BÙNG NỔ SÁCH “CHỮA LÀNH” Những năm gần đây, thị trường sách chứng kiến sự bùng nổ mạnh mẽ của dòng sách được gắn nhãn “chữa lành”. Từ các kệ sách trong hiệu sách lớn, gian hàng online đến những bài review trên mạng xã hội, không khó để bắt gặp những tựa sách hứa hẹn giúp người đọc “xoa dịu tâm hồn”, “vượt qua tổn thương”, “học cách yêu thương bản thân”. Với nhiều người trẻ, sách chữa lành dường như trở thành một liệu pháp tinh thần phổ biến, dễ tiếp cận giữa guồng quay áp lực ngày càng nặng nề của cuộc sống hiện đại. Theo nền tảng sách điện tử Waka, lượt đọc và nghe các sách chủ đề chữa lành, thấu hiểu bản thân, quản lý cảm xúc đạt trung bình 680.000 lượt mỗi tháng, tăng hơn 30% so với cùng kỳ năm trước. Trên thị trường sách giấy, nhiều đầu sách ghi nhận lượng phát hành và tái bản lớn như sách Con đường chuyển hóa, Chia sẻ từ trái tim bán hơn 100.000 bản; các tác phẩm của Hae Min như Bước chậm lại giữa thế gian vội vã, Yêu những điều không hoàn hảo, Khi mọi điều không như ý đạt 40.000100.000 bản. Đầu năm 2025, loạt sách như Chữa lành đứa trẻ tổn thương bên trong, Nỗi đau này không thuộc về bạn, Chăm sóc bản thân thật sự, Hạnh phúc mỗi ngày tiếp tục được tìm đọc mạnh. Các tựa sách tập trung vào sức khỏe tinh thần, quản lý cảm xúc, thiền định và hóa giải tổn thương quá khứ, đáp ứng nhu cầu cốt lõi của độc giả: thấu hiểu, chấp nhận và yêu thương chính mình để kiến tạo cuộc sống tốt đẹp hơn. Sự phát triển của mạng xã hội đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy xu hướng. Những đoạn trích ngắn, những câu nói giàu cảm xúc, dễ đồng cảm được chia sẻ rộng rãi, nhanh chóng tạo hiệu ứng lan tỏa. Một cuốn sách được gắn với thông điệp “dành cho những tâm hồn tổn thương” hay “đọc để thấy mình không cô đơn” dễ dàng trở thành lựa chọn của nhiều người trẻ đang tìm kiếm sự an ủi tinh thần. Tuy nhiên, sự bùng nổ quá nhanh của thị trường cũng kéo theo nhiều hệ lụy. Không ít ấn phẩm “chữa lành” hiện nay được sản xuất theo công thức quen thuộc như ngôn ngữ mềm mại, thông điệp tích cực, lặp lại những lời khuyên chung chung như “hãy yêu thương bản thân”, “mọi chuyện rồi sẽ ổn”, “bạn xứng đáng với hạnh phúc”… Những thông điệp này có thể mang lại cảm giác dễ chịu tức thì, nhưng lại thiếu chiều sâu phân tích và nền tảng khoa học cần thiết. Ông Đặng Vũ Cảnh Linh, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Thanh niên, nói rằng, các khảo sát về nhu cầu đọc của thanh thiếu niên cho thấy một tỷ lệ lớn bạn trẻ quan tâm tới các cuốn sách về tâm lý, giao tiếp và những sản phẩm mang tính chỉ dẫn, cung cấp kỹ năng giúp cá nhân vượt qua khủng hoảng, khó khăn trong cuộc sống. “Đây là một nhu cầu hoàn toàn bình thường của thanh thiếu niên - giai đoạn các em còn thiếu kinh nghiệm sống, đang trong quá trình hình thành nhân cách, phải đối mặt với nhiều biến động tâm lý và áp lực trong cuộc sống. Khi gặp khó khăn, việc tìm sách như một kênh tham khảo để tự trấn an và tìm hướng giải quyết là điều dễ hiểu. Chưa kể, đọc sách là một thói quen rất tốt”, ông Linh nói. KHÔNG THỂ TRỞ THÀNH “LIỀU THUỐC ĐẶC TRỊ” Vấn đề đáng lo ngại, theo ông Đặng Vũ Cảnh Linh, nằm ở thực trạng xuất bản và lan truyền tràn lan các loại sách “chữa lành” hiện nay. Do chịu tác động mạnh của yếu tố thị trường, không phải cuốn sách nào cũng do các chuyên gia tâm lý, giáo dục có chuyên môn viết ra. Nhiều tác phẩm được xây dựng từ trải nghiệm cá nhân, thiếu cơ sở khoa học và không trải qua quá trình thẩm định nghiêm túc về kiến thức, phương pháp. Trong khi đó, không ít bạn trẻ NÂNG CAO NĂNG LỰC ĐỐI DIỆN ÁP LỰC Trong thực tế, không ít người trẻ đọc nhiều sách chữa lành nhưng vẫn lúng túng trước các quyết định quan trọng của cuộc đời: chọn nghề, thay đổi công việc, xử lý mâu thuẫn trong