10 ĐỜI SỐNG n Thứ Tư n Ngày 29/10/2025 CÚ HÍCH TỪ “CƠ CHẾ ĐẶC THÙ” Tại hội thảo chuyên đề “Công nghiệp hỗ trợ cơ khí - điện cho ngành đường sắt đô thị” do Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư TPHCM (ITPC) phối hợp Hội Doanh nghiệp Cơ khí - Điện TPHCM (HAMEE) tổ chức, nhiều chuyên gia và doanh nghiệp cho rằng, nếu tận dụng tốt cơ chế đặc thù, doanh nghiệp cơ khí trong nước có thể tham gia sâu hơn vào các các chuỗi cung ứng, các dự án lớn, nâng cao tỷ lệ nội địa hóa và giảm phụ thuộc nhập khẩu. Ông Nguyễn Vĩnh Toàn, Phó Giám đốc Sở Xây dựng TPHCM cho biết, mạng lưới đường sắt quốc gia và đô thị khu vực đầu mối thành phố đã được Thủ tướng phê duyệt, với 27 tuyến đường sắt đô thị dài khoảng 1.012 km. Việc Quốc hội thông qua Nghị quyết 188 về cơ chế, chính sách đặc thù được xem là bước đột phá giúp rút ngắn quy trình đầu tư từ 3-5 năm, áp dụng chỉ định thầu EPC và tách dự án tái định cư. Đây là tiền đề để TPHCM đẩy nhanh tiến độ và thu hút doanh nghiệp trong nước tham gia chuỗi cung ứng của ngành cơ khí, chế biến chế tạo và từ đó lan tỏa sang các ngành nghề khác. Theo ông Bùi Anh Huấn, Phó Trưởng Ban Quản lý Đường sắt đô thị TPHCM, cơ chế đặc thù sẽ mở ra cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam tham gia cung cấp sản phẩm, dịch vụ kỹ thuật mà trong nước đã làm chủ. Hiện nhiều tập đoàn tư nhân lớn trong nước như Trường Hải (Thaco), Sovico, Vingroup đã tham gia đầu tư trực tiếp vào ngành công nghiệp đường sắt với kỳ vọng sẽ thúc đẩy lan tỏa công nghiệp hỗ trợ, đặc biệt ở các ngành cơ khí chế tạo, điện - điện tử và vật liệu kỹ thuật cao. “Trong thời gian tới, ITPC sẽ tiếp tục tổ chức các chương trình xúc tiến, hội thảo, lớp tập huấn chuyên ngành để hỗ trợ doanh nghiệp, đặc biệt là khối cơ khí - điện -công nghệ số, phát triển sản xuất và tham gia sâu vào chuỗi giá trị hạ tầng metro”, bà Hồ Thị Quyên, Phó Giám đốc ITPC cho biết. CƠ HỘI VÀNG CHO CÔNG NGHIỆP HỖ TRỢ Ông Trần Thành Trọng, Phó Chủ tịch HAMEE khẳng định, các doanh nghiệp cơ khí - điện trong nước hiện đã đủ năng lực đảm nhiệm các hệ thống phụ trợ cho đường sắt đô thị như: hệ thống cấp nguồn điện, máy phát dự phòng, thông gió, điều khiển tự động ngoại vi, phòng cháy chữa cháy và thang máy. Tuy nhiên, với những thiết bị phức tạp như toa xe, đường ray hay tín hiệu điều khiển, doanh nghiệp cần có sự phối hợp và đầu tư công nghệ bài bản từ bây giờ để đáp ứng yêu cầu kỹ thuật cao. Theo Nghị quyết 188, tổng thầu và nhà thầu phải ưu tiên sử dụng hàng hóa, dịch vụ trong nước có khả năng cung ứng, tạo cơ hội lớn để doanh nghiệp cơ khí - điện Việt Nam mở rộng thị phần. “Nếu có chính sách khuyến khích và cơ chế ràng buộc cụ thể, doanh nghiệp Việt hoàn toàn có thể tham gia sâu vào chuỗi cung ứng đường sắt thay vì chỉ đóng vai trò nhà thầu phụ” - ông Trọng nói. HAMEE cũng kiến nghị Ban Quản lý Dự án Đường sắt đô thị TPHCM ưu tiên sử dụng vật tư, thiết bị nội địa, nhằm giảm chi phí đầu tư, vận hành, bảo trì, đồng thời tạo nền tảng để ngành công nghiệp cơ khí - điện Việt Nam phát triển lâu dài. Với những hạng mục bắt buộc nhập khẩu, cần có lộ trình chuyển giao công nghệ, đào tạo nhân lực vận hành và bảo trì, giúp doanh nghiệp trong nước sớm tự chủ. Việc hình thành chuỗi cung ứng nội địa khép kín, với sự dẫn dắt của các doanh nghiệp lớn được xem là hướng đi chiến lược để nâng cao năng lực cạnh tranh cho các doanh nghiệp cơ khí, chế biến, chế tạo trong nước đồng thời thúc đẩy ngành công nghiệp hỗ trợ phát triển. “Cần có các doanh nghiệp lớn đầu tư, dẫn dắt các doanh nghiệp nhỏ để tạo thành chuỗi cung ứng liên kết và những doanh nghiệp này phải ưu tiên sử dụng các sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ mà trong nước có thể sản xuất, cung cấp” - ông Trọng nói. Theo TS. Nguyễn Minh Khoa, giảng viên trường Đại học Bách khoa TPHCM, giai đoạn 20252030, ngành đường sắt cần ít nhất 35.000 nhân lực chất lượng cao, trong đó có 14.000 kỹ sư đại học và 1.000 