Đột tử, hay còn gọi là ngừng tim đột ngột (Sudden Cardiac Death - SCD), là tình trạng tim và tuần hoàn ngừng hoạt động bất ngờ, khiến người bệnh mất ý thức ngay lập tức. Nếu không được cấp cứu kịp thời, nguy cơ tử vong là rất cao. Trái với suy nghĩ lâu nay rằng đột tử chỉ xảy ra ở người cao tuổi, thống kê cho thấy nhóm tuổi từ 12 đến 39 vẫn có nguy cơ, trong đó nam giới chiếm tỉ lệ cao hơn. Từ thực tế điều trị tại Trung tâm Cấp cứu A9, Bệnh viện Bạch Mai, các bác sĩ cho biết nguyên nhân đột tử ở người trẻ thường không liên quan đến xơ vữa mạch vành như ở người lớn tuổi. Thay vào đó, nhiều trường hợp xuất phát từ bệnh cơ tim, tim bẩm sinh, viêm cơ tim sau nhiễm virus, bất thường động mạch vành hoặc các hội chứng rối loạn nhịp tim di truyền như Brugada, QT dài, WPW. Trong những tình huống này, việc ép tim ngoài lồng ngực ngay từ đầu và sử dụng máy sốc điện tự động (AED) sớm có thể quyết định ranh giới giữa sự sống và cái chết. Điều đáng lo ngại, trước khi xảy ra đột tử, không ít người trẻ đã từng xuất hiện các triệu chứng cảnh báo nhưng lại chủ quan bỏ qua. Họ cho rằng cảm giác hồi hộp, tim đập nhanh, đau tức ngực, choáng váng hay thậm chí ngất xỉu chỉ là do mệt mỏi hoặc căng thẳng công việc. Một số trường hợp có biểu hiện co giật còn bị nhầm lẫn với động kinh hoặc bệnh lý thần kinh thông thường. Đặc biệt, nhiều ca ngừng tuần hoàn xảy ra khi người bệnh đang nghỉ ngơi hoặc ngủ - thời điểm dễ bị bỏ sót nhất. Các bác sĩ nhấn mạnh, khoảng 60% trường hợp đột tử ở người trẻ tử vong trước khi đến được bệnh viện. Nguyên nhân chủ yếu là không có người chứng kiến, không được ép tim kịp thời, thiếu AED tại nơi công cộng hoặc nhầm lẫn triệu chứng dẫn đến chậm cấp cứu. Trong khi đó, nếu được CPR ngay từ những phút đầu và sốc điện sớm, tỉ lệ sống sót tăng lên rõ rệt, hơn 90% người bệnh sống sót có thể hồi phục chức năng thần kinh tốt. ĐỘT QUỴ NÃO ĐANG TRẺ HÓA Không chỉ đột tử tim mạch, đột quỵ não cũng đang cho thấy xu hướng trẻ hóa đáng báo động. Nhiều người vẫn nghĩ đột quỵ là căn bệnh của người lớn tuổi, nhưng trên thực tế, trẻ nhỏ và trẻ vị thành niên hoàn toàn có thể mắc bệnh này. Các triệu chứng ở trẻ thường không điển hình, khiến việc phát hiện và đưa đi cấp cứu dễ bị chậm trễ. Mới đây, Khoa Can thiệp mạch thần kinh tiếp nhận một trường hợp bệnh nhi Đ.K. (sinh năm 2017, Hà Nội). Trong lúc đang học, trẻ bất ngờ gục xuống bàn, xuất hiện yếu nửa người bên trái. Nhờ được gia đình đưa đến bệnh viện sớm, các bác sĩ Viện Thần kinh, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 nhanh chóng xác định cháu bị đột quỵ não. Kết quả chụp CT và CTA cho thấy cháu bị nhồi máu não do bóc tách động mạch cảnh trong - não giữa bên phải, một tình trạng hiếm gặp ở trẻ em. Bệnh nhi sau đó được các bác sĩ khoa Can thiệp mạch thần kinh tiến hành nong bóng và đặt stent để tái thông mạch. Nhờ can thiệp kịp