THỨ TƯ 3/12/2025 Số 337 0977.456.112 TRANG 16 TRANG 10 TRANG 3 TRANG 7 TRANG 2 KHÁNH THÀNH CÔNG VIÊN HỮU NGHỊ LÀO - VIỆT NAM Điểm tựa tin cậy cho mỗi chuyến ra khơi Ô nhiễm không khí - sát thủ thầm lặng Thấy gì về hệ thống thủy điện Tây Nguyên sau mưa lũ kỷ lục? TRANG 4-5-6 CHUYỆN HÔM NAY Một câu hỏi lớn XEM TIẾP TRANG 6 n THỤC QUYÊN Từ góc nhìn của người dân hạ du, thủy điện luôn là nguồn cơn và phải có trách nhiệm giảm lũ chứ không phải tạo thêm lũ. Khi thủy điện lớn như Sông Ba Hạ buộc phải xả lũ theo đúng quy trình để đảm bảo an toàn công trình, người dân lại đặt câu hỏi: Vì sao không xả sớm, để lũ chồng lũ gây thiệt hại cho dân? CÁC NGUYÊN LÃNH ĐẠO LÀO LUÔN THEO DÕI SỰ PHÁT TRIỂN CỦA VIỆT NAM TRANG 2 Tổng Bí thư Tô Lâm thăm hỏi nguyên Tổng Bí thư, nguyên Chủ tịch nước Lào Bounnhang Vorachith ẢNH: TTXVN U22 VIỆT NAM HƯỚNG TỚI MỤC TIÊU CAO NHẤT CHẶN BẠO LỰC tuổi teen Khoảng trống kỹ năng sống và gia đình Môi trường học lành mạnh đẩy lui bạo lực Ủng hộ xử lí nghiêm hành vi vi phạm Mâu thuẫn nhỏ, hệ quả lớn Học sinh trong một giờ học về phòng chống bạo lực học đường
2 nThứ Tư n Ngày 3/12/2025 QUAÛNG CAÙO PHAÙT HAØNH Haø Noäi: ÑT: (024)39432758; Fax: (024)39435285 TPHCM: ÑT: (028)38469860; Fax: (028)38480015 Trong giôø haønh chính (024)39439664 Ngoaøi giôø 0908988666 (Nguyeãn Haèng) n Thieát keá : QUANG HUY n Giaù: 5.500 ñoàng n Ban ñaiï dienä taiï thanø h pho á Ho à Chí Minh: 384 Nam Kyø Khôiû Nghóa, P.Xuanâ Hoa-ø TPHCM. ÑT: (028) 3848 4366, E-mail: tienphonghcm@gmail.com n Ban ñaiï dienä taiï mienà Trung: 339 Leâ Thanh Nghò, P.Hoaø Cöônø g; 19 Ngoâ Gia Tö,ï P.Haiû Chauâ , TP Ña ø Nanü g, ÑT: (0236)3828 039, E-mail: banmientrung@baotienphong.com.vn n Ban ñaiï dienä taiï Bacé Trung Bo:ä 21 Ho à Xuanâ Höông, P.Thanø h Vinh, tænh Ngheä An. ÑT: (0238)8602345; Email: baotienphongbactrungbo@gmail.com. n Ban ñaiï dienä taiï ÑBSCL: 103 Tranà Vanê Hoaiø , P.Ninh Kieuà , TP Canà Thô. ÑT: (0292)3823823, Email: baotienphongdbscl@gmail.com n Ban ñaiï dienä taiï Tayâ Nguyenâ - Nam Trung Bo:ä 52 Tranà Nhatä Duatä , P.Buonâ Ma Thuotä , Ñaké Laké , ÑT: (0262)3950029, E-mail: baotienphongtaynguyen@gmail.com; 1018, ñöônø g 2/4, P. Bacé Nha Trang, tænh Khanù h Hoaø . SÑT: 0258.6500.155. Email: tienphongnhatrang@gmail.com n Ban ñaiï dienä taiï Tayâ Bacé Bo:ä 64 ñöônø g Ly ù Tö ï Tronï g, P.Yenâ Baiù , tænh Laoø Cai. ÑT: 0904938689, E-mail: vptaybacbotp@gmail.com n Ban ñaiï dienä taiï Ñonâ g Bacé Bo:ä So á 18 Le â Thanh Nghò, P.Haï Long, tænh Quanû g Ninh; E-mail: bandongbac@baotienphong.com.vn n Toøa soaïn: 15 Hoà Xuaân Höông, P.Hai Baø Tröng vaø D29 Phaïm Vaên Baïch, P.Caàu Giaáy, Haø Noäi. ÑT: 3943 4031 - 38227525 E-Mail: toasoan@baotienphong.com.vn, ISSN 0866-0827 Website: www.tienphong.vn n Toång Bieân taäp: PHUØNG COÂNG SÖÔÛNG n In taiï : Cty TNHH MTV in Quanâ ñoiä 1, Cty in baoù Nhanâ Danâ Ña ø Nanü g, Cty TNHH MTV in Ñaé êkê Laké , Xöônû g in Quanâ khu IV, Cty TNHH MTV in Quanâ ñoiä 2, TPHCM THỜI SỰ Tổng Bí thư Tô Lâm bày tỏ xúc động được gặp lại các đồng chí nguyên lãnh đạo, những người bạn thân thiết luôn gắn bó với Việt Nam, luôn dành tình cảm và sự ủng hộ trước sau như một đối với Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam, có nhiều đóng góp cho quan hệ hai nước trong mọi hoàn cảnh. Tổng Bí thư cảm ơn các đồng chí nguyên lãnh đạo Lào luôn quan tâm theo dõi sự phát triển của Việt Nam và tình cảm dành cho các thế hệ lãnh đạo Việt Nam. Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh, Việt Nam luôn đánh giá cao những kết quả to lớn mà Lào đạt được trong 50 năm xây dựng đất nước và 40 năm đổi mới; trân trọng những đóng góp quan trọng của các đồng chí nguyên lãnh đạo qua các thời kỳ. Tổng Bí thư khẳng định Việt Nam sẽ tiếp tục ủng hộ mạnh mẽ, toàn diện sự nghiệp đổi mới, phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ và xây dựng đất nước Lào; tin tưởng rằng dưới sự lãnh đạo của Đảng Nhân dân Cách mạng Lào, Lào sẽ tổ chức thành công Đại hội XII và tiếp tục phát triển phồn vinh. Tổng Bí thư chia sẻ ấn tượng về sự đoàn kết trong nhân dân, sự sáng suốt của Đảng Nhân dân Cách mạng Lào, sự mạnh mẽ của lực lượng vũ trang khi được tận mắt chứng kiến lễ kỷ niệm 50 năm Quốc khánh Lào. TRIỂN KHAI HIỆU QUẢ CÁC THỎA THUẬN Tổng Bí thư Tô Lâm chia sẻ, trong chuyến thăm lần này, hai bên đã thống nhất nâng tầm quan hệ Việt Nam - Lào lên mức “Hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt, hợp tác toàn diện, gắn kết chiến lược”, thể hiện tầm nhìn chung và lợi ích chiến lược đan xen, định hướng đồng hành lâu dài vì sự tự cường và thịnh vượng chung của hai dân tộc. Các đồng chí nguyên lãnh đạo Lào nhấn mạnh, Việt Nam luôn là người bạn trước sau như một, sát cánh cùng Lào trong những giai đoạn khó khăn nhất cũng như trong công cuộc đổi mới và phát triển hiện nay. Hai đồng chí nguyên lãnh đạo Lào bày tỏ tin tưởng chắc chắn rằng, dưới sự lãnh đạo của hai Đảng, mối quan hệ đoàn kết đặc biệt Việt Nam - Lào sẽ ngày càng phát triển mạnh mẽ, đi vào chiều sâu, mang lại lợi ích thiết thực cho nhân dân hai nước. Các đồng chí nguyên lãnh đạo Lào nhấn mạnh sẽ luôn lưu giữ những kỷ niệm và tình cảm thân tình nhất với đất nước, con người Việt Nam, đồng thời mong muốn các thế hệ lãnh đạo kế tiếp sẽ tiếp tục vun đắp mối quan hệ đặc biệt này, không ngừng nâng cao hiệu quả hợp tác và triển khai các hiệp định, thỏa thuận song phương; đặc biệt nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giáo dục, tuyên truyền cho nhân dân, nhất là thế hệ trẻ hai nước, về truyền thống quan hệ gắn bó lâu đời giữa hai dân tộc Lào - Việt. Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam luôn coi trọng, ưu tiên cao nhất cho việc gìn giữ, phát triển mối quan hệ đặc biệt Việt Nam - Lào; cam kết cùng Lào triển khai hiệu quả các thoả thuận đã đạt được, nhất là các định hướng chiến lược trong hợp tác kinh tế, quốc phòng-an ninh, văn hoá, giáo dục và kết nối hạ tầng và những nội dung mới vừa đạt được sau cuộc hội đàm cấp cao. Tổng Bí thư thông tin tới các đồng chí nguyên lãnh đạo Lào về cuộc họp cấp cao giữa hai Đảng diễn ra chiều 2/12 và sau đó, hai nước tổ chức họp Ủy ban liên Chính phủ vào sáng 3/12 để triển khai những kết quả đạt được của cuộc hội đàm cấp cao, tin tưởng hai nước hoàn toàn có cơ sở để thúc đẩy quan hệ tốt đẹp hơn, nâng kim ngạch thương mại lên 5 tỷ USD trong tương lai gần và hướng tới 10 tỷ USD trong thời gian tới; nhất trí gắn kết chiến lược, kết nối hạ tầng giao thông, đường không, đường sắt, đường biển; kết nối năng lượng, nhất là năng lượng tái tạo, năng lượng sạch; đẩy mạnh công tác đào tạo đội ngũ cán bộ, tăng cường hợp tác khoa học - công nghệ. BÌNH GIANG Ngày 2/12, trong khuôn khổ chuyến thăm cấp Nhà nước tới Lào, Tổng Bí thư Tô Lâm đến thăm, chúc sức khỏe nguyên Tổng Bí thư, nguyên Chủ tịch nước Lào Choummaly Sayasone và nguyên Tổng Bí thư, nguyên Chủ tịch nước Lào Bounnhang Vorachith. Các nguyên lãnh đạo Lào luôn theo dõi sự phát triển của Việt Nam Cùng dự có Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Lào Thongloun Sisoulith và Phu nhân, lãnh đạo Đảng, Nhà nước Lào, đại diện bộ, ngành và đông đảo nhân dân Lào. Phát biểu tại buổi lễ, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh đây là sự kiện đặc biệt quan trọng trong quan hệ giữa hai Đảng, hai Nhà nước, tô đậm thêm sự gắn kết, tình cảm đặc biệt tin cậy, chí tình, chí nghĩa giữa những người đồng chí, anh em Việt Nam - Lào, Lào - Việt Nam. Thời gian tới, để Công viên Hữu nghị Lào - Việt Nam trở thành tài sản tinh thần quý báu, trường tồn cùng mối quan hệ hữu nghị giữa hai nước, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng đề nghị các cơ quan liên quan tiếp tục quan tâm, bố trí nguồn lực phù hợp, tăng cường quản lý, phối hợp vận hành và khai thác dự án đảm bảo hiệu quả, xứng đáng với kỳ vọng của nhân dân hai nước. Phó Thủ tướng tin tưởng rằng tiếp nối Công viên Hữu nghị Lào - Việt Nam sẽ có thêm nhiều công trình, dự án lớn, có ý nghĩa trong tương lai. Tại buổi lễ, Chánh Văn phòng Trung ương Đảng Nhân dân Cách mạng Lào Thongsalith Mangnomek nhấn mạnh, Lào và Việt Nam là hai nước láng giềng gần gũi thân thiết, có quan hệ hữu nghị đặc biệt truyền thống được Chủ tịch Kaysone Phomvihane, Chủ tịch Souphanouvong và Chủ tịch Hồ Chí Minh dựng xây, vun đắp dần trở thành di sản vô giá được truyền qua các thế hệ. Công trình không chỉ là biểu tượng của quan hệ hai nước mà trở thành nơi tổ chức các hoạt động văn hóa, nghỉ ngơi, hoạt động thể dục, thể thao, sân chơi cho các thanh thiếu niên, thế hệ trẻ; là nơi giáo dục truyền thống cho thế hệ kế tiếp học tập, giáo dục về truyền thống của hai nước Lào - Việt Nam. Chánh Văn phòng Trung ương Đảng Nhân dân Cách mạng Lào Thongsalith Mangnomek thay mặt Trung ương Đảng, Chính phủ và nhân dân các dân tộc Lào tiếp nhận công trình đầy ý nghĩa quan trọng này để tiếp tục quản lý gìn giữ và phát huy giá trị cao nhất; trân trọng cảm ơn và bày tỏ lòng biết ơn tới Đảng, Chính phủ và Nhân dân Việt Nam đã góp công góp sức, trí tuệ và tiền của để xây dựng công trình quan trọng có ý nghĩa lịch sử. Công viên Hữu nghị Lào - Việt Nam có diện tích hơn 30.000m2, được đầu tư hơn 340 tỷ đồng, trong đó Chính phủ Việt Nam cung cấp 330 tỷ đồng vốn viện trợ không hoàn lại, Chính phủ Lào cung cấp 9 tỷ Kíp (tương đương hơn 10 tỷ đồng) vốn đối ứng. Với vị trí đắc địa tại khu vực được quy hoạch trở thành trung tâm đô thị lớn của Thủ đô Vientiane, cùng thiết kế không gian văn hóa - sinh thái hiện đại và cảnh quan đậm nét bản sắc dân tộc hai nước, đây không chỉ là một công trình phục vụ cộng đồng, mà còn là biểu tượng sinh động của mối quan hệ thủy chung, son sắt và hiếm có trong lịch sử thế giới. THU LOAN Khánh thành Công viên Hữu nghị Lào - Việt Nam Trưa 2/12, Tổng Bí thư Tô Lâm và Phu nhân cùng đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam dự Lễ khánh thành Công viên Hữu nghị Lào - Việt Nam ở Thủ đô Vientiane. Tổng Bí thư Tô Lâm bày tỏ mong muốn các đồng chí nguyên lãnh đạo Lào tiếp tục dành sự quan tâm, đóng góp và chia sẻ kinh nghiệm quý báu cho việc tăng cường quan hệ giữa hai nước; chúc các đồng chí và gia đình dồi dào sức khoẻ, hạnh phúc và trân trọng mời các đồng chí sang thăm, nghỉ dưỡng tại Việt Nam. Tổng Bí thư Tô Lâm cùng Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Lào Thongloun Sisoulith dự khánh thành Công viên Hữu nghị Lào - Việt Nam ẢNH: TTXVN Tổng Bí thư Tô Lâm thăm hỏi nguyên Tổng Bí thư, nguyên Chủ tịch nước Lào Choummaly Sayasone ẢNH: TTXVN
