TRANG 8 + 9 Ca sĩ Việt lan tỏa tiếng Việt ra thế giới THỨ NĂM 23/10/2025 Số 296 0977.456.112 TRANG 12 MỞ RA KHÔNG GIAN HỢP TÁC MỚI GIỮA VIỆT NAM VỚI BULGARIA Khai mở tâm trí CHUYỆN HÔM NAY Dự thảo Luật Giáo dục sửa đổi trình Quốc hội sáng 22/10 đã thu hút sự quan tâm đặc biệt khi quy định: “Nhà nước cung cấp một bộ sách giáo khoa sử dụng thống nhất trên toàn quốc”. XEM TIẾ P TRANG 10 n NGUYỄN TUẤN TRANG 16 TIẾP SỨC CHO KHÁT VỌNG CỦA THẾ HỆ TRẺ VIỆT NAM TRANG 7 Những cô gái làm chủ công nghệ PHÁT HUY TỐI ĐA TRÍ TUỆ VIỆT ĐỂ PHÁT TRIỂN ĐẤT NƯỚC TRANG 4 + 5 Thanh niên tình nguyện tỉnh Nghệ An hỗ trợ người dân tại Trung tâm hành chính công ẢNH: NGỌC TÚ TẬP TRUNG Đường đi của bão số 12 ứng phó bão số 12 Miền Trung hứng chịu 2 đợt mưa đặc biệt lớn TRANG 2 + 3 TIỀN PHONG GOLF CHAMPIONSHIP: TRANG 10 “Toát mồ hôi” với học phí XOAY XỞ MÙA TỰU TRƯỜNG Lực lượng chức năng xã Vạn Tường (Quảng Ngãi) cùng người dân địa phương di dời các phương tiện lên bờ kè ẢNH: TTXVN
Ngày 22/10, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, Phó Trưởng ban thường trực Ban Chỉ đạo Phòng thủ dân sự quốc gia, chủ trì cuộc họp về công tác ứng phó với bão số 12 (bão Fengshen) và mưa, lũ do ảnh hưởng của bão. Cuộc họp được kết nối trực tuyến với các điểm cầu UBND TP. Huế, TP. Đà Nẵng, các tỉnh Quảng Ngãi, Quảng Trị, Hà Tĩnh. LƯỢNG HÓA RÕ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG CỦA BÃO Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh, bão số 12 có sức gió mạnh trên biển, song đáng lo ngại nhất là mưa lớn, kéo dài nhiều ngày, có thể gây lũ lớn trên các sông từ Hà Tĩnh đến Quảng Ngãi, trong khi đó nơi mực nước nhiều sông đã đạt báo động 2-3. Vì vậy, công tác dự báo là hết sức quan trọng, đặc biệt cần lượng hóa rõ các yếu tố ảnh hưởng của bão, lượng mưa, nguy cơ ngập lụt đến từng địa bàn và từng giai đoạn của thiên tai. Phó Thủ tướng yêu cầu các đơn vị làm công tác dự báo phải rút kinh nghiệm, nhất là trong tình huống bão chồng bão, lũ chồng lũ, vốn rất khó dự báo và cực kỳ phức tạp. Ông Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng, thủy văn quốc gia, cho biết, bão số 12 đang di chuyển rất chậm. Dự báo chiều 22/10, bão di chuyển vào khu vực ven biển từ TP. Huế - Quảng Ngãi, cường độ tiếp tục suy yếu xuống cấp 8. Đêm 22/10 và sáng 23/10, bão suy yếu thành áp thấp nhiệt đới, di chuyển vào đất liền các tỉnh TP. Huế-Quảng Ngãi. Nguy cơ ngập lụt sâu diện rộng từ Quảng Trị đến Quảng Ngãi và nguy cơ cao xảy ra lũ quét trên các sông suối và sạt lở đất trên các sườn dốc vùng núi các tỉnh từ Quảng Trị đến Quảng Ngãi. Dự báo mưa lũ sẽ gây ngập lụt 40 xã/phường của tỉnh Quảng Trị; 30 xã/phường của TP. Huế; 27 xã/ phường của TP Đà Nẵng; 35 xã/ phường của tỉnh Quảng Ngãi. Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Hoàng Hiệp, sẽ có 2 đợt mưa lớn trong và sau bão số 12. Đợt thứ nhất từ ngày 22 - 24/10 có trọng tâm từ Quảng Trị đến TP Đà Nẵng, mưa tập trung nhiều ở Đà Nẵng và Huế. Đợt thứ hai từ ngày 25-27/10, với trọng tâm Quảng Trị và TP. Huế... NGUY CƠ SẠT LỞ Tại cuộc họp, Chủ tịch UBND TP Huế Phan Thiên Định cho biết, mực nước sông Hương và sông Bồ đang ở mức báo động 1, nhưng triều cường đã gây ngập tại nhiều khu vực đầm phá và ven biển. Thành phố đã xây dựng 4 kịch bản ứng phó mưa từ 600 - 1.000 mm; đồng thời cho học sinh nghỉ học, huy động 450 lượt cán bộ, chiến sĩ giúp dân gia cố bờ kè, Đối với công tác quản lý hồ chứa, đập thủy lợi, thủy điện, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng các địa phương kiểm tra, giám sát việc vận hành, xả lũ đúng quy định. Những hồ thủy điện nhỏ, không có chức năng cắt lũ cần xả nước sớm để giảm nguy cơ cho hạ du; các hồ lớn phải tính toán thời điểm xả hợp lý, hạn chế ngập lụt vùng hạ du và khu dân cư. 2 nThứ Năm n Ngày 23/10/2025 QUAÛNG CAÙO PHAÙT HAØNH Haø Noäi: ÑT: (024)39432758; Fax: (024)39435285 TPHCM: ÑT: (028)38469860; Fax: (028)38480015 Trong giôø haønh chính (024)39439664 Ngoaøi giôø 0908988666 (Nguyeãn Haèng) n Toång thö kyù toøa soaïn: MINH TOAÛN n Thieát keá : TRUNG DUÕNG n Giaù: 5.500 ñoàng n Ban ñaiï dienä taiï thanø h pho á Ho à Chí Minh: 384 Nam Kyø Khôiû Nghóa, P.Xuanâ Hoa-ø TPHCM. ÑT: (028) 3848 4366, E-mail: tienphonghcm@gmail.com n Ban ñaiï dienä taiï mienà Trung: 339 Leâ Thanh Nghò, P.Hoaø Cöônø g; 19 Ngoâ Gia Tö,ï P.Haiû Chauâ , TP Ña ø Nanü g, ÑT: (0236)3828 039, E-mail: banmientrung@baotienphong.com.vn n Ban ñaiï dienä taiï Bacé Trung Bo:ä 21 Ho à Xuanâ Höông, P.Thanø h Vinh, tænh Ngheä An. ÑT: (0238)8602345; Email: baotienphongbactrungbo@gmail.com. n Ban ñaiï dienä taiï ÑBSCL: 103 Tranà Vanê Hoaiø , P.Ninh Kieuà , TP Canà Thô. ÑT: (0292)3823823, Email: baotienphongdbscl@gmail.com n Ban ñaiï dienä taiï Tayâ Nguyenâ - Nam Trung Bo:ä 52 Tranà Nhatä Duatä , P.Buonâ Ma Thuotä , Ñaké Laké , ÑT: (0262)3950029, E-mail: baotienphongtaynguyen@gmail.com; 1018, ñöônø g 2/4, P. Bacé Nha Trang, tænh Khanù h Hoaø . SÑT: 0258.6500.155. Email: tienphongnhatrang@gmail.com n Ban ñaiï dienä taiï Tayâ Bacé Bo:ä 64 ñöônø g Ly ù Tö ï Tronï g, P.Yenâ Baiù , tænh