thï í àûúcå pha trönå vúiá nhiïuì hûúng võ hoùcå kïtë cêuë khacá nhau àïí taoå ra nhiïuì loaiå thûcå phêmí bö í dûúnä g, chùnè g hanå nhû mò önë g, thanh protein, cacá loaiå thõt thay thïë va â thêmå chñ laâ thûcå phêmí thay thïë trûná g. “Trong bêtë ky â möi trûúnâ g sönë g naoâ ngoaiâ khöng gian, banå àïuì co á sùné hai loaiå khñ thaiã chñnh: hydro vaâ carbon dioxide. Vò vêyå , nhûnä g gò chuná g töi àang noiá ú ã àêy khöng chó laâ cöng nghï å sanã xuêtë thûcå phêmí vu ä tru,å maâ se ä la â mötå phênì khöng thïí thiïuë cuaã hïå thönë g kiïmí soatá möi trûúnâ g va â hö î trú å sû å sönë g”, öng Luukanen cho biïtë . Protein cuaã Solar Foods coá thï í àûúcå chuyïní thanâ h danå g bötå nhaoä hoùcå bötå mõn, röiì trönå vúiá bötå mò va â cacá nguyïn liïuå thûcå phêmí thöng thûúnâ g khacá àïí taoå ra cacá loaiå thûcå phêmí giauâ protein nhû mò önë g, thanh protein vaâ thêmå chñ ca ã sö cö la. Cacá thñ nghiïmå àang tiïpë tucå khamá pha á xem liïuå no á co á thï í àûúcå trönå vúiá dêuì va â biïnë thanâ h àö ì ùn co á kïtë cêuë nhû bñt tïtë hay khöng bùnç g cacá h sû ã dunå g mayá in 3D. Thûcå phêmí tûúi sönë g cunä g la â mötå khña canå h cênì cên nhùcæ : trong khi viïn vitamin coá thï í giupá ñch, cacá phi hanâ h gia cênì sanã phêmí tûúi. Cacá thûã nghiïmå vênî tiïpë tucå tòm hiïuí vï ì cacá h trönì g rau trong möi trûúnâ g khöng tronå g lûcå , khöng aná h saná g mùtå trúiâ àöcå àaoá nayâ . ISS coá mötå vûúnâ rau nhoã riïng trïn tauâ , núi cacá phi hanâ h gia nghiïn cûuá sû å phatá triïní cuaã thûcå vêtå trong möi trûúnâ g vi tronå g lûcå . Trú ã laiå Traiá àêtë , Phonâ g thñ nghiïmå Interstellar trïn àaoã Merritt (My)ä àa ä phatá triïní mötå hï å thönë g taiá taoå möàun sinh hocå àï í sanã xuêtë rau xanh, nêmë va â thêmå chñ ca ã cön trunâ g; cöng ty cunä g lotå vaoâ vonâ g chung kïtë trong Thû ã thacá h Thûcå phêmí Khöng gian cuaã Nasa, cunâ g vúiá Enigma of the Cosmos ú ã UcÁ , mötå cöng ty àang nghiïn cûuá cacá h phatá triïní cêy non trong vuä tru.å Mötå kha ã nùng co á thï í xayã ra la â tûúng lai cuaã thûcå phêmí khöng gian se ä bao gömì nêmë . Ba trong söë sauá cöng ty lotå vaoâ vonâ g chung kïtë Thû ã thacá h Thûcå phêmí Khöng gian àang nghiïn cûuá cacá y á tûúnã g xung quanh nêmë . Cöng ty Mycorena úã Thuyå Àiïní àa ä phatá triïní mötå hï å thönë g kïtë húpå vi taoã va â nêmë àï í taoå ra mycoprotein (mötå loaiå protein coá tû â mötå loaiå nêmë , thûúnâ g àûúcå sû ã dunå g trong cacá sanã phêmí thay thïë thõt). “Nêmë rêtë linh hoatå . No á co á thï í phatá triïní trïn cacá chêtë nïnì khacá nhau vaâ lúná nhanh. Mötå hï å thönë g nho ã va â hiïuå qua ã co á àu ã kha ã nùng sanã xuêtë lûúng thûcå cho phi hanâ h àoanâ . No á cunä g rêtë chùcæ chùnæ , co á kha ã nùng chönë g bûcá xa,å cunä g nhû dïî baoã quanã va â vênå chuyïní ”, öng Carlos Otero, ngûúiâ lamâ viïcå trong nhomá nghiïn cûuá va â phatá triïní taiå Mycorena giaiã thñch. Khi cacá cöng ty tû nhên ngayâ canâ g tham gia vaoâ cuöcå àua