Dư luận đang quan tâm đặc biệt Công ty Cổ phần Thủy điện sông Ba Hạ, sau khi nhiều lãnh đạo công ty này phải làm việc với cơ quan chức năng, thay người điều hành tạm thời. Theo tìm hiểu của PV Tiền Phong, Nhà máy Thuỷ điện Sông Ba Hạ thuộc Công ty Cổ phần Thủy điện Sông Ba Hạ (mã chứng khoán SBH, trụ sở tại phường Tuy Hoà, Đắk Lắk). Năm 2007, Đại hội đồng Cổ đông lần đầu thành lập Công ty Cổ phần Thủy điện Sông Ba Hạ với vốn điều lệ hơn 1.240 tỷ đồng. Các cổ đông bao gồm: Tổng Công ty Phát điện 2 - EVNGENCO 2 (doanh nghiệp do Tập đoàn Điện lực Việt Nam - EVN nắm cổ phần chi phối) hiện chiếm 61,78% vốn điều lệ; Công ty TNHH Năng lượng REE chiếm 25,76% vốn điều lệ; Tổng Công ty Điện lực miền Nam, Tổng Công ty Điện lực miền Trung và Công ty Cổ phần Thủy điện Đa Nhim - Hàm Thuận - Đa Mi lần lượt chiếm 7,21%, 3,22% và 1,03% vốn điều lệ, còn lại là các cổ đông cá nhân. Theo báo cáo tài chính của SBH đã kiểm toán, lợi nhuận trước thuế năm 2024 đạt 306,45 tỷ đồng, sau thuế còn 273,55 tỷ đồng. Quý III năm nay, lợi nhuận sau thuế tăng hơn 63 tỷ đồng, tăng hơn 50% so với cùng kỳ năm trước. Kết quả này chủ yếu nhờ doanh thu tăng gần 88 tỷ đồng (tăng 35,65%) do sản lượng điện thương phẩm tăng thêm hơn 92 triệu kWh (tăng gần 47%). Bên cạnh đó, tổng chi phí trong quý giảm gần 10 tỷ đồng. Nhà máy Thuỷ điện Sông Ba Hạ nằm trên Sông Ba thuộc địa phận 2 huyện Sông Hinh, Sơn Hoà, tỉnh Phú Yên cũ (nay là tỉnh Đắk Lắk) và huyện Krông Pa (cũ), tỉnh Gia Lai. Lưu vực Sông Ba tính đến tuyến công trình là 11.115km2, chiếm 79,4% toàn bộ lưu vực của sông. Vùng hồ của dự án có diện tích 54,66km2. Nhà máy thủy điện này có công suất 220MW, công suất đảm bảo 33,3MW, điện lượng trung bình nhiều năm 825 triệu kWh. Nhà máy còn tham gia hạn chế lũ và tạo nguồn nước cho hạ lưu. Trong đợt mưa lũ lịch sử vừa qua, Nhà máy Thủy điện Sông Ba Hạ (Đắk Lắk) có mức xả lũ lịch sử. Lúc 16h ngày 19/11, lưu lượng lũ về hồ chứa thủy điện Sông Ba Hạ đạt 16.120m3/s; tổng lưu lượng xả về hạ lưu 16.100m3/s. Lúc 20h ngày 19/11, mực nước hồ chứa đạt 105,05m. Lưu lượng nước về hồ đạt 16.120m3/s, tổng lưu lượng nước xả về hạ du đạt 15.600m3/s. Với mức xả lớn trên, khu vực hạ du tại Đắk Lắk chịu cảnh ngập nặng, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống và sản xuất của người dân. HUỲNH THỦY 3 n Thứ Tư n Ngày 3/12/2025 THỜI SỰ TẬP TRUNG THỦY ĐIỆN NHỎ Sau hơn hai thập kỷ phát triển mạnh mẽ, hệ thống thủy điện Việt Nam đã có hơn 270 nhà máy với tổng công suất xấp xỉ 24.900 MW, đóng góp khoảng 30% sản lượng điện năng mỗi năm. Tuy nhiên, mô hình vận hành phụ thuộc gần như hoàn toàn vào quy luật mưa - lũ đang phải đối mặt một thực tế: biến đổi khí hậu khiến thời tiết ngày càng cực đoan, bất định, buộc ngành điện phải chuyển sang tư duy vận hành thích ứng, linh hoạt và dựa trên dữ liệu thời gian thực. Trong tổng công suất 24.900 MW, nhóm thủy điện lớn (trên 30 MW) chiếm gần 90%, chủ yếu nằm ở Tây Bắc và Bắc Trung bộ. Trái lại, miền Trung và Tây Nguyên có mạng lưới sông suối dốc, ngắn, chảy xiết chỉ sở hữu một số nhà máy lớn, còn lại phần lớn là thủy điện nhỏ, phân tán theo sông suối vùng cao. Trên lưu vực Sê San, chuỗi thủy điện Thượng Kon Tum có công suất khoảng 220 MW, Plei Krông 100 MW, Ialy 720 MW, Sesan 3 khoảng 260 MW và Sesan 4 khoảng 360 MW; đây được được xem là xương sống của hệ thống điện khu vực Bắc Tây Nguyên. Xuôi về phía hạ lưu, hệ thống Sê Rêpok lại tạo thành một dải công trình nối tiếp nhau, gồm Sê Rêpok 3, Sê Rêpok 4, Buôn Tua Srah cùng Buôn Kuốp, nhà máy lớn nhất của cụm này với công suất 280 MW xen kẽ với Drây H’Linh. Tại lưu vực sông Ba, chuỗi Ayun Hạ, Krông H’Năng, Sông Ba Hạ và Thủy điện Sông Hinh tạo thành tuyến năng lượng chính của Nam Tây Nguyên, trong đó Sông Ba Hạ là tổ hợp lớn nhất khu vực với công suất 220 MW. Dọc dãy Trường Sơn, hệ thống thủy điện ven núi tiếp tục trải dài với A Vương, Đăk Mi 4 - công suất 190-264 MW tùy giai đoạn, Sông Bung 2, Sông Bung 4 và Sông Tranh 2 có công suất 190 MW trước khi dòng nước tới chuỗi hồ Hương Điền - Bình Điền - Tả Trạch thuộc vùng Thừa Thiên - Huế. Đặc điểm sông suối ở Tây Nguyên và miền Trung là ngắn, dốc, chảy xiết theo trục Tây - Đông. Do đó, các hồ thủy điện nằm trên cao, mỗi hồ chứa tới hàng trăm triệu mét khối nước. Khi xả lũ, dòng nước đổ về rất nhanh, tạo áp lực lớn lên vùng hạ du và dễ gây ngập sâu. Đáng chú ý, hầu hết các hồ thủy điện ở Tây Nguyên, trong đó có Lâm Đồng, đều được xây dựng theo dạng bậc thang trên cùng một lưu vực. Khi hồ phía trên xả, hồ phía dưới buộc phải mở cửa theo, dòng nước vì thế dồn dập, áp lực chồng lên nhau, tạo nên tình trạng lũ chồng lũ. Chuyên gia Nguyễn Huy Hoạch, Hiệp hội Năng lượng Việt Nam, nhận định, đợt mưa lũ sau bão số 14 cho thấy rất rõ sự khác biệt về khả năng phòng lũ giữa các hệ thống hồ chứa bậc thang. Một số hồ thủy điện có dung tích phòng lũ khá lớn thì khả năng cắt, giảm lũ đạt hiệu quả cao. Nhưng cũng có những hồ chứa thủy điện không có dung tích chống lũ, chủ yếu phục vụ phát điện là chính nên hiệu quả chống lũ rất hạn chế, thậm chí phải xả nước xuống hạ lưu bằng đúng lưu lượng nước về hồ để đảm bảo an toàn tuyệt đối cho công trình. Với lưu vực sông Ba, hệ thống bậc thang gồm Ayun Hạ, Krông H’Năng, Sông Ba Hạ, cộng với Thủy điện Sông Hinh ở nhánh lớn bên cạnh. Dung tích phòng lũ của các hồ thủy điện trên lưu vực này rất hạn chế, chức năng chính vẫn là phát điện. Khi lũ, bão số 14 về nhanh, lượng nước đổ về hồ Sông Ba Hạ đã vượt quá khả năng giữ lại, buộc nhà máy phải xả xuống hạ lưu gần bằng lưu lượng về. THÁNG 12 SẼ ĐIỀU CHỈNH QUY TRÌNH LIÊN HỒ CHỨA Trao đổi với PV Tiền Phong, một lãnh đạo Cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường công nghiệp - Bộ Công Thương cho biết, vừa qua, đoàn công tác của Bộ Công Thương đi kiểm tra 4 hồ chứa ở Lâm Đồng nhưng không có hồ thủy điện Sông Ba Hạ. Hồ thủy điện này được vận hành theo quy trình do Chủ tịch UBND tỉnh phê duyệt và theo lệnh điều hành của Ban Chỉ huy phòng thủ dân sự và Chủ tịch tỉnh trong đợt mưa lũ. “Các báo cáo gửi về Bộ đều khẳng định Sông Ba Hạ vận hành đúng quy trình và đúng lệnh điều hành của tỉnh”, lãnh đạo Cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường công nghiệp nói. Theo vị lãnh đạo, về kỹ thuật, khi lũ vượt lịch sử và kéo dài nhiều ngày, hồ dù có chức năng cắt lũ cũng chỉ cắt được trong một thời gian ngắn. Khi nước đã đầy hồ, bắt buộc phải chuyển sang chế độ đảm bảo an toàn công trình, nghĩa là nước về bao nhiêu phải xả bấy nhiêu. Luật quy định ưu tiên số một là an toàn công trình. Nếu công trình mất an toàn thì hậu quả còn lớn hơn rất nhiều. “Trong tình huống vừa rồi, Chủ tịch tỉnh cho phép Sông Ba Hạ tích nước vượt mực nước dâng bình thường lên mực nước gia cường để giảm ngập cho hạ du - tức là cắt thêm hơn 60 triệu m3 nước. Nhưng để chính xác, cần báo cáo chính thức của đơn vị”, vị này nói. Theo lãnh đạo Cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường công nghiệp, quy trình vận hành liên hồ chứa được phê duyệt từ 2018-2019; những năm gần đây xuất hiện nhiều hiện tượng thời tiết cực đoan vượt ra ngoài các tình huống được dự trù trong quy trình. “Thủ tướng đã giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì phối hợp Bộ Công Thương rà soát, điều chỉnh. Chúng tôi đang thực hiện và dự kiến hoàn thành trong tháng 12. Sắp tới có thể tính đến phương án cho phép Chủ tịch tỉnh quyết định hạ mực nước đón lũ thấp hơn mức hiện tại để giảm tối đa thiệt hại hạ du. Nhưng điều kiện tiên quyết là dự báo phải chính xác”, vị lãnh đạo nói. XUÂN PHONG Các hiện tượng thời tiết cực đoan, mưa lũ kỷ lục liên tiếp gần đây đang tạo ra thách thức chưa từng có đối với công tác vận hành hệ thống thủy điện, đặc biệt tại khu vực miền Trung - Tây Nguyên, nơi vừa là vùng trũng về thiên tai, vừa là nơi tập trung dày đặc thủy điện nhỏ. Chủ nhà máy thủy điện Sông Ba Hạ, đơn vị mới đây xả lũ ở mức kỷ lục tại Đắk Lắk, đang ghi nhận đà tăng trưởng mạnh, với lợi nhuận sau thuế năm 2024 đạt hơn 270 tỷ đồng. Quý III năm nay, lợi nhuận sau thuế tăng thêm hơn 63 tỷ đồng. Các thủy điện ở khu vực Tây Nguyên - Nam Trung Bộ phần lớn có công suất nhỏ Thủy điện Sông Ba Hạ xả lũ kỷ lục trong đợt mưa lũ cuối tháng 11 Do Sông Ba Hạ không phải hồ chuyên chống lũ, thời điểm cao nhất, lưu lượng xả lên tới 16.100 m3/s, khiến các khu vực Phú Hòa, Đông Hòa, Sơn Hòa ngập sâu, giao thông nhiều nơi bị chia cắt. Theo tìm hiểu của PV Tiền Phong, Chủ tịch Hội đồng quản trị của SBH hiện là ông Vũ Hữu Phúc; Tổng Giám đốc công ty này là ông Nguyễn Đức Phú. Thấy gì về hệ thống thủy điện Tây Nguyên sau mưa lũ kỷ lục? Lợi nhuận Công ty Thủy điện Sông Ba Hạ tăng
Các chuyên gia tâm lý và luật sư cho rằng đây không còn là những vụ quậy phá tuổi teen, mà là dấu hiệu của một xu hướng nguy hiểm nếu không được xử lý nghiêm và phòng ngừa kịp thời. GỐC RỄ CỦA HÀNH VI BẠO LỰC Theo thạc sĩ tâm lý Cao Thị Thùy Trang, giảng viên Trường ĐH Quốc tế Sài Gòn, hành vi bạo lực ở thanh thiếu niên trước hết đến từ đặc điểm phát triển tâm lý lứa tuổi. Ở giai đoạn này, các em đang trong quá trình tìm kiếm bản sắc cá nhân. Khi thiếu định hướng, thiếu mô hình ứng xử lành mạnh hoặc thiếu kỹ năng giới hạn bản thân, nhiều em chọn cách khẳng định cái tôi bằng sự gây hấn. Bạo lực trở thành công cụ thể hiện quyền lực trong nhóm bạn, là cách để không bị lép vế trong xung đột. Không chỉ vậy, khoa học thần kinh cho thấy, não bộ của tuổi vị thành niên chưa phát triển đầy đủ. Vỏ não trước trán, vùng quyết định tư duy logic và kiểm soát xung động, còn non nớt; trong khi hệ viền, vùng xử lý cảm xúc, lại rất mạnh. Sự mất cân bằng này khiến thanh thiếu niên dễ hành động theo cảm xúc bộc phát, thiếu phân tích hậu quả, dễ nhầm lẫn giữa tự tin và hung hăng, giữa ngạo khí và bản lĩnh. Ở nhiều vụ việc, chỉ một lời trêu chọc, một bình luận trên mạng hoặc một đoạn tin nhắn mơ hồ cũng đủ để kích hoạt hành vi bạo lực. Sự thiếu kinh nghiệm sống và thiếu kỹ năng quản lý cảm xúc khiến các em dễ đẩy mâu thuẫn nhỏ thành xung đột nghiêm trọng. Một nguyên nhân rõ nét khác, theo thạc sĩ Trang, là tác động từ môi trường sống và mạng xã hội. Theo học thuyết học tập xã hội của Albert Bandura, trẻ học hành vi qua quan sát và mô phỏng. Internet đang trở thành “kho tư liệu bạo lực” khổng lồ: clip đánh ghen, các nhân vật “giang hồ mạng”, video đánh nhau, các pha thể hiện quyền lực… xuất hiện tràn lan và được chia sẻ rộng rãi mỗi ngày. Nghiêm trọng hơn, thuật toán các nền tảng liên tục đẩy nội dung tương tự dựa trên lịch sử xem của người dùng. Chỉ cần trẻ bấm xem vài video bạo lực, hàng loạt video khác sẽ xuất hiện, tạo một “vòng lặp học tập bạo lực”. Không chỉ xem, các em còn học kỹ thuật, cách mang hung khí, cách quay video, cách tạo sự chú ý. Khi kẻ gây bạo lực được tung hô hoặc nổi tiếng trên mạng, trẻ dễ tin rằng bạo lực là “bản lĩnh”, là “quyền lực” và từ đó muốn tái hiện để khẳng định mình. Đây cũng lý giải cho việc trong nhiều vụ, nhóm thiếu niên chuẩn bị hung khí, hẹn nhau qua mạng, kéo đồng bọn đi theo… giống hệt các clip bạo lực lan truyền trên Internet. “GIANG HỒ NHÍ” VÀ RANH GIỚI PHÁP LÝ MONG MANH Ở góc nhìn pháp lý, luật sư Đậu Thị Quyên, Giám đốc Công ty Luật SOLA, khẳng định, hành vi mang hung khí tấn công người khác, đe dọa, phá hoại tài sản hoặc tụ tập gây rối không còn là vi phạm nhẹ, mà có dấu hiệu cấu thành tội phạm theo Bộ luật Hình sự. Những