Nguyễn Khoa ĐiÃm có 1.378 câu, Trường ca Sư đoàn (1980) cÚa Nguyễn Đức Mậu våi 1.847 câu, Đường tới thành phố (1978) - 1.713 câu. Trong 30 bài thơ viết và Điện BiÂn hay nhất cũng chÝa có tác ph´m nào dung lÝợng và t²m bao quát nhÝ Giao hưởng ĐiÇn BiÂn våi 2.299 câu thơ. Ông NguyÂn nhận thấy, tác ph´m cÚa Hữu Thỉnh có những chi tiết khá lý thú nhÝ việc quân ta bắt đÝợc dù cÚa Pháp th® m×t bức thÝ và hai cuÔn tiểu thuyết gài cho De Castries. Sau đó theo yÂu c²u cÚa ta, tÝång De Castries cũng cà lính mang cờ trắng sang nhận hàng vÃ. Đây là đồ vợ ông ta gài cho chồng… Giao hưởng ĐiÇn BiÂn có những kho®ng l¼ng c®m xúc nhÝ c®nh ngÝời lính t® tơi làa đ°n h°nh phúc nghẹn ngào khi chiến trÝờng vừa im tiếng súng: “Ta muốn lÂn đỉnh núi nào cao nhất, gọi thật to hai tiếng ‘mÁ ơi’/ Năm mươi sáu ngày đÂm máu làa/ Hôm nay ta giành lại nụ cười”. Tuy nhiÂn, ông NguyÂn vẫn mong mỏi “Giao hưởng ĐiÇn BiÂn có thÂm nhiÃu hơn những đo°n thơ tâm tÈnh nhÝ thế, dễ hiểu nhÝ thế. VÈ nhiÃu khi tác gi® ph®i xô theo những sự kiện bà b×n, nÂn những dòng thơ trữ tÈnh giàu c®m xúc còn ít”. Thách thức lån nhất đÔi våi trÝờng ca sà thi là xây dựng nhân vật anh hùng làm tâm điểm. Ông NguyÂn phân tích thi pháp và xây dựng nhân vật sà thi cÚa Hữu Thỉnh dựa trÂn quan niệm “Điện BiÂn trong mỗi con ngÝời”, trân trÑng những ai đã có m¼t æ trận đánh lÌch sà này. Hữu Thỉnh huy đ×ng tất c® các cá nhân và binh chÚng hợp thành vào b®n trÝờng ca này, các văn nghệ sË (riÂng văn thơ có TÔ Hữu, Hữu Mai và Tr²n D²n đÝợc nhắc tÂn) cũng đÝợc dành riÂng cho m×t chÝơng gÑi là Binh chÚng tinh thần… Tuy nhiÂn, ông NguyÂn vẫn mong muÔn, trÝờng ca sà thi cÚa Hữu Thỉnh “dành thÂm sự chú ý khắc hÑa vài nhân vật trung tâm để làm rÐ ràng hơn t²m vóc cÚa ngÝời chiến thắng và b®n lËnh cÚa ngÝời Việt Nam ta thông qua những chi tiết sinh đ×ng đời thÝờng”. CÜ thể là ChÚ tÌch Hồ Chí Minh và Đ°i tÝång VÐ NguyÂn Giáp: “Hai ngÝời lính ấy tiÂu biểu cho cÔt cách, dũng khí, tâm hồn Việt Nam. HÑ sÔng ra sao trong những ngày tháng đó, hÑ xứng đáng là anh hùng cÚa sà thi Điện BiÂn. Hữu Thỉnh có thừa b®n lËnh để hiểu rÐ điÃu đó khi anh dành chÝơng 10 nói và thÝ Bác và c® đo°n mæ đ²u và sự kiện Bác đi chiến dÌch biÂn giåi”. Ông kết luận, trÝờng ca sà thi thÝờng có đ× bi tráng, riÂng Giao hưởng ĐiÇn BiÂn “nhiÃu tráng hơn bi”. N.M.HÀ 9 n Thứ Hai n Ngày 22/4/2024 VĂN HÓA - GIẢI TRÍ ĐÀO HẦM ĐỂ XUYÊN NÚI M×t bÝåc ngo¼t then chÔt không thể bỏ qua khi nói và chiến thắng Điện BiÂn PhÚ, đó là khÔi b×c phá n¼ng 960kg đã đÝợc b× đ×i ta kích nổ g²n đỉnh đồi A1, nơi có h²m ng²m cÚa quân đÌch. TrÝåc đó, B× chỉ huy chiến dÌch Điện BiÂn PhÚ đã xác đÌnh việc áp sát tiÂu diệt các lô cÔt, công sự cÚa đÌch không kh® thi vÈ đÌch đã tập trung binh, hỏa lực m°nh nhất và đây. VÈ vậy, b× chỉ huy đã v°ch ra m×t kế ho°ch “lấy h²m trÌ h²m”: b× đ×i ta sẽ đào m×t đÝờng h²m bí mật ch°y thẳng tåi lô cÔt đÌch phía đỉnh đồi rồi chuyển khÔi b×c phá vào trong và kích nổ. Dự kiến đây sẽ là “cú đấm ngàn cân” để h° nÔc-ao