đi CỨU TRỢ Số 340-341 | 6-7/12/2025 Dự kiến trong năm 2026 sẽ thành lập các khu thương mại tự do tại Đà Nẵng, Hải Phòng, TPHCM; đến năm 2030, cả nước có 6-8 khu thương mại tự do và mô hình tương tự, theo Bộ Tài chính. ĐÀ NẴNG, HẢI PHÒNG, TPHCM SẮP LẬP KHU THƯƠNG MẠI TỰ DO Trang 2 ẤN PHẨM CỦA BÁO TIỀN PHONG www.tienphong.vn Điện thoại nóng 0977 456 112 Vụ án ghê rợn vừa xảy ra ở một tỉnh miền núi phía Bắc thu hút sự quan tâm của không ít người thông qua mạng xã hội, khiến không khỏi rùng mình. Rùng mình, trước hết bởi sự “hóng hớt” và chia sẻ đầy máu lạnh ấy. Trong cuốn sổ tay làm báo từ hơn 30 năm trước hiện còn lưu giữ của tôi, có khoảng gần 30 trang ghi lại tình tiết của một vụ án hình sự. Một họa sĩ gửi lời xin lỗi vì lỡ hẹn với chương trình đấu giá tranh trực tuyến hướng về đồng bào vùng lũ, anh đang bận bịu với triển lãm cá nhân. Nhưng trong những tiếng cuối cùng trước khi phần kêu gọi các họa sĩ tặng tranh cho hoạt động thiện nguyện do báo Tiền Phong tổ chức khép lại, thêm hai họa sĩ nhiệt tâm gửi tác phẩm. CHUYỆN CUỐI TUẦN Cái ác thông thường Xem tiếp trang 2 PHÍA SAU 20 BỨC TRANH ĐẤU GIÁ hướng về đồng bào vùng lũ Trang 8-9 NHỮNG NGÀY QUA, ĐOÀN CÔNG TÁC CỦA BÁO TIỀN PHONG VỚI SỰ ĐỒNG HÀNH CỦA HAI NGƯỜI ĐẸP CUỘC THI HOA HẬU VIỆT NAM 2024 – PHẠM THÙY DƯƠNG VÀ ĐINH HOÀNG LINH ĐAN RONG RUỔI KHẮP CÁC TỈNH MIỀN TRUNG – TÂY NGUYÊN TRAO QUÀ HỖ TRỢ NGƯỜI DÂN VÙNG LŨ. CHỨNG KIẾN NHỮNG MẤT MÁT QUÁ LỚN MÀ BÀ CON PHẢI GÁNH CHỊU, CÁC THÀNH VIÊN TRONG ĐOÀN KHÔNG GIẤU ĐƯỢC SỰ XÚC ĐỘNG. Trang 3 Khi NGƯỜI ĐẸP
6-7/12/2025 www.tienphong.vn THỜI SỰ CHUYỆN CUỐI TUẦN 2 QUẢNG CÁO Hà Nội: ĐT: (024)39432758; Fax: (024)39435285 TP.HCM: ĐT: (028)38469860; Fax: (028)38480015 Trong giờ hành chính (024)39439664 Ngoài giờ 0908988666 (Nguyễn Hằng) n Thiết kế: KIỀU TÚ n Giá: 7.500 đồng n Ban đại diện tại thành phố Hồ Chí Minh: 384 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, P. Xuân Hòa- TPHCM. ĐT: (028) 3848 4366, E-mail: tienphonghcm@gmail.com n Ban đại diện tại miền Trung: 339 Lê Thanh Nghị, P. Hòa Cường; 19 Ngô Gia Tự, P. Hải Châu, TP Đà Nẵng, ĐT: (0236)3828 039, E-mail: banmientrung@baotienphong.com.vn n Ban đại diện tại Bắc Trung Bộ: 21 Hồ Xuân Hương, P. Thành Vinh, tỉnh Nghệ An. ĐT: (0238)8602345; Email: baotienphongbactrungbo@gmail.com. n Ban đại diện tại ĐBSCL: 103 Trần Văn Hoài, P. Ninh Kiều, TP Cần Thơ. ĐT: (0292)3823823, Email: baotienphongdbscl@gmail.com n Ban đại diện tại Tây Nguyên - Nam Trung Bộ: 52 Trần Nhật Duật, P.Buôn Ma Thuột, Đắk Lắk, ĐT: (0262)3950029, E-mail: baotienphongtaynguyen@gmail.com; 1018, đường 2/4, P. Bắc Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa. SĐT: 0258.6500.155. Email: tienphongnhatrang@gmail.com n Ban đại diện tại Tây Bắc Bộ: 64 đường Lý Tự Trọng, P.Yên Bái, tỉnh Lào Cai. ĐT: 0904938689, E-mail: vptaybacbotp@gmail.com n Ban đại diện tại Đông Bắc Bộ: Số 18 Lê Thanh Nghị, P.Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh; E-mail: bandongbac@baotienphong.com.vn n Tòa soạn: 15 Hồ Xuân Hương, P. Hai Bà Trưng và D29 Phạm Văn Bạch, P. Cầu Giấy, Hà Nội. ĐT: 3943 4031 - 38227525 Fax: (024) 39430693 | E-Mail: toasoan@baotienphong.com.vn | ISSN 0866-0827 | Website: www.tienphong.vn n Tổng Biên tập: PHÙNG CÔNG SƯỞNG n Giấy phép xuất bản số: 137/GP-BVHTTDL do Bộ VH,TT&DL cấp ngày 2/10/2025 n In tại: Cty TNHH MTV In Quân đội 1, Cty In báo Nhân Dân Đà Nẵng, Cty TNHH MTV In Đăk Lăk, Xưởng in Quân khu IV, Cty TNHH MTV in Quân đội 2, TPHCM PHÁT HÀNH Sáng 5/12, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì cuộc họp Thường trực Chính phủ, cho ý kiến về đề án khu thương mại tự do chuẩn bị trình cấp có thẩm quyền. Theo các báo cáo, ý kiến tại cuộc họp, thế giới hiện có hơn 7.000 khu kinh tế đặc biệt và khu thương mại tự do đang hoạt động, với tầm quan trọng ngày càng lớn trong chiến lược phát triển kinh tế hiện đại của các nước đang phát triển và mới nổi. Mô hình khu thương mại tự do hiện nay còn được mở rộng thành các khu đa chức năng về công nghiệp, đô thị, dịch vụ, tài chính, công nghệ cao, đổi mới sáng tạo, thu hút tối đa nguồn lực phát triển. Còn ở Việt Nam, hệ thống pháp luật chung chưa có quy định cụ thể về cơ chế, chính sách, quản lý và hoạt động của khu thương mại tự do. Thời gian qua, Quốc hội đã ban hành các nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Đà Nẵng, Hải Phòng, trong đó có nội dung về khu thương mại tự do. Do vậy, việc xây dựng đề án khu thương mại tự do có tính cấp thiết, quan trọng cần triển khai ngay nhằm cung cấp cơ sở chính trị, tiến tới thể chế hóa thành cơ sở pháp lý chung về khu thương mại tự do. ĐÓNG GÓP 15-20% GDP Bộ Tài chính cho biết, dự kiến trong năm 2026 sẽ thành lập các khu thương mại tự do tại Đà Nẵng, Hải Phòng, TPHCM; đến năm 2030 cả nước có 6-8 khu thương mại tự do và mô hình tương tự tại các địa phương có điều kiện thuận lợi; tới năm 2045 cả nước có 8-10 khu thương mại tự do và mô hình tương tự đạt chuẩn quốc tế, cạnh tranh được với các nước trong khu vực, đóng góp 15-20% GDP. Phát biểu kết luận, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ, đây là việc mới, thống nhất chủ trương nhưng thực hiện phải có tính khả thi, hiệu quả; mục tiêu là thử nghiệm chính sách và góp phần phát triển kinh tế-xã hội, đáp ứng các mục tiêu trước mắt và lâu dài, nhất là 2 mục tiêu chiến lược 100 năm. Việc lựa chọn địa điểm thí