vụ xông vào quán cà phê với mã tấu, súng bắn đạn bi…, rồi đập phá tài sản đều là hành vi xâm phạm trật tự công cộng, có thể bị xem xét trách nhiệm hình sự. Nếu gây thương tích, các em có thể bị xử lý về tội cố ý gây thương tích; nếu có sự chuẩn bị trước hung khí và tổ chức nhóm, mức phạt càng nặng. Điều đáng lo ngại là nhiều em không ý thức được hậu quả pháp lý, dẫn đến việc hành động bừa bãi, nghĩ rằng “đánh nhau cho vui” hoặc “dằn mặt cho biết”. Luật sư Quyên nhấn mạnh, mức độ nguy hiểm của các vụ việc cho thấy sự côn đồ hoá trong giới trẻ, với cách thức tổ chức, chuẩn bị hung khí chẳng khác nào các băng nhóm tội phạm. Nếu không xử lý nghiêm, hiện tượng “giang hồ nhí” có nguy cơ lan rộng, hình thành các nhóm tội phạm trẻ tuổi, kéo theo nhiều hệ lụy cho trật tự xã hội và chính tương lai của các em. 4 XÃ HỘI n Thứ Tư n Ngày 3/12/2025 MANG HUNG KHÍ ĐỂ GIẢI QUYẾT MÂU THUẪN Tháng 11, Công an TPHCM liên tục phát hiện và ngăn chặn các vụ thanh thiếu niên tụ tập mang hung khí tự chế để giải quyết mâu thuẫn. Thực trạng này khiến dư luận lo ngại về xu hướng bạo lực gia tăng trong giới trẻ. Ngày 1/12, Công an phường Đông Hưng Thuận ngăn chặn kịp thời một vụ hỗn chiến giữa hai nhóm thiếu niên dưới 18 tuổi tại công viên Thuận Kiều. Cả 10 em trong vụ việc đều dưới 18 tuổi, trong đó 4 em mang theo hung khí tự chế, gồm súng bắn đạn cao su, dao dài, dao đầu nhọn. Các em khai nhận mâu thuẫn bắt nguồn từ tranh cãi trên mạng, rồi dùng Messenger hẹn nhau đánh nhau. Trước đó, Công an phường Đông Hưng Thuận phát hiện 5 học sinh THCS (SN 2012-2013) tụ tập để giải quyết mâu thuẫn. Tại cơ quan công an, các em cho biết đều đang học THCS, có hai em học lớp 8. Do mâu thuẫn cá nhân, nhóm hẹn nhau gặp mặt để phân thắng thua. Một vụ việc nghiêm trọng khác xảy ra tại xã Đông Thạnh (huyện Hóc Môn cũ). Bốn thiếu niên mang dao tự chế, mã tấu và ná bắn đạn bi đến một quán cà phê trên đường Huỳnh Thị Na để tìm người tên M. Không gặp được người cần tìm, nhóm này đe dọa, bắn đạn bi và chém vào cửa, bàn ghế khiến khách trong quán hoảng loạn bỏ chạy. Sau khi gây rối, cả nhóm bỏ trốn khỏi hiện trường. Công an thu giữ 2 xe máy và nhiều hung khí. Các em khai do mâu thuẫn với người tên M. nên rủ nhau mang hung khí đi đánh dằn mặt, nhưng không tìm được người nên quay sang đập phá quán. NẠN NHÂN KHÔNG THỂ PHẢN KHÁNG Không chỉ ngoài đường, ngay trong lớp học và sân trường, các vụ bạo lực học đường vẫn liên tiếp xảy ra. Vài ngày trước, từ mâu thuẫn cá nhân, một nữ sinh Trường Giáo dục Thường xuyên thuộc Trường Cao đẳng Hoa Sen rủ 2 bạn học khác đánh bạn cùng khóa. Theo đó, sau giờ tan học, khi 2 nữ sinh vừa ra cổng sau trường thì bất ngờ bị 3 bạn học chặn lại. Nhóm này túm tóc, khống chế và đè hai nạn nhân xuống đất. Hình ảnh trong clip cho thấy 3 nữ sinh liên tục dùng tay, chân đánh đấm, đá vào đầu và bụng 2 nạn nhân. Trong suốt quá trình bị hành hung, 2 nữ sinh chỉ biết ôm đầu chịu đựng, không thể phản kháng. Đáng chú ý, vụ việc được một học sinh khác quay lại bằng điện thoại. Mặc dù có nhiều học sinh chứng kiến sự việc nhưng không ai can thiệp hay ngăn chặn hành vi bạo lực. Nhận được tin báo, Công an phường Trung Mỹ Tây, TPHCM nhanh chóng đến hiện trường và Không chỉ xảy ra trong khuôn viên trường học, nhiều vụ việc gần đây cho thấy bạo lực giữa học sinh tại TPHCM đang vượt khỏi cổng trường. Từ đánh hội đồng, tụ tập sau giờ học đến mang hung khí tự chế để hỗn chiến, thực trạng này đang gióng lên hồi chuông báo động về xu hướng bạo lực tuổi teen. Liên tiếp các vụ học sinh, thiếu niên mang mã tấu, dao tự chế, tuýp sắt… hẹn nhau giải quyết mâu thuẫn đang báo động mức độ trẻ hóa của đối tượng bạo lực. Đằng sau những hành vi tưởng như bột phát là sự cộng hưởng của nhiều yếu tố tâm lý, xã hội, gia đình và đặc biệt là khoảng trống kỹ năng sống của người trẻ. Mâu thuẫn nhỏ, hệ quả lớn Hai nữ sinh bị ba bạn học đánh dã man ngay cổng Trường Giáo dục Thường xuyên thuộc Trường Cao đẳng Hoa Sen (ảnh cắt từ clip) Nhóm thanh thiếu niên mang theo dao, súng tự chế đi giải quyết mâu thuẫn bị Công an phường Đông Hưng Thuận phát hiện, ngăn chặn ẢNH: CA Khoảng trống kỹ năng sống và gia đình CHẶN BẠO LỰC Bạo lực trong giới trẻ đang trở thành vấn đề nhức nhối, không chỉ gây nguy hiểm cho xã hội mà còn đe dọa tương lai của chính những đứa trẻ vướng vào vòng pháp lý khi chưa kịp trưởng thành. Nếu không can thiệp sớm và đồng bộ, “giang hồ nhí” sẽ không chỉ là những vụ việc lẻ tẻ, mà có thể trở thành vấn nạn xã hội. Ngăn chặn bạo lực trẻ hóa không chỉ là trách nhiệm của pháp luật, mà là trách nhiệm của cả hệ thống gia đình – nhà trường – xã hội trong việc bảo vệ một thế hệ đang lớn lên giữa vô vàn tác động của thời đại số.
