4 KINH TẾ n Thứ Tư n Ngày 19/11/2025 NHỮNG ĐIỂM NGHẼN Nhìn lại bất cập trong quản lý thị trường vàng trong nước vừa qua, ông Nguyễn Đức Lê, Phó Trưởng phòng Nghiệp vụ quản lý thị trường, Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương) cho rằng, với vàng chế tác, vàng trang sức tiêu dùng, nguồn cung tương đối đáp ứng đủ, chỉ riêng vàng miếng là nguồn cung hạn chế trong khi nhu cầu rất cao, tạo ra “nút thắt cổ chai”. Thời gian qua, Bộ Công Thương phối hợp Ngân hàng Nhà nước kiểm tra, giám sát thị trường vàng; tham gia các đoàn thanh tra của Ngân hàng Nhà nước tại các cơ sở kinh doanh vàng miếng và ghi nhận 7 khó khăn lớn. Theo đó, cơ quan quản lý thiếu cơ sở quản lý tập trung khi phần lớn tiệm vàng hoạt động phân mảnh, bán lẻ, không kết nối trực tiếp với cơ quan quản lý, không quản lý được tồn kho nên khó đánh giá mức độ găm hàng, đầu cơ. Bên cạnh đó, khó kiểm soát chất lượng và nguồn cung khi trên thị trường vẫn xuất hiện giao dịch trôi nổi, vàng giả, vàng không đủ tuổi... Nhiều trường hợp kiểm tra phải sử dụng máy móc để xác định, nguy cơ vàng giả lẫn vàng thật rất lớn. Đáng lưu ý, sự tồn tại của thị trường chợ đen cùng với chênh lệch giá vàng trong nước - quốc tế làm phát sinh buôn lậu vàng qua biên giới, tình trạng giao dịch không hóa đơn, giấu doanh thu để trốn thuế vẫn diễn ra thường xuyên. "Những giao dịch này không được báo cáo nên không phản ánh đúng cung cầu, khiến cơ quan quản lý khó quản lý, khó dự báo", ông Lê nhấn mạnh. Cùng với đó, chưa có cơ chế giám sát đồng bộ giữa các cơ quan như Ngân hàng Nhà nước, Bộ Công Thương, Bộ Công an...; dữ liệu chưa liên thông, không có hệ thống cảnh báo sớm biến động bất thường. Khi thị trường vàng biến động mạnh, việc kiểm tra theo từng đợt khiến phản ứng quản lý chậm hơn diễn biến thị trường. Từ góc độ thị trường nội địa, ông Phan Quốc Đông, Phó Chi cục trưởng Chi cục Điều tra chống buôn lậu, Cục Hải quan (Bộ Tài chính), cho rằng thị trường vàng hiện bước vào giai đoạn “nóng” khiến công tác phòng chống buôn lậu gặp nhiều thách thức. Đây luôn là mặt hàng mà các đối tượng buôn lậu nhắm tới vì giá trị lớn và dễ cất giữ, đặc biệt trong bối cảnh bất ổn như chiến tranh hay lạm phát. Để giải quyết triệt để tình trạng buôn lậu, cần xem xét, điều chỉnh các chính sách hiện hành, nâng cao tính minh bạch trong kinh doanh và tham khảo kinh nghiệm quốc tế như áp thuế đối với vàng bán ra. Theo Cục Hải quan, từ đầu năm, cơ quan đã tiếp nhận 65 hồ sơ nhập khẩu với tổng trị giá khoảng 26 triệu USD và 22 hồ sơ xuất khẩu trị giá 4,2 tỷ USD, phần lớn là vàng gia công. Tuy nhiên, Phó Chi cục trưởng Chi cục Điều tra chống buôn lậu cho biết, các quy định tại Nghị định 232 và Chỉ thị 35 cần sớm được hướng dẫn cụ thể để áp dụng hiệu quả bởi trên thực tế chưa có hồ sơ xuất khẩu vàng nào thực hiện theo những quy định này. Việc sớm hoàn thiện hướng dẫn sẽ giúp tăng tính minh bạch, tạo trật tự cho thị trường và giảm áp lực đối với hoạt động xuất nhập khẩu. THIẾT KẾ LẠI MÔ HÌNH QUẢN LÝ VÀNG HIỆN ĐẠI TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng phân tích, vàng luôn là một mặt hàng kinh doanh có điều kiện, liên quan đến ngoại hối, dự trữ ngoại hối. Về việc thành lập sàn vàng nhà nước phải tính toán kỹ về dung lượng. Giá vàng trong nước vẫn chênh lệch lớn so với thế giới; thị trường vẫn thiếu minh bạch và tiềm ẩn rủi ro. Nhiều chuyên gia đề xuất nghiên cứu mô hình sàn giao dịch vàng và khuyến khích phát triển vàng trang sức mỹ nghệ mở rộng nguồn cung hợp pháp… Mở rộng nguồn cung hợp pháp VIỆT NAM LÀ MỘT TRONG 10 THỊ TRƯỜNG VÀNG TIỀM NĂNG NHẤT THẾ GIỚI Theo ông Nguyễn Thế Hùng - Phó Chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam, khảo sát cộng đồng doanh nghiệp sản xuất - kinh doanh vàng cho thấy, chỉ khoảng 30-40% doanh nghiệp thực sự chú trọng đầu tư bài bản về máy móc, thiết bị và quy trình kiểm soát đầu vào. Phần lớn còn lại chưa tuân thủ đầy đủ yêu cầu pháp lý, dẫn tới tình trạng thị trường thiếu minh bạch, dễ phát sinh vi phạm. “Theo quy định hiện hành, doanh nghiệp phải chứng minh được nguồn nguyên liệu đầu vào, điều kiện bảo quản, hệ thống tiêu chuẩn và cơ sở pháp lý phục vụ sản xuất - kinh doanh. Tuy nhiên, thực tế đang tồn tại khoảng trống trong kiểm tra, giám sát, khiến thị trường vàng vận hành thiếu trật tự”, ông Hùng nói. Từ góc nhìn của doanh nghiệp và của Hiệp hội, Phó Chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam cho rằng, việc xây dựng cơ chế quản lý thị trường vàng một cách rõ ràng, minh bạch là vấn đề cấp thiết. Động thái này không chỉ để xử lý sai phạm mà còn nhằm đảm bảo an toàn quốc gia về tiền tệ. Lợi ích lớn nhất của sàn giao dịch vàng là mọi giao dịch đều được ghi nhận, báo cáo liên tục, cho phép nhà quản lý điều hành thị trường dựa trên dữ liệu thực, thay vì suy đoán. Điều này sẽ giảm đáng kể tình trạng đầu cơ, thao túng và bong bóng giá. “Một số ngân hàng thương mại và doanh nghiệp chưa đáp ứng đủ điều kiện về cơ sở vật chất và công nghệ nhưng vẫn mong muốn tham gia nhập khẩu hoặc sản xuất. Nếu không siết điều kiện, thị trường sẽ tái diễn hỗn loạn. Do đó, về lộ trình dài hạn, giai đoạn 1 có thể vận hành sàn giao dịch vàng phục vụ sản xuất và phân phối; giai đoạn 2 phát triển hệ thống phân phối rộng cho doanh nghiệp có nhu cầu thực; giai đoạn 3 từng bước mở rộng sang các sản phẩm tài chính phái sinh liên quan đến vàng, nhưng chỉ khi hành lang pháp lý và hệ thống dữ liệu đã hoàn thiện”, ông Hùng nêu thực tế. Theo ông Hùng, Hiệp hội sẵn sàng kết nối doanh nghiệp - cơ quan quản lý - chuyên gia quốc tế, bởi hiện nay nhiều tổ chức quốc tế đánh giá Việt Nam là một trong 10 thị trường vàng tiềm năng nhất thế giới, lượng giao dịch hàng năm rất lớn. QUAN TRỌNG NHẤT LÀ XÂY DỰNG NIỀM TIN Theo chuyên gia kinh tế, TS. Nguyễn Trí Hiếu, Nghị định 232 “Hành lang pháp lý đã thay đổi đáng kể. Nghị định 232 mở rộng phạm vi quản lý, cho phép thí điểm các công cụ phái sinh và xóa bỏ một số cơ chế cũ gây cản trở thị trường. Đây là cơ sở quan trọng để thiết kế lại mô hình quản lý vàng hiện đại, tiệm cận thông lệ quốc tế”. Chuyên gia kinh tế NGÔ TRÍ LONG Có thể huy động 300-500 tấn vàng trong dân “Liệu Việt Nam có thể huy động được 300-500 tấn vàng trong dân vào nền kinh tế? Có thể, nhưng cần thời gian và niềm tin”, chuyên gia kinh tế, TS. Nguyễn Trí Hiếu nói. Ông cho rằng, cần giảm độc quyền, mở rộng quyền tham gia của doanh nghiệp và ngân hàng, đảm bảo lưu thông vàng minh bạch và cung cấp sản phẩm đầu tư vàng an toàn thì dòng vàng trong dân sẽ dần đi vào hệ thống một cách tự nhiên và tự nguyện. Toàn cảnh tọa đàm “Sàn giao dịch vàng: Minh bạch thị trường và ổn định kinh tế vĩ mô” do báo Tiền Phong tổ chức sáng 18/11 ẢNH: DƯƠNG TRIỀU Chuyên gia kinh tế, TS. Nguyễn Trí Hiếu cho rằng có thể huy động được 300-500 tấn vàng trong dân vào nền kinh tế. Tuy nhiên, cần thời gian và niềm tin. MINH BẠCH Chuyên gia kinh tế, TS. Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, việc trữ vàng tại nhà là một sự lãng phí lớn đối với nền kinh tế ẢNH: DƯƠNG TRIỀU
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==