TRANG 10 Không bây giờ thì bao giờ? THỨ NĂM 20/11/2025 Số 324 0977.456.112 HOA HẬU THÙY TIÊN NHẬN ÁN 2 NĂM TÙ TRANG 11 TRANG 3 THỦ TƯỚNG YÊU CẦU KIỂM SOÁT LẠM PHÁT Gỡ "điểm nghẽn" khiến nhiều dự án đình trệ TRANG 3 TRANG 6-7 Nhà giáo đổi mới mình trong thời đại AI “Xóa mù” công nghệ cho học sinh Pa Kô Trong đêm 16 rạng sáng 17/11, hàng nghìn khối đất đá tràn xuống đèo Khánh Lê (Khánh Hòa), khiến một xe khách bị vùi lấp, 6 người tử vong ẢNH: PHÙNG QUANG SẠT LỞ Thích ứng CHUYỆN HÔM NAY Hơn 3/4 chiều dài đất nước đối mặt với thiên tai khốc liệt trong năm nay là lời nhắc nhở chúng ta về việc đối xử với tự nhiên và cách thích ứng với thiên tai đang ngày càng dị thường, khốc liệt. XEM TIẾ P TRANG 5 n TUỆ MINH TRANG 4 + 5 Bất ngờ, khó lường Phục hồi “lá chắn tự nhiên” MẠNH VỀ KINH TẾ, VỮNG VỀ QUỐC PHÒNGAN NINH TRANG 2 Tổng Bí thư Tô Lâm trao quà cho các đơn vị thi công công trình trên cụm đảo Hòn Khoai (Cà Mau) ẢNH: TTXVN TRANG 8-9 Mạng xã hội hỗn loạn nội dung “bẩn” từ AI Lực lượng cứu hộ tiếp cận hiện trường để cứu người bị thương trong xe khách ẢNH: PHÙNG QUANG phơi bày những “điểm mù” BẮT BUỘC LẮP GHẾ TRẺ EM TRÊN Ô TÔ:
2 nThứ Năm n Ngày 20/11/2025 QUAÛNG CAÙO PHAÙT HAØNH Haø Noäi: ÑT: (024)39432758; Fax: (024)39435285 TPHCM: ÑT: (028)38469860; Fax: (028)38480015 Trong giôø haønh chính (024)39439664 Ngoaøi giôø 0908988666 (Nguyeãn Haèng) n Thieát keá : QUANG HUY n Giaù: 5.500 ñoàng n Ban ñaiï dienä taiï thanø h pho á Ho à Chí Minh: 384 Nam Kyø Khôiû Nghóa, P.Xuanâ Hoa-ø TPHCM. ÑT: (028) 3848 4366, E-mail: tienphonghcm@gmail.com n Ban ñaiï dienä taiï mienà Trung: 339 Leâ Thanh Nghò, P.Hoaø Cöônø g; 19 Ngoâ Gia Tö,ï P.Haiû Chauâ , TP Ña ø Nanü g, ÑT: (0236)3828 039, E-mail: banmientrung@baotienphong.com.vn n Ban ñaiï dienä taiï Bacé Trung Bo:ä 21 Ho à Xuanâ Höông, P.Thanø h Vinh, tænh Ngheä An. ÑT: (0238)8602345; Email: baotienphongbactrungbo@gmail.com. n Ban ñaiï dienä taiï ÑBSCL: 103 Tranà Vanê Hoaiø , P.Ninh Kieuà , TP Canà Thô. ÑT: (0292)3823823, Email: baotienphongdbscl@gmail.com n Ban ñaiï dienä taiï Tayâ Nguyenâ - Nam Trung Bo:ä 52 Tranà Nhatä Duatä , P.Buonâ Ma Thuotä , Ñaké Laké , ÑT: (0262)3950029, E-mail: baotienphongtaynguyen@gmail.com; 1018, ñöônø g 2/4, P. Bacé Nha Trang, tænh Khanù h Hoaø . SÑT: 0258.6500.155. Email: tienphongnhatrang@gmail.com n Ban ñaiï dienä taiï Tayâ Bacé Bo:ä 64 ñöônø g Ly ù Tö ï Tronï g, P.Yenâ Baiù , tænh Laoø Cai. ÑT: 0904938689, E-mail: vptaybacbotp@gmail.com n Ban ñaiï dienä taiï Ñonâ g Bacé Bo:ä So á 18 Le â Thanh Nghò, P.Haï Long, tænh Quanû g Ninh; E-mail: bandongbac@baotienphong.com.vn n Toøa soaïn: 15 Hoà Xuaân Höông, P.Hai Baø Tröng vaø D29 Phaïm Vaên Baïch, P.Caàu Giaáy, Haø Noäi. ÑT: 3943 4031 - 38227525 E-Mail: toasoan@baotienphong.com.vn, ISSN 0866-0827 Website: www.tienphong.vn n Toång Bieân taäp: PHUØNG COÂNG SÖÔÛNG n In taiï : Cty TNHH MTV in Quanâ ñoiä 1, Cty in baoù Nhanâ Danâ Ña ø Nanü g, Cty TNHH MTV in Ñaé êkê Laké , Xöônû g in Quanâ khu IV, Cty TNHH MTV in Quanâ ñoiä 2, TPHCM THỜI SỰ Sáng 19/11, Tổng Bí thư Tô Lâm cùng Đoàn công tác Trung ương đến thăm và làm việc với các đơn vị Quân đội và Đảng bộ, chính quyền tỉnh Cà Mau tại đảo Hòn Khoai (thuộc xã Đất Mũi, tỉnh Cà Mau). PHÁT TRIỂN LỤC ĐỊA CỰC NAM TRONG KỶ NGUYÊN PHÁT TRIỂN MỚI Nằm ở phía Đông Nam mũi Cà Mau thuộc xã Đất Mũi, tỉnh Cà Mau gồm 5 đảo (đảo Hòn Khoai, Hòn Sao, Hòn Go, Hòn Đồi Mồi và Hòn Đá Lẻ). Đảo Hòn Khoai là đảo lớn nhất, điểm cao nhất khoảng 318m so với mực nước biển, địa hình núi đá hiểm trở, có nguồn nước ngọt quanh đảo, hệ sinh thái đa dạng, phong phú. Tại buổi làm việc, Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau Nguyễn Hồ Hải đã báo cáo với Tổng Bí thư và Đoàn công tác về kết quả thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm của tỉnh và tình hình triển khai các dự án trọng điểm. Tỉnh xây dựng Đề án gắn kết phát triển Hòn Khoai với Hòn Chuối, Hòn Đá Bạc và khu vực phụ cận, đồng thời nghiên cứu hình thành khu logistics khoảng 1.000ha (có thể lấn biển) để khai thác đồng bộ với Cảng tổng hợp lưỡng dụng Hòn Khoai. Sau khi đi kiểm tra tình hình triển khai 2 dự án (tuyến đường giao thông ra đảo Hòn Khoai và Cảng tổng hợp lưỡng dụng Hòn Khoai) do Quân chủng Hải quân và Binh đoàn 12 thực hiện và nghe báo cáo tại buổi làm việc, Tổng Bí thư Tô Lâm đánh giá cao trong thời gian rất ngắn sau hợp nhất, Cà Mau đã thể hiện rõ bản lĩnh chính trị, tinh thần đổi mới và năng lực tổ chức thực hiện. Đảng bộ Cà Mau đã quán triệt và vận dụng sáng tạo đường lối, Nghị quyết của Trung ương; phát huy sức mạnh đoàn kết, chủ động, sáng tạo, biết dựa vào dân và vì hạnh phúc của nhân dân. Bộ Chính trị và Trung ương Đảng đánh giá cao và tin tưởng Đảng bộ tỉnh sẽ tiếp tục phát huy mạnh mẽ những thành tựu đã đạt được, tạo bước phát triển mới trong thời gian tới. Tổng Bí thư nhấn mạnh, xây dựng đường giao thông ra đảo Hòn Khoai, Cảng tổng hợp lưỡng dụng Hòn Khoai, sẽ góp phần hình thành nên một “hệ sinh thái” hạ tầng hoàn chỉnh để hiện thực hóa khát vọng vươn ra biển lớn của Cà Mau - vùng đất giàu truyền thống yêu nước, cách mạng, mở ra tầm nhìn mới cho phát triển lục địa cực Nam trong kỷ nguyên phát triển mới. Tổng Bí thư chỉ rõ, xây dựng tuyến đường ra đảo và Cảng tổng hợp lưỡng dụng Hòn Khoai, về mặt quốc phòng, an ninh, sẽ phát huy vai trò chiến lược của đảo trong bảo vệ chủ quyền vùng biển đảo Tây Nam và hỗ trợ tìm kiếm, cứu nạn. Về mặt kinh tế: Hòn Khoai sẽ là điểm kết nối quan trọng của Vùng kinh tế trọng điểm Đồng bằng sông Cửu Long, giảm chi phí vận chuyển, logistics, giảm