14 Thứ Năm n Ngày 23/10/2025 TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG Sự chuyển đổi này đặt ra yêu cầu cấp thiết về một lực lượng nhân sự có kỹ năng công nghệ cao để triển khai các dịch vụ tài chính hiện đại. Tuy nhiên, nguồn cung nhân lực số đang không theo kịp nhu cầu, dẫn đến một “khủng hoảng nhân tài công nghệ” nghiêm trọng trong ngành. THỰC TRẠNG KHAN HIẾM KỸ NĂNG Quy mô thiếu hụt nhân lực kỹ thuật số trên toàn cầu được ước tính là rất lớn: đến năm 2030, thế giới sẽ thiếu khoảng 85 triệu vị trí việc làm không thể tìm đủ nhân lực đảm nhiệm. Sự thiếu hụt này đặc biệt tập trung vào các lĩnh vực then chốt như Trí tuệ Nhân tạo (AI), khoa học dữ liệu, và an ninh mạng. Thật vậy, 62% tổ chức tài chính tham gia khảo sát toàn cầu thừa nhận rằng khoảng trống nhân tài công nghệ là trở ngại lớn nhất đối với quá trình chuyển đổi số của họ. Ngành ngân hàng truyền thống đang phải đối mặt với “cuộc chiến giành nhân tài” (war for talent) ngày càng khốc liệt. Các ngân hàng phải cạnh tranh nhân sự gay gắt với các công ty FinTech và Big Tech. Hậu quả là khoảng 65% tổ chức tài chính gặp khó khăn trong việc tuyển dụng các vị trí công nghệ quan trọng, và nhiều ngân hàng ghi nhận tỷ lệ nhân viên nghỉ việc có thể lên tới 25% mỗi năm. Sự dịch chuyển nhân sự này xảy ra một phần vì môi trường làm việc tại các công ty FinTech và công nghệ linh hoạt hơn, cùng với chế độ đãi ngộ (như cổ phần, thưởng) hấp dẫn hơn. Bên cạnh cuộc chiến về số lượng, sự dịch chuyển về yêu cầu kỹ năng cũng tạo ra khoảng trống lớn. Ngành ngân hàng đang thiếu trầm trọng các kỹ năng số chuyên sâu như phân tích dữ liệu nâng cao, trải nghiệm số, an ninh mạng, AI và blockchain. Ví dụ, 78% lãnh đạo ngân hàng coi khả năng phân tích dữ liệu nâng cao là yếu tố sống còn, nhưng chỉ 23% cho biết ngân hàng của họ có đủ nhân sự giỏi về dữ liệu để thực thi hiệu quả. Nhu cầu đối với nhân tài "lai," có khả năng kết hợp giữa hiểu biết tài chính truyền thống với thiết kế trải nghiệm số hoặc thành thạo công nghệ (chẳng hạn, am hiểu cả báo cáo tài chính lẫn kịch bản Python), là cực kỳ khan hiếm trên thị trường. Đại dịch COVID-19 trong ba năm qua càng làm trầm trọng thêm bài toán nhân lực số, đẩy nhu cầu nhân sự công nghệ tăng vọt khi ngân hàng chuyển mạnh sang kênh số. Thậm chí, một khảo sát quốc tế cho thấy 73% giám đốc ngành tài chính đã trải qua tình trạng thiếu hụt nhân lực số kể từ năm 2020. Tuy nhiên, công nghệ cũng tạo ra cơ hội: dự báo đến năm 2025, 97 triệu vai trò công việc mới sẽ xuất hiện, đòi hỏi sự kết hợp giữa hiểu biết tài chính và kỹ năng công nghệ. THÁCH THỨC CỦA VIỆT NAM VÀ NHÓM GIẢI PHÁP ĐỒNG BỘ Tại Việt Nam, quá trình chuyển đổi số ngành tài chính - ngân hàng đang diễn ra mạnh mẽ, kéo theo nhu cầu bùng nổ về nhân lực công nghệ cao. Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Tiến Dũng nhận định rằng “chưa bao giờ ngành Ngân hàng khát nhân lực công nghệ thông tin như hiện nay”. Nếu năm 2018 ngành ngân hàng cần khoảng 320.000 nhân sự CNTT, con số dự báo đến năm 2026 đã lên tới 750.000 người. Tuy nhiên, nguồn cung nhân lực CNTT trong nước còn hạn chế, đặc biệt là nhân sự có chuyên môn sâu về công nghệ. Nhân lực giao thoa giữa công nghệ và tài chính (FinTech) lại càng khan hiếm nghiêm trọng. Việc phát triển chương trình đào tạo đại học chuyên ngành FinTech gặp khó khăn lớn, một phần vì yêu cầu phải có 5 tiến sĩ đúng chuyên ngành FinTech mới được mở ngành, điều gần như bất khả thi khi lĩnh vực này còn quá mới mẻ trong nước. Các ngân hàng trong nước đang phải xoay xở để tuyển dụng và giữ chân nhân tài công nghệ do sự cạnh tranh về đãi ngộ và môi trường làm việc linh hoạt từ các công ty công nghệ thuần túy. Nhân viên công nghệ cao thường có nhiều lựa chọn hấp dẫn, và những hạn chế về môi trường làm việc truyền thống, ít linh hoạt tại ngân hàng, đã khiến 72% nhân viên nghỉ việc nêu lý do thiếu chính sách làm việc từ xa hoặc linh hoạt. Sự thiếu hụt này có nguy cơ làm chậm lại tốc độ chuyển đổi số của hệ thống tài chính Việt Nam. Để giải quyết tình trạng “khủng hoảng” nhân tài này, các chuyên gia đề xuất một cách tiếp cận đồng bộ, bao gồm bốn nhóm giải pháp chính: Nhóm giải pháp thứ nhất là cải cách giáo dục và đào tạo nguồn nhân lực số, đây là giải pháp nền tảng lâu dài. Các trường đại học cần cập nhật chương trình FinTech và công nghệ liên ngành. Chính phủ Việt Nam đã phê duyệt Đề án “Nâng cao nhân lực chuyển đổi số quốc gia,” khuyến khích hợp tác giữa trường đại học và doanh nghiệp, và cần nới lỏng các rào cản mở ngành đào tạo mới như FinTech. Nhóm thứ hai là tái đào tạo (reskilling) và nâng cao kỹ năng (upskilling) cho nhân viên hiện tại. Trong ngắn hạn, các ngân hàng cần chủ động đào tạo nội bộ chuyên sâu về dữ liệu, AI để nhân viên truyền thống thành thạo công cụ số và nâng cao năng suất. Các tập đoàn quốc tế đã cam kết chi khoản tiền lớn cho việc này (ví dụ: JPMorgan Chase dành $350 triệu USD). Nhóm thứ ba tập trung vào thu hút nhân tài từ thị trường. Ngân hàng phải đưa ra chính sách đãi ngộ linh hoạt, cạnh tranh. Nhiều ngân hàng Việt Nam đã sẵn sàng trả lương, thưởng rất cao, không kém các công ty công nghệ, để chiêu mộ chuyên gia giỏi. Đồng thời, cần xây dựng thương hiệu tuyển dụng hấp dẫn, nhấn mạnh văn hóa đổi mới sáng tạo và môi trường làm việc linh hoạt để thu hút nhân tài trẻ, đặc biệt là thế hệ Gen Z. Cuối cùng là hợp tác công tư và liên kết chặt chẽ giữa doanh nghiệp và cơ sở đào tạo. Sự phối hợp giữa Chính phủ, doanh nghiệp và trường học là yếu tố quyết định. Các ngân hàng nên tài trợ phòng thí nghiệm (lab) tại trường, tham gia xây dựng giáo trình thực tiễn, và nhận sinh viên thực tập để đào tạo đúng nhu cầu và tuyển chọn nhân tài sớm. PV Theo số liệu mới nhất của Ngân hàng Nhà nước, tính đến cuối tháng 7, tiền gửi dân cư tại các ngân hàng thương mại đạt hơn 7,7 triệu tỷ đồng, tăng gần 10% so với đầu năm. Đây là mức tăng cao nhất trong 5 năm qua, vượt xa tốc độ tăng cùng kỳ các năm trước, phản ánh xu hướng người dân tiếp tục ưu tiên giữ tài sản bằng tiền gửi dù lãi suất chưa thực sự hấp dẫn. Chỉ riêng trong tháng 7, người dân đã gửi thêm hơn 54.000 tỷ đồng vào ngân hàng. Điều đáng