10 ĐỜI SỐNG n Thứ Ba n Ngày 28/10/2025 Phía sau thành công của ca phẫu thuật là câu chuyện nhiều năm kiên trì của bé trai N.P (8 tuổi, ở Ninh Bình) và gia đình. Từ khi còn nhỏ, bé được phát hiện đi nhón chân, thường xuyên vấp ngã. Bố mẹ cho trẻ đi khám thì được chẩn đoán mắc bệnh bại não thể co cứng. Bé N.P đã đeo nẹp, tập luyện phục hồi chức năng không ngừng nghỉ suốt 7 năm qua. Ca phẫu thuật này là bước ngoặt lớn đối với bệnh nhi. Chỉ sau vài tuần, tình trạng co cứng giảm rõ rệt, bé N.P có thể tự đứng, tự đi lại - điều mà trước đây gia đình chỉ dám mơ ước. Bác sĩ Trần Vĩnh Sơn - Phó Trưởng khoa Phục hồi chức năng, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết: “Bệnh nhi đã đồng hành với chúng tôi trong quá trình theo dõi, điều trị phục hồi chức năng suốt 8 năm qua và ngay sau phẫu thuật, trẻ được đưa vào chương trình tập luyện đặc biệt, liên tục trong nhiều tháng. Ở 4 tuần đầu, mục tiêu chính là kiểm soát đau, duy trì vận động khớp và ngăn ngừa biến dạng. Sau giai đoạn này, chương trình phục hồi toàn diện sẽ được triển khai, giúp trẻ dần cải thiện sức mạnh cơ, khả năng thăng bằng và phối hợp vận động”. Người mẹ xúc động chia sẻ: “Đã có lúc chúng tôi tuyệt vọng khi thấy con gặp khó khăn trong từng bước đi. Nhưng nhờ sự tận tâm của các bác sĩ và niềm tin không bỏ cuộc, hôm nay con đã có thể tự đứng vững. Gia đình tôi vô cùng biết ơn các y bác sĩ Trung tâm Thần kinh và Khoa Phục hồi chức năng”. Bại não là nhóm rối loạn vận động và tư thế vĩnh viễn, do tổn thương não không tiến triển xảy ra trong giai đoạn bào thai hoặc thời kỳ đầu đời. Bệnh thường kèm theo rối loạn cảm giác, nhận thức, giao tiếp, hành vi và có thể gây co cứng cơ nặng, ảnh hưởng lớn đến khả năng vận động. Các phương pháp điều trị như phục hồi chức năng, nẹp chỉnh hình hay thuốc giãn cơ tuy giúp cải thiện đáng kể, nhưng chưa thể khắc phục triệt để tình trạng co cứng. Trên thế giới, kỹ thuật cắt rễ thần kinh lưng chọn lọc đã được áp dụng tại nhiều trung tâm thần kinh lớn nhằm kiểm soát co cứng, tạo điều kiện tối ưu cho phục hồi chức năng. Tại Việt Nam, lần đầu tiên kỹ thuật này được triển khai thành công tại Bệnh viện Nhi Trung ương dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các chuyên gia đến từ Bệnh viện Trẻ em Alabama (Hoa Kỳ). Ca phẫu thuật được thực hiện trong tháng 9/2025, là kết quả của gần một năm chuẩn bị bài bản về chuyên môn, nhân lực và quy trình kỹ thuật. Theo bác sĩ chuyên khoa 2 Lê Nam Thắng, Trưởng khoa Ngoại Thần kinh, Phó Giám đốc Trung tâm Thần kinh, ê kíp phẫu thuật tiếp cận tủy sống qua một phần nhỏ cung sau các đốt sống thắt lưng để bộc lộ rễ thần kinh cảm giác. Dưới sự hỗ trợ của hệ thống điện sinh lý thần kinh, từng rễ được kích thích điện để ghi nhận tín hiệu phản ứng từ các nhóm cơ tương ứng. Nhờ đó, các bác sĩ xác định chính xác rễ thần kinh gây co cứng để cắt bỏ, đồng thời bảo tồn tối