MỚI ĐÂY TẠI ĐẠI SỨ QUÁN HUNGARY Ở HÀ NỘI, 30 KHÁN GIẢ TỚI CHUNG VUI CÙNG DỊCH GIẢ GIÁP VĂN CHUNG, NGƯỜI TỪNG DỊCH 2 TÁC PHẨM CỦA NHÀ VĂN HUNGARY ĐOẠT GIẢI NOBEL VĂN HỌC 2025 LÁSZLÓ KRASZNAHORKAI. DỊCH GIẢ CHIA SẺ VỀ SỰ NGHIỆP VÀ CUỘC ĐỜI CỦA CHA ĐẺ “VŨ ĐIỆU CỦA QUỶ SA TĂNG” VÀ “CHIẾN TRANH - CHIẾN TRANH” CÓ ẤN BẢN TIẾNG VIỆT. HIẾU THẢO Nobel Văn học 2025 xa mà gần với độc giả Việt Dịch giả Giáp Văn Chung cho biết: “László ít khi ở Hungary dù ông có căn biệt thự to đẹp. Sống chỉ ba tháng, sáu tháng ở quê hương, sau đó ông tới nhiều nước. Ông du lịch khắp thế giới, đi Mông Cổ, ông ra tiểu thuyết. Đến Trung Quốc, phỏng vấn 300 người dân ở đó, nói về thơ Đỗ Phủ và có tác phẩm”. Ông cũng rất gắn bó với Nhật Bản. Giám đốc bản quyền sách của Nhã Nam - Nguyễn Xuân Minh tiết lộ: “Thời gian tới, chúng tôi sẽ cho ra mắt cuốn sách mới nhất của László Krasznahorkai với một tựa đề rất dài, giống như một câu văn - Một ngọn núi phía Bắc, Một cái hồ ở phía Nam, Một con đường phía Đông, và một con phố phía Tây. Cuốn này nhà văn viết tại Nhật Bản”. László viết “Vũ điệu của quỷ sa tăng” năm 1985, dự báo về sự thay đổi của một nền kinh tế khu vực. “Chiến tranh - chiến tranh” được coi là một dự án văn chương, không có cốt truyện, nhưng đã thôi thúc nội tâm của László phải viết ra. Văn chương của ông chi tiết, tỉ mỉ, sâu sắc và đầy tính triết học. Dịch giả Giáp Văn Chung đã tốn công sức gấp 3-4 lần để chuyển tải được văn bản gốc tiếng Hungary của László ra Tiếng Việt. “Câu văn của ông dài lòng thòng, ma mị, truyền thống, nó giống như một thứ âm nhạc thời xưa, và cả quyển sách lại giống như một bức tranh thời hậu hiện đại, rối tinh rối mù. Sách này cũng có phần như thế. Tôi nghĩ phải tìm ra một chìa khóa để chuyển ngữ ông ấy. Tất nhiên, đọc tác phẩm mà đọc được nguyên bản là tốt nhất rồi. Nhưng không phải ai cũng đọc được nguyên bản, nên cần phải có dịch giả. Văn phong ấy của ông phải đọc to lên, đọc giống như nhịp thở. Mà nhịp thở thì làm gì có dấu chấm câu!”, ông nói. Dịch giả cũng từng gặp gỡ trực tiếp và phỏng vấn nhà văn László. “Ông ấy viết văn bằng cách định hình hết mọi thứ trong đầu, cho tới khi nó thật dài, rồi ông mới viết ra. Câu văn hầu như không có dấu chấm câu là thế, đâu đó chỉ vài dấu chấm phảy”, dịch giả cho biết. CÓ DUYÊN VỚI TÁC GIẢ, TÁC PHẨM ĐƯỢC GIẢI NOBEL “Tôi hóa ra được tiếp cận và chuyển thể 3 tác phẩm của 3 tác giả được vinh danh Nobel Văn học. Đó là hai nhà văn Hungary Imre Kertész và László Krasznahorkai, người thứ ba là nhà văn Thổ Nhĩ Kỳ - Orhan Pamuk”, dịch giả Giáp Văn Chung kể. Ngôn ngữ Hungary được coi là thứ tiếng khó nhất trên thế giới. Ông Vũ Hoàng Linh, Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt NamHungary, nhận xét: “Tiếng Hung đã ngấm vào người ông (dịch giả Giáp Văn Chung). Ông sống ở Hung 42 năm, ngoài giỏi về ngôn ngữ, văn hóa, ông còn là một người kiên trì. Kiên trì mới có thể chuyển ngữ được những tác phẩm của Hungary ra Tiếng Việt được bạn đọc Việt Nam say mê”. Đại diện của NXB Nhã Nam cũng nắc nỏm: “Dịch giả Giáp Văn Chung không tự nhận ông giỏi tiếng Hungary, nhưng ông là một người giỏi Tiếng Việt. Bốn mùa trời và đất của Sándor Márai được ông chuyển thể bằng một thứ Tiếng Việt mượt mà”. Ông Nguyễn Quang Thiều, nguyên Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, phát biểu: “Chúng tôi - những nhà văn Việt Nam phải cảm ơn dịch giả, vì dám đưa những tác phẩm như của László Krasznahorkai đến với công chúng Việt Nam. Các nhà văn phải đọc, dám tiếp cận đến văn học triết học, để thay đổi mình”. n NHÀ VĂN KHÁC THƯỜNG László Krasznahorkai có hai đời vợ, có hai cô con gái - một là giám đốc bảo tàng nghệ thuật ở Đức và một là họa sĩ. Trả lời phỏng vấn khi được hỏi về đời tư, nhà văn nói: “Người sống với tôi là phải chịu đựng được tôi”. László