7 n Thứ Ba n Ngày 30/12/2025 KHOA GIÁO THỐNG NHẤT chất lượng và vừa phải tìm ra đặc điểm riêng của bộ sách mới. Bước đầu có khó khăn, vất vả nhưng cô N.T.T cho rằng, việc thống nhất 1 bộ dùng chung sẽ tạo thuận lợi cho học sinh và giáo viên. TRÁNH LÃNG PHÍ Tinh thần chung của chương trình giáo dục phổ thông 2018, SGK không phải là pháp lệnh. Việc làm thế nào còn một bộ sách vẫn bảo đảm dạy học phát triển năng lực theo yêu cầu của chương trình mới được giáo viên, nhà trường đặc biệt quan tâm. Để tránh lệ thuộc SGK, giáo viên cần xác định, đó chỉ là một trong nhiều học liệu. Nền tảng quan trọng nhất vẫn là khung chương trình và mục tiêu phát triển năng lực, phẩm chất của học sinh. Khi nắm chắc chương trình, giáo viên có thể thiết kế các hoạt động dạy học mở, linh hoạt lựa chọn phương pháp, học liệu bổ trợ phù hợp với từng lớp học. Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Phó Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội TP Hải Phòng) cho rằng, để tránh lãng phí cần thực hiện giải pháp sử dụng sách hiện hành như tài liệu tham khảo. Bộ sách thống nhất là chuẩn chính thức, nhưng giáo viên và học sinh có thể tham khảo thêm các bộ sách khác để mở rộng kiến thức. Như vậy, sách cũ không bị bỏ phí, mà trở thành nguồn bổ trợ quý giá. Trước băn khoăn khi triển khai một bộ SGK thống nhất sẽ tác động đến sự đa dạng, sáng tạo trong dạy - học, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga cho hay, điều quan trọng không nằm ở số lượng bộ sách, mà ở cách sử dụng. Bởi, SGK chỉ là phương tiện, không phải mục tiêu. Sáng tạo trong dạy học phụ thuộc giáo viên, phương pháp sư phạm, cách tổ chức lớp học. Giáo viên vẫn có thể sáng tạo trong việc thiết kế bài giảng, gắn với thực tiễn địa phương, sử dụng học liệu mở, công nghệ số khi chỉ còn một bộ sách. Theo đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga, một bộ sách thống nhất không có nghĩa là triệt tiêu sự linh hoạt. Ngược lại, nó tạo ra một chuẩn chung, tránh tình trạng chênh lệch chất lượng giữa các bộ sách, đồng thời tạo nền tảng bình đẳng cho học sinh trên cả nước. Trên nền tảng đó, sự đa dạng có thể đến từ học liệu bổ trợ, tài nguyên số, các hoạt động ngoại khóa. Vấn đề cốt lõi là cơ chế hỗ trợ giáo viên sáng tạo, đổi mới phương pháp giảng dạy. Nếu Nhà nước có chính sách tập huấn, hỗ trợ học liệu, tạo điều kiện để giáo viên chủ động, một bộ sách thống nhất hoàn toàn có thể vừa đảm bảo chuẩn chung, vừa khuyến khích sáng tạo. NGHIÊM HUÊ Theo cô Bùi Thị Hồng Hiệp, Hiệu trưởng Trường Tiểu học và Trung học cơ sở Kim Sơn, xã Hợp Kim, tỉnh Phú Thọ, việc thống nhất sử dụng một bộ SGK mang lại lợi ích kinh tế rõ rệt, điều này giúp phụ huynh tiết kiệm đáng kể chi phí, đặc biệt đối với phụ huynh vùng đặc biệt khó khăn, vùng dân tộc thiểu số. Cô Hiệp cho biết, học sinh của nhà trường đa phần là con em đồng bào dân tộc thiểu số, tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo còn cao. Việc sử dụng thống nhất một bộ SGK không chỉ giúp giảm chi phí cho phụ huynh mà còn tạo thuận lợi cho giáo viên trong tổ chức sinh hoạt chuyên môn, tập trung nghiên cứu, đổi mới phương pháp dạy học phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương. Bên cạnh lợi ích kinh tế trực tiếp, việc sử dụng một bộ SGK còn giúp nâng cao hiệu quả hỗ trợ lẫn nhau giữa các trường học. Khi xảy ra thiên tai, bão lũ, tình trạng thường gặp ở các tỉnh miền núi, các trường trong cùng địa bàn có thể dễ dàng chia sẻ, hỗ trợ sách giáo khoa cho học sinh, góp phần giúp các em sớm ổn định việc học tập, giảm bớt khó khăn cho gia đình. Ngoài ra, việc thống nhất một bộ SGK còn giúp tiết kiệm chi phí đầu tư trang thiết bị dạy học. Các nhà trường không phải trang bị nhiều bộ đồ dùng, thiết bị khác nhau tương ứng với từng bộ sách, từ đó giảm áp lực ngân sách, nhất là đối với các trường ở vùng khó khăn. Theo cô Bùi Thị Hồng Hiệp, bộ SGK “Kết nối tri thức với cuộc sống” hiện nay ở cấp tiểu học có thể tái sử dụng khoảng 40%, ở cấp trung học cơ sở khoảng 50%. Đây là cơ sở quan trọng để tiếp tục nghiên cứu, điều chỉnh theo hướng hạn chế thiết kế bài tập trực tiếp trong SGK, tăng cường sử dụng vở bài tập riêng, nhằm nâng cao khả năng tái sử dụng sách, tiết kiệm hơn nữa cho phụ huynh. “Có thể khẳng định, việc sử dụng thống nhất một bộ sách giáo khoa không chỉ là giải pháp về chuyên môn mà còn mang ý nghĩa xã hội sâu sắc, góp phần giảm gánh nặng chi phí học tập, tạo điều kiện cho con em đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, vùng khó khăn được tiếp cận giáo dục một cách công bằng và bền vững hơn”, cô Hiệp cho hay. VIẾT HÀ Giảm gánh nặng cho phụ huynh Thuận lợi đủ đường Tránh độc quyền học liệu Việc lựa chọn một bộ SGK nhận được sự đồng tình, ủng hộ rộng rãi của cán bộ quản lý, giáo viên và đặc biệt là phụ huynh học sinh ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, vùng đặc biệt khó khăn. “đọc - chép theo sách”. Bộ khuyến khích sử dụng học liệu bổ trợ, tài nguyên số, tài liệu tham khảo, kể cả từ các bộ SGK khác. BỘ GD&ĐT GIÁM SÁT, XỬ LÍ NGHIÊM BIỂU HIỆN TIÊU CỰC Ông Thái Văn Tài nói rằng, việc sử dụng một bộ SGK thống nhất là quyết định quản lí nhà nước, còn việc tổ chức xuất bản, in ấn, phát hành là hoạt động thực thi, chịu sự quản lí, giám sát chặt chẽ của Nhà nước. NXB Giáo dục Việt Nam là doanh nghiệp 100% vốn nhà nước, thực hiện đồng thời nhiệm vụ sản xuất - kinh doanh và nhiệm vụ chính trị, không hoạt động theo cơ chế độc quyền tự do. Bộ GD&ĐT đã và sẽ tiếp tục chỉ đạo theo nguyên tắc, NXB Giáo dục Việt Nam phải tuân thủ khung giá, giá tối đa do Bộ GD&ĐT ban hành, không để tăng giá bất hợp lí, ảnh hưởng đến người dân. Bên cạnh đó, phải bảo đảm cung ứng đủ sách, đúng tiến độ, không để thiếu sách trước năm học mới, nhất là ở vùng khó khăn. Bộ GD&ĐT sẽ giám sát chặt chẽ, tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lí nghiêm các biểu hiện tiêu cực, in lậu, đầu cơ, trục lợi. Đối với học sinh nghèo, vùng khó, Bộ chỉ đạo tiếp tục triển khai các chính sách giảm giá, hỗ trợ, tiến tới miễn phí SGK theo lộ trình. Để có thể triển khai một SGK thống nhất dùng chung cho năm học tới, Bộ GD&ĐT cho biết, thời điểm hiện nay đã và sẽ tiếp tục tập huấn, bồi dưỡng giáo viên theo hướng phát triển năng lực nghề nghiệp, tập trung vào phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá, khai thác học liệu số và