Chuã nhêåt 21/4/2024 5 Kyá sûå “CAÁNH CÛAà SÙTÆ ” CUAà ÀIÏÅN BIÏN PHUà Trong baiâ thú “Hoan hö chiïnë syä Àiïnå Biïn” cuaã nha â thú Tö ë Hûuä coá àoanå : “Mûúnâ g Thanh, Hönì g Cumá , Him Lam/ Hoa mú laiå trùnæ g, vûúnâ cam laiå vanâ g”. Ào á la â 3 àõa danh lúná nhêtë cuaã chiïnë trûúnâ g Àiïnå Biïn Phu.ã Trïn àêtë Àiïnå Biïn, Him Lam ú ã phña Bùcæ , phên khu trung têm Mûúnâ g Thanh úã giûaä va â Hönì g Cumá ú ã phña Nam. Àõa hònh úã Him Lam chuã yïuë la â àöiì thêpë , xen lênî cacá thung lunä g nho,ã coá söng Nêmå Römë chayã qua. Him Lam laâ cacá h goiå trïcå h tû â Hin Àùm cuaã tiïnë g Thaiá . Hin laâ àa,á àùm la â àen. Trong phatá êm, ngûúiâ Thaiá khöng phên biïtå àûúcå phu å êm à va â phu å êm l, böå àöiå ta nghe “àùm” thanâ h “lam” nïn thanâ h ra tïn goiå Him Lam nhû hiïnå nay. Him Lam coá võ trñ quan tronå g hún vò no á la â mötå bï å lö cötë lúná , cacá h phên khu Trung têm 2,5km, aná ngû ä ngay con àûúnâ g tû â Tuênì Giaoá àïnë Àiïnå Biïn Phu.ã Dûúiá àöií la â con suöië co á rêtë nhiïuì phiïnë àa á mauâ àen. Trung têm àïì khaná g Him Lam àûúcå xêy dûnå g trïn ba quaã àöiì , taoå thanâ h 3 cû á àiïmí dï î danâ g hö î trú å cho nhau, phaoá ú ã Mûúnâ g Thanh coá thï í yïmí trú.å Him Lam conâ àûúcå phonâ g ngû å phûcá tapå va â chùcæ chùnæ vúiá hï å thönë g chiïnë haoâ ngang docå nöië liïnì cacá cú quan, hêmì ngêmì va â cacá hoaã àiïmí hiïnå àaiå , àûúcå bö ë trñ thanâ h nhiïuì tênì g. Trong, ngoaiâ cû á àiïmí nayâ conâ co á hï å thönë g mòn, dêy thepá gai. Hanâ g thepá gai co á núi rönå g tû â 100m àïnë 200m. Trung têm àïì khaná g Him Lam àûúcå mïnå h danh laâ “caná h cûaã sùtæ ” cuaã têpå àoanâ cû á àiïmí Àiïnå Biïn Phu.ã Àïnë mûcá , trûúcá trênå àaná h, quên ta bùtæ àûúcå tu â binh tïn laâ Giùcæ Kú. Khi àûúcå ta chùm socá y tï ë chu àaoá , Giùcæ Kú “thanâ h thêtå ” khuyïn: “Töi khuyïn cacá ngaiâ mötå àiïuì , cacá ngaiâ chú á àönå g vaoâ Him Lam vò vaoâ Him Lam laâ tû å nguyïnå vaoâ chö î chïtë ”. Àï í àûúcå “sönë g laiå ” trong bêuì khöng khñ cuaã trênå àaná h Him Lam, chuná g töi àûúcå Thiïuë tûúná g Nguyïnî Tronå g Lû, Chuã tõch Höiå Cûuå chiïnë binh tónh Àiïnå Biïn giúiá thiïuå gùpå ngûúiâ tûnâ g tham gia trênå chiïnë . Àoá la â öng Buiâ Kim Àiïuì , chiïnë sy ä thöng tin trûcå tiïpë cuaã Chñnh uyã Trung àoanâ 165, Àaiå àoanâ 312. Nhaâ öng Àiïuì giúâ nùmç ngay chên suöië canå , núi tûnâ g laâ hanâ g raoâ dêy thepá gai vonâ g ngoaiâ cuaã trung têm àïì khaná g Him Lam nùm xûa. Quï úã Gia Viïnî (Ninh Bònh), chiïnë sy ä Àiïuì nhêpå ngu ä nùm 22 tuöií . Sau huênë luyïnå , chiïnë àêuë ú ã chiïnë dõch Têy nam Ninh Bònh, àún võ öng àûúcå lïnå h di chuyïní lïn Têy Bùcæ . Öng Àiïuì bùtæ àêuì cêu chuyïnå bùnç g viïcå Àaiå tûúná g Vo ä Nguyïn Giapá giao Àaiå àoanâ 312 àaná h trênå mú ã àêuì . “Nïuë cacá àönì g chñ chiïnë thùnæ g thò taoå àiïuì kiïnå cho bö å àöiå ta rêtë nhiïuì , taoå khñ thïë