điểm khu thương mại tự do phải phù hợp, cân đối vùng miền, theo đúng tinh thần thí điểm. Các cơ quan cần tham khảo kinh nghiệm quốc tế, căn cứ điều kiện Việt Nam để xây dựng cơ chế, chính sách đặc thù, phù hợp, vượt trội, cạnh tranh, khả thi nhưng không ảnh hưởng quá nhiều đến môi trường đầu tư chung. Để thí điểm khu thương mại tự do, Thủ tướng nêu rõ, phải triển khai các công việc để từ chủ trương thành chính sách, quy hoạch, phát triển hạ tầng, thu hút nguồn lực, phát triển, ứng dụng công nghệ cao, quản lý thông minh, đào tạo nhân lực. n DỰ KIẾN TRONG NĂM 2026 SẼ THÀNH LẬP CÁC KHU THƯƠNG MẠI TỰ DO TẠI ĐÀ NẴNG, HẢI PHÒNG, TPHCM; ĐẾN NĂM 2030, CẢ NƯỚC CÓ 6-8 KHU THƯƠNG MẠI TỰ DO VÀ MÔ HÌNH TƯƠNG TỰ, THEO BỘ TÀI CHÍNH. Chi tiết từ giai đoạn khám nghiệm hiện trường, lấy lời khai, cho tới xét xử... Chỉ là vụ nhóm thanh niên nhậu say, đâm chém nhau thương tích (không có tử vong), nhưng giờ đọc lại những dòng tư liệu ấy, tôi bỗng ngỡ ngàng về nhiều điều. Rằng cái thời ấy khác bây giờ quá chăng? Từ việc phóng viên lặn lội tìm tòi khai thác thông tin, ghi nhận ý kiến của nhân chứng, nạn nhân, chia sẻ của gia đình các bên, đến nhận định của luật sư, đánh giá của cơ quan điều tra... Nhớ mãi những gương mặt và ánh mắt của nhóm bị cáo trước vành móng ngựa, toát lên sự tủi hổ, điều mà giờ đây dường như không dễ gặp. Tất nhiên ai đó có thể bảo, rằng thời ấy chưa có mạng xã hội, cũng như phương tiện thông tin, báo đài còn hạn chế, cái ác ít được lan truyền nên được “nhớ lâu” hơn. Điều đó có phần đúng. Nhưng ở đây tôi muốn nói đến cơ chế tâm lý của con người về cái ác và trước cái ác, tại mỗi giai đoạn. Ở Đà Nẵng cây cầu Đò Xu hiện giờ vẫn có người gọi là “cầu bà S.”. Bởi liên quan đến một vụ án mạng rùng rợn xảy ra từ ngót 40 năm trước mà nạn nhân là người phụ nữ tên S. Nhiều người chưa thể quên vụ án này, tôi cho rằng bởi tính chất và bài học cảnh tỉnh rất mạnh và rất lâu của nó. Dù với công nghệ thời ấy chẳng có hình ảnh, đoạn clip nào được ghi lại, hầu hết cũng chỉ qua lời kể. Còn bây giờ, đông đảo cư dân mạng đang ngấu nghiến tiêu thụ và chia sẻ đủ loại thông tin qua mọi nền tảng mạng xã hội, trong đó có không ít tin tức, hình ảnh, đoạn video thậm chí phát trực tiếp về những hành vi bạo lực, tội ác, tai nạn, những thứ mà người thường chỉ bất giác chạm mắt vào đã khiếp sợ đến ám ảnh. Đáng nói là tin tức bao gồm tin tức về cái ác được chia sẻ trên mạng xã hội ngày càng rút ngắn “vòng đời” của nó, trở thành thứ “thức ăn nhanh” và ngày càng nhanh của nhiều người. Chưa xong vụ này đã sa vào vụ khác, khiến con người ta trở nên “nhờn”/ trơ lỳ về cảm xúc, và chóng quên để tìm đến thứ có cảm giác mạnh hơn. Đây chính là dấu hiệu của hàng loạt chứng bệnh tâm lý rất nặng nề và đáng sợ. Không ít vụ án được xếp vào loại “cái ác cực đoan” khá hiếm hoi do tâm lý bệnh hoạn và sự lệch lạc méo mó về nhận thức, cảm xúc của kẻ thủ ác. Nhưng háo hức theo dõi, chia sẻ, bàn luận về điều đó cũng có thể xem là hành vi độc ác không? Là một dạng “cái ác thông thường” rất thông dụng, thậm chí tưởng chừng vô hại. Khi cơ chế lan truyền, phổ biến những hành vi độc ác, chết chóc, tàn bạo ngày càng trở nên bình thường, thì những “cái ác bình thường” đến một lúc nào đó sẽ biến những người bình thường như chúng ta trở thành nạn nhân thực sự của nó. TRÍ QUÂN Cái ác thông thường (Tiếp theo trang 1) LUÂN DŨNG Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại cuộc họp ẢNH: VGP ĐÀ NẴNG, HẢI PHÒNG, TPHCM SẮP LẬP KHU THƯƠNG MẠI TỰ DO Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn đã ký báo cáo của Chính phủ về tiếp thu, giải trình các ý kiến của đại biểu Quốc hội và cơ quan thẩm tra về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục. Qua thảo luận, nhiều ý kiến tán thành chủ trương Nhà nước ban hành một bộ SGK thống nhất toàn quốc và thực hiện từ năm học 2026-2027, nhưng cần quy định rõ phạm vi: sách bắt buộc hay sách chuẩn để lựa chọn. Đồng thời, cần làm rõ chính sách miễn phí, tái sử dụng, thư viện SGK dùng chung. Về nội dung này, Chính phủ lý giải, dự thảo luật quy định: Bộ Giáo dục và Đào tạo quyết định một bộ SGK giáo dục phổ thông sử dụng thống nhất toàn quốc. Quy định này nhằm bảo đảm cho phép Bộ lựa chọn phương án biên soạn một bộ sách mới hoặc lựa chọn, chỉnh lý từ các bộ sách hiện hành, tùy thuộc vào tình hình thực tiễn và quyết định của cấp có thẩm quyền. Chính phủ cho rằng, trong giai đoạn hiện nay, việc xác định ngay trong luật việc bộ SGK thống nhất do Nhà nước trực tiếp biên soạn hay thực hiện theo phương thức xã hội hóa là chưa khả thi, do phương án cụ thể đang được cơ quan có thẩm quyền xem xét. Chính phủ đã giao Bộ Giáo dục và Đào tạo xây dựng báo cáo phương án triển khai một bộ SGK thống nhất toàn quốc từ năm học 2026 - 2027, bảo đảm công khai, minh bạch, khách quan, tiết kiệm, chống lãng phí; đồng thời kế thừa và phát huy ưu điểm của các bộ sách hiện có, giảm thiểu ảnh hưởng đến giáo viên, học sinh và không gây xáo trộn hoạt động dạy học. Chính phủ sẽ chỉ đạo rà soát, điều chỉnh các quy định hiện hành liên quan đến SGK, đồng thời quy định cụ thể cơ chế tái sử dụng, thư viện sách dùng chung tại Nghị định của Chính phủ về miễn phí SGK nhằm bảo đảm đầy đủ căn cứ pháp lý, phù hợp thực tiễn và đáp ứng yêu cầu công khai, minh bạch trong triển khai. LUÂN DŨNG Hoàn thiện quy định về thẩm định, kiểm định và phê duyệt SGK CHÍNH PHỦ SẼ CHỈ ĐẠO BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO RÀ SOÁT, HOÀN THIỆN CÁC QUY ĐỊNH VỀ THẨM ĐỊNH, KIỂM ĐỊNH VÀ PHÊ DUYỆT SÁCH GIÁO KHOA (SGK), TRONG ĐÓ LÀM RÕ TRÁCH NHIỆM CỦA CƠ QUAN PHÊ DUYỆT. Sáng 5/12, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì cuộc họp Thường trực Chính phủ về đề xuất cơ chế, chính sách thúc đẩy phát triển trung tâm lọc hóa dầu và năng lượng quốc gia tại khu kinh tế Dung Quất (Quảng Ngãi).