thời trong “thời gian vàng”, bệnh nhi hồi phục hoàn toàn, không để lại di chứng thần kinh. Theo TS. Nguyễn Trọng Tuyển, Phó Viện trưởng Viện Thần kinh, Chủ nhiệm Khoa Can thiệp mạch thần kinh, nguyên nhân đột quỵ ở trẻ thường liên quan đến bóc tách động mạch não hoặc chấn thương vùng đầu trong sinh hoạt, thể thao, tai nạn giao thông. Can thiệp đột quỵ ở trẻ khó hơn rất nhiều so với người lớn do hệ mạch nhỏ, dễ tổn thương, đòi hỏi độ chính xác cao. Đáng lo ngại, nhiều trường hợp bị bỏ sót vì trẻ khó mô tả triệu chứng, còn phụ huynh dễ nhầm lẫn với mệt mỏi thông thường. Cùng quan điểm, bác sĩ Phạm Văn Cường cho biết, trong năm 2025, khoảng 10-15% bệnh nhân nhập viện vì nhồi máu não và chảy máu não là người trẻ. Ở nhóm này, nguyên nhân ít liên quan đến xơ vữa mạch mà chủ yếu do bóc tách động mạch - tình trạng chiếm tới 30 đến 50% ca bệnh và có diễn tiến rất nguy hiểm. Các bác sĩ khẳng định, hiện chưa có biện pháp phòng ngừa tuyệt đối đột tử hay đột quỵ ở người trẻ. Tuy nhiên, phát hiện sớm và hành động kịp thời chính là “chìa khóa vàng” để giảm thiểu tổn thương và bảo vệ tính mạng. Khi xuất hiện các dấu hiệu bất thường như đau đầu dữ dội đột ngột, mờ mắt, méo miệng, nói khó, yếu tay chân, ngất xỉu hay co giật, cần đưa người bệnh đến bệnh viện ngay lập tức. HÀ MINH Những ngày gần đây, liên tiếp các thông tin về người trẻ đột ngột gục ngã khiến dư luận không khỏi bàng hoàng. Có trường hợp chỉ mới ngoài 20 tuổi, trước đó hoàn toàn khỏe mạnh, không bệnh nền, nhưng chỉ trong khoảnh khắc đã rơi vào tình trạng nguy kịch, thậm chí tử vong. Đột tử và đột quỵ ở người trẻ là cuộc chạy đua khốc liệt với thời gian. Trong nhiều trường hợp, chỉ một quyết định đúng lúc, một bàn tay ép tim kịp thời hay một ca can thiệp sớm đã đủ để giữ lại cả một cuộc đời phía trước. Những cú ngã không báo trước và cuộc chạy đua sinh tử 10 ĐỜI SỐNG n Thứ Sáu n Ngày 26/12/2025 LIÊN TIẾP THU HỒI MĨ PHẨM KHÔNG ĐẠT CHẤT LƯỢNG Mới đây, chỉ trong một ngày Cục Quản lí Dược (Bộ Y tế) đã liên tiếp ban hành các thông báo đình chỉ, thu hồi và tiêu hủy mĩ phẩm không đạt chất lượng. Cụ thể, Cục yêu cầu đình chỉ lưu hành, thu hồi và tiêu hủy lô Kem dưỡng da Vitamin E Carebeau - Trắng (250g), số lô 561, sản xuất tháng 8/2024, hạn dùng đến tháng 8/2027. Dù sản phẩm được công bố chứa Tocopherol (Vitamin E), kết quả kiểm nghiệm của Viện Kiểm nghiệm thuốc Trung ương cho thấy thành phần thực tế chỉ có Tocopheryl acetate, không đúng với hồ sơ đã khai báo. Sản phẩm do SB Interlab Co., Ltd (Thái Lan) sản xuất và Công ty TNHH Đầu tư thương mại và dịch vụ Thương Tín phân phối tại Việt Nam. Cùng ngày, Cục Quản lí Dược tiếp tục ban hành quyết định thu hồi 3 sản phẩm của Công ty Cổ phần Mĩ phẩm Vimac, gồm: dầu gội đầu suôn mượt, dầu xả suôn mượt và gel tắm dưỡng da. Nguyên nhân là doanh nghiệp không có Hồ sơ thông tin sản phẩm (PIF) - tài liệu