CAO ĐIỂM MÙA Ô NHIỄM Đợt ô nhiễm không khí nhiều ngày qua ở Hà Nội và một số tỉnh miền Bắc vẫn tiếp tục. Sáng qua (10/12), ô nhiễm không khí bao phủ Hà Nội, Ninh Bình, Hải Phòng, Phú Thọ, Bắc Ninh, Hưng Yên, Thái Nguyên. Ô nhiễm nghiêm trọng hơn vào đêm và sáng với mức độ phổ biến ở ngưỡng xấu (có hại cho sức khoẻ mọi người). Một số điểm đo tại Hà Nội và Hưng Yên lên ngưỡng rất xấu trong sáng qua, rất có hại cho sức khoẻ mọi người, nhất là người già, trẻ nhỏ, người mắc bệnh hô hấp, tim mạch. Theo Hệ thống dự báo chất lượng không khí và cảnh báo sớm cho Hà Nội (tại địa chỉ https:// geoi.com.vn/hanoiair), dự báo hôm nay và ngày mai (11-12/12), tình trạng ô nhiễm không khí nghiêm trọng tiếp tục bao trùm tại Hà Nội, Ninh Bình, Hải Phòng, Phú Thọ, Bắc Ninh, Hưng Yên, Thái Nguyên. Từ khoảng ngày 13/12, do ảnh hưởng của một đợt gió mùa đông bắc có cường độ mạnh gây mưa dông rải rác, chất lượng môi trường không khí Hà Nội và các tỉnh, thành phố lân cận sẽ được cải thiện trong khoảng 4-5 ngày. Sau đó từ khoảng giữa tuần tới (17/12), tình trạng ô nhiễm không khí ở Hà Nội và các địa phương miền Bắc có thể tái diễn. Theo các chuyên gia, miền Bắc đang trong cao điểm mùa ô nhiễm, thường kéo dài từ tháng 10 năm trước đến khoảng tháng 3 năm sau. Để hạn chế tác động của ô nhiễm không khí đến sức khoẻ, người dân nên thường xuyên cập nhật cảnh báo chất lượng không khí của Cục Môi trường (ứng dụng VN Air), cũng có thể tham khảo trên Hệ thống dự báo chất lượng không khí và cảnh báo sớm cho Hà Nội (tại địa chỉ https://geoi.com.vn/ hanoiair) để nắm bắt được diễn biến và dự báo chất lượng không khí Thủ đô. Theo TS Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam, chúng ta đã xác định được 4 nhóm nguyên nhân chính gây ô nhiễm không khí tại Hà Nội và một số địa phương miền Bắc, gồm hoạt động giao thông, xây dựng, sản xuất công nghiệp - làng nghề tái chế, các hoạt động dân sinh (đốt rơm rạ, đốt rác). Tuy nhiên, chúng ta lại chưa xác định và làm rõ được vai trò của các cơ sở phát thải cụ thể. Ông nêu ví dụ cụ thể, nguồn phát thải từ hoạt động công nghiệp, làng nghề tái chế ven Hà Nội và các địa phương lân cận thường xuyên được nhắc đến nhưng cụ thể làng nào, nhà máy, xí nghiệp nào gây ô nhiễm, lượng phát thải là bao nhiêu thì lại chưa chỉ ra được. GIẢM THIỂU PHÁT THẢI ĐỐI VỚI TỪNG NGUỒN TS Tùng đề xuất, Hà Nội cần sớm phối hợp với các địa phương để xây dựng một bản đồ ô nhiễm số. Trên đó xác định các nguồn phát thải lớn, mức độ phát thải cụ thể, thời gian phát thải nhiều, làm căn cứ để kiểm soát các nguồn gây ô nhiễm. Từ đó, có giải pháp giảm thiểu phát thải đối với từng nguồn, chẳng hạn doanh nghiệp nào, làng nghề nào phải giảm phát thải bao nhiêu, lộ trình ra sao, kết nối dữ liệu như thế nào. Đây cũng là cách mà Bắc Kinh, Trung Quốc đã làm rất thành công. Vị chuyên gia này cho rằng, trong bối cảnh khoa học công nghệ và chuyển đổi số như hiện nay, việc này không quá khó khăn và cũng không quá tốn kém. Ông cũng cho rằng, câu chuyện phối hợp liên vùng đặc biệt quan trọng. Bắc Kinh thành công trong kiểm soát ô nhiễm