8 VĂN HÓA - GIẢI TRÍ n Thứ Ba n Ngày 30/12/2025 KỊCH TÍNH ĐÃ CHẠM TRẦN Sau 100 tập phát sóng, Shark Tank Việt Nam chính thức dừng phát sóng, khép lại một trong những chương trình truyền hình thực tế về kinh doanh có sức ảnh hưởng lớn nhất tại Việt Nam trong gần một thập kỷ. Ở giai đoạn đầu, Shark Tank Việt Nam mang đến cảm giác mới mẻ hiếm có trên sóng truyền hình. Lần đầu tiên, những khái niệm như định giá doanh nghiệp, cổ phần, tỷ lệ pha loãng, chiến lược tăng trưởng hay dòng tiền được đưa ra tranh luận công khai trước hàng triệu khán giả. Sự căng thẳng của các “thương vụ bạc tỷ”, những màn mặc cả gay gắt giữa startup và nhà đầu tư ít nhiều đều trở thành trào lưu được chia sẻ rộng rãi trên mạng xã hội. Nhưng chính cấu trúc truyền hình ấy cũng tạo ra bất cập. TS. Nguyễn Văn Điệp (Viện Nghiên cứu phát triển Kinh tế - Xã hội) phân tích: “Mỗi startup chỉ có vài phút trình bày, vài phút phản biện, và một quyết định đầu tư hoặc từ chối mang tính tức thời. Khởi nghiệp, trong thực tế, lại là một quá trình dài, nhiều khúc quanh, nhiều sai lầm, nhiều lần điều chỉnh mô hình kinh doanh, thậm chí là thất bại trước khi tìm được lối đi phù hợp. Khi mọi thứ bị nén lại trong một khung giờ phát sóng cố định, câu chuyện khởi nghiệp buộc phải bị cắt gọt như kiểu bon sai để phục vụ giờ vàng, nó rất khác với quá trình gọi vốn trong thực tế”. Không ít dự án từng gọi vốn thành công trên Shark Tank, nhưng chặng đường hậu phát sóng lại gặp nhiều khó khăn: mô hình không mở rộng được, xung đột cổ đông, thay đổi chiến lược hoặc thậm chí đóng cửa. Đơn cử, một trong những thương vụ nổi bật tại Shark Tank Việt Nam là Soya Garden, chuỗi cửa hàng đồ uống hữu cơ dựa trên sản phẩm từ đậu nành. Startup này từng nhận được cam kết đầu tư khoảng 15 tỷ đồng từ Shark Thủy để đổi lấy 45% cổ phần, trở thành một trong những thương vụ được truyền thông nhắc tới nhất. Tuy vậy, sau chương trình, Soya Garden trải qua giai đoạn mở rộng nhanh nhưng nhiều khó khăn về vận hành, quản trị chuỗi và dòng tiền dẫn đến phải đóng cửa gần hết cửa hàng, cái tên thương hiệu cũng gần như biến mất khỏi thị trường. Trước đó, dự án nhà hàng chay Pema ban đầu nhận được sự quan tâm lớn từ cộng đồng ăn chay và người tiêu dùng quan tâm lối sống lành mạnh, cũng nhận đầu tư từ Shark Thủy với khoảng 3 tỷ đồng cho 80% cổ phần, nhưng sau đó không thể duy trì hoạt động trong môi trường cạnh tranh và chi phí cao, dẫn đến việc ngừng hoạt động hoàn toàn. Một ví dụ khác là Astra, ứng dụng dịch vụ mạng xã hội dành cho du lịch từng gọi vốn thành công khoảng 1 triệu USD từ Shark Hưng trên Shark Tank Việt Nam. Dù được kỳ vọng sẽ kết nối cộng đồng du lịch và phát triển mạnh, khi đại dịch COVID-19 bùng phát, lĩnh vực du lịch chịu tác động nghiêm trọng do các hạn chế di chuyển kéo dài, khiến Astra không thể tăng trưởng như kế hoạch, thậm chí gần như “chết” sau đó không lâu. Cho dù loại bỏ câu chuyện hậu trường thì trên thực tế, theo thời gian, những màn thương lượng từng khiến khán giả hồi hộp đã dần trở nên quen thuộc. Các mô típ lặp lại kiểu như “định giá quá cao”, “sản phẩm chưa đủ khác biệt”, “các shark cùng tranh chốt đơn”, “startup ra về tay trắng”… khiến yếu tố bất ngờ giảm sút. Chương trình không còn đủ mới mẻ để tạo cảm giác khám phá như những mùa đầu. NHẬP NHẰNG GIỮA TRUYỀN CẢM HỨNG VÀ ẢO TƯỞNG Một ý kiến gây nhiều tranh luận là việc Shark Tank, thay vì truyền cảm hứng đúng mức, đôi khi lại tạo ra ảo tưởng khởi nghiệp cho một bộ phận giới trẻ. Hình ảnh các startup bước lên sân khấu, gọi vốn hàng chục tỷ đồng chỉ sau vài phút thuyết trình, dễ khiến nhiều người lầm tưởng rằng khởi nghiệp là con đường nhanh chóng để đổi đời, rằng chỉ cần một ý tưởng tốt và một bài thuyết trình đủ hấp dẫn là có thể thành công. Thực tế khắc nghiệt hơn