Dư luận đang quan tâm đặc biệt Công ty Cổ phần Thủy điện sông Ba Hạ, sau khi nhiều lãnh đạo công ty này phải làm việc với cơ quan chức năng, thay người điều hành tạm thời. Theo tìm hiểu của PV Tiền Phong, Nhà máy Thuỷ điện Sông Ba Hạ thuộc Công ty Cổ phần Thủy điện Sông Ba Hạ (mã chứng khoán SBH, trụ sở tại phường Tuy Hoà, Đắk Lắk). Năm 2007, Đại hội đồng Cổ đông lần đầu thành lập Công ty Cổ phần Thủy điện Sông Ba Hạ với vốn điều lệ hơn 1.240 tỷ đồng. Các cổ đông bao gồm: Tổng Công ty Phát điện 2 - EVNGENCO 2 (doanh nghiệp do Tập đoàn Điện lực Việt Nam - EVN nắm cổ phần chi phối) hiện chiếm 61,78% vốn điều lệ; Công ty TNHH Năng lượng REE chiếm 25,76% vốn điều lệ; Tổng Công ty Điện lực miền Nam, Tổng Công ty Điện lực miền Trung và Công ty Cổ phần Thủy điện Đa Nhim - Hàm Thuận - Đa Mi lần lượt chiếm 7,21%, 3,22% và 1,03% vốn điều lệ, còn lại là các cổ đông cá nhân. Theo báo cáo tài chính của SBH đã kiểm toán, lợi nhuận trước thuế năm 2024 đạt 306,45 tỷ đồng, sau thuế còn 273,55 tỷ đồng. Quý III năm nay, lợi nhuận sau thuế tăng hơn 63 tỷ đồng, tăng hơn 50% so với cùng kỳ năm trước. Kết quả này chủ yếu nhờ doanh thu tăng gần 88 tỷ đồng (tăng 35,65%) do sản lượng điện thương phẩm tăng thêm hơn 92 triệu kWh (tăng gần 47%). Bên cạnh đó, tổng chi phí trong quý giảm gần 10 tỷ đồng. Nhà máy Thuỷ điện Sông Ba Hạ nằm trên Sông Ba thuộc địa phận 2 huyện Sông Hinh, Sơn Hoà, tỉnh Phú Yên cũ (nay là tỉnh Đắk Lắk) và huyện Krông Pa (cũ), tỉnh Gia Lai. Lưu vực Sông Ba tính đến tuyến công trình là 11.115km2, chiếm 79,4% toàn bộ lưu vực của sông. Vùng hồ của dự án có diện tích 54,66km2. Nhà máy thủy điện này có công suất 220MW, công suất đảm bảo 33,3MW, điện lượng trung bình nhiều năm 825 triệu kWh. Nhà máy còn tham gia hạn chế lũ và tạo nguồn nước cho hạ lưu. Trong đợt mưa lũ lịch sử vừa qua, Nhà máy Thủy điện Sông Ba Hạ (Đắk Lắk) có mức xả lũ lịch sử. Lúc 16h ngày 19/11, lưu lượng lũ về hồ chứa thủy điện Sông Ba Hạ đạt 16.120m3/s; tổng lưu lượng xả về hạ lưu 16.100m3/s. Lúc 20h ngày 19/11, mực nước hồ chứa đạt 105,05m. Lưu lượng nước về hồ đạt 16.120m3/s, tổng lưu lượng nước xả về hạ du đạt 15.600m3/s. Với mức xả lớn trên, khu vực hạ du tại Đắk Lắk chịu cảnh ngập nặng, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống và sản xuất của người dân. HUỲNH THỦY 3 n Thứ Tư n Ngày 3/12/2025 THỜI SỰ TẬP TRUNG THỦY ĐIỆN NHỎ Sau hơn hai thập kỷ phát triển mạnh mẽ, hệ thống thủy điện Việt Nam đã có hơn 270 nhà máy với tổng công suất xấp xỉ 24.900 MW, đóng góp khoảng 30% sản lượng điện năng mỗi năm. Tuy nhiên, mô hình vận hành phụ thuộc gần như hoàn toàn vào quy luật mưa - lũ đang phải đối mặt một thực tế: biến đổi khí hậu khiến thời tiết ngày càng cực đoan, bất định, buộc ngành điện phải chuyển sang tư duy vận hành thích ứng, linh hoạt và dựa trên dữ liệu thời gian thực. Trong tổng công suất 24.900 MW, nhóm thủy điện lớn (trên 30 