sở hữu một chiếc xe lớn chở rất nhiều đồ đạc. Ông biết chơi nhạc, nên chở cả nhạc cụ, và toàn bộ đồ đạc, đủ để sinh sống như trong một khách sạn mini. László nổi tiếng với những câu văn dài đến mức phi lý, có khi kéo dài hàng chục trang mà không có một dấu chấm. Trong tiểu thuyết “The Melancholy of Resistance”, “Chiến tranh-Chiến tranh”, một câu có thể bao trùm cả một chương. Văn phong của ông như một dòng ý thức không ngừng trôi, dày đặc triết lý, ám ảnh tận cùng, vừa hiện thực tăm tối vừa siêu hình. Nhiều độc giả nói rằng, đọc László giống như bị cuốn vào cơn bão ngôn từ - mệt mỏi nhưng kỳ lạ là không thể dừng lại. www.tienphong.vn VĂN HÓA 18 8-9/11/2025 KÍNH LĂNG PHÒNG TRÀ VẪN GIỮ NHIỆT Bùng nổ concert liệu phòng trà còn giữ nhiệt với khán giả và giữ chân ca sĩ? Người được mệnh danh “nữ hoàng phòng trà” đưa ra nhiều lợi thế của phòng trà: “Sân khấu phòng trà là nơi mang lại thu nhập ổn định”. Lệ Quyên giải thích: Phòng trà có thể hát mỗi tuần trong khi sự kiện lớn chỉ đếm trên đầu ngón tay. Chị cho rằng, phòng trà cũng là một nơi để ca sĩ “đo” sức hút của mình một cách trung thực, chính xác nhất: “Ca sĩ hát phòng trà đông chắc chắn sân khấu nào cũng đông. Bởi ở những sân khấu ấy, khán giả bỏ tiền ra mua vé vì họ thực sự yêu bạn không vì bất cứ điều gì khác, ngoài giọng hát của bạn”. Nhiều khán giả thích nghe hát phòng trà còn vì sự ấm cúng, gần gũi mà không gian này mang lại. Ở đó, khán giả có thể lên tặng hoa, tặng quà thần tượng lộn xộn một chút cũng có thể được chấp nhận. Nghệ sĩ cũng thoải mái khi giao lưu với fan, không cần quá căn chỉnh thời lượng như trên sân khấu lớn. Họ cũng có thể ngẫu hứng hát theo đề nghị của người hâm mộ. Cuối chương trình, khán giả dễ dàng xin được tấm ảnh kỷ niệm cùng thần tượng, nếu may mắn còn được nắm tay, được ôm thần tượng thân tình. Tuy nhiên, cũng có những khán giả không vui khi trải nghiệm ca nhạc phòng trà. Một số ca sĩ chưa chỉn chu khi biểu diễn phòng trà. Có khán giả cảm thấy mất hứng trước cảnh ca sĩ vừa đứng hoặc ngồi hát vừa nhìn chăm chú vào bản nhạc để trước mặt vì không thuộc lời. Có ngôi sao còn tiện thể dặm phấn ngay trên sân khấu trước sự chứng kiến của khán giả. Có người thích thú vì được xem thần tượng trang điểm tại chỗ nhưng có những người lại thấy việc làm ấy kém đẹp. Ngay cả hành xử của khán giả cũng có lúc làm nghệ sĩ không vui. Đầu năm 2024, Lệ Quyên từng gây xôn xao vì bức ảnh chụp bằng camera thường, “dìm hàng” nhan sắc của chị. Theo Lệ Quyên, đó là bức ảnh do một khán giả chụp ở phòng trà: “Khán giả đợi tôi ra cho bằng được để chụp ảnh, ai cũng ôm chặt, rạng rỡ nói yêu tôi lắm, xin chụp làm kỷ niệm nhưng lại cố tình lấy khoảnh khắc không đẹp để đăng lên”. Chị bày tỏ tâm trạng buồn và thất vọng bởi “sao có thể ôm bằng vòng tay siết chặt ấm áp” sau đó lại “quay xe”? Nhưng dù có đôi lần không vui, nghệ sĩ vẫn bám phòng trà vì nguồn thu ổn định và những lý do khác. Khán giả có thể chưa hoàn toàn mãn nhãn, mãn nhĩ khi nghe hát phòng trà, song vẫn sẵn sàng mua vé. Vì để “đu” concert có bắn pháo hoa, họ phải rút ví quá nhiều, có khi bằng cả tháng lương. Mới đây, trước cuộc tranh luận giá vé live concert bị khán giả đánh giá quá cao, ca sĩ Lân Nhã giải thích nguyên nhân, đồng thời hứa hẹn: Sẽ làm những đêm nhạc phòng trà với giá vé dễ tiếp cận hơn. MIU MIU Dịch giả Giáp Văn Chung ký tặng sách độc giả Nhà văn László Krasznahorkai ẢNH: DPA Dịch giả Giáp Văn Chung Tại buổi giao lưu tối 5/11, dịch giả Giáp Văn Chung đặt 3 câu hỏi, người trả lời đúng được nhận quà (là 3 cuốn Vũ điệu của quỷ sa tăng của nhà văn Hungary László Krasznahorkai). Dịch giả cho rằng, dịch là một phần của sáng tạo. “Văn của László khó đọc, là một thử thách đối với bạn đọc”, ông nói.
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==