lực lÝợng cÚa Pháp t°i đồi A1. Ông MiÃu kể, Đ°i đ×i công binh M83 thu×c Trung đoàn công binh 151, Đ°i đoàn 351 đÝợc giao nhiệm vÜ đào đÝờng h²m. DÜng cÜ đào h²m vẫn chỉ là cuÔc chim và xẻng. Càng vào sâu, đất càng cứng và môi trÝờng càng thiếu dÝçng khí làm nhiÃu đồng chí bÌ ngất. Chiến thuật đÝợc điÃu chỉnh: Chỉ bÔ trí m×t ngÝời đào, những ngÝời còn l°i xếp thành hàng dài ngoài càa h²m, dùng qu°t nan qu°t dÝçng khí vào trong. Dù vậy, cứ nàa tiếng là ph®i thay ca m×t l²n vÈ việc đào h²m quá hao sức lực. Để không bÌ phát hiện, b× đ×i ta cho đất đÝợc đào ra vào các túi dù, chuyển ra ngoài rồi đắp vào những bờ hào, bờ công sự. Sau 15 ngày, đÝờng h²m dài 47 mét đã hoàn thành, dù vẫn còn cách h²m ng²m cÚa quân đ×i Pháp kho®ng 30 mét. Các chiến sË xếp thành hàng dài, l²n lÝợt chuyÃn tay nhau từng khÔi b×c phá n¼ng kho®ng 20kg vào trong h²m cho tåi khi đÚ khÔi lÝợng 960kg. Đúng 20h30’ ngày 6/5/1954, các đồng chí Nguyễn Phú XuyÂn Khung, Nguyễn Điệt và Nguyễn B°ch điểm hỏa khÔi b×c phá. Tiếng nổ hóa ra không quá lån, nhÝng rung chấn là rất m°nh, làm c® qu® đồi rung lÂn b²n bật nhÝ có đ×ng đất. VÜ nổ đã phá hÚy m×t sÔ lô cÔt, chiến hào và tiÂu diệt ph²n lån đ°i đ×i dù sÔ 2 cÚa đÌch. “Nhân lúc đÌch còn đang ho®ng lo°n, hiệu lệnh tổng công kích đÝợc phát đi, b× binh chúng tôi từ mÑi hÝång lập tức xông lÂn, đánh chiếm h²m chỉ huy đồi A1. Ta và đÌch giành giật nhau từng chiến hào, từng Ü súng, cuÔi cùng tåi sáng ngày 7/5/1954, đồi A1 đã thu×c và ta”, ông MiÃu kể. BÙN - MÁU VÀ HOA ChiÃu tÔi ngày mùng 7/5, lá cờ Việt Nam tung bay trÂn h²m tÝång De Castries (tÝång Đờ Cát), chiến dÌch Điện BiÂn PhÚ thắng lợi hoàn toàn. ĐÂm hôm ấy, ông MiÃu cùng các chiến sË dẫn tù binh Pháp ra bờ sông Nậm RÔm, giam t°m vào những chiếc lÃu dựng bằng dù cÚa đÌch. Những đồng đ×i cÚa ông, có ngÝời hét lån vÈ vui mừng, có ngÝời hát vang, có ngÝời ngồi khóc nức næ… “Còn tôi chỉ nói våi đồng đ×i rằng “SÔng rồi. Chúng ta sÔng rồi”. Lúc ấy, tôi không rÐ mÈnh vui hay buồn, chỉ c®m thấy mÈnh may mắn. Tiểu đ×i 12 ngÝời cÚa tôi chỉ còn 5 ngÝời sÔng sót”, ông MiÃu tr²m ngâm. Ngày mùng 8/5, ông MiÃu, ông Chấp cùng những chiến sË Điện BiÂn khác bắt đ²u đi tÈm thi thể cÚa những ngÝời lính đã ngã xuÔng trong những đÝờng hào ngập trong bùn, đất và máu. TrÝa hôm ấy, có 58 thi thể đÝợc tÈm thấy. Không ph®i ai cũng nguyÂn vẹn, nhiÃu đồng chí đi tÈm đồng đ×i khóc nghẹn. Những giÑt nÝåc mắt hòa cùng nÝåc mÝa, rơi trÂn thi thể đồng đ×i… NgÑn đồi A1 giờ đã ngÚ yÂn dÝåi tán lá xanh ngát cÚa những cây nhãn, v®i, tếch, phÝợng đỏ, tùng, thông, đa, tre… và điểm xuyết thÂm màu trắng tinh khôi cÚa hoa ban. Những ngày này, dòng ngÝời thập phÝơng đổ và khu di tích và nghËa trang liệt sË đồi A1 ngày m×t đông. Những cựu chiến sË Điện BiÂn râu tóc đã b°c trắng, vẫn bÝåc đi đ²y tự hào trong màu xanh áo lính. Những cháu hÑc sinh cấp 1, cấp 2 våi gÝơng m¼t ngây thơ lấp ló phía sau vành mũ. Và c® những du khách nÝåc ngoài đi tåi đâu, hÑ tr²m trồ đến đó. Ai cũng dừng l°i hồi lâu