vu ä tru,å thò cú höiå cho cacá àêuì bïpë tû nhên cunä g tùng theo. Àêuì bïpë Rasmus Munk cuaã nha â hanâ g Alchemist àûúcå gùnæ sao Michelin úã Copenhagen (Àan Macå h) la â mötå trong nhûnä g ngûúiâ chuêní bõ cêtë caná h. Anh Munk gênì àêy àa ä húpå tacá vúiá SpaceVIP àïí phucå vu å traiã nghiïmå ùn uönë g phong phuá trïn tauâ Spaceship Neptune cuaã Space Perspective, núi veá co á gia á 397.000 banã g Anh (12,9 tyã VND) möiî ngûúiâ cho chuyïnë ài keoá daiâ sauá giú â túiá ròa khöng gian. Anh Munk laâ mötå trong nhiïuì àêuì bïpë nhòn thêyë tiïmì nùng trong viïcå phucå vu å nhûnä g khacá h du lõch giauâ sang trïn cacá chuyïnë bay thûúng maiå vaoâ vu ä tru.å Cho du â nhûnä g tiïnë bö å nayâ dûúnâ g nhû chó danâ h cho söë ñt ngûúiâ co á àu ã kha ã nùng chi traã cho mötå chuyïnë ài nhû vêyå (hoùcå cacá phi hanâ h gia), sû å phatá triïní cuaã thûcå phêmí khöng gian khöng chó xoay quanh nhûnä g gò chuná g ta se ä ùn trong möi trûúnâ g khöng tronå g lûcå , ma â conâ la â nhûnä g gò chuná g ta co á thï í ùn trïn chñnh Traiá àêtë . Thû ã thacá h Thûcå phêmí Khöng gian cuaã Nasa cunä g àûúcå thiïtë kï ë àï í taoå ra cacá hï å thönë g thûcå phêmí tiïn tiïnë àïí mang laiå lúiå ñch cho chuná g ta trïn Traiá àêtë , taoå ra nhûnä g con àûúnâ g múiá àïí sanã xuêtë thûcå phêmí trong nhûnä g möi trûúnâ g khùcæ nghiïtå va â khan hiïmë taiâ nguyïn. Giai àoanå thû á ba cuaã Thû ã thacá h Thûcå phêmí Khöng gian cuaã NASA seä àûúcå tiïnë hanâ h vaoâ muaâ he â nayâ , nhùmç kiïmí tra thïm xem cacá dû å aná nayâ hoatå àönå g nhû thïë naoâ trong àiïuì kiïnå giönë g khöng gian. n Tûúng lai cuãa nïìn êím thûcå ngoaâi vuä truå Mùtå trùng coá thï í la â núi sinh sönë g cuaã loaiâ ngûúiâ , nhûng chuná g ta se ä ùn gò khi àïnë ào?á Cacá nha â khoa hocå coá thï í taoå mò önë g va â thanh protein tûâ khöng khñ, nhûng àoá múiá chó la â bûúcá khúiã àêuì . ISS co á vûúnâ rau nhoã trïn tauâ Hayä thû ã tûúnã g tûúnå g: Banå “henå ho”â vúiá 600 ngûúiâ trong khu vûcå lên cênå ma â khöng cênì go ä mötå tin nhùnæ naoâ . Mötå con bot nhoã àa ä thay mùtå banå tham gia nhûnä g cuöcå tro â chuyïnå “lamâ quen” vaâ se ä cho banå biïtë nhûnä g ngûúiâ ma â banå thûcå sû å muönë gùpå mùtå . Theo cö Whitney Wolfe Herd, ào á la â tûúng lai cuaã viïcå henå ho.â Cö Wolfe Herd laâ ngûúiâ saná g lêpå va â chu ã tõch àiïuì hanâ h cuaã Bumble, mötå ûná g dunå g gùpå gú ä va â kïtë nöië nhùmç khuyïnë khñch phuå nû ä mú ã lúiâ trûúcá . Mùcå du â nïnì tanã g gênì àêy àa ä thay àöií tñnh nùng nayâ , cö Wolfe Herd cho biïtë cöng ty seä luön ghi nhúá “Sao Bùcæ Àêuí ” cuaã ho:å “Mötå nïnì tanã g ky ä thuêtå sö ë an toanâ hún, tûã tï ë hún cho cacá möië quan hïå lanâ h manå h vaâ cöng bùnç g”. “Chuná g töi àùtå phu å nû ä vaoâ thï ë chu ã àönå g khöng phaiã àï í ha å thêpë àanâ öng, maâ àï í chênë chónh laiå cacá h chuná g ta àöië xû ã nhau”, cö noiá . Giönë g nhû cacá ûná g dunå g khacá , Bumble hiïnå àang khamá pha á thï ë giúiá AI - àiïuì ào á àönì g nghôa