ĐI ĐỂ SẺ CHIA YÊU THƯƠNG Chiều muộn, con đường dẫn vào nhà 4 hộ dân ở khu phố Phước Khánh, Đông Phước (phường Tuy Hòa, tỉnh Đắk Lắk) còn in hằn cảnh tan hoang sau lũ dữ. Hai bên đường, bùn đất lầy lội, tường rào đổ nghiêng, nhiều vật dụng vương vãi. Vừa đi, nhà báo Phùng Công Sưởng - Tổng Biên tập báo Tiền Phong vừa chỉ tay lên những ngọn cây dính đầy túi bóng, rác rưởi, vừa chia sẻ với hai người đẹp của cuộc thi Hoa hậu Việt Nam: “Các cháu có nhìn thấy những túi bóng trên các ngọn tre kia không? Đó là tàn tích của đợt lũ lịch sử vừa rồi để lại. Ngọn cây cao hơn cả nóc nhà dân, đủ để cho thấy nước lũ khủng khiếp thế nào”. Trước mắt đoàn công tác lúc này là cảnh những căn nhà chỉ còn trơ lại nền móng, mọi thứ gần như đã bị nước lũ cuốn trôi. Người đẹp Phạm Thùy Dương, Đại sứ Du lịch và Môi trường của cuộc thi Hoa hậu Việt Nam 2024 chia sẻ, cô đặc biệt xúc động khi đến thăm gia đình bà Huỳnh Thị Chung (63 tuổi, khu phố Phước Khánh). Ngôi nhà của gia đình bà bị mưa lũ đánh sập. Nước dâng cao, sóng đánh mạnh khiến nhà đổ sập. Hai ông bà phải leo sang nóc nhà hàng xóm để trú tạm suốt 4 giờ đồng hồ mới được cứu. Đau lòng hơn, khi bà mới phát hiện u não và phải vay mượn khắp nơi để chữa trị. Nhìn cảnh người phụ nữ tuổi xế chiều, gương mặt còn chưa hết bàng hoàng sau biến cố, Thùy Dương không giấu được nước mắt. “Em không nghĩ thực tế lại tàn khốc tới vậy, cây cối, nhà cửa đổ ngổn ngang. Người dân vốn đã khó nay lại thêm khổ hơn”, Dương chia sẻ. Là một trong những đại sứ của cuộc thi Hoa hậu Việt Nam 2024, Thùy Dương ý thức rõ trách nhiệm lan tỏa lòng nhân ái, chung tay cùng cộng đồng hướng về những mảnh đời gặp hoạn nạn. “Em mong mọi người cùng nhau hướng về miền Trung, cùng sẻ chia khó khăn với bà con. Mỗi hành động dù nhỏ nhưng khi tất cả cùng chung tay, cùng nhau góp sức thì điều đó sẽ giúp bà con sớm vượt qua khó khăn, ổn định cuộc sống để đón Tết 2026”. Trước đó, ngay khi nhận thông tin cơn bão số 13 đổ bộ, gây thiệt hại cho người dân, bản thân Thùy Dương đã tự tay đóng gói thuốc men và các nhu yếu phẩm vào 9 thùng gửi vào cho bà con bị thiệt hại ở các xã phía Đông tỉnh Đắk Lắk. Tiếp đó, cô quyên góp, vận động anh chị, bạn bè quen biết các nhu yếu phẩm nhằm hỗ trợ người dân kịp thời. CHUNG TAY HƯỚNG VỀ BÀ CON MIỀN TRUNG Là người con sinh ra và lớn lên tại TP. Đà Nẵng, người đẹp Đinh Hoàng Linh Đan, Đại sứ Thể thao và Thời trang của cuộc thi Hoa hậu Việt Nam 2024 hiểu rõ nỗi vất vả của người dân miền Trung mỗi mùa mưa bão. Trận lụt vừa qua tại Đà Nẵng, cô càng cảm nhận sâu sắc hơn những khó khăn mà người dân phải đối mặt. Mỗi đợt thiên tai đi qua, bà con miền Trung lại gượng dậy, nỗ lực để phục hồi kinh tế và cuộc sống. Cô bày tỏ vinh dự khi được tham gia cùng đoàn công tác của báo Tiền Phong, do Nhà báo Phùng Công Sưởng - Tổng Biên tập dẫn đầu để được đến tận nơi thăm hỏi, chia sẻ cùng người dân vùng bị thiệt hại. Mỗi địa phương cô đặt chân tới đều để lại những cảm xúc lắng đọng và sự đồng cảm sâu sắc. Nhớ lại, hôm cùng đoàn đến thăm các hộ dân ở phường Tây Nha Trang (tỉnh Khánh Hòa), khi gặp bà Nguyễn Thị Lan (53 tuổi, tổ dân phố Võ Cạnh), Linh Đan không giấu được sự xót xa. Bà Lan nghẹn ngào: “Tôi không sao quên được khoảnh khắc cùng chồng và con nhỏ bị cô lập trên gác nhỏ, xung quanh là nước chảy xiết. Sau đó, chồng tôi đã phải đập vỡ cửa kính để cả nhà thoát ra ngoài chờ cứu hộ”. Nhìn thấy bà Lan run lên vì xúc động, Linh Đan liền đưa tay nắm lấy bàn tay người phụ nữ khắc khổ, xoa nhẹ như muốn xoa dịu phần nào nỗi bất an còn đọng lại. “Qua những chia sẻ của bà con, em thương lắm. Khi chứng kiến cảnh toàn bộ tài sản bị nước lũ cuốn trôi, em hiểu rằng con đường để họ trở lại cuộc sống bình thường sẽ vô cùng gian nan. Những món quà hôm nay chỉ có thể hỗ trợ phần nào và em biết rằng, cần thêm nhiều vòng tay khác chung sức thì bà con mới có thể sớm ổn định lại cuộc sống”, Linh Đan xúc động bày tỏ. Cô gửi gắm mong muốn toàn xã hội sẽ tiếp tục hướng về miền Trung, tiếp thêm nghị lực để người dân nơi đây vượt qua giai đoạn khó khăn: “Em thật sự cảm kích trước nghị lực của bà con. Mong rằng tinh thần sẻ chia sẽ lan tỏa rộng hơn”.n 6-7/12/2025 www.tienphong.vn THỜI SỰ 3 Đến thăm tặng quà gia đình ông Nguyễn Văn Khanh (59 tuổi, thôn Võ Dòng, phường Tây Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa), khi nghe ông Khanh kể lại hai ngày nằm co ro trên chiếc giường trôi lênh đênh giữa biển nước, Thùy Dương khựng lại, cô khẽ nắm lấy bàn tay chai sần của ông như muốn nói với ông rằng ông không hề đơn độc. Khoảnh khắc ấy, mọi thứ như mờ đi, chỉ còn lại tình người ấm áp… Nhà báo Phùng Công Sưởng - Tổng Biên tập báo Tiền Phong, trưởng đoàn công tác chia sẻ: “Qua chuyến đi vừa rồi, các người đẹp Hoa hậu Việt Nam càng thêm trưởng thành hơn. Điều đó càng thể hiện được 4 trụ cột của cuộc thi Hoa hậu Việt Nam đặt ra: Nhan sắc - Trí tuệ - Văn hóa - Cống