tải cho hệ thống cảng ở Thành phố Hồ Chí Minh và khu vực Đông Nam Bộ, đưa nông sản, thủy sản xuất khẩu ra thẳng tuyến hàng hải quốc tế, mở ra không gian phát triển mới cho Cà Mau, khai thác tối đa tiềm năng biển và khả năng phát triển kinh tế địa phương, tiếp tục thúc đẩy công nghiệp chế biến và dịch vụ logistics chất lượng cao, hình thành cửa ngõ giao thương quốc tế mới của Việt Nam. Tổng Bí thư đề nghị tỉnh Cà Mau tổ chức triển khai thật nghiêm túc và hiệu quả Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030; tập trung thực hiện đồng bộ các chương trình, đề án và dự án trọng điểm, nhất là hạ tầng giao thông, liên kết vùng và phát triển kinh tế biển đảo. TUYỆT ĐỐI KHÔNG ĐƯỢC LƠ LÀ NHIỆM VỤ PHÒNG THỦ Tổng Bí thư yêu cầu, tỉnh tiếp tục đẩy nhanh hoàn thiện Đề án phát triển Cụm đảo Hòn Khoai mạnh về kinh tế, vững về quốc phòng-an ninh, bám sát quy hoạch quốc gia, tính hiệu quả và khả năng nguồn lực; cần quy hoạch tốt vùng quân sự, vùng bán quân sự, vùng kinh tế và vùng sinh thái của cụm đảo Hòn Khoai để có phương hướng đầu tư đồng bộ như hạ tầng năng lượng, giao thông, viễn thông, công trình quân sự, công trình cảng nước sâu lưỡng dụng, nơi tránh trú bão… Trong triển khai Đề án và các dự án thành phần, cần đặc biệt chú trọng hiệu quả kinh tế-xã hội, bảo vệ môi trường sinh thái rừng, biển, đảo, bảo đảm phát triển bền vững, không được ảnh hưởng đến chức năng phòng thủ. Từng bước hoàn chỉnh các tuyến kết nối các khu kinh tế, công nghiệp, đô thị, khu logistics cảng biển, các khu chức năng gắn với Cảng Hòn Khoai và Cảng hàng không Cà Mau. Tổng Bí thư lưu ý, tuyến đường ra đảo và Cảng tổng hợp lưỡng dụng Hòn Khoai là công trình tiền đồn chiến lược, có ý nghĩa đặc biệt cả về phát triển kinh tếxã hội lẫn quốc phòng an ninh, cần phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, địa phương và nhà thầu, tập trung cao nhất nguồn lực, bảo đảm công trình thi công đúng tiến độ, chất lượng cao, ứng dụng công nghệ tiên tiến, thân thiện môi trường và tuyệt đối an toàn. Đối với công trình đảo Hòn Khoai, Tổng Bí thư đề nghị, toàn bộ lực lượng trên công trường phải quán triệt tinh thần Hòn Khoai là trọng điểm chiến lược quốc gia; cảng biển và cầu vượt biển không chỉ phục vụ dân sinh-kinh tế, mà còn là tuyến trục quốc phòng-an ninh ở cực Nam Tổ quốc. Vì vậy, tiến độ nơi đây không phải tiến độ của một dự án, mà là tiến độ của niềm tin nhân dân, uy tín Nhà nước và trách nhiệm với tương lai đất nước; không chậm một giờ, không lùi một bước, không để bất kỳ mắt xích nào làm trì trệ tiến độ chung. Tổng Bí thư nhấn mạnh, Hòn Khoai không chỉ là một công trình - đó là lời thề của quốc gia, là bước tiến của một Việt Nam khát vọng và tự cường. Trước mắt là nhiệm vụ lớn, thời gian gấp, điều kiện khắc nghiệt nhưng tinh thần Việt Nam chưa bao giờ khuất phục: khó khăn chỉ là phép thử, sóng gió chỉ là cửa ải, ý chí mới là sức mạnh quyết định. Tổng Bí thư đề nghị các tất cả các chiến sỹ bộ đội phát huy mạnh mẽ tinh thần bộ đội Cụ Hồ quyết tâm hoàn thành vượt mức kế hoạch đề ra. Mỗi cán bộ, chiến sỹ, công nhân trên đảo hãy khắc sâu điều này: Mỗi nhịp cầu, mỗi cọc biển là một dấu son của Tổ quốc. Gian khó không được chùn chân. Biển sâu, sóng cao không cản được ý chí quyết tâm. Càng khó khăn, càng quyết tâm. Bởi chúng ta đang dựng nên không chỉ một cảng biển, mà là thế đứng của đất nước trên biển lớn; không chỉ mở đường ra đảo mà đang mở đường cho tương lai Việt Nam. Tổng Bí thư lưu ý, tuyệt đối không được lơ là nhiệm vụ phòng thủ. Cùng với xây dựng hạ tầng, mọi lực lượng phải duy trì trạng thái sẵn sàng chiến đấu cao nhất, bảo đảm an ninh công trường, an toàn lực lượng và chủ động kiểm soát mọi tình huống trên biển. Hòn Khoai là điểm trụ chiến lược; chỉ cần một phút sơ suất có thể đánh đổi bằng nhiều năm nỗ lực. Vì vậy, vừa thi công nhanh, vừa giữ vững kỷ luật, cảnh giới, an toàn, bảo đảm mọi hoạt động đều nằm trong tầm kiểm soát của lực lượng quốc phòng-an ninh. Thời gian tới, khối lượng công việc nhiều, yêu cầu tiến độ càng cao, Tổng Bí thư yêu cầu, lãnh đạo tỉnh phải thường xuyên có mặt tại hiện trường, phân công lãnh đạo kịp thời động viên tinh thần và bảo đảm điều kiện vật chất cho cán bộ, chiến sỹ, kỹ sư, công nhân. Mỗi chuyến ra đảo, mỗi lời thăm hỏi, mỗi sự hỗ trợ đúng lúc sẽ tiếp thêm sức mạnh để anh em bám trụ, vượt nắng gió, vượt sóng lớn, giữ vững nhịp độ thi công. Tinh thần và vật chất phải đi cùng nhau; chăm lo tốt cho lực lượng trên đảo chính là chăm lo cho tiến độ, cho chất lượng công trình và cho an ninh nơi tuyến đầu Tổ quốc. PV (theo TTXVN) Tổng Bí thư Tô Lâm yêu cầu Cà Mau tiếp tục đẩy nhanh hoàn thiện Đề án phát triển Cụm đảo Hòn Khoai mạnh về kinh tế, vững về quốc phòng-an ninh, bám sát quy hoạch quốc gia, tính hiệu quả, khả năng nguồn lực. Tổng Bí thư Tô Lâm trao quà cho các đơn vị thi công công trình trên cụm đảo Hòn Khoai (Cà Mau) ẢNH: TTXVN Đảo Hòn Khoai có hệ thống đường giao thông dài khoảng 14km nhằm phục vụ cho công tác tuần tra, kiểm soát, bảo vệ rừng ẢNH: HUỲNH ANH/TTXVN Tổng Bí thư Tô Lâm mong muốn, cán bộ, chiến sỹ, Đảng bộ chính quyền Cà Mau và đội ngũ cán bộ, kỹ sư, công nhân phát huy tinh thần: Nhiệm vụ nặng đến đâu, quyết hoàn thành tiến độ; nhấn mạnh, hãy xây dựng cảng nhanh hơn sóng, bắc cầu vững hơn đá, mở lối ra khơi bằng ý chí thép của người Việt Nam. Để mai này, khi Tổ quốc nhìn về cực Nam, khi lịch sử gọi tên Hòn Khoai, sẽ nghe thấy: Một Hòn Khoai vươn mình - một Việt Nam vươn tầm. PHÁT TRIỂN CỤM ĐẢO HÒN KHOAI: Mạnh về kinh tế, vững về quốc phòng-an ninh