người trình độ sau đại học. Nhu cầu lớn nhất tập trung ở các lĩnh vực kỹ thuật xây dựng, công trình đường sắt, khai thác vận tải và tín hiệu - thông tin. Trường Đại học Bách khoa TPHCM cũng định hướng phát triển chuyên ngành kỹ thuật đường sắt trên nền tảng cơ khí và điện, nhằm cung cấp nhân lực kỹ sư có khả năng thích ứng nhanh với công nghệ mới, sẵn sàng tham gia vào các dự án đường sắt đô thị và quốc gia. UYÊN PHƯƠNG - BÍCH LIÊN Trong bối cảnh TPHCM đẩy mạnh triển khai các dự án metro và quy hoạch mạng lưới đường sắt đô thị quy mô lớn, ngành cơ khí – điện Việt Nam đứng trước cơ hội hiếm có để phát triển công nghiệp hỗ trợ, từng bước làm chủ chuỗi cung ứng hạ tầng hiện đại. Công nghiệp hỗ trợ ngành cơ khí - điện sẽ có sự phát triển mạnh nhờ cơ chế đặt hàng đặc thù ẢNH: NHƯ Ý “Trong thời gian tới, ITPC sẽ tiếp tục tổ chức các chương trình xúc tiến, hội thảo, lớp tập huấn chuyên ngành để hỗ trợ doanh nghiệp, đặc biệt là khối cơ khí - điện -công nghệ số, phát triển sản xuất và tham gia sâu vào chuỗi giá trị hạ tầng metro”, bà Hồ Thị Quyên, Phó Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư TPHCM cho biết. Cơ khí - điện đón thời cơ từ dự án đường sắt Từ năm 2026, các hộ kinh doanh sẽ chuyển sang kê khai thay vì nộp thuế khoán. Tuy nhiên, việc triển khai sử dụng hóa đơn điện tử gặp nhiều khó khăn do phần lớn tiểu thương là người lớn tuổi, ít tiếp cận công nghệ. Cửa hàng tạp hóa của chị Tuyết Như (phường Tây Thạnh, TPHCM) đã tồn tại gần chục năm nay. Ngày trước, chuyện nộp thuế với chị khá đơn giản vì cơ quan thuế khoán bao nhiêu thì đóng bấy nhiêu. Theo quy định mới, các hộ kinh doanh buộc phải xuất hóa đơn điện tử. Để đáp ứng quy định mới, chị Như cho biết sẽ phải mua thêm chiếc laptop, máy in mã vạch, in A4 để kê khai hóa đơn chứng từ cho hàng hóa và thuê kế toán. Bà Đặng Hồng Thủy - Giám đốc Phát triển thương mại One Mount Distribution - cho biết, hiện nay Việt Nam có hơn 5,2 triệu hộ kinh doanh cá thể, ước tính đóng góp khoảng 30% GDP và tạo việc làm cho hàng chục triệu lao động. Lực lượng này được ví như mạch máu của nền kinh tế tiêu dùng quốc gia nhưng cũng đang đối mặt với nhiều thách thức mới khi chuyển đổi số diễn ra sâu rộng. Theo bà Thủy, quy định triển khai hóa đơn điện tử, minh bạch nguồn hàng, bỏ thuế khoán từ ngày 1/1/2026 đặt ra bài toán về năng lực quản lý, đòi hỏi các hộ kinh doanh phải chuyển mình để thích ứng và bắt nhịp cùng thời đại. Hiện, One Mount Distribution đã triển khai giải pháp công nghệ dành riêng cho tiểu thương. Chia sẻ tại sự kiện “Số hóa ngành bán lẻ và ra mắt thương hiệu OneShop” ngày 27/10, ông Lê Huỳnh Minh Tú - Phó Giám đốc Sở Công Thương TPHCM - cho biết, TPHCM đặt mục tiêu đến năm 2030, kinh tế số chiếm 40% GRDP, trong đó ngành thương mại dịch vụ, đặc biệt là bán lẻ đóng vai trò dẫn dắt. Để thực hiện mục tiêu này, Sở Công Thương TPHCM triển khai nhiều giải pháp để thúc đẩy chuyển đổi số như xây dựng hệ sinh thái số ngành thương mại - phân phối, kết nối doanh nghiệp, nhà cung cấp, nhà phân phối, logistics và người tiêu dùng trên cùng nền tảng dữ liệu dùng chung. Số hóa hệ thống chợ và kênh bán lẻ truyền thống, giúp tiểu thương và hộ kinh doanh nhỏ tiếp cận thanh toán không tiền mặt, thương mại điện tử, các nền tảng hỗ trợ kinh doanh hiện đại. “Chúng tôi cũng phối hợp cùng các đơn vị công nghệ và đầu tư, trong đó có One Mount và các đối tác. Tất cả vì mục tiêu cùng nhau xây dựng các mô hình bán lẻ thông minh, chuỗi cung ứng số và kết nối dữ liệu ngành”, ông Tú nói. DUY QUANG Hơn 5 triệu hộ kinh doanh dừng nộp thuế khoán từ 2026 Quy định triển khai hóa đơn điện tử, minh bạch nguồn hàng, bỏ thuế khoán từ 1/1/2026 đặt ra bài toán về năng lực quản lý, đòi hỏi các hộ kinh doanh phải chuyển mình để thích ứng. Chỉ còn hơn 2 tháng nữa, hơn 5 triệu hộ kinh doanh sẽ chuyển từ hình thức nộp thuế khoán sang tự khai ẢNH: U.P CÔNG NGHIỆP HỖ TRỢ
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==