đa chức năng vận động và cảm giác của bệnh nhi. Để đưa kỹ thuật tiên tiến này vào thực hành lâm sàng, Trung tâm Thần kinh Bệnh viện Nhi Trung ương đã thành lập nhóm đa chuyên khoa gồm Ngoại Thần kinh, Phục hồi chức năng và Thăm dò chức năng thần kinh. Năm 2024, các bác sĩ của Trung tâm được cử sang Bệnh viện Trẻ em Alabama tham gia khóa đào tạo chuyên sâu về kỹ thuật phẫu thuật và điện sinh lý thần kinh. Bác sĩ, TS.Cao Vũ Hùng, Giám đốc Trung tâm Thần kinh, cho biết việc làm chủ thành công kỹ thuật cắt rễ thần kinh lưng chọn lọc đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong điều trị bại não tại Việt Nam. Sau phẫu thuật, phục hồi chức năng đóng vai trò quyết định trong việc giúp trẻ đạt hiệu quả vận động tối đa. Bác sĩ chuyên khoa 1 Trần Vĩnh Sơn, Phó Trưởng khoa Phục hồi chức năng, cho biết bệnh nhi đã được theo dõi và tập luyện phục hồi chức năng trong suốt tám năm. HÀ MINH Các bác sĩ của Bệnh viện Nhi Trung ương vừa thực hiện thành công ca phẫu thuật cắt rễ thần kinh lưng chọn lọc dưới hướng dẫn điện sinh lý thần kinh cho bệnh nhi mắc bại não thể co cứng hai chi dưới. Đây là bước tiến mới trong điều trị bại não tại Việt Nam. BSCKI. Trần Vĩnh Sơn phối hợp cùng các chuyên gia và ê kíp Ngoại Thần kinh xác định chính xác các rễ thần kinh cần cắt bỏ Ca phẫu thuật cắt rễ thần kinh lưng chọn lọc đầu tiên tại Bệnh viện Nhi Trung ương được xem là cột mốc quan trọng trong lĩnh vực thần kinh – phục hồi chức năng nhi khoa, mở ra hy vọng mới cho hàng nghìn trẻ em bại não tại Việt Nam có cơ hội được vận động độc lập, hòa nhập cộng đồng và sống cuộc đời trọn vẹn hơn. Bước ngoặt trong điều trị bại não Trong hai ngày 25-26/10, Trường Đại học Y Dược, Đại học Quốc gia Hà Nội chủ trì tổ chức hội nghị Khoa học Trí tuệ Nhân tạo (AI) trong Y tế Việt Nam: Cơ hội, Thách thức và Định hướng Phát triển - AI4Health 2025. Điểm nhấn quan trọng của Hội nghị là công bố văn kiện “Đồng thuận AI4Health 2025” - một tuyên bố mang tính chiến lược, khẳng định AI là động lực then chốt để kiến tạo hệ thống y tế hiện đại, an toàn và bền vững. Đồng thuận này đề ra 6 nguyên tắc phát triển AI trong y tế, nhấn mạnh các giá trị cốt lõi: lấy con người làm trung tâm, bảo đảm đạo đức và an toàn, chuẩn hóa và bảo mật dữ liệu, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, tăng cường hợp tác quốc tế, phát triển bền vững vì sức khỏe cộng đồng. Cùng với đó, Hội nghị thống nhất 5 cam kết hành động, gồm: Xây dựng khung pháp lí và đạo đức cho AI y tế; Phát triển hạ tầng dữ liệu y tế Quốc gia; thúc đẩy nghiên cứu - đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực AI; đào tạo nhân lực liên ngành về y tế và công nghệ; thành lập Liên minh Vietnam AI4Health Alliance - mạng lưới hợp tác và chia sẻ dữ liệu y sinh học quy mô quốc gia. Phát biểu tại hội nghị, GS.TS. TTND Lê Ngọc Thành, Hiệu trưởng Trường Đại học Y Dược nhấn mạnh AI