3 n Thứ Năm n Ngày 20/11/2025 THỜI SỰ Sáng 19/11, Quốc hội thảo luận tại tổ về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai. ĐẢM BẢO QUYỀN LỢI NGANG BẰNG GIỮA CÁC HỘ DÂN Vấn đề được nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm là quy định Nhà nước thu hồi đất với trường hợp dự án đã thỏa thuận được trên 75% diện tích đất và trên 75% số lượng người sử dụng đất. Trong trường hợp này, HĐND cấp tỉnh xem xét, thông qua thu hồi phần diện tích đất còn lại để giao đất, cho thuê đất cho chủ đầu tư. Theo đại biểu Nguyễn Văn Huy (Hưng Yên), quy định này sẽ giải quyết tình trạng dự án bị ách tắc do vài hộ không thỏa thuận, xử lý “điểm nghẽn” kéo dài do một số trường hợp không hợp tác, gây đình trệ dự án và làm lãng phí nguồn lực. Tuy nhiên, dù đã quy định tỷ lệ 75%, đại biểu lưu ý, việc thu hồi phần diện tích còn lại cần phải được cân nhắc vì chưa đảm bảo nguyên tắc tự nguyện trong các dự án theo cơ chế thỏa thuận. “Việc xác định tiêu chí 75% diện tích và 75% số hộ cũng còn mang tính cơ học, không phản ánh tình huống thực tế. Ví dụ, đối với trường hợp còn lại 1 hộ nhưng chiếm vị trí đặc biệt quan trọng. Đặc biệt, chưa có cơ chế kiểm soát nguy cơ nhà đầu tư lợi dụng dẫn đến việc có thể xảy ra tình trạng chủ đầu tư cố tình chậm trễ, tạo sức ép để Nhà nước thu hồi thay họ, nhằm giảm chi phí thỏa thuận”, đại biểu Huy cho hay. Từ phân tích trên, đại biểu đoàn Hưng Yên đề nghị nghiên cứu bổ sung nguyên tắc đảm bảo quyền lợi ngang bằng giữa các hộ dân. Quy định phần diện tích Nhà nước thu hồi phải được bồi thường theo mức tương đương với mức thỏa thuận trung bình của 75% diện tích trước kia, hoặc áp dụng theo khung bồi thường riêng phản ánh giá thị trường; tránh tình trạng chêch lệch giá gây khiếu nại. Cùng mối quan tâm, đại biểu Phan Đức Hiếu (Hưng Yên) cho rằng, nhìn ở góc độ của doanh nghiệp, quy định trên đang có một số điểm không hợp lý. Trong đó, luật đã đứng ra cho phép Nhà nước thu hồi nhưng lại thêm thủ tục HĐND tỉnh quyết định. Như vậy, ở đây có thể hiểu HĐND có thể từ chối hoặc đồng ý. Theo ông, việc này làm gia tăng thêm một tầng nấc, thậm chí gây khó vì HĐND có thể không dám làm vì sợ dự án phức tạp, nhân dân khiếu kiện kéo dài. Vì vậy, ông đề nghị không giao HĐND quyết định, nếu cần quy định thêm các tiêu chí để Nhà nước thu hồi. ĐỀ XUẤT LẬP TÒA ÁN CHUYÊN BIỆT VỀ ĐẤT ĐAI Cùng quan tâm đến chính sách đền bù, đại biểu Nguyễn Lâm Thành (Thái Nguyên) cho rằng, theo tính toán, mức giá đền bù thường chiếm tới 70% tổng chi phí, nếu không cẩn thận sẽ làm “đội vốn” rất nhiều. Khi đó, liệu ngân sách nhà nước có đảm bảo được không? Theo ông, dự thảo nên quy định mức đền bù trên giá trị thực tế hoặc 75% giá trị xây mới, để họ lựa chọn thay vì “đền bù 100%”. Cùng đề cập đến vấn đề này, đại biểu Lê Kim Toàn (Gia Lai) viện dẫn nhiều báo cáo nói, số vụ khiếu nại liên quan đến lĩnh vực đất đai chiếm tỷ lệ lớn, thậm chí, nhiều vụ việc dù đã được xem xét, giải quyết nhưng vẫn kéo dài, gây bức xúc. Từ đó, ông Toàn gợi ý về việc thành lập tòa án riêng biệt về đất đai. “Đã xem đất đai là tài nguyên đặc biệt, tài sản đặc biệt, đất đai lại chiếm tỷ lệ cao trong các vụ việc khiếu nại, kéo dài, vậy thì lập tòa án chuyên biệt để giải quyết các tranh chấp đất đai, được không?”, ông Toàn đặt vấn đề. Cũng theo ông Toàn, khi đầu tư dự án, trước tiên, người dân tại chính dự án đó phải được hưởng lợi và mức đền bù, giải phóng mặt bằng phải ưu đãi nhất. “Trước tiên, người dân khi được đền bù phải mừng đã, đừng để người dân buồn, càng không được để người dân khiếu nại vì chính sách này”, nhấn mạnh điều này, ông đề nghị không những phải hỗ trợ toàn bộ 100%, mà hỗ trợ thêm cũng phải làm. LUÂN DŨNG Đại biểu Quốc hội Lê Kim Toàn (Gia Lai) đề nghị chính sách đền bù đất đai thật ưu đãi, không những hỗ trợ toàn bộ 100% như dự thảo nghị quyết, nếu cần có chính sách hỗ trợ thêm cũng phải làm. “Nhà tôi cấp 4, nhưng từ ông nội tôi ở, hiện tôi đang ở, rồi con cháu tôi sau này cũng ở được. Vậy bây giờ ra khu đất mới, tiền đâu xây? Nhà tuy cũ nhưng vẫn ở được. Những trường hợp như vậy không nên so kè gì với dân. Người dân ở vùng trực tiếp của dự án phải vui mừng, hưởng lợi trước tiên”. Đại biểu Quốc hội LÊ KIM TOÀN Gỡ "điểm nghẽn" khiến nhiều dự án đình trệ Thủ tướng yêu cầu Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố chủ động nắm bắt các tồn tại, khó khăn, vướng mắc trong hoạt động sản xuất, xuất khẩu của doanh nghiệp trên địa bàn để kịp thời có giải pháp tháo gỡ, thúc đẩy xuất khẩu theo thẩm quyền, quy định pháp luật. Đề xuất nhiều cơ chế mới liên quan đến đền bù thu hồi đất đai (Ảnh minh họa) Thủ tướng Phạm Minh Chính vừa có công điện về tập trung ưu tiên giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, thúc đẩy xuất khẩu. Trong đó, Thủ tướng yêu cầu các bộ, cơ quan, địa phương thực hiện nhất quán mục tiêu ưu tiên giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế để tạo môi trường đầu tư kinh do-anh thuận lợi, thúc đẩy tăng trưởng nhanh và bền vững. Kết hợp hài hòa, hợp lý, hiệu quả giữa chính sách tiền tệ, chính sách tài khóa và các chính sách vĩ mô khác, bảo đảm kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đề ra (mục tiêu đề ra là tốc độ tăng chỉ số giá tiêu dùng (CPI) năm 2025, bình quân khoảng 4,5 - 5%). Bộ Công Thương tập trung thực hiện quyết liệt các giải pháp thúc đẩy mạnh mẽ xuất khẩu, nhất là dịp cuối năm và đầu năm mới, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng tăng trên thị trường quốc tế trong dịp lễ Noel và Tết Dương lịch; tiếp tục đàm phán Hiệp định thương mại đối ứng với Hoa Kỳ theo chỉ đạo của cấp có thẩm quyền. Với Bộ Tài chính, Thủ tướng yêu cầu rà soát, xây dựng các mức thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu phù hợp với lộ trình hội nhập quốc tế và khu vực nhằm tạo điều kiện đẩy mạnh xuất khẩu, phát triển sản xuất trong nước. Nghiên cứu, xây dựng các phương án hỗ trợ cụ thể cho doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi chính sách thuế đối ứng của Hoa Kỳ; hoàn thành trong tháng 11 năm 2025. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam tăng cường hơn nữa về kiểm tra, thanh tra, kiểm soát chặt chẽ hướng dòng vốn tín dụng vào sản xuất kinh doanh, các lĩnh vực ưu tiên, các động lực tăng trưởng, gắn với bảo đảm chất lượng tín dụng, kiểm soát nợ xấu. Điều hành tỉ giá, lãi suất phù hợp với tình hình thị trường, bảo đảm linh hoạt, hiệu quả, góp phần tạo thuận lợi cho sản xuất kinh doanh, thu hút đầu tư. Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì triển khai quyết liệt các nhiệm vụ, giải pháp được Thủ tướng Chính phủ giao nhằm chống khai thác IUU, gỡ cảnh báo "Thẻ vàng", đầu tư cơ sở hạ tầng nghề cá, chuyển đổi số trong lĩnh vực thủy sản hướng tới phát triển bền vững ngành thủy sản. Bộ Ngoại giao đẩy mạnh các hoạt động ngoại giao kinh tế, mở rộng thị trường, hỗ trợ doanh nghiệp thúc đẩy xuất khẩu, đầu tư, kinh doanh có hiệu quả ở thị trường nước ngoài. Chỉ đạo các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài đẩy mạnh kết nối với các địa phương, doanh nghiệp, hiệp hội trong nước để thúc đẩy xuất khẩu hàng hoá. VĂN KIÊN Thủ tướng yêu cầu đảm bảo kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đề ra Bộ Xây dựng đánh giá, nhu cầu mua, thuê mua nhà ở xã hội (NƠXH) tại nhiều địa phương tăng mạnh; người dân đặc biệt quan tâm tới các dự án được mở bán, công bố tiếp nhận hồ sơ. Tuy nhiên, thời gian qua, tại một số dự án NƠXH, đã xuất hiện tình trạng tập trung đông người, chen lấn, giành chỗ xếp hàng. Tại nhiều dự án, người dân xếp hàng xuyên đêm, tự lập danh sách số thứ tự, giữ suất, tiềm ẩn nguy cơ tranh chấp gây mất an ninh trật tự; phát sinh môi giới trái phép, “cò hồ sơ”, thu tiền giữ chỗ ngoài quy định, gây bức xúc và làm ảnh hưởng đến hình ảnh, hiệu quả chính sách NƠXH. Do đó, Bộ Xây dựng vừa ban hành Công văn số 13732/BXD-QLN gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương yêu cầu chấn chỉnh công tác tiếp nhận hồ sơ mua, thuê mua NƠXH. PV (Theo TTXVN) Chấn chỉnh lộn xộn trong nộp hồ sơ mua bán NƠXH Thủ tướng yêu cầu kiểm soát lạm phát Thủ tướng yêu cầu kết hợp hài hòa, hợp lý, hiệu quả giữa chính sách tiền tệ, chính sách tài khóa và các chính sách vĩ mô khác, bảo đảm kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đề ra.
4 THỜI SỰ n Thứ Năm n Ngày 20/11/2025 THỜI TIẾT TỐT KHÔNG ĐỒNG NGHĨA AN TOÀN Sáng 14/11, khi thời tiết tạnh ráo, khu vực xã biên giới Hùng Sơn của TP Đà Nẵng (Quảng Nam cũ) xảy ra vụ sạt lở đất kinh hoàng, vùi lấp hoàn toàn đường vào thôn Pứt, ba người mất tích đến nay vẫn chưa tìm thấy. Mưa lớn dữ dội cũng gây ra hai vụ sạt lở đất kinh hoàng tại đèo Khánh Sơn và đèo Khánh Lê (Khánh Hoà) vào đêm 16/11 khiến 9 người chết và một người mất tích. Trên Hệ thống cảnh báo lũ quét, sạt lở đất theo thời gian thực, màu tím (khu vực có nguy cơ rất cao) bao trùm khắp khu vực từ Đà Nẵng đến Khánh Hòa trong những ngày qua. Theo ông Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, miền Trung đang trải qua mùa mưa lũ dị thường. Những ngày cuối tháng 10, khu vực từ Hà Tĩnh đến Quảng Ngãi liên tiếp hứng chịu những trận mưa rất lớn, riêng từ ngày 25-30/10, nhiều nơi mưa trên 1.500mm, tương đương 30-50% so với lượng mưa trung bình cả năm, có nơi chiếm trên 50% lượng mưa cả năm như Kỳ Anh (Hà Tĩnh) 1.665mm, Nam Đông (Huế) 2.364mm, Trà My (Đà Nẵng) 2.143mm, riêng đỉnh Bạch Mã (Huế), lượng mưa trong một ngày lên tới 1.740mm, là trận mưa lớn thứ hai trong lịch sử thế giới. Tháng 11, miền Trung liên tiếp đón mưa, bão. Mới nhất, từ ngày 15/11 đến nay (20/11), miền Trung tiếp tục hứng chịu một đợt mưa lớn diện rộng với trọng tâm mưa từ Huế đến Khánh Hòa, đặc biệt là Bình Định (cũ) đến Khánh Hoà. Nhiều nơi mưa trên 1.000m chỉ trong 2-3 ngày. “Mưa vượt lịch sử và kéo dài liên tục, gây ra tác động nghiêm trọng cho khu vực miền Trung”, ông Khiêm nói. Mưa kéo dài, lượng nhiều hơn so với trung bình nhiều năm đã làm đất núi bão hoà nước, mất khả năng thấm, lượng nước tồn đọng trong các tầng đất - đá làm giảm độ liên kết, khiến mái dốc rất yếu. Vì vậy, theo ông Khiêm, khi hứng chịu thêm các trận mưa mới, dù lượng mưa không quá lớn, ngưỡng chịu tải của đất bị vượt qua, dẫn tới trượt lở ngay lập tức, nhất là trên các cung đường miền Trung, Tây Nguyên. Dự báo từ nay đến đêm 23/11, mưa lớn vẫn tiếp tục ở miền Trung, nhất là Đà Nẵng đến Khánh Hòa. Mưa chồng mưa trên nền đất đá ngấm nước khiến khu vực này tiếp tục có nguy cơ rất cao xảy ra lũ quét, sạt lở đất. Ông Khiêm đặc biệt lưu ý, cả khi mưa dứt, trời chuyển nắng, nguy cơ sạt lở vẫn cực kỳ cao, sự cố sạt lở đất thôn Pứt, xã Hùng Sơn là một ví dụ. “Nói cách khác, sạt lở có thể xảy ra muộn hơn vài giờ đến vài ngày sau mưa, dù thời tiết bên ngoài đã rất tốt. Vì vậy, việc thấy trời nắng, thời tiết tốt không đồng nghĩa là an toàn”, ông Khiêm chia sẻ và cảnh báo các điểm dân cư nằm dưới chân núi, khu vực khai thác, taluy đường giao thông ở mức rủi ro rất cao. PHỤC HỒI “LÁ CHẮN TỰ NHIÊN” Dù miền Trung chịu mưa lũ dị thường khiến nguy cơ sạt lở đất ở khắp nơi nhưng theo các chuyên gia, không thể chỉ đổ lỗi cho thiên Những đợt mưa lớn