Laoø Cai. ÑT: 0904938689, E-mail: vptaybacbotp@gmail.com n Ban ñaiï dienä taiï Ñonâ g Bacé Bo:ä So á 18 Le â Thanh Nghò, P.Haï Long, tænh Quanû g Ninh; E-mail: bandongbac@baotienphong.com.vn n Toøa soaïn: 15 Hoà Xuaân Höông, P.Hai Baø Tröng vaø D29 Phaïm Vaên Baïch, P.Caàu Giaáy, Haø Noäi. ÑT: 3943 4031 - 38227525 E-Mail: toasoan@baotienphong.com.vn, ISSN 0866-0827 Website: www.tienphong.vn n Toång Bieân taäp: PHUØNG COÂNG SÖÔÛNG n Phoù Toång bieân taäp: LEÂ MINH TOAÛN n In taiï : Cty TNHH MTV in Quanâ ñoiä 1, Cty in baoù Nhanâ Danâ Ña ø Nanü g, Cty TNHH MTV in Ñaé êkê Laké , Xöônû g in Quanâ khu IV, Cty TNHH MTV in Quanâ ñoiä 2, TPHCM THỜI SỰ Lực lượng chức năng xã Vạn Tường, tỉnh Quảng Ngãi cùng người dân địa phương di dời các phương tiện lên bờ kè ẢNH: TTXVN Một bộ dụng cụ sinh tồn (ảnh minh họa) NGUỒN: LIFE1 Bão số 12 có sức gió mạnh trên biển, song đáng lo ngại nhất là mưa lớn, kéo dài nhiều ngày, có thể gây lũ lớn trên các sông từ Hà Tĩnh đến Quảng Ngãi. Do đó, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà lưu ý chính quyền và người dân chuẩn bị kỹ lưỡng, thực hiện hiệu quả phương châm “bốn tại chỗ”; mỗi hộ dân cần có túi sinh tồn gồm nước, lương thực, thuốc men, quần áo khô… đủ dùng trong 3 ngày khi bị chia cắt. TẬP TRUNG ỨNG PHÓ Dự báo đợt mưa lớn đầu tiên sẽ từ đêm 22 đến ngày 24/10 với lượng mưa ở Quảng Trị - Đà Nẵng từ 400600mm, có nơi trên 800mm. Hà Tĩnh - Quảng Ngãi thời gian này mưa từ 100-250mm, có nơi trên 400mm. Đợt mưa thứ hai diễn ra từ 25-27/10. Trọng tâm mưa là Huế - Quảng Trị với lượng mưa từ 200-300mm, có nơi trên 500mm. Hà Tĩnh, Đà Nẵng, Quảng Ngãi thời gian này có mưa từ 100-200mm, có nơi trên 300mm. Sau ngày 27/10, mưa có có khả năng tiếp tục kéo dài ở khu vực Trung bộ. Cũng do ảnh hưởng của mưa lớn kéo dài, từ đêm ngày 2228/10, trên các sông từ Quảng Trị đến Quảng Ngãi có khả năng xuất hiện một đợt lũ lớn. Tại Quảng Trị, sông Gianh và sông Thạch Hãn có thể lên trên báo động (BĐ) 3, sông Kiến Giang, sông Hiếu, sông Bến Hải lên BĐ2-BĐ3. Tại Huế, sông Bồ, sông Hương đều lên trên BĐ3. Sông Vu Gia, Thu Bồn và Tam Kỳ của Đà Nẵng cũng lên trên BĐ3. Tại Quảng Ngãi, sông Vệ và sông Trà Bồng lên trên BĐ3, sông Trà Khúc dưới BĐ3, sông Sê San lên BĐ1-BĐ2. Nguy cơ ngập lụt sâu diện rộng, lũ quét và sạt lở đất tại Quảng Trị đến Quảng Ngãi. Về gió mạnh, dự báo do ảnh hưởng của hoàn lưu bão, từ chiều 22/10, trên đất liền ven biển các tỉnh từ Quảng Trị đến Đà Nẵng có gió mạnh dần lên cấp 6-7, giật cấp 8-9. Gió mạnh nhất khoảng đêm 22/10 