Cách đây 23 năm, chính nhà thơ Hữu Thỉnh đã trao Gi®i thÝæng Văn hÑc năm 2000 cÚa H×i Nhà văn Việt Nam cho tác ph´m ĐiÇn BiÂn PhÚ - điÅm hÁn lÌch sà cÚa Đ°i tÝång VÐ NguyÂn Giáp, do nhà văn Hữu Mai chấp bút. Hữu Thỉnh cho biết, ông đã nhiÃu l²n đÑc l°i tác ph´m này cÚa Đ°i tÝång, và đÝợc truyÃn c®m hứng từ đó dẫn đến quyết đÌnh “ph®i viết m×t cái gÈ đó và Điện BiÂn PhÚ”. “Tôi đã sà dÜng m×t sÔ chi tiết trong cuÔn sách cÚa Đ°i tÝång våi hy vÑng làm tăng thÂm tính sà thi cÚa tác ph´m,” tác gi® cho biết. “MỞ CHIẾN DỊCH ĐIỆN BIÊN PHỦ BẰNG THƠ” TrÝåc khi bắt tay vào viết Giao hưởng ĐiÇn BiÂn vào đúng ngày 7/5/2023, Hữu Thỉnh đã nhiÃu l²n lÂn Điện BiÂn, đến các đÌa danh lÌch sà, g¼p gç m×t sÔ cán b×, chiến sË từng tham gia chiến đấu æ Điện BiÂn, đÑc rất nhiÃu sách báo trong và ngoài nÝåc viết và trận đánh. NhiÃu đồng nghiệp thể hiện sự khâm phÜc dành cho sức viết æ tuổi 82. Nhà thơ Phùng Văn Khai tuyÂn bÔ, Hữu Thỉnh xứng đáng là “anh hùng lao đ×ng” và nói: “NgÝời ta thích đÑc thơ Hữu Thỉnh vÈ thơ ông có chuyện. Từng câu chuyện trong từng chÝơng từng hồi, từng nhân vật. Hữu Thỉnh có những câu thơ viết nhẹ nhÝ không mà rất hay. NhÝ là: Một ngọn đuốc trao tay nhiều thế hÇ/ Mang ĐiÇn BiÂn trong mỗi con người. Câu thơ tho°t nhÈn rất bÈnh thÝờng chữ nghËa thế thôi nhÝng không ph®i Hữu Thỉnh, tôi cho rằng không viết đÝợc. Sẽ l°i hô hào, làm mÈnh làm m´y”. Nhà thơ Tr²n Đăng Khoa khẳng đÌnh: “Våi Hữu Thỉnh, thÂm m×t trÝờng ca là bÈnh thÝờng, anh có 6 trÝờng ca rồi. Tôi mừng cho Hữu Thỉnh là bæi vÈ mæ đÝợc m×t chiến dÌch Điện BiÂn PhÚ bằng thơ ph®i có sức khỏe gh gåm lắm. Våi trÝờng ca này, tôi thấy chàng Hữu Thỉnh 82 tuổi træ và tuổi 28. Cái tuổi mà anh ấy viết trÝờng ca đ²u tiÂn cÚa Sức bền cÚa đất”. Tr²n Đăng Khoa nhận đÌnh, Hữu Thỉnh bám rất sát các mÔc lÌch sà: “Khi chiến tranh rất ác liệt, anh có Sức bền cÚa đất, khi thÔng nhất đất nÝåc anh có Đường tới thành phố. Khi chúng ta có những chiến dÌch để b®o vệ toàn vẹn lãnh thổ và biển Đông, anh có Trường ca BiÅn, và khi chúng ta hÑc tập tÝ tÝæng Hồ Chí Minh anh có Trăng Tân Trào”. Theo Tr²n Đăng Khoa, thơ Hữu Thỉnh m°nh và ®o (kiểu nhÝ câu thơ đÝợc đÝa vào sách giáo khoa: “Có đám mây mùa Hạ/ Vắt nàa mình sang Thu”), nhÝng hai trÝờng ca g²n đây cÚa ông đÃu “không hà ®o m×t chút nào mà đi theo hÝång hoàn toàn thật”. Tr²n Đăng Khoa kể, sau khi nhận đÝợc b®n th®o Giao hưởng ĐiÇn BiÂn có gÑi điện mấy l²n cho Hữu Thỉnh nhÝng ông không bắt máy. Con gái ông b®o, giờ ông ít nghe điện tho°i vÈ tai kém và cũng để tập trung sáng tác. DUNG LƯỢNG KỶ LỤC Để làm rÐ sự bà thế và câu chữ cÚa trÝờng ca Giao hưởng ĐiÇn BiÂn, nhà ph bÈnh Khuất BÈnh NguyÂn liệt kÂ: Từ đÂm 19 (1948) cÚa KhÝơng Hữu DÜng có 672 câu, Những người trÂn càa biÅn (1956) cÚa Văn Cao dài 531 câu, Mặt đường khát vọng (1974) cÚa 8 VĂN HÓA - GIẢI TRÍ n Thứ Hai n Ngày 22/4/2024 ĐÀO HÀO ĐỂ GIẢM THƯƠNG VONG Khi và thăm m®nh đất Điện BiÂn, có lẽ ai cũng muÔn m×t l²n đÝợc tåi thăm khu di tích lÌch sà đồi A1 - m×t biểu tÝợng anh hùng bất diệt cÚa dân t×c Việt Nam trong kháng chiến chÔng Pháp. Đây là nơi đã diễn ra trận đánh ác liệt nhất cÚa chiến dÌch Điện BiÂn PhÚ năm 1954. Khi ấy, đồi A1 chỉ toàn màu vàng cÚa đất, màu