6 KHOA GIÁO n Thứ Ba n Ngày 14/5/2024 Ưu tiên cho các nhà khoa học trẻ GS.TS Vũ Thị Thu Hà, Phó Viện trưởng Viện Hóa học Công nghiệp Việt Nam, Giám đốc Phòng thí nghiệm trọng điểm Quốc gia về lọc hóa dầu, Bộ Công Thương, cho biết, Phòng thí nghiệm trọng điểm Quốc gia về lọc hóa dầu hoạt động hoàn toàn tự chủ. Phòng thí nghiệm được xây dựng theo hướng mở, thu hút các chuyên gia lĩnh vực chuyên ngành, đa ngành trong và ngoài nước, các doanh nghiệp. Vì phải “sống độc lập từ khi sinh ra” nên Phòng thí nghiệm luôn đi bằng “2 chân” là nghiên cứu cơ bản - nghiên cứu cơ bản định hướng ứng dụng và nghiên cứu phát triển - ứng dụng công nghệ. Theo bà Hà, phòng thí nghiệm, nhà khoa học đều đứng trước thách thức về việc tạo ra chuỗi giá trị sản phẩm, hay còn gọi là vượt qua “thung lũng chết” trong ứng dụng khoa học và công nghệ. Mỗi công trình nghiên cứu, để đi đến thực tế gồm 3 công đoạn: sáng chế và công nghệ; sản xuất; bán hàng dịch vụ. “Thung lũng chết” ở đây, theo bà Hà, là khâu sản xuất, tạo liên kết giữa doanh nghiệp và nhà khoa học. Với cách đi “2 chân” song song, đến nay, Phòng thí nghiệm đã có nguồn nhân lực đổi mới sáng tạo, nguồn vật lực đa năng; sở hữu “ngân hàng công nghệ” có bản quyền, lần lượt được ứng dụng; sở hữu “ngân hàng sản phẩm” độc đáo, an toàn, lần lượt được thương mại hóa. Trong đó, có nghiên cứu sau 10 năm đã sản xuất và thương mại hóa là phụ gia tiết kiệm nhiên liệu và giảm khói thải đang được ứng dụng tại nhà máy xi măng Tân Thắng, Tam Điệp, Thăng Long, Cẩm Phả, Hạ Long… HÌNH THÀNH CÁC NHÓM NGHIÊN CỨU TRẺ GS.TS Hoàng Anh Tuấn, Hiệu trưởng Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐH Quốc gia Hà Nội, thông tin, trường hiện có 20 nhóm nghiên cứu; có 190/400 cán bộ, giảng viên tham gia. “Số lượng tương đối ổn, nhưng hiệu quả chưa được như kì vọng, nguyên nhân do kinh phí phần lớn chưa đủ điều kiện để các nhóm nghiên cứu hoạt động mạnh”, ông Tuấn nói. Năm năm qua, kinh phí đầu tư cho nghiên cứu khoa học của Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn dao động 25-27 tỷ đồng/năm. Năm 2024 dự kiến khoảng 30 tỷ đồng. Trong gói kinh phí này, ngân sách nhà nước cấp về cho trường thông qua ĐH Quốc gia Hà Nội cao nhất là 5 tỷ đồng, còn năm 2024 dự kiến bằng 0 vì phải xây dựng dự án đấu thầu. Nguồn thứ 2 là từ bộ, ngành, địa phương, quốc tế dao động 15-18 tỷ đồng, tức 50%, trích từ nguồn thu của trường khoảng 50%. Về nhóm nghiên cứu mạnh, ông Tuấn khẳng định, trong lĩnh vực khoa học nhân văn có chậm hơn so với các lĩnh vực khác. Ông Tuấn ủng hộ quan điểm đầu tư cho nhà khoa học để nhà khoa học “đẻ” ra bài báo, không đầu tư cho một bài báo hay vài bài báo cụ thể. “Sẽ phải dành ngân sách để xây dựng nhóm nghiên cứu mạnh. Quản lí nhà nước cần thể chế cụ thể hơn các chính sách, cần chi tiết hóa yêu cầu sản