cho cacá trênå àõa khacá . Nïuë cacá àönì g chñ khöng chiïnë thùnæ g bö å àöiå ta thiïtå haiå rêtë lúná . Vò thï,ë du â co á phaiã hi sinh nhiïuì , cacá àönì g chñ phaiã chiïnë thùnæ g”, öng Àiïuì nhú á laiå lúiâ Àaiå tûúná g nhùnæ gûiã . “QUÊN TA VÛA HÖ VÛA TIÏNË NHÛ VU Ä BAOÄ ” “Àuná g 17h5 phutá ngayâ 13/3/1954, 40 khêuí phaoá cú ä tû â 75 mm àïnë cöië 120 mm àönì g loatå nha ã àanå . Ba loatå phaoá cuaã ta trutá baoä lûaã lïn àöiì Him Lam khiïnë quên àõch bêtë ngú â va â thiïtå haiå nùnå g nï.ì Àï í vûútå qua hanâ g raoâ dêy thepá gai, ta phaiã dunâ g àïnë ca ã böcå pha.á Röiì hai trung àoanâ mú ã àûúnâ g, tiïnë thùnè g lïn àöiì Him Lam. Quên ta vûaâ hö, vûaâ tiïnë nhû vu ä baoä ”, öng Àiïuì kï.í Röìi öng tiïëp tuåc, sau hai giúâ àöìng höì, ta chiïëm àûúåc cûá àiïím 1 vaâ nûãa cûá àiïím 2. Taåi cûá àiïím 2, coá möåt khêíu àaåi liïn bùæn ra vúái diïån röång böå àöåi ta hi sinh vaâ bõ thûúng rêët nhiïìu, khöng tiïën thïm àûúåc. “Trong luác nguy cêëp àoá, Tiïíu àöåi phoá Phan Àònh Gioát (luác àoá 32 tuöíi, lúán tuöíi nhêët) duâ bõ thûúng úã chên nhûng tay cêìm khêíu tiïíu liïn vûâa chaåy vûâa bùæn, neám lûåu àaån. Àïën löî chêu mai, anh vûún mònh lêëy àaâ, lao thùèng vaâo löî chêu mai. Khêíu àaåi liïn im bùåt. Quên ta aâo lïn chiïëm lö cöët. Tûâ luác àoá, sûå khaáng cûå cuãa àõch yïëu dêìn. Àuáng 21h30 phuát, quên ta àaä laâm chuã hoaân toaân cûá àiïmí Him Lam”, öng Àiïuì kï.í Theo öng Àiïuì va â cacá cû á liïuå lõch sû ã hiïnå nay, trong trênå chiïnë nayâ , ta tiïu diïtå 200 tïn àõch, bùtæ sönë g 375 lñnh Lï Dûúng, thu giûä toanâ bö å vu ä khñ. Ngay sau ào,á Trung àoanâ 141 thu donå chiïnë trûúnâ g, àûa söë tu â binh vï ì phña sau. Conâ Trung àoanâ 165 tiïnë sang àaoâ haoâ , bao vêy àöiì Àöcå Lêpå ngay trong àïm. Cûá àiïím àöìi Àöåc Lêåp tuy chó coá möåt quaã àöìi nhûng àûúåc böë phoâng kiïn cöë hún, hêìm haâo nhiïìu hún. Vò vêåy, ta àaánh 2 ngaây àïm nhûng chûa chiïëm àûúåc. Cêëp trïn nhêån àõnh, ta phaãi thay àöíi caách àaánh. Vò àõch úã trïn chó cêìn quùng lûåu àaån xuöëng, quên ta bõ thûúng nhiïìu. Coân ta bùæn lïn, chó bùæn vaâo tûúnâ g haoâ … ma â khöng truná g àõch. “Lucá ào,á co á mötå mêtå baoá tû â Tiïuí àoanâ vï ì Trung àoanâ xin thay àöií cacá h àaná h va â chi viïnå lûuå àanå , thu ã phaoá . Mêtå baoá nayâ àûúcå giao cho tiïuí àöiå 3 ngûúiâ , do töi lamâ töí trûúnã g”, öng Àiïuì kï.í Vûútå qua quanä g àûúnâ g chûnâ g 2km tû â trênå àõa vï ì Sú ã chó huy Trung àoanâ , dûúiá la â hêmì haoâ bunâ lêyì , trïn la â lûaã àanå nhûng khöng thïí canã bûúcá chên tiïuí àöiå thöng tin. “Cung àûúnâ g 2km nhûng khöng thïí ài thùnè g, co á lucá chayå dûúiá haoâ , co á lucá trûúnâ trïn caná h àönì g giûaä lanâ àanå khoiá lûaã cuaã àõch. Hai àönì g àöiå töi bõ thûúng nùnå g bõ tutå laiå . Töi cunä g bõ thûúng. Lucá ào,á nghô rùnç g, nïuë chêmå mötå phutá se ä lú ä thúiâ cú nïn töi tû å bùng bo á vïtë thûúng àïí bo â tiïpë , coá lucá nhayã co â dûúiá haoâ . Cuöië cunâ g, töi àïnë àûúcå Sú ã chó huy Trung àoanâ . Töi thöng baoá cho Trung àoanâ trûúnã g Lï Thuyâ röiì lõm ài vò mêtë mauá . Tónh laiå múiá biïtë mònh àaä hoanâ thanâ h nhiïmå vu.