các mối quan hệ hay đối diện với thất bại. Những lúc ấy, lời động viên chung chung tỏ ra quá nhỏ bé trước áp lực thực tế. Chưa bao giờ xã hội đặt ra yêu cầu cao về khả năng thích ứng như hiện nay. Sự phát triển nhanh của trí tuệ nhân tạo và công nghệ số đang làm thay đổi sâu sắc cách con người làm việc và sinh sống. Nhiều nghề nghiệp cũ mất đi, nhiều kỹ năng mới xuất hiện, buộc người lao động phải liên tục học lại và tái định vị bản thân. Chuyên gia tâm lý Hoàng Thị Ngọc Duyên, Phó Giám đốc Trung tâm Tâm lý và Phát triển Con người NHC Việt Nam, chi nhánh Hoàng Hoa Thám (TPHCM), nhận định, nhu cầu chữa lành của người trẻ hiện nay không đơn thuần là trào lưu mà là phản ứng tự nhiên trước áp lực sống ngày càng lớn. Người trẻ phải cùng lúc đối diện áp lực học tập, công việc, tài chính, kỳ vọng thành công sớm, trong khi mạng xã hội và truyền thông liên tục tạo ra sự so sánh với những chuẩn mực phi thực tế, kèm theo dòng thông tin tiêu cực khiến tâm trí dễ rơi vào trạng thái lo âu, quá tải. Bà nêu dẫn chứng, theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khoảng 1/7 thanh thiếu niên trên toàn cầu gặp vấn đề về sức khỏe tâm thần, trong đó trầm cảm và lo âu là những nguyên nhân hàng đầu. “Vì vậy, việc người trẻ tìm đến các hình thức chữa lành như xem phim, đọc sách, du lịch, ăn uống, lướt mạng xã hội là điều dễ hiểu và có giá trị nhất định. Tuy nhiên, nếu chữa lành chỉ dừng ở xoa dịu cảm xúc mà không giảm áp lực và loại bỏ những nguồn đầu độc tâm trí, hiệu quả sẽ ngắn hạn và thiếu bền vững”, bà Duyên nói. Theo vị chuyên gia, một trong những xu hướng chữa lành nổi bật của người trẻ hiện nay là tiêu thụ các nội dung giải tỏa cảm xúc tức thời thông qua phim ảnh, mạng xã hội, video chữa lành, sách. Cách này giúp dễ chịu nhanh nhưng nhiều nội dung chỉ mang tính an ủi, thiếu kỹ năng tâm lý, dễ khiến người trẻ lệ thuộc vào cảm giác thoải mái ngắn hạn thay vì đối diện và xử lý vấn đề tận gốc. Bà cho rằng, chữa lành hiệu quả không chỉ là “cảm thấy dễ chịu hơn” mà phải giúp người trẻ nâng cao năng lực đối diện với áp lực và biến động của cuộc sống. Thực tế cho thấy nội lực tâm lý của nhiều bạn trẻ hiện còn yếu, một phần do quen với các nguồn “dopamine nhanh” từ mạng xã hội, video ngắn và giải trí tức thời, dẫn tới khó chịu đựng cảm xúc bất như ý, thất bại hay áp lực kéo dài. WHO cũng chỉ ra, tỷ lệ lo âu và trầm cảm ở thanh thiếu niên tại nhiều quốc gia có thể lên tới 15–20% trong một số giai đoạn, cho thấy nhu cầu hỗ trợ không chỉ dừng ở nghỉ ngơi mà cần tập trung xây dựng kỹ năng tâm lý thực chất. Vị chuyên gia tâm lý nhấn mạnh, chữa lành đúng nghĩa cần bắt đầu từ việc không tạo thêm áp lực cho bản thân, đặc biệt là tiêu thụ thông tin và so sánh thiếu kiểm soát, nâng www.tienphong.vn XÃ HỘI 8 20-21/12/2025 CÁC CHUYÊN GIA TÂM LÝ, GIÁO DỤC NHẬN ĐỊNH RẰNG, CHỮA LÀNH KHÔNG THỂ THAY THẾ CHO QUÁ TRÌNH RÈN LUYỆN BẢN LĨNH. VIỆC ĐƯỢC AN ỦI LÀ CẦN THIẾT, NHƯNG NẾU KHÔNG ĐI KÈM VỚI VIỆC TRANG BỊ KỸ NĂNG, NGƯỜI TRẺ RẤT DỄ RƠI VÀO TRẠNG THÁI LỆ THUỘC VÀO SỰ VỖ VỀ CẢM XÚC, THAY VÌ PHÁT TRIỂN SỨC BỀN TÂM LÝ ĐỂ TỰ ĐỨNG VỮNG TRÊN ĐƯỜNG ĐỜI. LƯU TRINH Chuyên gia tâm lý Hoàng Thị Ngọc Duyên tư vấn cho bạn trẻ Rèn bản lĩnh thích ứng trước mọi biến động GIỮA GUỒNG QUAY ÁP LỰC CỦA ĐỜI SỐNG HIỆN ĐẠI, SÁCH “CHỮA LÀNH” TRỞ THÀNH ĐIỂM TỰA TINH THẦN QUEN THUỘC CỦA NHIỀU NGƯỜI TRẺ. TUY NHIÊN, KHI DÒNG SÁCH NÀY BÙNG NỔ MẠNH MẼ, CÂU HỎI ĐẶT RA LÀ: NGƯỜI TRẺ CHỈ CẦN NHỮNG LỜI AN ỦI TẠM THỜI, HAY CẦN NHỮNG LIỆU PHÁP ĐỦ SÂU ĐỂ CHẠM TỚI GỐC RỄ VẤN ĐỀ? LƯU TRINH Người trẻ cần an ủi hay liệu pháp trị tận gốc? Nhiều người trẻ chọn đọc sách chữa lành như một liệu pháp để bản thân vượt qua căng thẳng, áp lực ẢNH: DƯƠNG TRIỀU
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==