TẬN DỤNG GIỜ GIẢI LAO Giờ ra chơi tưởng chừng chỉ là khoảng thời gian nghỉ ngắn giữa các tiết học, nhưng thực tế lại là “thời gian vàng” để hình thành thói quen vận động, rèn luyện kỹ năng sống và gắn kết tình bạn. Nhiều vụ mâu thuẫn, xích mích dẫn đến bạo lực học đường bắt nguồn từ việc học sinh không biết chơi gì trong giờ ra chơi. Việc tận dụng thời gian này một cách khoa học, sáng tạo sẽ giúp nhà trường không chỉ giảm bạo lực, mà còn giáo dục học sinh kỹ năng xã hội, ý thức hợp tác và tinh thần đoàn kết. Nhận thấy điều này, từ tháng 10, Sở GD&ĐT TPHCM đã chọn 16 trường để thử nghiệm mô hình “giờ ra chơi không điện thoại”, với kỳ vọng giúp học sinh có những giờ ra chơi sôi động, gắn kết và lành mạnh hơn. Trong đó, Trường THPT Võ Trường Toản (phường Tân Thới Hiệp) là một trong những trường tiên phong triển khai mô hình này. Từ trò chơi dân gian như ô ăn quan, nhảy dây đến các giải đấu thể thao và trò chơi công nghệ, hát karaoke, mọi thứ đều được sắp xếp chu đáo, tạo nên một “bữa tiệc” hoạt động đa dạng cho học sinh. Không chỉ là những giờ phút giải trí, các hoạt động này còn góp phần quan trọng trong phòng chống bạo lực học đường. Khi học sinh được vận động, tham gia trò chơi tập thể, trải nghiệm sáng tạo, các em học cách hợp tác, chia sẻ và tôn trọng lẫn nhau. Những mâu thuẫn nhỏ được giải quyết thông qua trò chơi, tinh thần đồng đội được củng cố, và các em ít có dịp phát sinh xung đột tiêu cực. Trước đó, nhiều trường khác tại TPHCM cũng đã triển khai các mô hình tương tự. Trường THCS Nguyễn Thái Bình với mô hình “giờ ra chơi không điện thoại” kết hợp hoạt động thể chất, chơi cờ, đọc sách và chăm sóc vườn cây giúp học sinh hình thành thói quen vận động và trải nghiệm thiên nhiên. Tại Trường THPT Trần Nguyên Hãn, học sinh được tham gia các giải thể thao, nhảy flashmob, hát acoustic và khai thác thư viện, với những phần thưởng hấp dẫn cho các bạn tích cực tham gia. Trường THCS Võ Trường Toản còn tổ chức chuyên đề trải nghiệm - hướng nghiệp với nội dung phòng chống bạo lực, giúp học sinh rèn luyện kỹ năng xử lý tình huống và tinh thần đoàn kết. Những hoạt động này được minh họa qua những nét vẽ sáng tạo, truyền tải thông điệp về môi trường học đường thân thiện, nơi tình bạn và yêu thương được trân trọng. MÔ HÌNH “HỌC SINH 5 KHÔNG” Mới đây, phường Bình Hòa (TPHCM) ra mắt mô hình “học sinh 5 không”. Mô hình hướng đến việc học sinh không vi phạm pháp luật và tệ nạn xã hội; không đánh nhau, nói tục, chửi thề; không vi phạm trật tự an toàn giao thông, đô thị và công cộng; không tàng trữ, mua bán, sử dụng ma túy, vũ khí, công cụ hỗ trợ, pháo nổ; đồng thời tuân thủ nghiêm nội quy nhà trường. Ông Nguyễn Tứ Hải, Phó Chủ tịch UBND phường Bình Hòa, đề nghị các trường đổi mới phương pháp tuyên truyền, để thông tin đến học sinh một cách sinh động, gần gũi và trực quan. Thay vì cấm học sinh tiếp cận mạng xã hội, các trường phối hợp với phụ huynh và công an phường xây dựng “vùng an toàn” trên không gian mạng, lập các nhóm, hội tuyên truyền thông tin chính xác, phù hợp lứa tuổi. Đồng thời, kênh này cũng giúp học sinh phản ánh các vi phạm pháp luật, để địa phương kịp thời chấn chỉnh. Bà Cao Thị Thiên Phúc, Trưởng Phòng Công tác học sinh, sinh viên - Sở GD&ĐT TPHCM, cho biết, năm học 2025-2026, ngành giáo dục tiếp tục triển khai các giải pháp phòng, chống bạo lực học đường. Theo bà, các trường cần xây dựng kênh thông tin hiệu quả thông qua giáo viên chủ nhiệm, giám thị và đoàn thể để kịp thời nắm bắt, xử lý mâu thuẫn trong học sinh, không để xảy ra mất an ninh, trật tự, nhất là tại khu vực cổng trường. Các đơn vị phải phân công rõ trách nhiệm, bố trí giáo viên có năng lực, quan tâm đến học sinh yếu thế và chủ động phòng ngừa, phát hiện, xử lý vụ việc theo thẩm quyền. Bà Phúc cũng đề nghị mỗi trường thiết lập kênh tiếp nhận thông tin về bạo lực học đường; tăng cường giáo dục pháp luật, kỹ năng sống, kỹ năng tự bảo vệ và phòng chống xâm hại thông qua các môn học, sinh hoạt Đoàn - Đội và hoạt động ngoại khóa. N.DŨNG - A.NHÀN 5 n Thứ Tư n Ngày 3/12/2025 XÃ HỘI Học sinh Trường THPT Võ Trường Toản (phường Tân Thới Hiệp, TPHCM) tận dụng giờ ra chơi để tham gia các hoạt động ngoại khóa, tránh xa bạo lực Nhiều trường học tại TPHCM đang triển khai các mô hình sáng tạo, từ “giờ ra chơi không điện thoại” đến “học sinh 5 không”, nhằm tạo môi trường học tập an toàn, thân thiện và đẩy lùi bạo lực học đường. Môi trường học lành mạnh đẩy lui bạo lực TUỔI TEEN mời ba học sinh liên quan về trụ sở. Công an cũng thông báo đến gia đình và giáo viên chủ nhiệm đến phối hợp làm rõ. Nhà vệ sinh các trường học cũng là địa điểm thường xuyên được học sinh tận dụng để giải quyết mâu thuẫn. Một tháng trước, mạng xã hội xuất hiện một số clip ghi lại cảnh một nữ sinh bị đánh hội đồng trong nhà vệ sinh tại Trường THCS An Điền (thuộc phường Long Nguyên, TPHCM). Theo clip, nữ sinh mặc đồng phục, đeo khăn quàng đỏ đứng nép trong một góc nhà vệ sinh thì bị nhóm bạn xông vào đánh. Nhóm bạn dùng tay đấm vào đầu và mặt, dùng chân đạp, giật tóc và kéo lê nữ sinh trên sàn. Sự việc diễn ra trước sự chứng kiến và cổ vũ của nhiều học sinh khác, trong khi nạn nhân chỉ biết nằm dưới sàn chịu trận. Nạn nhân trong vụ việc là nữ sinh học lớp 8 vừa chuyển qua lớp mới. Sau vụ việc, em bị đa chấn thương, rạn nứt 3 xương sườn, tâm lý hoảng sợ. Sở GD&ĐT TPHCM yêu cầu Trường THCS An Điền báo cáo vụ việc. Trong buổi làm việc với các bên, hiệu trưởng đã xin lỗi phụ huynh có con bị đánh, nhận trách nhiệm của nhà trường. Đồng thời, cam kết với phụ huynh rằng, nhà trường xử lý nghiêm vụ việc nhóm học sinh đánh bạn và có biện pháp không để tái diễn. Lãnh đạo Sở GD&ĐT TPHCM cho hay, Sở sẽ tiếp tục ra văn bản nhắc nhở các trường đặc biệt quan tâm tuyên truyền giáo dục học sinh, không để xảy ra bạo lực học đường. NGUYỄN DŨNG - ANH NHÀN KHOẢNG TRỐNG ỨNG XỬ TỪ GIA ĐÌNH VÀ NHÀ TRƯỜNG Một nguyên nhân quan trọng khác được cả hai chuyên gia chỉ ra là gia đình và nhà trường chưa theo sát những biến đổi tâm lý - hành vi của trẻ. Nhiều phụ huynh bận rộn, xem nhẹ các dấu hiệu cảnh báo: con xem video bạo lực, tụ tập nhóm lạ, mang theo vật dụng nguy hiểm, thay đổi giờ giấc sinh hoạt, thường xuyên xung đột nhỏ nhưng không được