liên tiếp trút xuống miền Trung trong tháng 10 và tháng 11 đã khiến các khối đất đá ngậm nước sâu, liên kết yếu. Vì vậy, nguy cơ sạt lở đất và lũ quét có thể kéo dài nhiều ngày sau đó. Đây là loại hình thiên tai nguy hiểm nhất do tính chất bất ngờ, khó lường. Bất ngờ, khó lường Liên quan đến tình trạng sạt lở đất và các tuyến đường đèo ở Lâm Đồng, KTS Trần Đức Lộc cho biết, đó chính là lát cắt rõ nhất để nhìn thẳng thực trạng. Từ bão số 9 đến số 13, các tuyến đèo D’Ran, Sông Pha, Khánh Vĩnh, Đại Ninh, Gia Bắc liên tục xảy ra sạt lở; mới đây là đèo Prenn và Mimosa; cao tốc Cam Lâm - Vĩnh Hảo đi Phan Thiết - Long Thành nhiều lần ngập sâu gây ách tắc. Các tuyến quốc lộ 20, 27, 27C hay đèo Bảo Lộc vẫn luôn tiềm ẩn nguy cơ, chỉ cần một vụ sạt trượt hoặc tai nạn là giao thông ngay lập tức bị tê liệt. “Vậy du khách nghĩ gì khi đến Đà Lạt - Lâm Đồng trong bối cảnh đó?”, ông Lộc đặt vấn đề. Không chỉ du lịch, nền kinh tế của tỉnh cũng chịu ảnh hưởng dây chuyền. Chi phí giao thông đội lên, việc vận chuyển nông sản, sinh hoạt phẩm bị gián đoạn, khoảng cách địa lý bị “kéo dài” bởi những điểm sạt lở bất ngờ. “Chúng ta đã thực sự đặt ra và triển khai các giải pháp cải thiện, khắc phục hay ứng phó với nguy cơ sạt lở - ngập lụt ở các tuyến giao thông ngoại vi và cả trong đô thị hay chưa? Đây không phải câu chuyện của một ngành, càng không phải một nhóm người. Nếu không nhìn thẳng vào thực trạng, mọi cơ hội phát triển sẽ bị che khuất bởi chính những khó khăn mà ta né tránh”, KTS Đức Lộc nhấn mạnh. MƯA TRÚNG CHỖ LÀ SẠT KTS Đức Lộc nhấn mạnh, không thể coi sạt lở chỉ là “thiên tai” mà phải xem đó là cảnh báo trực tiếp đối với công tác hạ tầng và quản lý. Về sạt lở trên đèo Prenn, KTS Đức Lộc đánh giá dù điểm sạt lở nhỏ nhưng phản ánh rõ bất cập trong cấu trúc đường đèo mới. Hệ thống kè taluy dương thi công không đồng bộ, khép kín khiến những đoạn không kè trở thành điểm yếu. “Chỉ cần mưa trúng chỗ là sạt. Điều này khiến chúng ta phải suy nghĩ về cách làm và các giải pháp bền vững”, ông Lộc nói. KTS Đức Lộc đặt câu hỏi: Với kinh nghiệm ứng cứu các vụ sạt Sạt lở phơi bày những “điểm mù” Mưa lớn kéo dài đến đêm 23/11 Dự báo trong hai ngày 20-21/11, mưa lớn vẫn tiếp tục ở miền Trung, trọng tâm mưa là khu vực phía Đông Quảng Ngãi, Gia Lai (Bình Định cũ), Đắk Lắk (Phú Yên cũ) và phía Bắc Khánh Hoà với lượng mưa từ 200300mm, có nơi trên 500mm. Đêm 21/11 và ngày 22/11, Đà Nẵng và phía Đông các tỉnh từ Quảng Ngãi đến Đắk Lắk và phía Bắc Khánh Hòa tiếp tục có mưa vừa, mưa to với lượng mưa phổ biến từ 40-70mm, cục bộ có nơi mưa rất to trên 150mm. Từ ngày 24/11 mưa lớn ở Trung Bộ có xu hướng giảm nhanh. Sạt lở tại khu vực đèo Prem, Lâm Đồng, ngày 17/11 Sạt lở đèo liên tiếp, đường huyết mạch tê liệt từ bão số 9 đến 13 đang phơi bày những “điểm mù” trong quy hoạch và quản lý hạ tầng của Lâm Đồng. ỨNG PHÓ THIÊN TAI Vết nứt dài sau sạt lở trên đèo Prenn ngày 17/11 ThS.KTS Trần Đức Lộc
nhiên. TS. Tô Văn Trường, chuyên gia độc lập về môi trường và tài nguyên nước cho biết, phá rừng, chuyển đổi đất rừng, khai thác khoáng sản và đào - đắp đất làm đường đã làm thay đổi trạng thái cân bằng tự nhiên trên các sườn dốc, làm gia tăng các nguy cơ trượt lở đất đá, ngay cả khi mưa không quá lớn. Chuyên gia này cho rằng, việc xây dựng nhà cửa, công trình dưới chân hoặc trên đỉnh dốc tạo ra tải trọng mới, gây mất ổn định mặt sườn. Bên cạnh đó, sự phát triển của giao thông kéo theo các phương tiện có tải trọng và vận tốc cao cũng ảnh hưởng đến kết cấu đất đá. Hệ thống thoát nước yếu hoặc thiếu rãnh dẫn mưa khiến nước đọng lại, thẩm thấu sâu, làm tăng áp lực nước lỗ rỗng và giảm độ bền của đất. TS. Tô Văn Trường đề xuất, trong bối cảnh thiên tai ngày càng dị thường và khốc liệt, mưa lớn cực đoan ngày càng nhiều, để giảm thiểu lũ quét, sạt lở đất, phục hồi rừng vẫn là biện pháp căn cơ nhất, đặc biệt là hệ thống phòng hộ đầu nguồn, rừng ven sườn dốc. Đây sẽ là “lá chắn tự nhiên” hạn chế sạt lở. Về dài hạn, phải quy hoạch lại việc sử dụng đất dốc. Những khu vực có độ dốc lớn hoặc nền đất yếu tuyệt đối không được xây dựng nhà cửa, công trình nặng hoặc bố trí dân cư. Ngành giao thông cần có nghiên cứu riêng cho kết cấu đường tại các khu vực có mực nước ngầm cao, nhằm giảm chấn động lan truyền gây phá vỡ nền đất. Bên cạnh đó, việc xây dựng taluy, bậc hóa mái dốc, sử dụng cảm biến chuyển vị, thiết bị đo mực nước ngầm cũng cần được đưa vào tiêu chuẩn thiết kế và quản lý đường miền núi. “Một yêu cầu nữa là tích hợp quản lý rủi ro sạt lở vào quy hoạch vùng, đặc biệt các khu vực có khai thác khoáng sản, tuyến giao thông chiến lược, khu kinh tế ven biển và đồi núi”, TS. Trường nói thêm. NGUYỄN HOÀI 5 n Thứ Năm n Ngày 20/11/2025 THỜI SỰ CHUYỆN HÔM NAY Chưa có năm nào thiên tai lại dị thường và khốc liệt như năm 2025, trải dài từ miền Bắc đến tận Ninh Thuận cũ, dồn dập suốt từ cuối tháng 8 cho đến nay. Những kỷ lục thiên tai liên tiếp bị phá vỡ. Giữa mùa hè tháng 6 oi ả, khô hạn, Hà Tĩnh, sau đó là Huế liên tiếp xuất hiện mưa lũ kỷ lục, điều mà “trăm năm mới thấy”. Chỉ trong một tháng, Hà Tĩnh, Nghệ An hứng chịu hai cơn bão rất mạnh. Thái Nguyên tháng 10/2025 ngập lụt sâu hơn cả năm 2024 khi siêu bão Yagi tàn phá. Ngày 27/10, lũ lên kỷ lục trên sông Bồ ở Huế, vượt qua mức lịch sử năm 2020. Tuy nhiên chỉ một tuần sau đó, kỷ lục này lại bị phá vỡ. Và giờ đây Ninh Thuận - vùng đất khô hạn nhất cả nước đang hứng chịu những cơn mưa dữ dội dẫn đến ngập lụt nhiều nơi. Thiên tai đã để lộ ra những bất cập trong sự phát triển kinh tế - xã hội những năm qua. Hình