triển hạ tầng sáng tạo sẽ mang lại lợi ích kép: thúc đẩy ngành công nghiệp nội dung và mở rộng không gian văn hóa cho cư dân đô thị. Được biết, thành phố đang xây dựng hệ sinh thái điện ảnh toàn diện hơn, bắt đầu từ các thiết chế quan trọng. Trung tâm hỗ trợ phát triển điện ảnh được kỳ vọng đóng vai trò đầu mối hướng dẫn thủ tục, kết nối đoàn phim và hỗ trợ sản xuất. Cùng với đó, cơ sở dữ liệu chuyên ngành giúp các nhà sản xuất dễ dàng tiếp cận thông tin về bối cảnh quay, nhân lực, thiết bị và dịch vụ hậu cần. Các quỹ tài chính hỗ trợ phim cũng là yếu tố then chốt, tạo điều kiện để những dự án có chất lượng nhưng thiếu nguồn lực tiếp cận cơ hội đầu tư. Ông Bùi Hoài Sơn đánh giá cơ chế đặc thù từ Nghị quyết 98 đã mở đường cho xã hội hóa mạnh mẽ hơn. Từ đây, nhiều mô hình đầu tư vào nghệ thuật được triển khai, như việc doanh nghiệp hợp tác với thành phố để tổ chức các liên hoan phim, hay mở rộng không gian sáng tạo tại quận 1, quận 3 (cũ) và Thủ Đức. “Điện ảnh luôn cần sự tham gia của nhiều chủ thể, từ doanh nghiệp, trường đào tạo đến cộng đồng nghệ sĩ. Khi nguồn lực đa dạng hơn, hệ sinh thái sẽ phát triển bền vững hơn”, ông nhận xét. Thực tế cho thấy, các dự án như “Sắc màu điện ảnh” hay các hoạt động chiếu phim cộng đồng tại những không gian sáng tạo đã thu hút sự tham gia của nhiều nhóm trẻ, tạo ra nguồn lực quan trọng cho ngành. Những mô hình này ngoài việc thúc đẩy sản xuất nội dung còn góp phần gia tăng hoạt động văn hóa cho cư dân, đóng góp trực tiếp vào mục tiêu hình thành một đô thị sáng tạo. Đạo diễn Victor Vũ cho rằng, việc TPHCM được UNESCO công nhận là Thành phố điện ảnh đầu tiên của Đông Nam Á đã tạo ra một cú hích lớn đối với giới làm phim. Theo anh, danh hiệu này mang đến sự kỳ vọng mạnh mẽ vì nó mở ra cơ hội để điện ảnh Việt Nam bước vào một giai đoạn phát triển chuyên nghiệp hơn, đặc biệt ở khâu sản xuất, hợp tác quốc tế và xây dựng môi trường sáng tạo. Những người làm nghề kỳ vọng danh hiệu mới của TPHCM sẽ đi kèm với một hệ sinh thái sáng tạo hoàn chỉnh hơn. “Chúng tôi mong có thêm trường quay đạt chuẩn, dịch vụ hậu kỳ đồng bộ và những cơ chế hỗ trợ thực sự giúp đoàn phim yên tâm sáng tác,” anh nói. HẠNH ĐỖ 9 n Thứ Sáu n Ngày 14/11/2025 VĂN HÓA - GIẢI TRÍ CHUYỆN HÔM NAY Sự ghi danh này có phần chậm hơn so với vị thế của thành phố trẻ, sôi động luôn đầy ắp các hoạt động văn hóa nghệ thuật, bởi Hà Nội từ 2019 đã được ghi danh vào Mạng lưới các thành phố sáng tạo ở lĩnh vực thiết kế. Đương nhiên, vị thế “Thành phố điện ảnh” đòi hỏi nhiều tiêu chí khắt khe, đặc thù hơn, nhất là với nền điện ảnh Việt trải qua hành trình lột xác sau nhiều thập kỷ trầm lắng để có được thành tựu trên đà bứt phá cả về lượng và chất. Quy mô nền điện ảnh và sự đóng góp của “nghệ thuật thứ bảy” cho nền kinh tế có sự tăng trưởng rõ rệt trong gần 1 thập kỷ trở lại đây, song ngay cả đối với TPHCM vẫn ở mức khiêm tốn - khoảng 0,43% GRDP. Thành phố tham vọng, tới 2030, mức đóng góp được nâng lên hơn 7% GRDP. Lâu nay, TPHCM là trái tim của nền điện ảnh cả nước, là nơi tập trung gần 1.000 doanh nghiệp làm phim, phần lớn hệ thống rạp chiếu và quy tụ hàng nghìn nghệ sĩ, lao động - lực lượng chủ lực sản xuất hầu hết phim điện ảnh Việt ra rạp hằng năm. Danh hiệu mới chỉ là cánh cửa mở ra cơ hội cho TPHCM trên hành trình nỗ lực dài hạn, bền bỉ của nhà quản lý - nghệ sĩ. Để thực sự được định danh và phát huy thương hiệu đô thị điện ảnh, TPHCM phải trở thành cầu nối, cởi mở trải thảm đỏ chào đón những người làm điện ảnh. Những chiến lược đầy tham vọng và khả thi, hành lang pháp lý chặt chẽ, chính sách thông thoáng đầy ưu đãi mời gọi, sự đồng hành với người sáng tạo chính là chìa khóa để TPHCM trở nên hấp dẫn hơn trong mắt người làm phim trong khu vực và quốc tế. So với những thủ phủ điện ảnh như Cannes, Venice, Berlin, Mumbai, Busan,... TPHCM mới chỉ thử sức ở LHP quốc tế TPHCM lần đầu tiên năm 2024. Hà Nội từ 2010 tổ chức LHP quốc tế Hà Nội định kỳ 2 năm/lần song chưa tạo được bầu không khí sôi động trong thành phố. Đà Nẵng có lẽ đang làm tốt hơn, bứt lên với dấu ấn của LHP quốc tế Đà Nẵng. Danh hiệu “Thành phố điện ảnh” vì thế đặt gánh nặng lớn hơn lên TPHCM. Không chỉ là lễ hội rộn ràng mà phải là lời cam kết mạnh mẽ để giải những bài toán thực chất về tạo việc làm, sức hút đối với khách du lịch và giới làm điện ảnh quốc tế. Điện ảnh không phát triển đơn lẻ. Nó phải nằm trong mối quan hệ mật thiết không thể tách rời của công nghiệp văn hóa, đặc biệt ở các lĩnh vực mũi nhọn như du lịch, thời trang, ẩm thực, mĩ thuật,... Không phải ngẫu nhiên nhiều người lo ngại bệnh sính danh hiệu. Việt Nam đã được UNESCO ghi danh 9 di sản thế giới, 16 di sản văn hóa phi vật thể, chưa kể tới các danh hiệu thành phố di sản, thành phố sáng tạo. Danh hiệu không phải thứ trang sức đi kèm với mỗi địa danh, mà phải thực sự trở thành động lực thúc đẩy kinh tế - xã hội. Việc ghi danh không có phần thưởng hiện kim đi kèm, song mở ra cơ hội biến những giá trị trừu tượng thành giá trị kinh tế đo đếm được. Thành phố điện ảnh đầu tiên của Đông Nam Á chỉ thực sự sống được khi điện ảnh trở thành nhịp đập văn hóa của TPHCM, trở thành “căn cước văn hóa” định danh một đô thị giàu sức sáng tạo và nghệ thuật, nơi kể câu chuyện của thành phố và đất nước bằng những khung hình. T.T Danh hiệu biết sinh lời TIẾP THEO TRANG 1 đô thị nào cũng có được. Những yếu tố này tạo nên một “dải bối cảnh đa tầng”, phù hợp cho nhiều thể loại phim từ tâm lý, tình cảm đến giả tưởng hoặc phim nghệ thuật. Đây cũng là lý do Đà Lạt từng xuất hiện trong nhiều tác phẩm điện ảnh Việt, để lại dấu ấn mạnh nhờ không gian thị giác giàu cảm xúc. PGS.TS Nguyễn Thị Thu Phương, Viện trưởng Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam cho rằng, trong bối cảnh các loại hình nghệ thuật đang có xu hướng giao thoa, đặc biệt là giữa phim, âm nhạc và nghệ thuật đa phương tiện, Đà Lạt có cơ hội lớn để xây dựng các dự án kết hợp, chẳng hạn như phim ca nhạc, phim nghệ thuật trình diễn ngoài trời, hay các festival điện ảnh, âm nhạc dựa trên cảnh quan tự nhiên. ĐẠT NHI Không ít chuyên gia văn hóa nhìn nhận việc một thành phố được trao danh hiệu quốc tế là cơ hội, nhưng nếu không biết biến cơ hội ấy thành động lực thì danh hiệu rất dễ bị… bỏ vào ngăn kéo, tồn tại như một tấm biển