phẩm; thực tiễn hóa lộ trình cần đầu tư dài hơi, không xé lẻ”, ông Tuấn nói. Phát biểu tại tọa đàm, Thứ trưởng Bộ KH&CN Trần Hồng Thái nhấn mạnh: “Nền khoa học công nghệ của Việt Nam như một cơ thể, các nhóm nghiên cứu mạnh như những tế bào. Một cơ thể muốn khỏe mạnh, muốn phát triển được thì các tế bào phải vững mạnh. Đẩy mạnh các nhóm nghiên cứu mạnh phát triển tại Việt Nam chính là sự kết nối lâu dài, là sự bình ổn để các cơ sở nghiên cứu tồn tại và phát triển trong tương lai”. Ông Thái cho hay, Bộ KH&CN không quá ưu tiên, tập trung vào các hướng nghiên cứu dàn trải, chỉ để công bố quốc tế, mà ưu tiên cho các nhà khoa học trẻ. Hiện nay, tỉ lệ các nhà khoa học trẻ tham gia hỗ trợ Nafosted trên 5%, hướng tới sẽ trên 7%. Dự kiến Bộ hỗ trợ tối đa 5 năm cho mỗi đề tài nghiên cứu. Muốn có nhóm nghiên cứu mạnh phải xây dựng, hình thành nhóm nghiên cứu trẻ. Do đó, trong các chương trình, Bộ sẽ thay đổi chính sách để hỗ trợ các nhóm nghiên cứu trẻ làm tiến sĩ ở các cơ sở đào tạo, tập trung trả lương cho cộng tác viên song hành cùng nghiên cứu sinh. NGHIÊM HUÊ Ngày 13/5, tại tọa đàm xây dựng các nhóm nghiên cứu xuất sắc, các nhà khoa học cho rằng, điểm khác biệt nổi bật nhất so với trước đây khi nói về nghiên cứu khoa học là không còn tình trạng “ôn nghèo kể khổ” mà tập trung bàn hướng đi để đưa các nghiên cứu phục vụ đời sống xã hội, ưu tiên cho các nhà khoa học trẻ. Nhóm nghiên cứu liên ngành về Y sinh và Sức khỏe của ĐH Quốc gia Hà Nội làm việc trong phòng thí nghiệm ẢNH: DIỆP AN Ngày 13/5, Trường ĐH Mở Hà Nội, Trường ĐH Mở TPHCM phối hợp tổ chức hội thảo quốc gia chuyển đổi số trong giáo dục mở thúc đẩy học tập suốt đời và xây dựng xã hội học tập. Phát biểu khai mạc, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn khẳng định, chuyển đổi số trong giáo dục đang diễn ra mạnh mẽ, với mục tiêu tận dụng tiến bộ của công nghệ trong nghiên cứu, giảng dạy và học tập để từng bước nâng cao chất lượng, mở rộng cơ hội tiếp cận, tăng cường hiệu quả quản lý và xây dựng nền giáo dục mở thích ứng trên nền tảng số. “Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số đòi hỏi người lao động phải có năng lực số. Nhà trường chính là nơi đào tạo, bồi dưỡng và phát triển năng lực thiết yếu đó”, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn khẳng định. TS. Dương Thanh Long, Trường ĐH Mở Hà Nội, cho biết, khảo sát của Việt Nam năm 2019 cho thấy, người dân từ 18 tuổi trở lên đang học tập chỉ có 3,6 triệu người/65 triệu người (trên 5%), trong khi ở châu Âu tỉ lệ này là 43%. Chuyển đổi số trong giáo dục mở đang gặp khá nhiều thách thức như khoảng cách số của người học; năng lực công nghệ thông tin của người dạy chưa cao; kinh phí cho giáo dục còn khiêm tốn; rủi ro về an toàn, riêng tư và sức khỏe tâm thần… Từ đó, ông Long đề xuất giải