ảnh resort tan hoang bên bờ biển Hà Tĩnh sau cơn bão Bualoi nhắc chúng ta rằng, công tác quy hoạch sử dụng đất và phát triển đô thị còn nhiều bất cập. Nhiều khu dân cư, khu nghỉ dưỡng, tuyến giao thông được xây dựng tại vùng có nguy cơ sạt lở, xói lở, ven sông suối, ven biển hoặc những nơi ngập sâu theo chu kỳ. Ngập lụt lịch sử ở Thái Nguyên, Bắc Ninh, Hà Nội nhắc cảnh báo việc bê tông hóa quá mức ở đô thị, san lấp ao hồ và kênh rạch làm mất đi không gian chứa nước tự nhiên. Một số quy hoạch thiếu sự tích hợp với kịch bản biến đổi khí hậu dài hạn, trong khi các hiện tượng cực đoan ngày càng tăng khiến nhiều công trình nhanh chóng lâm vào tình trạng quá tải hoặc mất an toàn. Sạt lở liên tiếp ở các sườn dốc như lời cảnh tỉnh: phá rừng, xây dựng các công trình giao thông, hạ tầng, nhà cửa ở sườn dốc làm tăng nguy cơ về lũ quét, sạt lở đất - hai loại hình thiên tai nguy hiểm nhất với thiệt hại vô cùng nặng nề. Để thích ứng tốt hơn trong bối cảnh thiên tai ngày càng gia tăng, các chuyên gia cho rằng, bên cạnh các giải pháp đã làm những năm qua thì cần giải quyết vấn đề theo một hướng căn cơ hơn từ quy hoạch. Các quy hoạch quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch ngành phải dựa trên đánh giá rủi ro thiên tai, tích hợp đầy đủ kịch bản biến đổi khí hậu đến năm 2100. Chẳng hạn, khi dự báo được các vùng có nguy cơ ngập sâu do nước biển dâng, khu vực dễ sạt lở đất, vùng hạn hán hoặc thiếu nước nghiêm trọng, cơ quan quản lý có thể chủ động phân bố lại dân cư, hạn chế phát triển mới vào khu vực rủi ro. Việc lồng ghép kịch bản khí hậu còn hỗ trợ định hướng mô hình tăng trưởng phù hợp. Trong nông nghiệp, các tỉnh có thể chuyển sang giống cây trồng, vật nuôi chịu hạn, chịu mặn hoặc áp dụng mô hình nông nghiệp thông minh. Vùng ven biển có thể lựa chọn phát triển kinh tế biển xanh, du lịch sinh thái thay vì các ngành rủi ro cao. Trong công nghiệp và dịch vụ, quy hoạch mặt bằng, lựa chọn vị trí đầu tư cũng sẽ an toàn và hiệu quả hơn khi dựa trên đánh giá rủi ro khí hậu dài hạn. Lồng ghép kịch bản biến đổi khí hậu không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro mà còn mở ra cơ hội phát triển mới, góp phần xây dựng một nền kinh tế - xã hội an toàn, bền vững và có khả năng chống chịu cao trước những thách thức của tương lai, đó cũng là cách thích ứng căn cơ nhất, bài bản nhất. T.M Thích ứng TIẾP THEO TRANG 1 lở đường đèo và quốc lộ vừa qua, liệu giải pháp triệt để hay lại lặp lại kịch bản quen thuộc: mưa lớn - sạt lở - ách tắc - ứng cứu? Về mặt khoa học, ông khẳng định cần xây dựng bộ giải pháp ngắn hạn, trung hạn và dài hạn phù hợp với nguồn lực, vật tư và nhân lực tại chỗ. “Ít nhất phải có lộ trình 3 năm cho ngắn hạn và 5 năm cho dài hạn, thay vì ứng phó vụ việc một cách riêng lẻ”, KTS Đức Lộc nói. Cùng với đó, công tác quản lý, bảo vệ và trồng rừng ở các khu vực sườn đèo, đất dốc, thung lũng sâu hay các mép nước phải được rà soát toàn diện. Những thiết kế, thi công các tuyến đèo sắp triển khai cần tiếp thu đầy đủ kinh nghiệm thực tế từ các sự cố vừa qua, kể cả trong khâu dự báo tác động môi trường, kịch bản ứng phó theo từng khu vực, từng công trình và từng mùa mưa bão. KTS Đức Lộc lưu ý thêm: nhiều thiết kế mở rộng đường giao thông ngoại vi chỉ tính trong phạm vi mặt đường để tránh phát sinh chi phí, song lại bỏ qua phạm vi hành lang bảo vệ đường bộ - nơi dễ sạt nhất. THÁI LÂM Phòng, chống như thế nào? Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia cảnh báo người dân không di chuyển hoặc dừng đỗ tại chân núi, taluy âm - dương, đường đèo dốc, đặc biệt là những vị trí từng có sạt lở hoặc có dấu hiệu mất an toàn. Theo dõi sát cảnh báo từ các cơ quan khí tượng thủy văn và chính quyền địa phương, nhất là bản đồ cảnh báo nguy cơ lũ quét, sạt lở đất, các điểm xung yếu, thông tin về mưa tích lũy và cảnh báo mưa lớn trong thời gian tới. Người dân ở khu vực có nguy cơ cao nên chủ động sơ tán tạm thời, nhất là khi đã quan sát thấy các dấu hiệu bất thường như nứt đất, rung nền, tiếng đá rơi, nước suối đục chảy mạnh. Tuyệt đối không tự ý qua suối, qua các điểm ngập hoặc đi vào vùng núi, vùng có nguy cơ cao/rất cao khi có cảnh báo nguy hiểm. Hiện nay, trình độ khoa học kỹ thuật của thế giới cũng như Việt Nam chưa thể dự báo chính xác thời điểm cụ thể, vị trí cụ thể xảy ra lũ quét, sạt lở đất. Nguy cơ lũ quét, sạt lở đất theo thời gian thực được Cục Khí tượng Thủy văn Quốc gia cảnh báo tại địa chỉ https://luquetsatlo.nchmf.gov.vn/ và trong các bản tin riêng cảnh báo lũ quét, sạt lở đất. Mưa lớn kéo dài tại tỉnh Lâm Đồng những ngày qua làm các khu dân cư, vùng sản xuất nông nghiệp bị ngập lụt, nhiều tuyến đèo xảy ra sạt lở đất. Trong đó, sạt trượt tại đèo Prenn và đèo D’Ran (quốc lộ 20), đèo Khánh Lê (quốc lộ 27C) làm giao thông tê liệt. DỊ THƯỜNG VÀ KHỐC LIỆT Chiều 19/11, Phòng Cảnh sát Giao thông Công an tỉnh Đắk Lắk cho biết, đoạn đường Km35+300 trên quốc lộ 26, qua đèo Phượng Hoàng, xã Ea Trang, tỉnh Đắk Lắk, bị đất sạt xuống, khiến các phương tiện không thể lưu thông. Hiện nay, trên cao còn có nhiều cây ngã đổ, nguy cơ sạt trượt núi nếu mưa tiếp tục, do đó lực lượng chức năng cảnh báo người dân và các phương tiện lưu thông thận trọng. Cán bộ Cảnh sát Giao thông tại hiện trường cho biết, đã liên hệ với phía Công an các địa phương để ngăn không cho phương tiện từ phía dưới đi lên Quốc lộ 26, nhằm tránh ùn tắc, bởi các phương tiện không thể quay đầu trên đèo. Hiện nay, tuyến đường từ phía Tây đi về phía Đông tỉnh không thể di chuyển Quốc lộ 26 - Quốc lộ 1 do tình trạng tắc