chú ý là hiện lãi suất tiền gửi phổ biến vẫn dưới 6%/năm kỳ hạn 12 tháng nhưng kênh tiết kiệm vẫn được ưa chuộng do tính ổn định và rủi ro thấp hơn so với các kênh đầu tư khác. Trong khi đó, thị trường chứng khoán biến động mạnh, vàng liên tục lập đỉnh mới khiến nhiều nhà đầu tư cá nhân tạm dừng “lướt sóng”, còn bất động sản tuy có dấu hiệu hồi phục nhưng thanh khoản chưa cao. Ở chiều ngược lại, tiền gửi của khối tổ chức kinh tế trong tháng 7 chỉ đạt gần 8 triệu tỷ đồng, giảm khoảng 127.500 tỷ đồng, tương đương 1,6% so với tháng trước. Đây là tháng thứ 5 liên tiếp nhóm doanh nghiệp ghi nhận tăng trưởng âm về tiền gửi. Theo giới phân tích, nguyên nhân chính là do nhiều doanh nghiệp đang sử dụng nguồn vốn nhàn rỗi để tái đầu tư, trả nợ hoặc mở rộng sản xuất khi tín hiệu phục hồi kinh tế trở nên rõ nét hơn. Tuy nhiên, nếu tính từ đầu năm, lượng tiền gửi của khối tổ chức vẫn tăng hơn 4%, trong khi cùng kỳ năm ngoái lại ghi nhận giảm hơn 1%. Điều này cho thấy hoạt động sản xuất - kinh doanh đã có chuyển biến tích cực, nhưng vẫn diễn ra trong khuôn khổ thận trọng. Tổng hợp lại, sau 7 tháng đầu năm, tổng lượng tiền gửi của cá nhân và tổ chức kinh tế tại hệ thống ngân hàng đạt hơn 15,7 triệu tỷ đồng. Theo đánh giá của Ngân hàng Nhà nước, thanh khoản hệ thống hiện vẫn dồi dào, giúp lãi suất duy trì ổn định ở mức thấp và tạo dư địa cho các ngân hàng đẩy mạnh cho vay trong những tháng cuối năm. Giới phân tích dự báo, nếu lãi suất huy động duy trì quanh 6-6,3%/năm, dòng tiền tiết kiệm sẽ còn tiếp tục tăng trong những tháng cuối năm, nhất là khi các kênh đầu tư khác chưa có đột phá rõ ràng. Với tổng quy mô tiền gửi kỷ lục trên, hệ thống ngân hàng đang có nguồn lực dồi dào để hỗ trợ tăng trưởng tín dụng, qua đó góp phần thúc đẩy phục hồi kinh tế trong giai đoạn cuối năm nay. NGỌC MAI Lý do người dân đổ xô gửi tiền ngân hàng Dù thị trường vàng, bất động sản... đang thu hút sự quan tâm trở lại, dòng tiền của người dân Việt Nam vẫn tiếp tục chảy mạnh vào kênh tiết kiệm ngân hàng. Tiền gửi của người dân vẫn "chảy" vào hệ thống ngân hàng Bài toán sống còn của ngành tài chính số Tham luận khoa học của PGS. TS Bùi Quang Hùng và PGS. TS. Nguyễn Hữu Huân, Đại học Kinh tế TPHCM, tại Hội thảo Một chạm vạn niềm tin – Kiến tạo tương lai thanh toán số của Ngày Thẻ Việt Nam 2025 đã khẳng định cuộc cách mạng số hóa đang tái định hình lĩnh vực tài chính – ngân hàng trên phạm vi toàn cầu. Các bạn trẻ trải nghiệm công nghệ thanh toán số tiên tiến tại Sóng Festival - Ngày Thẻ Việt Nam 2025 ẢNH XUÂN TÙNG Phát triển nguồn nhân lực số trong tài chính - ngân hàng không chỉ là vấn đề của ngành mà còn là mục tiêu chiến lược quốc gia. Nếu không giải quyết được bài toán nhân lực, quá trình chuyển đổi số có nguy cơ chững lại, ảnh hưởng đến sức cạnh tranh và sự phát triển bền vững của toàn hệ thống tài chính. Sự vào cuộc quyết liệt của nhà nước, sự chủ động của doanh nghiệp, và tinh thần học hỏi của mỗi cá nhân là chìa khóa để vượt qua “khủng hoảng nhân tài công nghệ” này.
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==