trang trí hơn là một nguồn lực phát triển. TS. Nguyễn Văn Tình, nguyên Cục trưởng Cục hợp tác quốc tế (Bộ VHTTDL) cho rằng, danh hiệu chỉ thật sự phát huy ý nghĩa khi nó được đưa vào chiến lược phát triển dài hạn của địa phương. Ông nhắc lại bài học của một số mô hình quốc tế: Seoul đã không dừng ở việc được công nhận là Thành phố sáng tạo trong lĩnh vực truyền thông, mà lập tức thúc đẩy hàng loạt chính sách phát triển công nghiệp nội dung, từ đó tạo ra ngành công nghiệp trị giá hơn 100 tỷ USD. Tương tự, Mumbai từ lâu gắn bó với thương hiệu Bollywood không chỉ bởi truyền thống làm phim, mà nhờ hệ thống trường quay, đào tạo, cơ chế đầu tư phim và hợp tác quốc tế được duy trì liên tục trong nhiều thập kỷ. “Danh hiệu chỉ là điểm khởi đầu. Cách thành phố vận hành sau đó mới quyết định danh hiệu có sống hay không”, ông nhận định. Tại Việt Nam, một số chuyên gia cũng nhắc đến thực tế rằng, có những địa phương sở hữu danh hiệu quốc tế như Thành phố sáng tạo, Thành phố đáng sống hay Thành phố di sản, nhưng sau khi được vinh danh lại thiếu lộ trình cụ thể để khai thác. Điều này khiến danh hiệu không tạo được sức bật cho phát triển kinh tế, xã hội, thậm chí bị coi như mục tiêu… để trưng bày trong báo cáo. “Không nên chạy theo quá nhiều danh hiệu, bởi khi đó mục tiêu trở nên dàn trải và không tạo được sức nặng. Một danh hiệu chỉ có giá trị khi nó trở thành chính sách phát triển thực sự”, TS Nguyễn Văn Tình nhấn mạnh. Theo ông Tình, để danh hiệu Thành phố điện ảnh của TPHCM không rơi vào lối mòn này, điều quan trọng nhất là phải nhanh chóng chuyển hóa danh hiệu thành nguồn lực, trước hết là nguồn lực thể chế và nguồn lực sáng tạo. Cụ thể, thành phố cần xây dựng cơ chế thuận lợi cho các đoàn phim, đơn giản hóa thủ tục quay, phát triển cơ sở dữ liệu bối cảnh, và có chính sách ưu đãi cho các nhà sản xuất phim quốc tế. Đây là những yếu tố đã giúp New Zealand trở thành trung tâm điện ảnh của khu vực châu Đại Dương sau thành công toàn cầu của Chúa tể những chiếc nhẫn. “Nếu không có chính sách đi kèm, danh hiệu sẽ rất khó trở thành sức hút thật sự”, ông Tình nói. Đạo diễn Victor Vũ đồng tình, danh hiệu chỉ có thể tạo động lực khi được biến thành môi trường sáng tạo cụ thể. Anh chia sẻ: “Nếu TPHCM muốn trở thành điểm đến của các dự án quốc tế, điều quan trọng là phải thuyết phục họ bằng sự thuận tiện và chuyên nghiệp”. HẠ ĐAN Đừng bỏ danh hiệu “vào ngăn kéo” Giới chuyên môn thống nhất rằng không nên thu thập quá nhiều danh hiệu cùng lúc vì dễ dẫn đến dàn trải, khiến địa phương không xác định được trọng tâm phát triển Thống kê của Hiệp hội Xúc tiến phát triển điện ảnh Việt Nam đưa ra tại hội thảo “Việt Nam trên màn ảnh: Tiếng nói khu vực - Vươn tầm toàn cầu” tổ chức tại Nhật Bản trong khuôn khổ Liên hoan phim quốc tế Tokyo lần thứ 38 khẳng định, Việt Nam là thị trường điện ảnh đầu tiên và hiện vẫn là duy nhất ở châu Á vượt qua mức doanh thu trước đại dịch COVID-19. Thị phần phim Việt đã đạt mức 44% vào năm 2024 so với 25% thị phần phim Mỹ. Nguồn phim chủ lực ngoài rạp đều do các đơn vị làm phim ở TPHCM thực hiện.
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==