nghẽn tại đèo Phượng Hoàng. Hàng trăm khối đất, đá đã đổ xuống, nguy cơ sạt lở thêm vẫn còn. Hai đầu đèo đã được lực lượng chức năng cấm đường để bảo đảm an toàn. Việc di chuyển qua các tuyến quốc lộ khác Quốc lộ 29, Quốc lộ 19C cũng gặp rất nhiều khó khăn do ngập nước và sạt lở nhiều điểm. Những đoạn đường còn đi được, phương tiện, đặc biệt là xe máy, phải đi từng đoạn một, nhưng vẫn tiềm ẩn nguy hiểm cao. Lực lượng chức năng khuyến cáo người dân chỉ di chuyển khi thật sự cần thiết và luôn tuân thủ hướng dẫn của lực lượng tại hiện trường. HUỲNH THỦY Ngày 19/11, ông Trần Công Hoan, Bí thư Đảng ủy phường Sông Cầu (Đắk Lắk) cho biết, trên địa bàn xảy ra vụ sạt lở núi, gây sập nhà khiến một người tử vong. Nạn nhân được xác định là chị V.T.U. (33 tuổi), Bí thư Chi đoàn khu phố Dân Phú 2, phường Sông Cầu. Theo ông Trần Công Hoan, bước đầu ghi nhận nạn nhân sống một mình. Lực lượng chức năng đang triển khai công tác cứu nạn cứu hộ. Trước đó, vào khoảng 6h cùng ngày, đất đá từ quả núi phía sau nhà chị U. sạt lở, tràn xuống dưới. Nhà chị U. bị đất đá tràn xuống, làm đổ sập và đè chị tử vong. Sáng 19/11, lãnh đạo Phòng CSGT Công an tỉnh Đắk Lắk cho biết, nước lũ dâng cao đã khiến Quốc lộ 25, Quốc lộ 29 và Quốc lộ 1 bị tê liệt hoàn toàn, không thể lưu thông. “Chúng tôi đã chốt chặn cả 3 tuyến đường này, không có xe nào qua lại được. Riêng Quốc lộ 1, phương tiện phải chờ nước rút mới có thể đi tiếp nên các phương tiện ùn ứ kéo dài”, vị này thông tin. Thông tin với Tiền Phong, ông Nguyễn Đức Toàn - Chủ tịch UBND phường Quy Nhơn (tỉnh Gia Lai) cho biết, lực lượng chức năng đã tìm thấy thi thể bà Đ.T.C (SN 1967, trú khu phố 9), trong vụ sạt lở khiến ngôi nhà bị vùi sập rạng sáng cùng ngày. Theo thông tin ban đầu, khoảng 3h sáng 19/11, mưa lớn kéo dài đã làm xảy ra vụ sạt lở núi tại khu vực Hải Minh. Khối lượng lớn đất đá bất ngờ đổ ập xuống, vùi lấp ngôi nhà nơi vợ chồng bà C. đang ở. Ngay sau khi nhận tin báo, lực lượng cứu hộ được huy động đến hiện trường. Người chồng được phát hiện và đưa ra ngoài an toàn. Tuy nhiên, bà C. vẫn bị mắc kẹt bên trong ngôi nhà bị đất đá đè sập. HUỲNH THỦY - TRƯƠNG ĐỊNH Hàng trăm khối đất đá đổ xuống đèo Phượng Hoàng Lở núi vùi lấp nhà dân, 2 người tử vong Lực lượng chức năng đang khẩn trường cứu người mắc kẹt
GIÚP HỌC SINH THOÁT NẠN TẢO HÔN Xã Hồng Thái nằm ở độ cao 1.200m so với mặt nước biển, là địa bàn sinh sống của người Mông, người Dao. Học sinh thường vượt qua những con dốc cheo leo, ngoằn ngoèo, trơn trượt đến trường. Vừa lo gieo con chữ, cô Ngân luôn canh cánh giúp học sinh thoát nạn tảo hôn. Muốn học sinh hiểu rõ việc kết hôn khi chưa đến tuổi là vi phạm Luật Hôn nhân gia đình, năm học 2023-2024, cô Ngân thành lập câu lạc bộ phòng, chống tảo hôn, để học sinh hiểu về những hệ lụy khi lập gia đình sớm. Khi đã hiểu biết, chính các em sẽ là những tuyên truyền viên trong gia đình và cộng đồng. Ở xã Hồng Thái trước đây, mỗi dịp đầu năm, người Mông tổ chức lễ hội truyền thống, là nơi thanh thiếu niên gặp gỡ, vui chơi và... bắt vợ. Thậm chí nam sinh cũng trở thành nạn nhân của tảo hôn. Nắm bắt được điều này, câu lạc bộ của cô Ngân thực hiện tuyên truyền 2 đợt/năm (đầu năm học và trước khi nghỉ Tết Nguyên đán). Học sinh được trang bị kĩ năng giao tiếp, biết cách từ chối, có kỹ năng giữ giới hạn an toàn. BÁM TRỤ NƠI ÍT NGƯỜI CHỌN Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học và THCS Hồng Thái có hơn 300 học sinh từ lớp 1 đến lớp 9. Học sinh ở xa nhất cách trường khoảng 7km, nhưng toàn trường chỉ có 2 học sinh đi xe đạp. Đời sống của người dân vẫn chưa thoát cảnh nghèo khó. Một năm hai mùa, giáo viên đến nhà vận động học sinh trở lại lớp, đó là sau kì nghỉ hè và sau kì nghỉ Tết. Chẳng riêng học sinh, đời sống giáo viên nơi đây cũng gặp khó. Một số thầy cô nhà cách trường 200km, cuối tuần mới được sum vầy bên gia đình. Cô Ngân sinh ra và lớn lên tại tỉnh Cao Bằng. Sau khi tốt nghiệp ngành sư phạm Toán, Trường ĐH Sư phạm (ĐH Thái Nguyên), về công tác tại Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học và THCS Hồng Thái, cách nhà 120km và cách nhà chồng 150km. Khi con được 2 tuổi, cô Ngân bàn với chồng chuyển lên sinh sống tại xã Hồng Thái. Thật may, chồng cô chấp nhận từ bỏ công việc, lên trường làm nhân viên nấu ăn để gần vợ, con được gần mẹ. Là người dân tộc Tày, cô Ngân hiểu rất rõ những khó khăn của người dân vùng cao. Không phải ngẫu nhiên cô chọn nghề giáo. Người truyền cảm hứng cho cô chính là người cha đã phải từ bỏ bục giảng do hoàn cảnh gia đình quá khó khăn. Cô kiên trì thực hiện nối tiếp giấc mơ dang dở của bố. Từng có 2 cơ hội chuyển tới những trường ở khu vực trung tâm của huyện Na Hang (cũ), nhưng mong muốn được gắn bó với học sinh Trường Tiểu học và THCS Hồng Thái, chuyển gia đình đến nơi đây sinh sống nên cô khéo léo từ chối. “Nếu ai cũng từ bỏ những nơi khó khăn, vậy học sinh ở đó sẽ ra sao”, cô Ngân luôn trăn trở. Theo cô, yếu tố đặc biệt quan trọng để nâng cao chất lượng dạy học cho học sinh vùng khó chính là tình yêu nghề và sự tận tâm của các thầy cô. NGHIÊM HUÊ 6 nThứ Năm n Ngày 20/11/2025 KHOA GIÁO Nhà giáo đổi mới mình trong thời đại AI Cô giáo hai lần từ chối về phố KHI AI VÀO LỚP HỌC Cô Đỗ Thị Ngọc Duyên, giáo viên Trường THCS Thốt Nốt, TP. Cần Thơ chia sẻ, trong thời đại công nghệ bùng nổ, nhà giáo không thể đứng ngoài cuộc. Cô cùng các đồng nghiệp sớm bắt nhịp xu thế, ứng dụng công nghệ AI vào dạy học. Ví dụ như tạo phim ngắn trong 5 phút khởi động đầu giờ tăng hứng thú cho học sinh, soạn bài giảng, mô phỏng ảo… “Trong mỗi