đen cÚa khói, thuÔc súng và màu đỏ cÚa máu. Đó là những gÈ còn đÑng l°i trong ký ức cÚa các chiến sË Điện BiÂn năm xÝa nhÝ ông Ph°m Bá MiÃu và ông Nguyễn Hữu Chấp. Cựu binh Nguyễn Hữu Chấp (94 tuổi, nguyÂn là trung đ×i trÝæng m×t trung đ×i súng cÔi 82mm) nhå l°i, ban đ²u bÂn ta đÌnh tác chiến theo kiểu “đánh nhanh thắng nhanh”, nhÝng do tập đoàn cứ điểm cÚa Pháp t°i Điện BiÂn PhÚ quá hùng m°nh nÂn ta ph®i thay đổi phÝơng châm thành “đánh chắc, tiến chắc” để gi®m thÝơng vong. Våi phÝơng châm ấy, hệ thÔng giao thông hào là m×t trong những yếu tÔ cÔt tà. Hỏa lực cÚa đÌch rất m°nh, các lô cÔt và công sự cũng vô cùng kiÂn cÔ, nếu b× binh tiến công trÂn m¼t đất sẽ ph®i chÌu tổn thất rất lån. VÈ vậy, hệ thÔng giao thông hào sẽ che chắn b× đ×i ta khỏi bom đ°n cÚa đÌch, đồng thời b®o đ®m sự bí mật cho các cu×c tiến công cÚa ta. “Trong chiến dÌch Điện BiÂn PhÚ, b× đ×i ta đã đào đÝợc tổng c×ng hơn 400 km h²m, hào æ tất c® những nơi có chiến sự nhÝ đồi A1, C1, D1, Him Lam, Đ×c Lập… Không ai là không đào hào. Ai cũng giữ cái xẻng, cái cuÔc nhÝ bùa h× mệnh. NgÝời đi đến đâu, giao thông hào ph®i đi đến đó. Giao thông hào là m°ch máu cÚa quân đ×i ta trong chiến dÌch Điện BiÂn PhÚ”, ông Chấp nói. Theo cựu binh Ph°m Bá MiÃu (94 tuổi, qu Thái BÈnh, từng chiến đấu t°i Tiểu đoàn 938, Trung đoàn 98, Đ°i đoàn 316), trÝåc khi đào bất kỳ đÝờng hào nào, ta ph®i nắm rÐ đÝợc các vÌ trí lô cÔt, Ü súng đ°i liÂn, bãi mÈn, dây thép gai… cÚa đÌch để luôn đi trÝåc m×t bÝåc. Ngoài ra, b× đ×i ta còn đào thÂm c® những h²m ếch chỉ vừa ba ngÝời ngồi để làm nơi trú ´n, tránh đ°n rocket cÚa đÌch. “Thấy b× đ×i đào h²m, hào vất v® quá, c® Bác Hồ lẫn Đ°i tÝång VÐ NguyÂn Giáp đÃu viết thÝ đ×ng viÂn våi n×i dung: dù con đÝờng phía trÝåc còn rất gian khổ, mong các đồng chí cÔ gắng đoàn kết, vÝợt qua thà thách để hoàn thành nhiệm vÜ đÝợc giao”, ông MiÃu nói. Ngọn đồi A1 giờ đã ngủ yên dưới tán lá xanh ngát của những cây nhãn, vải, tếch, phượng đỏ, tùng, thông, đa, tre… và điểm xuyết thêm màu trắng tinh khôi của hoa ban. Du khách đến đây, ai cũng dừng lại hồi lâu trước dòng chữ “A1: bùn - máu và hoa” được đặt trang trọng trên đỉnh đồi. Dòng chữ “A1: Bùn – máu và hoa” được đặt trên đỉnh đồi A1 Hố sâu tạo ra bởi khối bộc phá nặng gần 1 tấn được bộ đội ta kích nổ n NHÓM PV BAN BẠN ĐỌC KÝ SỰ Bài 8: Đồi A1 – bùn, máu và hoa “Trường ca Giao hưởng Điện Biên sẽ là, nên là món quà tinh thần nằm trong hành trang của bất cứ ai hành hương đến Điện Biên, hoặc nếu không lên Điện Biên thì là cuộc hành hương trong tâm tưởng vào những ngày đầu tháng 5 lịch sử”. Giáo sư PHONG LÊ Hữu Thỉnh cảm ơn các đồng nghiệp “đã có những bài viết rất công phu đánh giá, nhận xét rất khách quan về chất lượng văn học của tập sách”. Ông khẳng định, đó là những bài học quý báu để sửa chữa, hoàn thiện tác phẩm cho những lần tái bản ẢNH: BTC Nhà thơ Hữu Thỉnh vừa cho ra mắt trường ca Giao hưởng Điện Biên gồm 21 chương và 5 phần bình luận theo thể thơ 8 câu, kể về diễn biến chiến dịch Điện Biên Phủ và cuộc sống hôm nay của vùng đất lịch sử này. Tác phẩm nhận được nhiều đánh giá tích cực từ giới chuyên môn. Hữu Thỉnh và “bài thơ” dài nhất
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==