hiến. Các người đẹp đã góp phần lan tỏa tinh thần nhân văn cao cả, “lá lành đùm lá rách”, “lá rách ít đùm lá rách nhiều” của người Việt Nam. Đoàn công tác báo Tiền Phong hỗ trợ người dân tỉnh Gia Lai khắc phục hậu quả bão Đoàn công tác báo Tiền Phong thăm hỏi gia đình bị sập nhà trong đợt mưa lũ ở phường Tuy Hòa Hai người đẹp ký tặng cho các em học sinh vùng lũ Đoàn công tác báo Tiền Phong xúc động khi nghe vợ của ông Trần Tranh (73 tuổi, ở tổ dân phố Võ Cạnh, phường Tây Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa) kể chuyện chạy lũ Hai người đẹp trao tiền hỗ trợ cho người dân thuộc phường Tuy Hòa có nhà bị sập đổ trong mưa lũ NHỮNG NGÀY QUA, ĐOÀN CÔNG TÁC CỦA BÁO TIỀN PHONG VỚI SỰ ĐỒNG HÀNH CỦA HAI NGƯỜI ĐẸP CUỘC THI HOA HẬU VIỆT NAM 2024 – PHẠM THÙY DƯƠNG VÀ ĐINH HOÀNG LINH ĐAN RONG RUỔI KHẮP CÁC TỈNH MIỀN TRUNG – TÂY NGUYÊN TRAO QUÀ HỖ TRỢ NGƯỜI DÂN VÙNG LŨ. CHỨNG KIẾN NHỮNG MẤT MÁT QUÁ LỚN MÀ BÀ CON PHẢI GÁNH CHỊU, CÁC THÀNH VIÊN TRONG ĐOÀN KHÔNG GIẤU ĐƯỢC SỰ XÚC ĐỘNG. TRƯƠNG ĐỊNH – TIỀN LÊ – THANH THANH Khi người đẹp đi cứu trợ
XÓA BỎ SỰ NGẠI NGÙNG Theo PGS.TS Nguyễn Đức Sơn, Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, đón đầu chiến lược đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học, khi triển khai chương trình giáo dục phổ thông 2018, nhà trường đã tăng số lượng sinh viên học các chương trình dạy môn học bằng tiếng Anh. Hiện nay, Trường ĐH Sư phạm Hà Nội có 7 chương trình đào tạo đã triển khai gần 10 năm: Sư phạm Toán dạy bằng tiếng Anh, sư phạm Vật lí-tiếng Anh, sư phạm Sinh học-tiếng Anh, giáo dục mầm non, giáo dục Tiểu học… Nhà trường chủ động nâng cao và chuẩn hóa đội ngũ giảng viên dạy các môn học bằng tiếng Anh. Trường ĐH Sư phạm Hà Nội đã và tiếp tục thực hiện các chương trình bồi dưỡng giáo viên phổ thông dạy các môn bằng tiếng Anh. PGS.TS Nguyễn Văn Thụ, Trưởng phòng Đào tạo, Trường ĐH Sư phạm Hà Nội 2 chia sẻ, trường chuẩn bị lực lượng từ năm 2013 bằng cách đưa tất cả đội ngũ giảng viên không chuyên ngữ đi học tiếng Anh, đạt chuẩn theo yêu cầu; liên kết với một tổ chức nước ngoài tập huấn cho giảng viên phương pháp dạy các môn học bằng tiếng Anh; phối hợp với Hội đồng Anh Việt Nam bồi dưỡng nghiệp vụ cho giảng viên dạy học bằng tiếng Anh và có cấp chứng chỉ. Khi đội ngũ đã đầy đủ, trường xây dựng chương trình đào tạo. Số tín chỉ đối với những ngành đào tạo bằng tiếng Anh tăng lên khoảng 40%, trong đó, tăng cường tiếng Anh cơ bản và tiếng Anh chuyên ngành cho giảng viên, cũng như tăng số tín chỉ tiếng Anh chuyên ngành cho sinh viên. Năm 2015, 2 ngành dạy chuyên ngành bằng tiếng Anh đó là sư phạm Toán, sư phạm Vật lí được đào tạo thí điểm. Năm 2016 mở rộng thêm giáo dục mầm non. Đến nay, trường có thêm giáo dục tiểu học, sư phạm Hóa, sư phạm Sinh. PGS. Nguyễn Văn Thụ khẳng định, giáo sinh những ngành này tốt nghiệp đủ tự tin dạy các môn chuyên ngành bằng tiếng Anh. Tuy nhiên, thời gian qua, hệ thống các trường tư thục song ngữ mở ra nhiều nên gần như sinh viên tốt nghiệp đều làm việc tại đây. Đối với hơn 1 triệu giáo viên đang giảng dạy các môn không chuyên ngữ, giải pháp đào tạo, bồi dưỡng để đáp ứng yêu cầu của chiến lược, theo PGS. Nguyễn Văn Thụ, cơ quan quản lí cần phải quyết liệt vào cuộc. Đầu tiên phải giúp giáo viên vượt qua ngại ngùng ban đầu (ngại đi học, ngại nói…). Quá trình bồi dưỡng, phải tạo ra được môi trường ngoại ngữ sống. Thực tế, trước đây, khi bồi dưỡng ngoại ngữ cho giáo viên, chủ yếu thực hiện ngữ pháp, hàn lâm… không phải ngôn ngữ sử dụng hằng ngày. Phương pháp đào tạo bồi dưỡng phải đi vào thực tế, tăng môi trường sống của ngoại ngữ. Nếu vẫn đi chuyên sâu về ngôn ngữ thì không có hiệu quả. GIẢI PHÁP ĐỒNG BỘ Thách thức khi triển khai đề án đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học còn là câu chuyện tiếng Anh thực chất là thêm một ngoại ngữ nữa đối với học sinh dân tộc thiểu số (tiếng Việt là “ngoại ngữ” một). Cùng với đó là những lo lắng về việc dạy tiếng Việt trong trường học sẽ bị giảm vai trò. Ông Nguyễn Tiến Trình, Tổng Giám đốc CTCP Giáo dục iSMART cho rằng, đây là một vấn đề thực tế và cũng là một trong những vấn đề cốt lõi nhất khi triển khai đề án trên phạm vi toàn quốc. Việt Nam là quốc gia đa dân tộc, đa ngôn ngữ-nơi mà tiếng Việt đóng vai trò “ngôn ngữ chung” của quốc gia, đồng thời các ngôn ngữ dân tộc thiểu số là di sản văn hóa vô giá cần được gìn giữ. Trong bối cảnh đó, việc đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai phải được thực hiện một cách linh hoạt, công bằng và tôn trọng bản sắc văn hóa. Nếu không có cách tiếp cận phù hợp, chúng ta rất dễ rơi vào tình trạng áp đặt ngôn ngữ, khiến trẻ em vùng sâu, vùng xa, dân tộc thiểu số hoặc nhóm yếu thế bị bỏ lại phía sau. Ông Trình khẳng định, tiếng Anh không thể thay thế tiếng Việt, mà phải song hành và hỗ trợ nhau. Trước hết, cần khẳng định rằng tiếng Việt vẫn luôn là nền tảng của giáo dục quốc dân. Tiếng Anh là công cụ để mở rộng tri thức và hội nhập quốc tế, không thể và không nên thay thế vai trò của tiếng Việt trong việc hình thành tư duy, nhân cách và bản sắc Việt Nam. Dạy tiếng Anh không có nghĩa là giảm vai trò của tiếng Việt, mà là giúp học sinh Việt Nam có thêm một chìa khóa để hiểu sâu hơn về ngôn ngữ, văn hóa và thế giới. Ở những vùng có học sinh dân tộc thiểu số, cần củng cố năng lực tiếng Việt trước khi dạy tiếng Anh, để các