giải quyết. Khi trẻ không có người định hướng, không có nơi chia sẻ, các em dễ tìm đến nhóm bạn và bị cuốn vào hành vi bạo lực. “Trong khi đó, hệ thống kỷ luật của một số trường học còn nặng hình thức. Việc “kiểm điểm”, “phê bình” không tạo ra cảm giác “không thích” đủ mạnh để trẻ răn đe theo nguyên tắc hành vi”, thạc sĩ Trang nhấn mạnh. Theo luật sư Quyên, pháp luật cần áp dụng chế tài nghiêm minh đối với hành vi mang hung khí, gây rối, gây thương tích; kết hợp biện pháp tư pháp như giáo dục bắt buộc, lao động công ích, tư vấn tâm lý; công khai mức độ cần thiết để cảnh báo cộng đồng và răn đe các nhóm đang có dấu hiệu lệch chuẩn. Cần có cơ chế mạnh mẽ hơn để gỡ bỏ video bạo lực, clip kích động xung đột; đồng thời trang bị cho trẻ kỹ năng tư duy phản biện, giúp các em nhận diện nội dung độc hại và không bị cuốn theo mô hình sai lệch. N.D - A.N Khi học sinh được vận động, tham gia trò chơi tập thể, trải nghiệm sáng tạo, các em học cách hợp tác, chia sẻ và tôn trọng lẫn nhau. Đừng vì phút bốc đồng mà đánh mất tương lai Sau thời gian củng cố hồ sơ, Công an phường Đông Hưng Thuận, TPHCM ra 9 lệnh giữ người trong trường hợp khẩn cấp đối với các đối tượng trực tiếp mang hung khí và tham gia tổ chức, kích động bạo lực. Quyết định này được đưa ra sau khi cơ quan chức năng làm rõ đầy đủ các tình tiết, mắt xích liên quan. Một cán bộ Công an phường cho biết: “Đây là điều không ai mong muốn. Những giọt nước mắt muộn màng của các em không thể xóa đi nỗi thất vọng của gia đình, thầy cô khi nghe lệnh giữ người được công bố”. Từ vụ việc này, Công an phường Đông Hưng Thuận gửi lời cảnh tỉnh đến thanh thiếu niên trên địa bàn: đừng xem thường pháp luật, đừng vì phút bốc đồng mà đánh mất tương lai. Điều các em cần hướng đến phải là trường học, giảng đường - không phải là còng số 8 hay chiếc xe chuyên dụng đưa người vi phạm rời khỏi hiện trường. Thạc sĩ tâm lý Cao Thị Thùy Trang, giảng viên Trường ĐH Quốc tế Sài Gòn, tuyên truyền chuyên đề ứng xử trên mạng xã hội cho học sinh
6 XÃ HỘI n Thứ Tư n Ngày 3/12/2025 VẪN NÊN ÁP HÌNH THỨC NGHỈ HỌC Năm học 2025-2026 này diễn ra chưa hết học kỳ I nhưng đã xảy ra nhiều vụ việc bạo lực học đường nghiêm trọng, hình thức tăng nặng từ học sinh bắt bạn quỳ gối, liếm biển xe máy đến túm tóc quật ngã cô giáo… Thông tư 19 của Bộ GD&ĐT bỏ toàn bộ hình thức kỷ luật nặng như cảnh cáo, đình chỉ học tập, đuổi học…; thay vào đó là nhắc nhở, viết bản kiểm điểm đối với học sinh vi phạm. Theo TS Nguyễn Thành Nhân, cố vấn cao cấp Hệ thống giáo dục Tài năng trẻ châu Á, khi thiếu biện pháp can thiệp cụ thể, những hành vi sai trái có thể lặp đi lặp lại, mức độ sẽ ngày càng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến tập thể, giáo viên và các bạn học sinh trong trường. Theo TS Nhân, giáo dục là nền tảng lâu dài, nhưng với những học sinh có vấn đề hành vi, chỉ khuyên nhủ và tác động tâm lý chưa đủ. Cần phải có giải pháp kèm theo để xử lý triệt để, nếu không hành vi tiêu cực dễ lặp lại và khó kiểm soát. Do đó, cần phải quy định khung xử lý vi phạm một cách nghiêm khắc hơn. Với lỗi nhỏ, học sinh vi phạm được nhắc nhở và có biện pháp kỷ luật phù hợp, các em dễ điều chỉnh hành vi. Đây cũng là bước đệm để cải thiện tinh thần học tập, thái độ với thầy cô và bạn bè. Ví dụ, học sinh nói chuyện riêng trong giờ, đi học muộn, không làm bài tập, thầy cô nhắc nhở trực tiếp, yêu cầu viết bản kiểm điểm ngắn, thông báo phụ huynh nếu tái phạm nhiều lần. Với mức vi phạm lớn hơn như quay cóp bài, gian lận thi cử, cãi lời giáo viên, gây ồn ào, xúc phạm bạn bè, nhà trường có thể áp quy định phạt lao động công ích trong trường (vệ sinh lớp học, chăm sóc cây xanh, hỗ trợ thư viện...); tham gia buổi sinh hoạt giáo dục riêng; ghi vào hồ sơ rèn luyện học kỳ. Với mức vi phạm nghiêm trọng như đánh nhau, xúc phạm giáo viên, phá hoại tài sản trường học..., cần phải làm việc giữa nhà trường và phụ huynh, học sinh, yêu cầu học sinh xin lỗi trước lớp, tạm đình chỉ 1-3 ngày kèm theo bắt buộc tham gia tư vấn tâm lý hoặc buổi giáo dục đặc biệt với giáo viên chủ nhiệm, ban giám hiệu và phụ huynh. Với vi phạm đặc biệt nghiêm trọng như bạo lực học đường để lại hậu quả nặng nề, sử dụng chất cấm, có hành vi làm ảnh hưởng an toàn trường học, cần đình chỉ học từ 1-2 tuần. Tuy nhiên, trong thời gian đó, học sinh cần được hỗ trợ tâm lý, sau đó mới được quay lại trường học. PHÂN BIỆT RÕ VI PHẠM NỘI QUY VÀ VI PHẠM PHÁP LUẬT Có nhiều năm kinh nghiệm xử lý học sinh cá biệt, TS Nguyễn Tùng Lâm, Phó Chủ tịch Hội Khoa học tâm lý giáo dục Việt Nam, ủng hộ quan điểm kỷ luật tích cực nhưng vẫn phải có giải pháp mạnh tay với những em có hành vi vi phạm pháp luật. Các giải pháp áp dụng lâu nay chưa hiệu quả, chưa phân biệt rõ giữa vi phạm về các quy định ở trường học và vi phạm pháp luật. Nếu học sinh không làm bài tập, có lời lẽ gây gổ với bạn bè, không tôn trọng thầy cô giáo thì đó là vi phạm nội quy, đạo đức, nhưng đến mức đánh người khác để lại hậu quả thì đó là vi phạm pháp luật. Do đó, TS Lâm cho rằng, bên cạnh giáo dục cho học sinh có nhận thức, hiểu biết pháp luật, ứng xử một cách có văn hoá, cũng cần đưa ra các hình thức xử lý cụ thể để áp dụng tuỳ từng trường hợp, mức độ vi phạm. Hình thức xử phạt vừa mang tính chất giáo dục vừa răn đe. TS Lâm nhấn mạnh yếu tố phát hiện sớm các trường hợp học sinh có cá tính mạnh hoặc có những dấu hiệu hành vi bộc phát có thể gây hại cho bạn bè, thầy cô để có giải pháp hỗ trợ tâm lý. Tăng cường năng