trÝåc dòng chữ “A1: bùn - máu và hoa”. (Còn nữa) “Tôi nhớ Đại tướng Võ Nguyên Giáp từng dặn dò rằng, “Chúng ta không được để đồng chí nào hy sinh mà không được về nghĩa trang cùng với các đồng đội”. Đến nay, đã có tổng cộng 644 liệt sĩ được đưa về an nghỉ tại Nghĩa trang liệt sỹ A1. Mong rằng, trong tương lai, sẽ còn có thêm nhiều đồng chí nữa được đưa về đây an nghỉ, để tâm nguyện của Đại tướng được hoàn thành…”. Ông MIỀU xúc động Cổng vào khu di tích đồi A1 AI, XEM GÌ, Ở ĐÂU? NGƯỜI LÍNH CỤ HỒ TRONG GIAI ĐIỆU TỰ HÀO THÁNG 5. DÌp kỷ niệm 134 năm sinh cÚa ChÚ tÌch Hồ Chí Minh, Giai điÇu tự hào tháng 5 chÑn kể l°i những câu chuyện hào hùng cÚa những ngÝời lính b× đ×i cÜ Hồ, thông qua chÝơng trÈnh nghệ thuật đ¼c sắc. Khán gi® đÝợc nghe những câu chuyện xúc đ×ng và Bác và những ngÝời lính cÜ Hồ, våi sự xuất hiện cÚa nhiÃu nhân chứng lÌch sà. NhiÃu ca khúc đi cùng năm tháng, ca khúc ngợi ca ChÚ tÌch Hồ Chí Minh do các thế hệ nghệ sË g°o c×i và ca sË trẻ thể hiện đan xen våi các cu×c giao lÝu c®m đ×ng. TrÝờng quay ngợp sắc cờ đỏ sao vàng t°o nÂn hÈnh ®nh đẹp và xúc đ×ng. BẢO HÂN TÁI HIỆN TÌNH YÊU THỜI CHIẾN. MV ca nh°c Trái tim giữa bầu trời måi ra mắt cÚa ca sË TrÌnh ĐÈnh Quang tái hiện câu chuyện tÈnh yÂu đẫm nÝåc mắt trong thời chiến. Câu chuyện lấy c®m hứng từ đám cÝåi không có chú rể cÚa Đ°i tá Nguyễn Văn D²n và bà Nguyễn ThÌ ThÝờng. Nam ca sË đã liÂn hệ, xin phép và nhận đÝợc sự đồng ý cÚa gia đÈnh Đ°i tá Nguyễn Văn D²n để mang câu chuyện này lÂn MV. Anh chÑn phát hành Trái tim giữa bầu trời g²n dÌp kỷ niệm Gi®i phóng miÃn Nam, thÔng nhất đất nÝåc 30/4 mong muÔn nhắc l°i những trang sà vẻ vang cÚa đất nÝåc và khơi dậy tÈnh yÂu Tổ quÔc. GIA LINH Hình ảnh xúc động tại trường quay ghi hình Giai điệu tự hào tháng 5 MV Trái tim giữa bầu trời lấy cảm hứng từ chuyện tình của Đại tá Nguyễn Văn Dần và bà Nguyễn Thị Thường Giao hưởng Điện Biên vừa có buổi ra mắt hoành tráng tại trụ sở Hội Nhà Văn Việt Nam ẢNH: BTC về Điện Biên Phủ Tác giả Hữu Thỉnh: “Việc chuẩn bị cho tập trường ca này chỉ thực sự đến với tôi từ sau khi nghỉ hưu. Đúng khi có thời gian tập trung cho sáng tác, thời kỳ sung sức đã đi qua. Những cái gì được gọi là chớp sáng, là bay bổng, xuất thần khi bước vào tuổi 80 đã trở nên vơi hụt, sút giảm ngoài ý muốn. Hơn nữa, quan niệm viết về lịch sử của tôi từ khi viết Giao hưởng Điện Biên cũng khác lúc còn trẻ. Tôi cho rằng, viết về lịch sử, điều quan trọng hàng đầu là phải tôn trọng sự thật lịch sử. Trong trường ca này, các bạn có cảm thấy những sự kiện lịch sử được gia công hơn so với sự bay bổng, cất cánh là bởi lý do như vậy. Và cũng do quan niệm có thay đổi, nên trong trường ca này, tôi đã dành một chương mở đầu để viết về chuyến xuất ngoại bí mật của Bác đầu năm 1930, tiếp đó là chiến dịch biên giới. Tôi nghĩ nếu không có thành công của hai sự kiện trên, chúng ta gặp vô vàn khó khăn để đánh thắng một tập đoàn cứ điểm hùng mạnh như Điện Biên Phủ”.
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==