em có nền tảng ngôn ngữ vững chắc. Đồng thời, nên xây dựng khung đánh giá năng lực đa ngữ (Việt, Anh, ngôn ngữ dân tộc), giúp địa phương xác định đúng năng lực xuất phát của học sinh, từ đó lựa chọn lộ trình và phương pháp phù hợp. Khung này không chỉ giúp đánh giá khách quan, mà còn thể hiện tinh thần tôn trọng đa dạng ngôn ngữ và văn hóa của Việt Nam. Ông Trình cho rằng, để giữ gìn đa dạng văn hóa, giáo dục phải mang tính dung hợp và công bằng. Việc đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai không thể chỉ nhìn ở góc độ ngôn ngữ học, mà còn là câu chuyện về công bằng xã hội và bảo tồn bản sắc dân tộc. Khi học sinh được học trong môi trường an toàn về văn hóa và ngôn ngữ, các em sẽ coi tiếng Anh là cơ hội mở rộng thế giới, chứ không phải mối đe dọa làm mất bản sắc. Ứng dụng công nghệ và hệ sinh thái số để hỗ trợ vùng khó cũng là giải pháp cần lưu tâm. Một yếu tố quan trọng để thu hẹp khoảng cách vùng miền là xây dựng hệ sinh thái số hỗ trợ học tập ngôn ngữ, bao gồm thư viện số, bài giảng số và nền tảng AI học tập thông minh. Nhờ đó, học sinh ở vùng xa có thể học tiếng Anh hoặc các môn học bằng tiếng Anh mọi lúc, mọi nơi, ngay cả khi thiếu giáo viên trực tiếp. Công nghệ cũng hỗ trợ giáo viên địa phương bồi dưỡng năng lực ngôn ngữ và sư phạm hiện đại, tạo môi trường học tập bình đẳng hơn giữa miền núi và đô thị.n www.tienphong.vn XÃ HỘI ĐỂ TIẾNG ANH TRỞ THÀNH NGÔN NGỮ THỨ HAI TRONG TRƯỜNG HỌC TỪ NĂM 2030, NGOÀI VIỆC CHUẨN BỊ ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN ĐANG THIẾU, VIỆC TẬP HUẤN CHO HƠN 1 TRIỆU GIÁO VIÊN ĐANG DẠY CÁC MÔN VĂN HÓA KHÔNG CHUYÊN NGỮ CŨNG LÀ YÊU CẦU CẤP THIẾT. 4 Học sinh Trường Tiểu học Mồ Dề, tỉnh Lào Cai (huyện Mù Cang Chải, Yên Bái cũ) học tiếng Anh qua sự hỗ trợ trực tuyến của giáo viên tại Hà Nội ẢNH: NGHIÊM HUÊ 6-7/12/2025 NGHIÊM HUÊ Ông Trình cho rằng, để giữ gìn đa dạng văn hóa, giáo dục phải mang tính dung hợp và công bằng. Việc đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai không thể chỉ nhìn ở góc độ ngôn ngữ học, mà còn là câu chuyện về công bằng xã hội và bảo tồn bản sắc dân tộc. ĐƯA TIẾNG ANH TRỞ THÀNH NGÔN NGỮ THỨ HAI TRONG TRƯỜNG HỌC: Hơn 1 triệu giáo viên cần được chuẩn hóa Việt Nam tham gia Chương trình SEA-PLM ở chu kì 2019 và chu kì 2024. Chương trình SEA-PLM chu kì 2024 có 7 nước tham gia gồm: Campuchia, Timor Leste, Lào, Myanmar, Malaysia, Philippines và Việt Nam. Học sinh lớp 5 ở các nước tham gia hoàn thành cùng bài khảo sát năng lực đọc hiểu, viết, Toán được thiết kế bởi Ban Thư kí Bộ trưởng Giáo dục ASEAN (SEAMEO). Việt Nam có 152 cơ sở giáo dục tiểu học tham gia khảo sát cùng khoảng 6.000 học sinh lớp 5 và 6.000 phụ huynh. Kết quả, học sinh lớp 5 ở khu vực có giữ ổn định kết quả đọc hiểu và tăng lên một tỉ lệ nhỏ ở kết quả Toán học. Ở chu kì 2024, học sinh lớp 5 tiếp tục đạt điểm cao nhất ở lĩnh vực đọc hiểu với điểm trung bình là 323,5 điểm (giảm khoảng 3,86% so với chu kì 2019). Đồng thời, học sinh lớp 5 tiếp tục đạt điểm cao nhất ở lĩnh vực Toán với điểm trung bình là 334,6 điểm (giảm 1,99% so với kết quả chu kì 2019). Ở chu kì 2024, tỉ lệ học sinh Việt Nam đạt mức năng lực cao ở lĩnh vực Đọc hiểu là 66%, cao hơn tỉ lệ của các quốc gia còn lại và cao hơn mức trung bình của khu vực (đạt 40%). Ở chu kì 2024, tỉ lệ học sinh Việt Nam đạt mức năng lực cao ở lĩnh vực Toán học là 88%, cao hơn tỉ lệ của các quốc gia còn lại và cao hơn mức trung bình của khu vực (đạt 36%). Việt Nam có tỉ lệ học sinh đạt mức năng lực tối thiểu cao nhất so sánh với mục tiêu phát triển bền vững ở lĩnh vực Đọc hiểu (86%) và Toán học (95%) theo kết quả ở chu kì 2024. Từ dữ liệu chung, SEAMEO cũng chia sẻ, chỉ có một nửa học sinh đạt mức năng lực tối thiểu ở lĩnh vực đọc hiểu và chỉ một phần ba số học sinh đạt ở lĩnh vực Toán, cho thấy nhu cầu cấp thiết tăng cường đầu tư cho học tập nền tảng, ưu tiên nhóm yếu thế và các trường khó khăn. Học sinh ở nhóm năng lực yếu cải thiện chậm, đòi hỏi chiến lược can thiệp có mục tiêu và hỗ trợ tăng tốc để thu hẹp khoảng cách. HÀ LINH Học sinh Việt Nam dẫn đầu ASEAN về điểm Toán HỌC SINH TIỂU HỌC CỦA VIỆT NAM ĐẠT ĐIỂM CAO NHẤT Ở LĨNH VỰC TOÁN VÀ ĐẠT MỨC NĂNG LỰC CAO ĐỌC HIỂU, THEO CÔNG BỐ MỚI NHẤT CỦA BAN THƯ KÍ BỘ TRƯỞNG GIÁO DỤC ASEAN (SEAMEO). Tỉ lệ học sinh lớp 5 đạt mức năng lực cao ở lĩnh vực Đọc hiểu
Có thể nói, Trung Quốc đưa ra nhiều ưu đãi chưa từng có cho Hải Nam để tạo ra của cải vật chất nhanh và nhiều, nhưng đồng thời cũng tạo ra những dịch vụ đẳng cấp, xa hoa, hấp dẫn để người lao động, du khách tiêu tiền ở tỉnh đảo này. “Chúng tôi mong rằng, mọi người đến Hải Nam vừa kiếm tiền vừa tiêu tiền một cách dễ dàng”, vị đại diện Tỉnh ủy Hải Nam nói với chúng tôi hồi tháng 8. Ông cho biết, Tổng Bí thư-Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình mong muốn Hải Nam trở thành “dự án thế kỷ” như Thâm Quyến thời Chủ tịch nước Đặng Tiểu Bình. DANH THIẾP CẢI CÁCH VÀ MỞ CỬA Gần đây, tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc đang có dấu hiệu chậm lại do nhu cầu trong nước suy yếu, bất động sản khủng hoảng, thất nghiệp thanh niên cao… Trong khi đó, Hải Nam với vị trí tỉnh đảo duy nhất cho phép thử nghiệm mô hình mở cửa sâu rộng hơn các khu thương mại tự do khác, tạo “đầu kéo” thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), đặc biệt trong lĩnh vực khoa học công