MW) chiếm gần 90%, chủ yếu nằm ở Tây Bắc và Bắc Trung bộ. Trái lại, miền Trung và Tây Nguyên có mạng lưới sông suối dốc, ngắn, chảy xiết chỉ sở hữu một số nhà máy lớn, còn lại phần lớn là thủy điện nhỏ, phân tán theo sông suối vùng cao. Trên lưu vực Sê San, chuỗi thủy điện Thượng Kon Tum có công suất khoảng 220 MW, Plei Krông 100 MW, Ialy 720 MW, Sesan 3 khoảng 260 MW và Sesan 4 khoảng 360 MW; đây được được xem là xương sống của hệ thống điện khu vực Bắc Tây Nguyên. Xuôi về phía hạ lưu, hệ thống Sê Rêpok lại tạo thành một dải công trình nối tiếp nhau, gồm Sê Rêpok 3, Sê Rêpok 4, Buôn Tua Srah cùng Buôn Kuốp, nhà máy lớn nhất của cụm này với công suất 280 MW xen kẽ với Drây H’Linh. Tại lưu vực sông Ba, chuỗi Ayun Hạ, Krông H’Năng, Sông Ba Hạ và Thủy điện Sông Hinh tạo thành tuyến năng lượng chính của Nam Tây Nguyên, trong đó Sông Ba Hạ là tổ hợp lớn nhất khu vực với công suất 220 MW. Dọc dãy Trường Sơn, hệ thống thủy điện ven núi tiếp tục trải dài với A Vương, Đăk Mi 4 - công suất 190-264 MW tùy giai đoạn, Sông Bung 2, Sông Bung 4 và Sông Tranh 2 có công suất 190 MW trước khi dòng nước tới chuỗi hồ Hương Điền - Bình Điền - Tả Trạch thuộc vùng Thừa Thiên - Huế. Đặc điểm sông suối ở Tây Nguyên và miền Trung là ngắn, dốc, chảy xiết theo trục Tây - Đông. Do đó, các hồ thủy điện nằm trên cao, mỗi hồ chứa tới hàng trăm triệu mét khối nước. Khi xả lũ, dòng nước đổ về rất nhanh, tạo áp lực lớn lên vùng hạ du và dễ gây ngập sâu. Đáng chú ý, hầu hết các hồ thủy điện ở Tây Nguyên, trong đó có Lâm Đồng, đều được xây dựng theo dạng bậc thang trên cùng một lưu vực. Khi hồ phía trên xả, hồ phía dưới buộc phải mở cửa theo, dòng nước vì thế dồn dập, áp lực chồng lên nhau, tạo nên tình trạng lũ chồng lũ. Chuyên gia Nguyễn Huy Hoạch, Hiệp hội Năng lượng Việt Nam, nhận định, đợt mưa lũ sau bão số 14 cho thấy rất rõ sự khác biệt về khả năng phòng lũ giữa các hệ thống hồ chứa bậc thang. Một số hồ thủy điện có dung tích phòng lũ khá lớn thì khả năng cắt, giảm lũ đạt hiệu quả cao. Nhưng cũng có những hồ chứa thủy điện không có dung tích chống lũ, chủ yếu phục vụ phát điện là chính nên hiệu quả chống lũ rất hạn chế, thậm chí phải xả nước xuống hạ lưu bằng đúng lưu lượng nước về hồ để đảm bảo an toàn tuyệt đối cho công trình. Với lưu vực sông Ba, hệ thống bậc thang gồm Ayun Hạ, Krông H’Năng, Sông Ba Hạ, cộng với Thủy điện Sông Hinh ở nhánh lớn bên cạnh. Dung tích phòng lũ của các hồ thủy điện trên lưu vực này rất hạn chế, chức năng chính vẫn là phát điện. Khi lũ, bão số 14 về nhanh, lượng nước đổ về hồ Sông Ba Hạ đã vượt quá khả năng giữ lại, buộc nhà máy phải xả xuống hạ lưu gần bằng lưu lượng về. THÁNG 12 SẼ ĐIỀU CHỈNH QUY TRÌNH LIÊN HỒ CHỨA Trao đổi với PV Tiền Phong, một lãnh đạo Cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường công nghiệp - Bộ Công Thương cho biết, vừa qua, đoàn công tác của Bộ Công Thương đi kiểm tra 4 hồ chứa