lớp học, học sinh có năng lực khác nhau, giáo viên có thể sử dụng nền tảng AI để hỗ trợ cá nhân hóa lộ trình học tập của từng em. Em năng lực tốt, tiếp thu nhanh sẽ được gợi ý các dạng bài nâng cao, em tiếp thu chưa tốt sẽ hỗ trợ để nắm chắc kiến thức cơ bản”, cô Duyên nói. Cũng theo cô Duyên, AI hỗ trợ thầy cô rất nhiều trong dạy học nhưng sẽ là “dao hai lưỡi” nếu lạm dụng. Đã có thời điểm, cô cảm thấy tiêu cực khi hình dung công nghệ đang dần làm mất đi tính sáng tạo của người làm nghề. Thậm chí học sinh cũng sử dụng AI để giải bài tập, sao chép và mang đến lớp cho cô chấm. Do đó, khi hướng dẫn học sinh một nhiệm vụ cụ thể nào đó, cô giáo không tùy tiện sử dụng nền tảng mà tạo “room” để kiểm soát. Trong đó, học sinh trao đổi như thế nào, giáo viên hoàn toàn có thể nắm bắt, theo sát hỗ trợ. Cô giáo cũng dành thời gian cho những buổi sinh hoạt về chủ đề hướng dẫn sử dụng AI thế nào cho hiệu quả. Thực tế, vẫn có những học sinh năng lực học ở mức bình thường nhưng có thể hoàn thành một cách trơn tru các bài tập khó. Giáo viên không khó để nhận ra, các em đã nhờ đến sự hỗ trợ của AI giải bài. “Tôi từng nói với học sinh, các em có thể thoải mái sử dụng công nghệ để hỗ trợ học tập nhưng khi lên lớp thuyết trình hoặc kiểm tra, cô giáo sẽ đặt các câu hỏi ngược để chắc rằng, kiến thức các em thu nạp là của chính mình”, cô chia sẻ. Khi mới sử dụng AI, cô Duyên cũng đầy bỡ ngỡ, thậm chí bị “loạn” vì có quá nhiều nền tảng. Tuy nhiên, sau một thời gian, tự tìm tòi, thử nghiệm đã đúc rút cho bản thân kỹ năng, kinh nghiệm cần thiết để biết cách chọn nền tảng nào phù hợp. Là giáo viên giỏi chuyên môn, cô Duyên nhiều lần được cử ra đề thi chọn học sinh giỏi cấp thành phố, làm giám khảo các cuộc thi học sinh giỏi Toán bằng tiếng Anh. Tuy nhiên, khi công nghệ bùng nổ, cô băn khoăn, trăn trở nhà giáo phải thay đổi thế nào để không bị tụt hậu. Đã có những AI có thể dạy hàng chục loại ngoại ngữ, giải băng băng các bài toán khó, nhà giáo dễ bị thay thế về mặt dạy kiến thức. Tuy nhiên, về mặt tình cảm, sự quan tâm, nhiệt huyết đối với từng học trò thì AI không thể nào thay thế được thầy cô giáo. KHÔNG ĐỔI MỚI SẼ TỤT HẬU Bà Tô Thị Hải Yến, Hiệu trưởng Trường THCS Giảng Võ (Hà Nội) nói rằng, trong giai đoạn hiện nay, nhà giáo sẽ tụt hậu nếu không chịu tự đổi mới. Cùng với sự bùng nổ của công nghệ, AI và chủ trương đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học, nhà trường nhanh chóng xây dựng kế hoạch để thầy trò cùng nhau thay đổi. Hằng tuần, sau giờ dạy, Trường THCS Giảng Võ lại sáng đèn để học tiếng Anh, học về ứng dụng công nghệ số trong dạy học. Từ năm học này, trường triển khai mô hình lớp học số Google đối với ba lớp 6. Mỗi học sinh tham gia lớp học này sử dụng riêng một máy tính, được cấp tài khoản riêng để sử dụng thiết bị dưới sự giám sát, điều hành của giáo viên. “Giáo viên dạy các lớp này đã được đào tạo và Google cấp chứng chỉ Google Certified Educator mức độ 1. Giáo viên sử dụng công cụ số và công cụ của Google trong hệ thống bài giảng, hướng dẫn bài tập, bài kiểm tra, đánh giá học sinh cũng như tổ chức các hoạt động. Ban đầu triển khai gặp rất nhiều khó khăn nhưng khó ở đâu nhà trường tìm cách tháo gỡ ở đó. Giáo viên phải đi trước, đổi mới mình mới dạy được học sinh”, bà Yến nói. Trao đổi với báo chí, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn cho rằng, AI không thể thay thế vai trò của người thầy, nhưng đặt ra những yêu cầu mới cho người thầy. Đó là, người thầy phải học suốt đời, phải hiểu AI để dạy người trong thời đại AI; người thầy phải chuyển vai trò chủ yếu là truyền thụ tri thức sang định hướng, chỉ dẫn, hỗ trợ, phát triển năng lực học tập và tự học, học tập suốt đời của người học. Bộ GD&ĐT xác định đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục phải là lực lượng tiên phong ứng dụng AI, định hướng và hướng dẫn người học dùng AI có trách nhiệm. Người thầy phải thường xuyên cập nhật, đổi mới phương pháp dạy, học, kiểm tra, đánh giá để thích ứng, giúp học sinh hình thành tư duy phản biện và năng lực sáng tạo trong bối cảnh mới. Cũng theo Bộ trưởng, để thích ứng và tận dụng hiệu quả những khả năng của AI đòi hỏi đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục phải có năng lực phù hợp và gìn giữ được giá trị cốt lõi của giáo dục như: tính trung thực, thúc đẩy tư duy sáng tạo và năng lực tự học của người học. HÀ LINH Theo các nhà giáo, trong thời đại trí tuệ nhân tạo (AI) bùng nổ, nếu vẫn giữ phương thức dạy học truyền thống sẽ bị tụt hậu. Tuy nhiên, khi ứng dụng AI, thầy trò cần tỉnh táo, biết kiểm soát, sử dụng đúng cách. Mười năm qua, cô Dương Kim Ngân, giáo viên môn Toán, gắn bó với học sinh Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học và THCS Hồng Thái, Tuyên Quang. Từng hai lần từ chối chuyển trường về vùng trung tâm, cô Ngân tự nhủ: “Nếu ai cũng từ bỏ những nơi khó khăn, vậy học sinh ở đó sẽ ra sao?”. Học sinh sử dụng công nghệ sáng tạo các sản phẩm Cô Dương Kim Ngân, Trường phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học và THCS Hồng Thái, Tuyên Quang ẢNH: NVCC “Bộ GD&ĐT tổ chức tập huấn, nâng cao năng lực ứng dụng AI để dẫn dắt, làm chủ ứng dụng trong các trường học. Mặt khác, ngành hoàn thiện các quy định về chuyển đổi số và ứng dụng AI trong giáo dục, quy tắc ứng xử, bảo mật, quyền riêng tư. Đây là hành lang pháp lý quan trọng để đảm bảo việc ứng dụng AI có trách nhiệm, an toàn và giữ gìn các giá trị đạo đức, nhân văn trong giáo dục”. Bộ trưởng Bộ GD&ĐT NGUYỄN KIM SƠN
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==