không chỉ là công nghệ, đó là lời hứa về một nền y học nhân văn, chính xác và công bằng hơn. Việt Nam cần nắm bắt cơ hội này để trở thành trung tâm khu vực về nghiên cứu và ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong y học. Hội nghị AI4Health 2025 không chỉ là diễn đàn khoa học, mà là lời khẳng định về khát vọng của Việt Nam trong việc đưa AI trở thành trụ cột của hệ thống y tế hiện đại, nhân văn và hội nhập toàn cầu. THÁCH THỨC PGS.TS Nguyễn Lê Bảo Tiến, Phó Trưởng khoa Y, Phó Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Dược, cơ sở Linh Đàm, Trường Đại học Y Dược chia sẻ từ góc nhìn của bác sĩ: Chúng ta thấy rõ sự mất cân bằng giữa tuyến trên và tuyến dưới. AI có thể hỗ trợ điều phối, phân tầng bệnh nhân và tối ưu hóa quy trình chăm sóc. Tuy nhiên, “trợ lí số” của bác sĩ tại Việt Nam đang gặp khó khăn khi dữ liệu của các bệnh viện phần lớn đang trên giấy, dữ liệu sai, trùng lặp, thiếu chuẩn định dạng. Do đó, việc đầu tiên cần làm đó là làm sạch dữ liệu. Một thách thức khi sử dụng người trợ lí số đó là cần có khung pháp lí quy định rõ ràng. Theo PGS Nguyễn Lê Bảo Tiến, AI là công cụ tăng sức mạnh cho bác sĩ, không phải đối thủ. Bác sĩ biết dùng AI sẽ là người dẫn đầu y học tương lai. Để AI thực sự góp phần kiến tạo hệ thống y tế hiện đại, bền vững của Việt Nam, GS.TS Nguyễn Thanh Thủy, Chủ tịch FISU Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng Giáo sư Ngành Công nghệ thông tin, Chủ tịch Hội Tin học Việt Nam đề xuất cần tập trung vào ba trụ cột chiến lược. Thứ nhất, chuẩn hóa dữ liệu y tế quốc gia. Chúng ta phải chuyển từ việc lưu trữ hồ sơ bệnh án sang việc xây dựng hạ tầng dữ liệu y tế quốc gia theo các chuẩn mực quốc tế. Không chuẩn hóa, mọi nỗ lực ứng dụng AI đều chỉ là những dự án cục bộ, thiếu khả năng mở rộng và không thể đảm bảo tính khách quan. Thứ hai, đào tạo nguồn nhân lực có tính liên ngành và xuyên ngành. Kĩ sư công nghệ không thể tự giải quyết vấn đề lâm sàng và bác sĩ không thể tối ưu thuật toán. Khoảng cách này đang tạo ra những đứt gãy trong triển khai AI. Cần gấp rút đào tạo chuyên gia liên ngành và xuyên ngành - vừa hiểu về bệnh lí, vừa thành thạo về khoa học dữ liệu và AI. Thứ ba, khung pháp lí và đạo đức AI. Tính minh bạch và trách nhiệm giải trình là yêu cầu tối thượng đối với các ứng dụng của AI trong Y tế. “Chúng ta không thể chấp nhận một “hộp đen” đưa ra quyết định liên quan đến sinh mạng con người”, GS Nguyễn Thanh Thủy nói. NGHIÊM HUÊ AI là đối thủ hay trợ lí số của bác sĩ? GS.TS.TTND Lê Ngọc Thành, Hiệu trưởng Trường Đại học Y dược, Đại học Quốc gia Hà Nội khẳng định trí tuệ nhân tạo không chỉ là công nghệ, đó là lời hứa về một nền y học nhân văn, chính xác và công bằng hơn. Giảng viên/bác sĩ Trường Đại học Y Dược, Đại học Quốc gia Hà Nội đang xem bệnh án tại bệnh viện của trường
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==