nghệ, dịch vụ, du lịch, tài chính, logistics... Trong khi Mỹ và đồng minh đang siết chặt kiểm soát công nghệ (chip, AI, năng lượng mới…), Hải Nam được ưu đãi để thử nghiệm chính sách thu hút công nghệ, nhân tài, và xây dựng chuỗi cung ứng thay thế. Nếu thành công, Hải Nam trở thành cửa ngõ nhập khẩu hàng hóa và công nghệ từ các nước ASEAN, Ấn Độ Dương, Trung Đông, châu Phi mà không bị kiểm soát chặt như các cảng truyền thống. Nhiều nhà hoạch định chính sách mong muốn Hải Nam trở thành “Singapore + Dubai” phiên bản Trung Quốc để đa dạng hóa tăng trưởng, giảm phụ thuộc vào các cực kinh tế ven biển truyền thống như Quảng Đông, Thượng Hải… “Trung Quốc đại lục muốn có một biểu tượng để cạnh tranh với Singapore, Dubai, vượt qua Hong Kong, thậm chí thách thức vai trò các cảng trung chuyển quốc tế khác. Dù Hải Nam chưa chính thức hoạt động nhưng đã vượt qua Hong Kong về giá cả ưu đãi. Dân đại lục giờ ít sang Hong Kong mua hàng mà đổ sang Hải Nam vì tất cả các mặt hàng, ngoại trừ iPhone, đều rẻ hơn mua ở Hong Kong”, một nhà báo trẻ của Xinhua nói với chúng tôi. Đây cũng là nơi để Trung Quốc chứng minh với các nước Nam bán cầu rằng Trung Quốc vẫn mở cửa, khác với xu hướng bảo hộ của Mỹ và Liên minh châu Âu (EU). Ngoài ra, Trung Quốc gắn Hải Nam với sáng kiến Vành đai-Con đường, đang tập trung thu hút các nước ASEAN tham gia, từ kết nối cứng như đường sắt xuyên Á đến kết nối mềm về văn hóa, du lịch, kinh tế... Với vị trí là đảo biệt lập, Hải Nam là nơi Trung Quốc dễ dàng thử nghiệm cải cách thể chế sâu hơn: tự do hóa dòng vốn, tự do đi lại, cởi mở hơn với doanh nghiệp tư nhân và nước ngoài. Nếu thành công, các mô hình này có thể mở rộng ra các vùng khác của Trung Quốc, trở thành mạng lưới cực tăng trưởng mới của nước này. “Là ‘tấm danh thiếp’ của cải cách và mở cửa Trung Quốc thời đại mới, Hải Nam đã trở thành tuyến đầu của mở cửa thể chế, vùng đất mới của hợp tác cùng có lợi trong khu vực và động lực mới thúc đẩy toàn cầu hóa kinh tế. Điều này thể hiện rõ tầm nhìn rộng mở của Trung Quốc trong việc chia sẻ cơ hội, cùng thúc đẩy phát triển với thế giới”, ông Vương Bân, Ủy viên Thường vụ Tỉnh ủy, Trưởng Ban Tuyên truyền Tỉnh ủy Hải Nam, nhận định. Ngày 18/12 năm nay, Hải Nam sẽ chính thức vận hành cơ chế hải quan khép kín (độc lập với Trung Quốc đại lục) - “một sự kiện mang ý nghĩa cột mốc không chỉ đối với tiến trình xây dựng Khu Thương mại Tự do Hải Nam, mà còn là lời khẳng định trước thế giới về quyết tâm kiên định của Trung Quốc trong việc mở rộng hội nhập ở mức độ cao, bất chấp những làn sóng ngược của chủ nghĩa bảo hộ”, ông Vương nói. Theo ông, sau khi cơ chế hải quan khép kín được vận hành, Hải Nam sẽ tiếp tục bồi đắp động lực hợp tác mới với ASEAN, tận dụng hiệu quả ưu đãi từ Hiệp định Đối tác toàn diện khu vực (RCEP), khai thác sâu tiềm năng hợp tác, cùng vẽ nên bức tranh tươi sáng của quan hệ kinh tế-thương mại giữa Hải Nam và ASEAN. Trong khi đó, bà Trương Huy, Phó Chủ nhiệm Trung tâm Chương trình Ngôn ngữ châu Á-châu Phi của CGTN, Đài Phát thanh Truyền hình Trung ương Trung Quốc (CMG), nói rằng, có ít nhất 4 điều để khám phá Hải Nam sôi động. Thứ nhất, một Hải Nam cởi mở: Trung tâm của Cảng Thương mại Tự do - Khu Thương mại Trung tâm của Tam Á, là nơi đặt trụ sở của 32 công ty nằm trong danh sách Fortune 500 và đã thu hút 648 triệu USD vốn đầu tư nước ngoài chỉ riêng trong năm ngoái. “Những con số này cho thấy sự chuyển mình của Hải Nam từ một hòn đảo xa xôi thành một cửa ngõ mở”, bà Trương nhận xét. Thứ hai, một Hải Nam sinh thái: Chú trọng bảo vệ sinh thái biển, cứu hộ động vật biển. “Thứ ba, một Hải Nam nhân văn: Khi bước vào những quán trà mái vòm ở làng Shamei, Quỳnh Hải, bạn sẽ nghe thấy những vị khách sành trà trò chuyện bằng tiếng Mã Lai. Tại Nông trại Cà phê Hưng Long ở Vạn Ninh, hậu duệ của những Hoa kiều hồi hương vẫn gìn giữ kỹ thuật rang xay cà phê theo phong cách Đông Nam Á. Những khung cảnh đời thường này minh họa sống động sự gần gũi về địa lý và mối quan hệ chặt chẽ của Hải Nam với Đông Nam Á”, bà nói. Thứ tư, Hải Nam đổi mới: Tại thành phố khoa học và công nghệ Nhai Châu, Trung Quốc đang hợp tác với các nước ASEAN để nâng cao danh tiếng về đổi mới khoa học và công nghệ. Tại Nhà máy Cà phê M1 Vịnh Thạch Mỹ, chính sách thuế quan bằng 0 đang cho phép hạt cà phê từ khắp nơi trên thế giới đạt được “toàn cầu hóa ngay trên đầu lưỡi”. Tại Lăng Thủy, Khu thí điểm đổi mới giáo dục quốc tế Lệ An đã chào đón 26 trường đại học trong nước và quốc tế, với gần 5.000 sinh viên và giảng viên, trong đó có hơn 700 sinh viên quốc tế. “Tại đây, bạn sẽ hiểu được ý nghĩa của câu nói học tập ở Hải Nam như đi du học nước ngoài”, bà chia sẻ. CÁC CHÍNH SÁCH ƯU ĐÃI NỔI BẬT Khởi chạy hải quan độc lập toàn đảo từ ngày 18/12 là mốc quyết định cho hoạt động “đóng/phong tỏa hải quan” trên toàn tỉnh đảo Hải Nam, tạo cơ sở cho các chính sách ưu đãi hàng hóa lưu chuyển trong và ngoài đảo. Hải Nam áp dụng cơ chế 2 vạch/ vùng về miễn thuế khi lưu thông ra đại lục. Vạch thứ nhất là cửa mở rộng ra thế giới (ưu đãi, miễn thuế, thủ tục dễ), còn vạch thực hai là cửa vào đại lục (kiểm soát, đánh thuế, khuyến khích sản xuất trong Hải Nam). Vạch thứ nhất là đường biên giữa Cảng thương mại tự do Hải Nam và bên ngoài Trung Quốc (nước ngoài). Hàng hóa, vốn, dữ liệu, nhân tài từ quốc tế đi vào Hải Nam qua tuyến này được thủ tục đơn