lực sư phạm, kỹ năng xử lý các tình huống cho đội ngũ giáo viên, đặc biệt là giáo viên chủ nhiệm để nắm bắt học sinh khó khăn về học tập, mâu thuẫn với bạn, trốn học chơi game… Từ thực tế đó, giáo viên có cách để trao đổi với phụ huynh, nói chuyện với học sinh, không để mâu thuẫn lên cao và học sinh xử lý nhau bằng bạo lực. Khi học sinh đã vi phạm pháp luật, cần phải có cơ quan pháp luật tham gia xử lý, giúp học sinh và gia đình nhận thức đúng đắn hơn về hành vi vi phạm. Bộ GD&ĐT đã lấy ý kiến bổ sung hai hình thức xử lý học sinh theo dự thảo nghị định mới gồm: buộc cách ly tạm thời khỏi môi trường học tập hoặc chuyển đến cơ sở giáo dục chuyên biệt, trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập. Đây là quy định phù hợp, có ý nghĩa giáo dục lớn, ông Lâm nhận định. Khi học sinh vi phạm, cơ quan chức năng thông báo kết luận, chuyển về nhà trường và gia đình. Khi đó, phần phạt hành chính bằng tiền thì cha mẹ học sinh chịu trách nhiệm, còn nhà trường có thể áp thêm mức phạt lao động công ích và giám sát chặt chẽ cả quá trình thực hiện. “Chỉ khi học sinh nhận thức rõ ràng hành vi sai phạm sẽ bị xử lý theo pháp luật thì mới hình thành ý thức tôn trọng pháp luật, hành xử có trách nhiệm”, TS Lâm nói. Lãnh đạo Bộ GD&ĐT nhiều lần thừa nhận tình trạng bạo lực học đường vẫn xảy ra và giải pháp là kết hợp chặt chẽ của gia đình, nhà trường và xã hội để cùng giáo dục. Ông Hoàng Đức Minh, Vụ trưởng Vụ Học sinh-Sinh viên - Bộ GD&ĐT, cho rằng, bên cạnh Thông tư 19 về khen thưởng, kỷ luật học sinh, Bộ đã ban hành Thông tư 18, trong đó quy định người đứng đầu cơ sở giáo dục phải chịu trách nhiệm thành lập tổ hoặc bộ phận tư vấn, phòng tư vấn tâm lý học đường. Nhà trường phải có phương án sàng lọc, phát hiện sớm, phân nhóm học sinh cần tư vấn, hỗ trợ, đặc biệt với các tình huống khác biệt của người học để kịp thời có giải pháp hỗ trợ. “Công tác tư vấn học đường và công tác xã hội là giải pháp phòng ngừa, ngăn chặn những hành vi lệch chuẩn, khác biệt của người học, đồng thời can thiệp, hỗ trợ với những hệ quả của những hành vi này gây ra”, ông Minh nói. HÀ LINH Theo các chuyên gia, khi các hình thức kỉ luật không đủ sức răn đe, hành vi bạo lực học đường tái diễn. Do đó, cần có hình phạt nghiêm khắc nhằm giúp các em hiểu nếu vi phạm sẽ bị xử lí, đồng thời tạo môi trường an toàn cho thầy cô, bạn học. Ủng hộ xử lí nghiêm hành vi vi phạm Học sinh học kỹ năng nói không với bạo lực học đường “Các quy định về hỗ trợ tâm lý học sinh sẽ góp phần xây dựng một môi trường giáo dục an toàn, thân thiện, người học được đồng hành, chia sẻ và hỗ trợ để trưởng thành toàn diện về tri thức, nhân cách và kĩ năng xã hội. Từ đó góp phần hạn chế những trường hợp học sinh vi phạm, tăng cường bổ trợ cho việc thực hiện Thông tư 19”. Ông HOÀNG ĐỨC MINH - Vụ trưởng Vụ Học sinh-Sinh viên, Bộ GD&ĐT CHẶN BẠO LỰC TUỔI TEEN CHUYỆN HÔM NAY Thực tế phải thừa nhận, bản chất của các hồ thủy điện nhỏ lẻ là hồ “vừa phát điện vừa xả qua tràn”, gần như không có dung tích phòng lũ, nên không thể cắt lũ như các hồ lớn. Một số trường hợp còn góp phần làm nước đổ về hạ du nhiều hơn trong những thời điểm nhạy cảm. Trong khi đó, việc vận hành hồ chứa Thủy điện Sông Ba Hạ – hồ lớn nhất hệ thống phải tuân thủ Quy trình vận hành liên hồ đã được Thủ tướng ban hành, quy định rõ mốc thời gian, lưu lượng và chế độ báo cáo và phải xả để đảm bảo an toàn đập khi mưa lớn vượt dự báo hoặc nước từ các lưu vực khác dồn về quá nhanh. Những số liệu được công bố của chủ hồ cho thấy những ngày qua, hồ đã góp phần cắt lũ. Tuy nhiên, câu hỏi lớn nhất lúc này chính là việc cảnh báo và phối hợp của đợt xả lũ vừa qua có ổn, có đúng quy trình? Nhiều nơi phản ánh việc nhận được thông báo xả lũ nhưng thời gian chuẩn bị quá ngắn, hoặc thông tin không đến được người dân vùng sâu vùng xa. Điều này khiến công tác sơ tán, bảo vệ tài sản, vật nuôi gặp khó khăn. Ở góc độ quản lý nhà nước, trách nhiệm của chủ hồ chứa không chỉ dừng lại ở việc tuân thủ quy trình vận hành, mà còn nằm ở việc chủ động phối hợp, chia sẻ dữ liệu và cảnh báo sớm. Công nghệ hiện nay cho phép theo dõi mưa, dòng chảy, lưu lượng xả gần như theo thời gian thực, nhưng nếu dữ liệu không được chia sẻ minh bạch hoặc không được chuyển tải kịp thời đến chính quyền hạ du thì giá trị cảnh báo gần như bằng không. Câu chuyện lũ năm nay đặt ra yêu cầu rà soát lại toàn bộ thủy điện nhỏ lẻ trên thượng nguồn sông Ba. Những công trình không đủ năng lực điều tiết, không đáp ứng yêu cầu môi trường – an toàn cần được xem xét kỹ việc tiếp tục vận hành. Lũ rồi sẽ qua, nhưng bài học về trách nhiệm và phối hợp giữa thủy điện – chính quyền – người dân hạ du vẫn còn đó. Miền Trung – Nam Trung bộ cần không chỉ những con đập kiên cố, mà còn cần một cơ chế vận hành minh bạch, hiện đại và một hệ thống cảnh báo đủ mạnh để bảo vệ từng mái nhà bên dòng sông Ba. Sự minh bạch và trách nhiệm phối hợp đồng bộ không chỉ ở địa phương mà cả các cơ quan chức năng như Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Công Thương, cơ quan dự báo khí tượng thuỷ văn… sẽ giúp tương lai không phải nhắc đến với nhiều câu hỏi: Sau mưa lũ, ai sẽ phải chịu trách nhiệm? Có phải do cách điều hành, vận hành các hồ thuỷ điện, sự bất cập trong phân định trách nhiệm giữa các cơ quan, đơn vị khiến người dân ở các rốn lũ miền Trung năm nào cũng phải oằn mình vì thiệt hại? T.Q Một câu hỏi lớn TIẾP THEO TRANG 1
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==