bắt buộc theo quy định quản lí mĩ phẩm. Việc thiếu PIF đồng nghĩa doanh nghiệp không chứng minh được tính an toàn, chất lượng và hiệu quả của sản phẩm lưu hành trên thị trường. Chưa dừng lại, thêm bốn sản phẩm của Công ty TNHH Thẩm mĩ Zacy bị đình chỉ lưu hành do vi phạm về công thức và nhãn mác. Ba sản phẩm có công thức thực tế không trùng khớp với hồ sơ công bố, trong khi một sản phẩm mặt nạ bị xác định ghi nhãn không đúng tên hàng hóa so với phiếu công bố. Theo TS. Tạ Mạnh Hùng, Phó Cục trưởng Cục Quản lí Dược (Bộ Y tế), thị trường mĩ phẩm Việt Nam đang tăng trưởng rất nhanh, kéo theo nhiều thách thức như hàng không đạt chất lượng, hàng giả, hàng nhái, nhập lậu, sai nhãn và quảng cáo sai công dụng. Việt Nam hiện áp dụng cơ chế doanh nghiệp tự công bố sản phẩm, cơ quan nhà nước thực hiện hậu kiểm phù hợp với Hiệp định mĩ phẩm ASEAN và thông lệ châu Âu. Cơ chế này tạo môi trường kinh doanh thông thoáng nhưng cũng đòi hỏi doanh nghiệp phải tự chịu trách nhiệm hoàn toàn về chất lượng sản phẩm đưa ra thị trường. TIẾP TỤC HOÀN THIỆN HÀNH LANG PHÁP LÍ Trong giai đoạn 2020 - 2025, Bộ Y tế đã tiếp nhận hơn 150.000 phiếu công bố mĩ phẩm nhập khẩu; các Sở Y tế địa phương tiếp nhận hơn 50.000 phiếu công bố mĩ phẩm sản xuất trong nước. Hơn 1.000 cơ sở đã được kiểm tra, xử phạt hành chính hơn 3,3 tỷ đồng; thu hồi hàng chục nghìn số tiếp nhận sản phẩm và hàng trăm mẫu mĩ phẩm vi phạm chất lượng. Đáng chú ý, tỉ lệ mĩ phẩm vi phạm đã giảm từ 2% năm 2021 xuống còn 1,5% năm 2024, cho thấy hiệu quả rõ rệt của công tác hậu kiểm. Một số vụ việc có dấu hiệu hình sự cũng đã được chuyển sang cơ quan công an để điều tra, xử lí theo quy định pháp luật. TS. Tạ Mạnh Hùng khẳng định, trong thời gian tới, Bộ Y tế sẽ tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lí, xây dựng hệ thống dữ liệu mĩ phẩm quốc gia phục vụ truy xuất nguồn gốc, đồng thời tăng cường phối hợp liên ngành để phòng chống mĩ phẩm giả, buôn lậu và gian lận thương mại. H.MINH Các bác sĩ thực hiện can thiệp trên bệnh nhi 8 tuổi Nhiều sản phẩm vi phạm bị đình chỉ, thu hồi Thời gian qua, cơ quan quản lí nhà nước liên tục ban hành các quyết định đình chỉ lưu hành, thu hồi nhiều sản phẩm mĩ phẩm vi phạm chất lượng, đồng thời phát đi cảnh báo để người tiêu dùng nâng cao cảnh giác. SIẾT CHẶT HẬU KIỂM MĨ PHẨM: Thời gian qua, các cơ quan chức năng tăng cường kiểm tra mĩ phẩm không rõ nguồn gốc Cục Quản lí Dược đã chủ động triển khai công tác hậu kiểm theo nguyên tắc quản lí rủi ro, tập trung vào các nhóm sản phẩm và doanh nghiệp có nguy cơ cao hoặc có dấu hiệu vi phạm. Hoạt động thanh tra, kiểm tra được thực hiện với sự phối hợp chặt chẽ giữa nhiều bộ, ngành như Bộ Công Thương, Bộ Tài chính, lực lượng Quản lí thị trường, Hải quan và UBND các tỉnh, thành phố. ĐỘT QUỴ VÀ ĐỘT TỬ Ở NGƯỜI TRẺ:
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==