giản hóa, miễn giảm thuế, nhiều trường hợp hưởng thuế quan 0%. Vạch thứ hai là đường biên giữa Cảng thương mại tự do Hải Nam và phần lãnh thổ hải quan còn lại của Trung Quốc (đại lục). Khi hàng hóa từ Hải Nam đi vào đại lục, nó được xem như nhập khẩu vào Trung Quốc, phải tuân thủ thuế nhập khẩu, VAT, thuế tiêu thụ, trừ khi đạt điều kiện miễn giảm đặc biệt (ví dụ giá trị gia tăng tối thiểu 30%). Với các tổ chức, doanh nghiệp (sản xuất, thương mại, dịch vụ, bán lẻ miễn thuế, họ được miễn giảm thuế nhập khẩu, VAT và thuế tiêu thụ cho nhiều mặt hàng nhập qua vùng một; nguyên liệu nhập khẩu để sản xuất trên đảo được hưởng chính sách thuế quan 0%, giảm đáng kể chi phí đầu tư ban đầu. Các doanh nghiệp hoạt động trong các lĩnh vực được khuyến khích sau khi đăng ký và có hoạt động thực chất trên Hải Nam được áp mức thuế thu nhập doanh nghiệp thấp hơn (chưa đến 15%) trong các thời hạn chính sách cụ thể. Ngành bán lẻ hàng miễn thuế, du lịch cao cấp, y tế, du lịch y tế, hàng hải, logistics, vũ trụ thương mại… được đặc biệt khuyến khích. Ngoài ra, Hải Nam mở rộng ưu đãi cho nhân tài cao cấp và nhân lực cần thiết, bao gồm hỗ trợ, chiết khấu với thuế thu nhập cá nhân, phụ cấp, và các gói hỗ trợ đời sống, nhà ở nhằm thu hút kỹ sư, chuyên gia, phục vụ nghiên cứu và phát triển (R&D) và ngành dịch vụ cao cấp. Cụ thể, có gói ưu đãi thuế thu nhập cá nhân và phụ cấp cho nhân tài cao cấp (trong và ngoài Trung Quốc) nếu ký hợp đồng làm việc dài hạn tại Hải Nam; có chương trình hỗ trợ nhà ở, an sinh cho đối tượng này. “Nếu hàng hóa được chế biến tại Hải Nam và giá trị gia tăng tối thiểu 30%, khi đưa vào đại lục sẽ được miễn thuế nhập khẩu, chỉ nộp VAT, tiêu thụ nếu có. Nếu không đạt điều kiện, vẫn phải nộp thuế nhập khẩu đầy đủ. Điều này khuyến khích doanh nghiệp đặt nhà máy, dây chuyền sản xuất, R&D tại Hải Nam thay vì chỉ dùng đảo này như điểm trung chuyển”, một vị lãnh đạo tỉnh Hải Nam cho biết. Theo ông, cà phê Hưng Long ở Hải Nam rất nổi tiếng nhưng phụ thuộc vào nguyên liệu ngoại nhập, vì vậy đang khuyến khích các công ty cà phê Việt Nam (Trung Nguyên), Indonesia (Kapal Api Global)... xuất khẩu cà phê nhân sang Hải Nam và/hoặc cùng chế biến ở Hải Nam, tạo thương hiệu riêng hoặc đồng sở hữu thương hiệu để đưa vào Trung Quốc đại lục hoặc xuất khẩu ra nước ngoài với giá cao hơn nhiều. n 6-7/12/2025 www.tienphong.vn KINH TẾ 5 Cách cảng thương mại tự do lớn nhất thế giới THU HÚT ĐẦU TƯ Thuế thu nhập doanh nghiệp chuẩn của Trung Quốc là 25%. Mức thuế ưu đãi tại Hải Nam cho doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực được khuyến khích là 15% (giảm 40% so với chuẩn). Các ngành được khuyến khích gồm: Du lịch, dịch vụ hiện đại, logistics quốc tế; Y tế, dược phẩm, dịch vụ chăm sóc sức khỏe; Công nghệ cao, kỹ thuật số, R&D, AI, big data, fintech; Năng lượng mới, bảo vệ môi trường, nông nghiệp hiện đại; Kinh tế biển (hàng hải, thủy sản, du thuyền); Thương mại, tài chính quốc tế, dịch vụ hàng không, vũ trụ thương mại… Một góc Cảng Thương mại Tự do Hải Nam ẢNH: YE LONGBIN XUÂN NGUYỄN-THÁI AN NGÀY 18/12 TỚI, CẢNG THƯƠNG MẠI TỰ DO HẢI NAM (TRUNG QUỐC), CẢNG THƯƠNG MẠI TỰ DO LỚN NHẤT THẾ GIỚI, SẼ CHÍNH THỨC VẬN HÀNH. MỘT TUẦN GHÉ THĂM HẢI NAM GIÚP CHÚNG TÔI PHẦN NÀO HIỂU ĐƯỢC CÁCH THỨC NƠI ĐÂY THU HÚT NHÀ ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI, DU KHÁCH, DU HỌC SINH, BỆNH NHÂN…
CUỘC CHIẾN GIỮA PHIM NỘI VÀ PHIM NGOẠI Trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt ấy, hai bộ phim Việt lại bất ngờ được kỳ vọng như những nhân tố có thể mở ra một nhịp tăng trưởng mới cho điện ảnh nội địa, sau thành công vang dội của Mưa đỏ và Tử chiến trên không. Một phim thương mại mang màu sắc dân gian, tâm linh như Truy tìm long diên hương tiến sát cột mốc 200 tỷ đồng. Một phim nghệ thuật như Quán Kỳ Nam, dù bị “đè” suất chiếu, vẫn được giới trong nghề gọi là “báu vật thẩm mỹ” mà khán giả không nên bỏ lỡ. Theo Box Office Vietnam, Truy tìm long diên hương đã vượt mốc 177 tỷ đồng sau hơn hai tuần chiếu và vẫn duy trì khoảng 2.500 suất mỗi ngày. Với đà này, việc phim chạm mức 200 tỷ chỉ còn là vấn đề thời gian. Truy tìm long diên hương thu hút khán giả không chỉ nhờ yếu tố hành động và hài quen thuộc mà còn bởi cách bộ phim xử lý chất liệu dân gian, tâm linh, vốn rất gần với trí tưởng tượng người Việt bằng một cách đủ mới để tạo tò mò. Long diên hương, loại trầm hương quý hiếm gắn với truyền thuyết Á đông, trở thành chất liệu dẫn dắt màn phiêu lưu của các nhân vật. Nhịp độ nhanh, các pha rượt đuổi, đánh đấm mạnh tay, xen kẽ chi tiết gây cười đúng lúc giúp bộ phim trở thành món dễ chọn đối với khán giả đại chúng. Khác với hàng loạt phim Việt ế ẩm trong năm nay, Truy tìm long diên hương hưởng lợi từ việc ra rạp đúng thời điểm, có số suất chiếu áp đảo hơn hẳn các phim nội khác và đặc biệt là không gặp đối thủ trực tiếp trong phân khúc phim thương mại thuần giải trí mang màu sắc Việt. Trong cuộc cạnh tranh với bom tấn ngoại, phim giữ được chỗ đứng vì nói đúng “ngôn ngữ thị trường” - xem vui, giải trí, thỏa tò mò. So với Truy tìm long diên hương, Quán Kỳ Nam của đạo diễn Leon Lê kén khán giả hơn dù phim được giới chuyên môn ca ngợi nồng nhiệt. Tính đến trưa 3/12, phim chỉ có 352 suất chiếu, mỗi rạp gần như chỉ có đúng một suất, đa phần là 9h30 hoặc 23h, những khung giờ vốn khó tiếp cận khán giả. Trước đó một ngày, con