bởi cách tiếp cận giải quyết ô nhiễm theo vùng Bắc Kinh gồm cả Thiên Tân và Hà Bắc. Vì vậy, Hà Nội cần phối hợp chặt chẽ với các địa phương trong khu vực, nhất là Bắc Ninh, Phú Thọ, Thái Nguyên, Hưng Yên, Ninh Bình, Hải Phòng để tạo thành một “liên minh” chống ô nhiễm. Theo bà Lê Thanh Thuỷ, Phó phòng Quản lý môi trường, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, dự kiến năm 2026, Hà Nội sẽ thực hiện tổng kiểm kê khí thải toàn diện nhằm xác định rõ vai trò của các nguồn thải, làm căn cứ triển khai các biện pháp cải thiện chất lượng không khí của Thủ đô. Bà Thuỷ cho biết, Hà Nội sẽ tích hợp các nhiệm vụ, giải pháp chống ô nhiễm trong các nghị quyết, kế hoạch của thành phố, đồng thời ưu tiên về ngân sách xử lý nguồn gây ô nhiễm để đạt được mục tiêu, trong đó có nội dung kiểm soát nguồn thải lớn, xây dựng và triển khai các vùng phát thải thấp. TUỆ MINH 5 n Thứ Năm n Ngày 11/12/2025 THỜI SỰ thải thấp Theo chuyên gia, Hà Nội cần sớm phối hợp với các địa phương để xây dựng một bản đồ ô nhiễm số. Trên đó xác định các nguồn phát thải lớn, mức độ phát thải cụ thể, thời gian phát thải nhiều, làm căn cứ để kiểm soát các nguồn gây ô nhiễm. Cần xây dựng bản đồ phát thải số tầng giao thông nhằm hỗ trợ chuyển đổi phương tiện, phát triển hệ thống giao thông công cộng. Bên cạnh đó, thành phố cấm xe mô tô, xe gắn máy khác lưu thông vào vùng phát thải thấp theo khung giờ/ thời điểm hoặc khu vực. Ngoài ra, sẽ hạn chế, tiến tới cấm xe ô tô không đáp ứng quy chuẩn khí thải mức 4 lưu thông vào vùng phát thải thấp theo khung giờ/thời điểm hoặc khu vực. Ông Huân đề nghị UBND thành phố sớm xây dựng nghị quyết, quy định về lộ trình, thời gian, biện pháp triển khai vùng phát thải cấp. Điều này, sẽ sớm giải quyết môi trường. Liên quan đến vấn đề này, UBND TP. Hà Nội đã có văn bản giao các cơ quan, đơn vị liên quan triển khai một loạt các biện pháp nhằm giảm ô nhiễm môi trường. Trong đó, UBND thành phố yêu cầu các đơn vị tăng cường kiểm tra, xử lý các hoạt động đốt mở (đốt rác, đốt rơm rạ, phụ phẩm nông nghiệp); giám sát các đơn vị dịch vụ, thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt đảm bảo đúng quy định; có biện pháp kiểm soát bụi nghiêm ngặt (che chắn, rửa xe khi ra khỏi công trường, phun sương giảm bụi); không cấp phép thi công đào lòng lề đường, vỉa hè trong giai đoạn cuối năm. Bên cạnh đó, UBND thành phố giao Sở Xây dựng nghiên cứu và thí điểm công nghệ phun sương giảm bụi tại khu dân cư, công viên và đường giao thông; giao Công an thành phố tích hợp với camera AI để xử lý các vi phạm về môi trường, đốt rác thải trái phép; chủ tịch UBND các phường, xã đình chỉ thi công (nếu cần thiết) đối với các công trình không đảm bảo quy định về bảo vệ môi trường… NHÓM PV nhiên, hầu hết các công trình đang phá dỡ không được che chắn khiến người dân không chỉ bị ảnh hưởng do ô nhiễm tiếng ồn mà còn do ô nhiễm không khí. Các hộ dân sinh sống quanh đây cho biết, dù đóng kín cửa cả ngày, bụi vẫn len vào từng khe nhỏ, phủ trắng đồ dùng trong nhà. NHIỀU NGUỒN PHÁT THẢI, KHÓ QUẢN LÝ Bà Lê Thanh Thủy, Phó trưởng