nhiều. Theo TS. Nguyễn Văn Điệp, khởi nghiệp đòi hỏi kiến thức quản trị, kinh nghiệm thị trường, khả năng chịu áp lực tài chính và tinh thần trong thời gian dài. “Những yếu tố này khó có thể truyền tải trọn vẹn trong một chương trình truyền hình, bởi vì thời lượng phát sóng buộc mọi thứ phải được đơn giản hóa”, chuyên gia phân tích. Chung ý kiến với ông Điệp, TS. Lê Quỳnh Trang cho rằng, nếu truyền hình chỉ nhấn mạnh vào Việc Shark Tank Việt Nam khép lại sau 100 tập phát sóng không gây sốc như nhiều chương trình truyền hình từng dừng đột ngột. Trái lại, đây là cái kết đã được báo trước, khi mô hình gọi vốn trên sóng truyền hình dần bộc lộ giới hạn, cả về kịch tính lẫn khả năng thực thi các dự án khởi nghiệp và nhất là sau khi hàng loạt “shark” vướng vòng lao lý. Shark Tank khép lại sau 7 mùa và 100 tập phát sóng Dừng Shark Tank, không có gì bất ngờ Trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, Thuận Yến có nhiều sáng tác cổ động tinh thần kháng chiến cho các chiến sĩ như Ba lô ta buộc cho chặt, Hát mừng quê ta giải phóng, Mỗi bước ta đi, Bài ca tiếp vận, Người mẹ miền Nam tay không thắng giặc… được nhiều người yêu thích. Đặc biệt, Thuận Yến khá thành công ở mảng ca khúc viết về Chủ tịch Hồ Chí Minh như Mỗi dòng thư Bác sáng ngời niềm tin, Bác Hồ một tình yêu bao la, Miền Trung nhớ Bác, Vầng trăng Ba Đình, Người về thăm quê... thể hiện tình cảm chứa chan của nhân dân, của người chiến sĩ với Bác Hồ luôn có sức lay động lòng người. Với 26 ca khúc viết về Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhạc sĩ Thuận Yến đã được tổ chức Kỷ lục Việt Nam xác lập: Tác giả “Có nhiều sáng tác hay nhất về Bác Hồ”. Về tình ca, nhạc sĩ Thuận Yến cũng rất nổi tiếng với những ca khúc như Gửi em ở cuối sông Hồng, Con gái mẹ đã trở thành chiến sĩ, Màu hoa đỏ… Sự nghiệp sáng tác của nhạc sĩ Thuận Yến càng thăng hoa khi gặp những vần thơ của Hoài Vũ. Sự đồng điệu về tâm hồn của hai nghệ sĩ xứ Quảng đã khiến nhạc sĩ Thuận Yến lựa chọn nhiều bài thơ của Hoài Vũ để phổ nhạc, trong đó có không ít ca khúc được giới mộ điệu yêu thích như Chia tay hoàng hôn (Phổ từ bài thơ Hoàng hôn lặng lẽ của Hoài Vũ). Về hoàn cảnh sáng tác bài thơ Hoàng hôn lặng lẽ, Hoài Vũ kể đó là vào khoảng tháng 6/1966. Một đêm, khi đi công tác qua sông, nhà thơ Hoài Vũ bị địch phục kích và bị thương. Ông bỏ chạy, may sao thấy một nhà dân ven đồng còn sáng đèn, Hoài Vũ đã gõ cửa. Trong nhà chỉ có hai chị em gái. Cô chị tên Hạnh, sau khi biết ông là quân Giải phóng đã mở cửa cho ông vào ẩn náu. Hai chị em đã chăm sóc ông rất chu đáo. Họ băng bó, nấu cháo cho ông ăn và giấu ông dưới hầm bí mật để tránh sự truy bức của kẻ địch. Mãi đến chiều tối hôm sau, khi tình hình đã yên trở lại các cô mới cho Hoài Vũ đi. Để tránh các trạm kiểm tra của địch, cô Hạnh đã đưa cho ông bộ bà ba, nón lá và cây cuốc để giả làm nông dân. Còn cô gái cũng trong bộ đồ trắng, tay xách túi đồ đi bên cạnh nhà thơ như hai vợ chồng nghèo đi thăm ruộng về. Trên đường, cô Hạnh cứ liên tục nhắc ông cứ đi đứng bình thường, đừng lo lắng… Mỗi khi qua trạm, cô lại âu yếm ông như hai vợ n TRỌNG THỊNH KÝ SỰ Nhạc sĩ Thuận Yến tên thật là Đoàn Hữu Công, quê ở Duy Xuyên, Quảng Nam, tham gia cách mạng từ sớm và sở hữu nhiều ca khúc nổi tiếng. “4 ÔNG XỨ QUẢNG” VÀ MỐI DUYÊN VỚI SÔNG VÀM CỎ Kỳ cuối: Chia tay Hoàng hôn Những con người bên dòng sông Vàm Cỏ như Hạnh, Lan, Trường Đại…. đã hóa thành thơ của Hoài Vũ và được Thuận Yến chắp cánh để trở thành các ca khúc đi cùng năm tháng. Nhạc sĩ Thuận Yến hồi trẻ Hình ảnh các startup bước lên sân khấu, gọi vốn hàng chục tỷ đồng chỉ sau vài phút thuyết trình, dễ khiến nhiều người lầm tưởng rằng khởi nghiệp là con đường nhanh chóng để đổi đời
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==