å Lûuå àanå , thu ã phaoá àa ä àûúcå chi viïnå kõp thúiâ . Hai ngayâ sau, cûá àiïmí Àöiì Àöcå lêpå bõ tiïu diïtå ”, öng Àiïuì nhú á laiå . Nhûnä g ngayâ sau, trung àoanâ cuaã öng àûúcå lïnå h àaoâ haoâ chia cùtæ sên bay Mûúnâ g Thanh. Àoá la â nhûnä g ngayâ mûa liïn tucå , àêtë thanâ h bunâ lêyì . “Nhiïuì ngayâ khöng nêuë àûúcå cúm, chuná g töi ùn gaoå rang, uönë g nûúcá . Lucá ngu ã thò vaoâ hêmì ïcë h ngay trïn chiïnë haoâ . Cû á tiïuí àöiå 3 ngûúiâ dûaå lûng vaoâ nhau lêyë húi êmë . Möiî ca ngu ã 3 tiïnë g. Àún võ cûá thay nhau àaoâ haoâ va â ngu ã nhû thï.ë Dûúiá haoâ laâ bunâ non, laâ nûúcá , thêmå chñ ca ã mauá trönå lênî . Nhûng tinh thênì chuná g töi khöng nao nuná g. Hún 10 ngayâ sau, haoâ cuaã chuná g töi nöië liïnì 2 àêuì , chia cùtæ sên bay. Lucá ào,á mùtå muiä lêmë lem, khöng nhênå ra nhau nhûng vú ä oaâ sung sûúná g”, öng Àiïuì kï.í Àûúnâ g bùng bõ chia cùtæ , mayá bay àõch vò thïë khöng thïí ha å caná h, buöcå phaiã tha ã ngûúiâ va â hanâ g tû â trïn cao. Va,â quên ta àaä thu àûúcå rêtë nhiïuì chiïnë lúiå phêmí , co á thïm nguönì tiïpë tï,ë sûcá khoeã vêtå chêtë va â tinh thênì cuaã bö å àöiå ta canâ g tùng lïn… (Coân nûäa) [ NHOMÁ PV BANÅ ÀOCÅ ] Àuná g 17h5 phutá ngayâ 13/3/1954, böå àöiå ta nö í suná g vaoâ Him Lam, múã manâ cuöcå töní g tiïnë cöng vaoâ têpå àoanâ cû á àiïmí Àiïnå Biïn Phu.ã Ào á la â “caná h cûaã sùtæ ” cuaã àõch nhûng bõ chuná g ta pha á toang bùnç g sû å mûu trñ va â lonâ g qua ã camã , trong “mûa dêmì , cúm vùtæ ”, trong “mauá trönå bunâ non”… Ngayâ 11/3/1954, Chuã tõch Hö ì Chñ Minh viïtë thû gûiã cacá caná bö,å chiïnë sô trïn mùtå trênå . Ngûúiâ viïtë : “Cacá chu á sùpæ ra trênå . Nhiïmå vu å cacá chu á lênì nayâ rêtë to lúná , kho á khùn, nhûng rêtë vinh quang. Cacá chu á vûaâ àûúcå chónh quên chñnh trõ vaâ chónh huênë quên sû,å vaâ àa ä thu àûúcå nhiïuì thùnæ g lúiå vï ì tû tûúnã g va â chiïnë thuêtå , ky ä thuêtå . Nhiïuì àún võ cunä g àa ä àaná h thùnæ g trïn cacá mùtå trênå . Bacá tin chùcæ rùnç g cacá chu á se ä phatá huy thùnæ g lúiå vûaâ qua, quyïtë têm vûútå moiå kho á khùn gian khöí àï í lamâ tronâ nhiïmå vu å ve ã vang sùpæ túiá . Bacá chú â cacá chu á baoá caoá thanâ h tñch àïí thûúnã g nhûnä g àún võ vaâ caá nhên xuêtë sùcæ nhêtë . Chucá cacá chu á thùnæ g to. Bacá hön cacá chu”á BAOÁ TIÏNÌ PHONG PHATÁ HAN H TÊTË CA à CACÁ NGAY TRONG TUÊNÌ Bö å àöiå ta nemá lûuå àanå tiïu diïtå àõch taiå Him Lam Baiâ 7: Him Lam - “trênå àêuì phaiã thùnæ g” Öng Buiâ Kim Àiïuì kï í laiå giêy phutá mú ã manâ chiïnë dõch Tênë cöng tiïu diïtå cû á àiïmí àöiì Àöcå Lêpå
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==