vúiá sû å thay àöií trong cacá h con ngûúiâ tûúng tacá vúiá nhau trong thúiâ àaiå cuaã chatbot. Trong tuênì nayâ , cö Wolfe Herd tuyïn bö ë taiå Höiå nghõ thûúnå g àónh Cöng nghï å Bloomberg úã San Francisco (My)ä rùnç g, no á co á thï í giupá töië ûu hoaá quaá trònh ghepá àöi. “Nïuë banå muönë nghô xa hún, trong tûúng lai banå co á thïí co á mötå nhên viïn höî trú å AI àï í henå ho â hö å banå vúiá cacá nhên viïn höî trúå khacá . Va â sau ào á banå khöng cênì phaiã noiá chuyïnå vúiá 600 ngûúiâ nûaä . No á seä quetá toanâ bö å thanâ h phö ë cho banå va â noiá : “Àêy laâ ba ngûúiâ ma â banå thûcå sûå cênì gùpå ” ”, cö cho biïtë . “Vò vêyå , trong tûúng lai gênì banå co á thï í têm sû å vúiá nhên viïn höî trú å henå ho â AI va â chia se ã nhûnä g möië lo cuaã mònh. Sau ào,á no á seä giupá banå renâ giuaä banã thên àïí trú ã nïn tötë hún va â cung cêpë cho banå nhûnä g lúiâ khuyïn hûuä ñch àï í giao tiïpë vúiá ngûúiâ khacá ”, cö Wolfe Herd giaiã thñch. Nïuë nhûnä g tñnh nùng nayâ thûcå sû å xuêtë hiïnå trïn Bumble trong tûúng lai, chuná g se ä tacá àönå g àïnë traiã nghiïmå cuaã hanâ g triïuå ngûúiâ . Theo dû ä liïuå tû â Business of Apps, trong khi Tinder vênî nùmæ giû ä phênì lúná thõ phênì taiå My ä (27%) thò Bumble chó xïpë ngay sau (26%). Trong quyá 4 nùm 2023, doanh thu cöng ty tùng 13,2% lïn 273,6 triïuå USD so vúiá nùm 2022. Töní g sö ë ngûúiâ dunâ g tra ã phñ cunä g tùng 16,4% lïn 4 triïuå USD, so vúiá 3,4 triïuå USD nùm trûúcá ào.á Sû å giao thoa giûaä AI va â tònh yïu àûúcå coi la â höiì chuöng canã h baoá cho cöng chuná g. Vaoâ nùm 2021, ûná g dunå g kïtë banå AI Replika bõ chó trñch nùnå g nï ì sau khi chñnh quyïnì Anh phatá hiïnå mötå thanh niïn 19 tuöií àa ä lïn kï ë hoacå h amá satá Nû ä hoanâ g sau khi anh ta nghe theo lúiâ khuyïn cuaã ngûúiâ banå gaiá AI trïn ûná g dunå g. Cacá chuyïn gia cunä g bayâ to ã lo ngaiå vï ì sû å thiïuë vùnæ g khuön khöí phapá ly á va â àaoå àûcá trong cacá ûná g dunå g xêy dûnå g möië quan hïå sêu sùcæ vúiá AI, vönë àûúcå taoå ra vúiá mucå àñch kiïmë lúiå nhuênå . Hún nûaä , mötå phên tñch vïì 11 ûná g dunå g chatbot tònh camã àûúcå tö í chûcá phi lúiå nhuênå Mozilla Foundation phatá hanâ h vaoâ thaná g Hai cho thêyë gênì nhû moiå ûná g dunå g trong thûã nghiïmå àïuì baná dû ä liïuå ngûúiâ dunâ g, chia se ã dû ä liïuå àï í quanã g caoá hoùcå khöng cung cêpë àêyì àu ã thöng tin vïì vênë àï ì nayâ trong chñnh sacá h quyïnì riïng tû cuaã ho.å n [ NGOCÅ DIÏPÅ ] (theo fortune.com, ngaây 16/05/2024) Theo cö Whitney Wolfe Herd, ngûúiâ saná g lêpå va â laâ Chu ã tõch Àiïuì hanâ h cuaã ÛnÁ g dunå g henå ho â Bumble, tûúng lai cuaã viïcå henå ho â se ä thöng qua AI vaâ AI se ä thay mùtå ngûúiâ dunâ g ài lamâ quen vúiá ngûúiâ khacá . Khi AI thay banå ài “henå ho”â Cö Whitney Wolfe Herd, CEO cuaã Bumble Phi hanâ h gia ESA Matthias Maurer cêmì goiá thûcå phêmí tû â quï hûúng Àûcá cuaã öng trïn tauâ khöng gian
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==