Phòng Quản lý môi trường - Sở NN&MT Hà Nội, nói rằng, Hà Nội có mật độ giao thông và xây dựng cao, nhiều hoạt động sản xuất, nên phát sinh ô nhiễm không khí. Bên cạnh đó, còn có tình trạng đốt rơm rạ, đốt rác ở khu dân cư. “Đốt rác diễn ra nhiều nơi và chúng tôi đau đầu với các biện pháp kiểm soát. Đốt rác diễn ra nhỏ lẻ nhưng thực ra đang gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng ở khu dân cư”, bà Thủy đánh giá. Theo bà Thủy, từ năm 2022, Sở đã phối hợp với Ngân hàng Thế giới thực hiện nghiên cứu cho thấy, ô nhiễm ở Hà Nội còn tới từ các tỉnh lân cận. “Chúng tôi gọi đây là mùa ô nhiễm, vào những tháng cuối năm, xảy ra điều kiện nghịch nhiệt, Hà Nội phải chịu rất nhiều điều kiện không thuận lợi. Mùa ô nhiễm năm nay đến chậm hơn một chút, khoảng 1-2 tháng nhưng tần suất và mức độ không thay đổi”, bà nói. Về giải pháp giảm ô nhiễm không khí, bà Thủy cho biết, Sở đã đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân, coi đây là nền tảng của mọi chính sách. Cùng với đó, các nội dung về hạ tầng cũng được thực hiện song song với các vấn đề pháp lý, kỹ thuật, kiểm soát phát thải từ hoạt động giao thông, xây dựng, hệ thống đốt mở và các hoạt động dân sinh khác. NHÓM PV Kiểm soát phương tiện giao thông Phó Chủ tịch UBND Hà Nội Nguyễn Mạnh Quyền cho biết, thành phố đang thực hiện nhiều giải pháp giảm ô nhiễm môi trường, trước mắt là kiểm soát công trình xây dựng và phương tiện giao thông. Sở Xây dựng Hà Nội cho biết, tính đến hết quý II/2025, thành phố có hơn 9,2 triệu phương tiện giao thông (trong đó xe máy chiếm trên 86%, tốc độ tăng thêm mỗi năm từ 4-5%). Lượng xe máy đã sử dụng trên 10 năm chiếm 72,6%. Sở Xây dựng đang kiểm tra, rà soát và thu hồi rào chắn một số công trình, dự án giao thông thi công trên đường, trong đó có dự án hệ thống xử lý nước thải Yên Xá và dự án tuyến đường sắt đô thị Nhổn - ga Hà Nội. Với giải pháp kiểm soát phương tiện giao thông, ông Quyền cho biết, các sở, ngành đang thực hiện các giải pháp để từ 1/7/2026 sẽ thực hiện cấm xe máy xăng và xe tải, xe chở khách vào trung tâm thành phố từ Vành đai 1 trở vào. Với lộ trình chuyển đổi toàn bộ phương tiện ô tô chở khách, trong đó có xe buýt, taxi từ xe chạy dầu sang xe chạy điện, năng lượng xanh, ông Quyền cho biết, thời hạn mà Chính phủ đặt ra là đến năm 2035, nhưng Hà Nội đặt ra kế hoạch hoàn thành việc này từ nay đến năm 2030. TRỌNG ĐẢNG Hà Nội và nhiều địa phương lân cận chìm trong ô nhiễm không khí những ngày qua Theo PGS.TS Lý Bích Thuỷ, Trường Hoá và Khoa học sự sống, Đại học Bách khoa Hà Nội, cần đẩy mạnh việc ứng dụng khoa học công nghệ và chuyển đổi số trong giải quyết bài toán ô nhiễm không khí ở các địa phương. Bà cho rằng, khoa học, công nghệ và chuyển đổi sẽ giúp giải quyết được rất nhiều vấn đề từ nhận diện nguồn thải, cảnh báo, dự báo ô nhiễm đến các giải pháp cụ thể kiểm soát các nguồn thải lớn. Bà cũng cho rằng, Việt Nam cần tìm kiếm, nghiên cứu và phát triển công nghệ để giảm giá thành và sự phụ thuộc vào bên ngoài. KHÔNG KHÍ Ở ĐÔ THỊ
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==