pháp kết nối và khai thác các nguồn lực bên ngoài cùng với bên trong cơ sở đào tạo để cung cấp cách thức, nội dung, môi trường học tập chất lượng, đa dạng cho người học. Bộ GD&ĐT đang xây dựng Dự thảo Đề án thí điểm mô hình giáo dục ĐH chủ yếu tập trung hệ thống khóa học trực tuyến mở (MOOCs) để kết nối, chia sẻ nội dung, môi trường học giữa các cơ sở đào tạo và cung cấp cho người học. Khi giáo dục thu hút được các nguồn lực từ bên ngoài sẽ giảm nhẹ cho người học, đặc biệt trong điều kiện tự chủ hiện nay. Theo TS Kim Mạnh Tuấn, khoa Quản lí giáo dục, Trường ĐH Giáo dục, ĐH Quốc gia Hà Nội, có 3 thách thức đối với giáo dục trong bối cảnh hiện nay: thay đổi nghề nghiệp, thay đổi bối cảnh kinh tế, toàn cầu hóa. Từ 3 yếu tố này đã dẫn đến những chênh lệch năng lực số giữa các quốc gia. Các nhà lãnh đạo cần thúc đẩy một môi trường văn hóa đổi mới sáng tạo, khuyến khích sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI). Giải quyết vấn đề bất bình đẳng và thiếu công bằng trong tiếp cận AI và tài nguyên liên quan là một thách thức lớn mà các nhà lãnh đạo và quản lý giáo dục cần giải quyết. NGHIÊM HUÊ Thách thức chuyển đổi số trong giáo dục mở Các chuyên gia nhìn nhận chuyển đổi số trong giáo dục mở, giáo dục suốt đời là cơ hội để nâng chất lượng nguồn nhân lực quốc gia. Trao 10 giải nhất cuộc thi khởi nghiệp Quốc gia học sinh sinh viên Chiều 13/5, Ngày hội khởi nghiệp Quốc gia của học sinh, sinh viên (HSSV) lần thứ VI, năm 2024, chính thức khép lại sau 2 ngày diễn ra. Chương trình do Bộ GD&ĐT phối hợp T.Ư Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tổ chức tại TP Cần Thơ. Một trong những hoạt động chính của Ngày hội khởi nghiệp Quốc gia lần thứ VI là vòng Chung kết Cuộc thi HSSV với ý tưởng khởi nghiệp lần thứ VI (SV_STARTUP- lần thứ VI). Ban tổ chức cuộc thi đã nhận được hơn 700 dự án khởi nghiệp từ HSSV của hơn 200 trường đại học, cao đẳng, trung cấp, trường phổ thông toàn quốc gửi tham gia. Sau vòng sơ loại và bán kết, Ban Giám khảo đã chọn ra 80 dự án xuất sắc nhất vào Vòng Bình chọn và vòng Chung kết. Kết quả, với khối SV, có 5 giải Nhất thuộc về ý tưởng khởi nghiệp của SV các trường ĐH: Bách khoa Hà Nội, Ngoại Thương, Thủy Lợi, Đà Nẵng và Tây Nguyên. Với khối HS, có 5 ý tưởng khởi nghiệp được trao giải Nhất, trong đó có 4 ý tưởng từ HS Hà Nội và TPHCM (mỗi địa phương 2 giải); giải Nhất còn lại trao cho ý tưởng của HS tới từ Lạng Sơn. HÒA HỘI Chuyển đổi số trong giáo dục mở mở ra cơ hội tiếp cận giáo dục cho mọi người “Bộ đặt hàng các hướng nghiên cứu cho nhóm nghiên cứu mạnh. Trong đó ưu tiên các ngành như Ứng dụng năng lực điện tử, Công nghệ sinh học, Bán dẫn, Khoa học Xã hội và Nhân văn sau đó ưu tiên tiếp các ngành khác”. Thứ trưởng Bộ KH&CN TRẦN HỒNG THÁI
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==