ở Lâm Đồng nhưng không có hồ thủy điện Sông Ba Hạ. Hồ thủy điện này được vận hành theo quy trình do Chủ tịch UBND tỉnh phê duyệt và theo lệnh điều hành của Ban Chỉ huy phòng thủ dân sự và Chủ tịch tỉnh trong đợt mưa lũ. “Các báo cáo gửi về Bộ đều khẳng định Sông Ba Hạ vận hành đúng quy trình và đúng lệnh điều hành của tỉnh”, lãnh đạo Cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường công nghiệp nói. Theo vị lãnh đạo, về kỹ thuật, khi lũ vượt lịch sử và kéo dài nhiều ngày, hồ dù có chức năng cắt lũ cũng chỉ cắt được trong một thời gian ngắn. Khi nước đã đầy hồ, bắt buộc phải chuyển sang chế độ đảm bảo an toàn công trình, nghĩa là nước về bao nhiêu phải xả bấy nhiêu. Luật quy định ưu tiên số một là an toàn công trình. Nếu công trình mất an toàn thì hậu quả còn lớn hơn rất nhiều. “Trong tình huống vừa rồi, Chủ tịch tỉnh cho phép Sông Ba Hạ tích nước vượt mực nước dâng bình thường lên mực nước gia cường để giảm ngập cho hạ du - tức là cắt thêm hơn 60 triệu m3 nước. Nhưng để chính xác, cần báo cáo chính thức của đơn vị”, vị này nói. Theo lãnh đạo Cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường công nghiệp, quy trình vận hành liên hồ chứa được phê duyệt từ 2018-2019; những năm gần đây xuất hiện nhiều hiện tượng thời tiết cực đoan vượt ra ngoài các tình huống được dự trù trong quy trình. “Thủ tướng đã giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì phối hợp Bộ Công Thương rà soát, điều chỉnh. Chúng tôi đang thực hiện và dự kiến hoàn thành trong tháng 12. Sắp tới có thể tính đến phương án cho phép Chủ tịch tỉnh quyết định hạ mực nước đón lũ thấp hơn mức hiện tại để giảm tối đa thiệt hại hạ du. Nhưng điều kiện tiên quyết là dự báo phải chính xác”, vị lãnh đạo nói. XUÂN PHONG Các hiện tượng thời tiết cực đoan, mưa lũ kỷ lục liên tiếp gần đây đang tạo ra thách thức chưa từng có đối với công tác vận hành hệ thống thủy điện, đặc biệt tại khu vực miền Trung - Tây Nguyên, nơi vừa là vùng trũng về thiên tai, vừa là nơi tập trung dày đặc thủy điện nhỏ. Chủ nhà máy thủy điện Sông Ba Hạ, đơn vị mới đây xả lũ ở mức kỷ lục tại Đắk Lắk, đang ghi nhận đà tăng trưởng mạnh, với lợi nhuận sau thuế năm 2024 đạt hơn 270 tỷ đồng. Quý III năm nay, lợi nhuận sau thuế tăng thêm hơn 63 tỷ đồng. Các thủy điện ở khu vực Tây Nguyên - Nam Trung Bộ phần lớn có công suất nhỏ Thủy điện Sông Ba Hạ xả lũ kỷ lục trong đợt mưa lũ cuối tháng 11 Do Sông Ba Hạ không phải hồ chuyên chống lũ, thời điểm cao nhất, lưu lượng xả lên tới 16.100 m3/s, khiến các khu vực Phú Hòa, Đông Hòa, Sơn Hòa ngập sâu, giao thông nhiều nơi bị chia cắt. Theo tìm hiểu của PV Tiền Phong, Chủ tịch Hội đồng quản trị của SBH hiện là ông Vũ Hữu Phúc; Tổng Giám đốc công ty này là ông Nguyễn Đức Phú. Thấy gì về hệ thống thủy điện Tây Nguyên sau mưa lũ kỷ lục? Lợi nhuận Công ty Thủy điện Sông Ba Hạ tăng
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==