số còn thấp hơn - 345 suất. Doanh thu mới chỉ gần 2 tỷ đồng. Ông Nguyễn Khánh Dương, sáng lập Box Office Vietnam nhận định, đây là số suất “rất ít ỏi”. Tại Hà Nội, ngày 30/11, Lotte Cinema chỉ có đúng một rạp chiếu phim và đúng một suất. Hầu hết cụm CGV cũng chỉ mở một suất duy nhất. Trao đổi với Tiền Phong, nhà phê bình Thảo Đan nhận xét: “Tôi cho rằng Quán Kỳ Nam là bộ phim chất lượng cao hiếm hoi trong dòng chảy độc lập những năm gần đây thực sự chạm đến thẩm mỹ và căn tính Việt. Phim được quay hoàn toàn bằng 35mm, giàu chất điện ảnh, thiết kế bối cảnh tái tạo chân thực Sài Gòn thập niên 1980 và kể câu chuyện tình đầy ý nhị giữa góa phụ Kỳ Nam và dịch giả trẻ Khang. Ở một thị trường mà phần lớn các phim vẫn loay hoay giữa đùa vui dễ dãi và kịch bản chắp vá, Quán Kỳ Nam xuất hiện như một ngoại lệ hiếm hoi. Nó coi khán giả là người đọc văn chương, chậm rãi mở từng lớp cảm xúc, từng quan hệ con người, thay vì ồn ào gào thét”. Tuy nhiên, bà Thảo Đan cũng thừa nhận, một bộ phim được làm chỉn chu đến vậy lại đang ở vào tình thế ế theo đúng nghĩa phòng vé. Suất chiếu ít, giờ chiếu khó, mỗi rạp lác đác một khung giờ khiến Quán Kỳ Nam gần như bị đẩy ra rìa cuộc chơi. Người ta dễ nói gọn một câu: phim kén khán giả. Nhưng nếu phim không được trao cơ hội tiếp cận khán giả một cách công bằng, rất khó kết luận khán giả quay lưng với phim, hay hệ thống phát hành đã quay lưng trước. Mặt khác, bà Thảo Đan cho rằng cần nhìn thẳng vào tâm lý thị trường hiện nay. Khán giả trẻ chiếm đa số, họ được nuôi bằng nhịp cắt dồn dập của TikTok và những bộ phim tốc độ nhanh của Hollywood. Bỗng nhiên, một bộ phim Việt làm theo tinh thần quyển sách phải đọc chậm như Quán Kỳ Nam đương nhiên sẽ lép vế nếu mọi thứ chỉ được quyết định bởi tốc độ bán vé ba ngày đầu. “Việc một tác phẩm như thế rơi vào tình trạng phim hay nhưng ế không chỉ là thiệt thòi cho ê-kíp www.tienphong.vn VĂN HÓA SỰ TRỞ LẠI CỦA HAI BỘ PHIM VIỆT TRUY TÌM LONG DIÊN HƯƠNG VÀ QUÁN KỲ NAM RƠI VÀO THỜI ĐIỂM ĐẶC BIỆT NHẠY CẢM: PHÒNG VÉ ĐẦU THÁNG 12 ĐÓN LOẠT BOM TẤN HOLLYWOOD, DẪN ĐẦU LÀ ZOOTOPIA 2 VỚI HƠN 3.700 SUẤT CHIẾU MỖI NGÀY VÀ DOANH THU MỞ MÀN VƯỢT 47 TỶ ĐỒNG TẠI VIỆT NAM. CÙNG LÚC ĐÓ, PHẦN BA CỦA PHI VỤ THẾ KỶ CŨNG TUNG 900 SUẤT CHIẾU MỖI NGÀY, TẠO RA MỘT THỨ GỌNG KÌM KÉP KHIẾN PHIM VIỆT VỐN ĐANG YẾU THẾ CÀNG KHÓ GIÀNH SUẤT ĐẸP. 6 Câu chuyện như thơ của Quán Kỳ Nam có vẻ cũng không cứu được phim thoát khỏi tình trạng bị đè suất chiếu 6-7/12/2025 Phim hay thì HẠNH ĐỖ Việc các phim độc lập gặp lao đao ở phòng vé không chỉ là vấn đề của Việt Nam. Bắc Mỹ, cái nôi của văn hóa điện ảnh hiện đại cũng đang chứng kiến cảnh các bộ phim nghệ thuật, phim độc lập, phim “đầy mình giải thưởng” lặng lẽ chìm nghỉm ở phòng vé. Mùa cuối năm vốn được xem là “mùa gặt hái” của dòng phim nghệ thuật, khi chiến dịch vận động giải thưởng rầm rộ được tung ra như pháo hoa, nhưng khán giả vẫn lạnh lùng quay lưng. Tár, Anatomy of a Fall (Kỳ án trên đồi tuyết) từng được tung hô hết lời, nhưng vé bán chẳng khá hơn mấy bộ phim ra rạp cho có. Anora, tưởng sẽ dễ ăn khách hơn nhờ mô típ Lọ Lem thời hiện đại, cuối cùng cũng vật vã với doanh thu khiêm tốn. Năm 2025 thậm chí được xem là một cú ngã đồng loạt của dòng phim này. Những bộ phim đình đám mang bảng thành tích từ các liên hoan phim lớn kéo nhau thất bại. Thậm chí người đàn bà đẹp Julia Roberts từng đủ sức bán vé chỉ bằng một nụ cười, nhưng After the Hunt (Sau cuộc săn) của cô vẫn không làm nên chuyện. Dwayne Johnson quyết tâm thoát khỏi hình ảnh cơ bắp vui nhộn để hóa thân thành đô vật bi kịch trong The smashing machine (Cỗ máy hủy diệt) có điều khán giả không theo kịp tốc độ cua gấp của anh dẫn đến cú hụt hơi đáng tiếc của “vua phòng vé”. Chưa hết, Sydney Sweeney, biểu tượng gợi cảm mới của Hollywood, khổ luyện để vào vai nữ võ sĩ trong Christy cũng không khá hơn. Phim được xem là nỗ lực nghiêm túc nhất của cô nhằm thoát khỏi ồn ào đời tư. Nhưng khán giả Bắc Mỹ chỉ đáp lại bằng… 1,3 triệu USD sau ba ngày công chiếu tại hơn 2.000 rạp. Bugonia, dù có Emma Stone bảo chứng, cũng chỉ loanh quanh hơn 20 triệu USD dù ngân sách gần gấp đôi. Trong khi đó, Frankenstein của đạo diễn kỳ cựu Guillermo del Toro, tác phẩm được ngợi ca là choáng ngợp đến mức “bất cứ khung hình nào cũng đẹp như tranh”, lại chủ yếu được xem… trên laptop. Khán giả không buồn ra rạp thưởng thức thứ ánh sáng kỳ diệu mà điện ảnh sinh ra để phô diễn. Hollywood có thể đổ hàng trăm triệu USD vào phim, nhưng không thể ép công chúng từ bỏ thói quen xem phim từ sofa phòng khách. Cớ sao phim nghệ thuật lại ế đến vậy? Đạo diễn Guillermo del Toro cho rằng câu trả lời nằm ngay trên kệ Netflix. Khi những nền tảng trực tuyến tung tiền khủng, ngồi nhà cũng xem được phim của các đạo diễn lớn, ai còn lý do bước vào rạp để coi những câu chuyện nặng nề, chậm chạp? Và nghịch lý ấy sẽ còn tiếp tục cho đến khi điện ảnh học cách tồn tại trong một thế giới mà cái “hay” chưa chắc bán được, còn cái “bán được” thì chưa chắc cần hay. HẠ ĐAN Cùng thời điểm, khán giả rõ ràng ưu tiên Truy tìm long diên hương hơn bởi công thức dễ xem, giải trí, gợi tò mò PHIM ĐỘC LẬP VẪN BỊ PHÒNG VÉ LÀM KHÓ ế Mặc dù các nhà chuyên môn dành rất nhiều lời khen cho tác phẩm của Leon Lê, nhưng cũng ngay sau đó họ lại phải kêu gọi khán giả hãy “cứu” lấy bộ phim
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==