sử dụng sách giáo khoa linh hoạt, hiệu quả. Mục tiêu là giúp giáo viên làm chủ chương trình và học liệu, không dạy học máy móc theo sách. Vấn đề đặt ra, khi thực hiện chương trình GDPT 2018 với nhiều bộ sách, Bộ GD&ĐT đã có nhiều đổi mới trong kiểm tra, đánh giá học sinh liệu có bị thay đổi khi quay về một bộ sách. Đại diện Bộ GD&ĐT cho rằng, thống nhất SGK không làm thay đổi nguyên tắc kiểm tra, đánh giá và tổ chức các kỳ thi hiện hành. Bộ GD&ĐT tiếp tục chỉ đạo kiểm tra, đánh giá theo yêu cầu cần đạt của Chương trình giáo dục phổ thông, không dựa vào việc học sinh học theo cuốn sách cụ thể nào, bảo đảm sự ổn định, công bằng và khách quan trong kiểm tra, đánh giá. HÀ LINH Một tiết học của học sinh Trường Tiểu học và Trung học cơ sở Kim Sơn Thầy Trần Ngọc Út, Hiệu trưởng Trường THCS Tây Sơn (TP. Đà Nẵng) cho hay nhà trường hoàn toàn đồng tình với việc chọn một bộ sách dùng chung cả nước. Theo thầy Út, khi dùng chung một bộ sách, việc khai thác sách hiệu quả hơn, giảm sự lãng phí trong việc xuất bản, in ấn và cả kế thừa. “Ở góc độ tái bản, đính chính, dùng chung một bộ sách các chuyên gia mới có thể thống nhất việc góp ý trong cho lần tái bản sau. Còn nhiều bộ thì quá loãng, không thể nào đánh giá, góp ý xuể”, thầy nói. Thầy chia sẻ thêm, trước đây các trường dùng những bộ sách khác nhau, người chịu ảnh hưởng đầu tiên là học sinh. Thầy đơn cử nếu học sinh chuyển trường, các em sẽ phải bắt đầu làm quen với bộ sách mới, phương pháp học mới, đồng thời cũng gây nhiều bất lợi trong việc kiểm tra, đánh giá. Cô Nguyễn Thị Yến, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Trần Nhân Tông bày tỏ rất vui mừng khi biết Bộ Giáo dục và Đào tạo chọn một bộ sách dùng chung toàn quốc. Cô cũng đồng tình với quan điểm dùng một bộ sách sẽ mang đến nhiều ưu điểm, thuận lợi, nhất là đối với học sinh. Khi các em chuyển trường sẽ không bỡ ngỡ, cũng không tốn tiền mua bộ SGK mới. Hiện tại, nhà trường cũng đã thông báo với giáo viên, phụ huynh và học sinh về việc sẽ dùng chung một bộ sách từ năm học 2026 - 2027. Nhiều phụ huynh cũng bày tỏ rất vui vì con không phải xáo trộn, sách cũ có thể cho lại các lớp sau. THANH HIỀN TS Hoàng Ngọc Vinh, nguyên Vụ trưởng Vụ Giáo dục chuyên nghiệp (Bộ GD&ĐT) cho rằng, Bộ GD&ĐT cần công bố công khai tiêu chí đánh giá, hội đồng lựa chọn nhằm đảm bảo tính minh bạch, thuyết phục người dân. Bên cạnh đó, khi quay về sử dụng một bộ sách do một NXB cung ứng, cũng cần đặt ra vấn đề quản lí, giám sát tránh độc quyền học liệu. TS Vinh cũng nói thêm, thời điểm xây dựng 3 bộ sách hiện hành chưa có sự xuất hiện của AI nhưng hiện nay AI đã len vào từng bài học. Như vậy, khi chọn một bộ sách, Bộ GD&ĐT đặt ra vấn đề tích hợp AI vào SGK ra sao để tăng hiệu quả sử dụng cũng như đảm bảo phương pháp dạy học. TS Vinh cũng lo ngại khi đồng nhất một bộ sách sẽ đồng nhất phương pháp dạy học, nguy cơ “đóng băng” đổi mới SGK. Nếu hệ thống vận hành theo tâm thế “SGK là pháp lệnh”, thì giáo viên sẽ dạy theo kiểu “đúng trang - đúng bài”, dễ triệt tiêu tinh thần phát triển năng lực của Chương trình GDPT 2018. HÀ LINH TS Hoàng Ngọc Vinh
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==