đến sáng 23/10. Vùng sâu trong đất liền có cấp 5, giật cấp 6-7, vùng núi có gió cấp 4, có lúc cấp 5, giật cấp 6-7 Cơ quan khí tượng cũng khuyến cáo nguy cơ xuất hiện dông, lốc kèm gió giật mạnh trong vùng ảnh hưởng hoàn lưu bão, cả trước Miền Trung hứng chịu 2 đợt mưa đặc biệt lớn Hoàn lưu bão, không khí lạnh và nhiễu động gió đông kết hợp khiến miền Trung dự báo hứng chịu mưa rất lớn suốt từ nay cho đến hết tháng 10, trong đó có 2 đợt mưa đặc biệt lớn, có khả năng gây ngập lụt diện rộng. Ảnh vệ tinh chụp bão số 12 chiều 22/10 Đề phòng lũ lớn, sạt lở
Tại phiên thảo luận, đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) bày tỏ sự quan tâm đặc biệt đến quy định về việc bồi thường thiệt hại cho khách hàng. Theo ông, quyền, nghĩa vụ của cảng hàng không, hãng bay đã quy định rất rõ, nhưng quyền và nghĩa vụ của khách hàng lại rất chung chung. “Nói bồi thường thiệt hại vậy thôi chứ không nói bồi thường như thế nào, bồi thường ra sao. Chúng ta đều đi tàu bay, đều có lúc bị chậm chuyến. Có những chuyến chậm mấy tiếng. TPHCM và Hà Nội chậm ít hơn, vì cách nửa tiếng, hay một tiếng có một chuyến rồi. Còn lại, một ngày chỉ có một hoặc hai chuyến, nên dễ dẫn đến chậm chuyến”, ông Hòa nói. Theo ông, chậm chuyến do thiên tai, bệnh dịch, ảnh hưởng đến tàu bay thì có thể chấp nhận được, nhưng chậm chuyến do khai thác tàu bay thì không chấp nhận được. Ông đề nghị phải có quy định rạch ròi, cụ thể khi xảy ra chậm chuyến. Nếu không quy định trong luật, phải quy định trong nghị định là bồi thường cho khách hàng như thế nào. “Chậm mấy tiếng đồng hồ, hành khách ngồi vật vờ, vất vưởng, không thể chấp nhận được”, ông nói. Cùng mối quan tâm, đại biểu Nguyễn Thanh Cầm (đoàn Đồng Tháp) nói rằng, nhiều khách hàng sử dụng dịch vụ hàng không Việt Nam với giá vé máy bay không hề rẻ, có những đợt giá vé khá cao, tuy nhiên, tình trạng hủy, hoãn vẫn diễn ra với nhiều lý do. “Khách hàng lên máy bay và chỉ nhận được một lời xin lỗi duy nhất được thông báo bởi cơ trưởng, chúng tôi thấy dường như không thỏa đáng”, bà Cầm bày tỏ. Theo bà, nếu khách hàng bị vi phạm quyền lợi, chậm, hoãn, hủy chuyến bay thì phải có cơ chế xử lý cụ thể, như trả thêm điểm cho những khách hàng bị mất thời gian. Tại phiên thảo luận, đại biểu Trần Công Phàn (đoàn TPHCM) cho rằng, quy hoạch cảng hàng không dân dụng phải phù hợp trong tổng thể chung, nhất là với mạng lưới giao thông, đường sắt. “Tôi có cái cảm giác chúng ta có quá nhiều sân bay, mấy chục cây số đã có sân bay rồi”, ông nói. Liên quan tới quy định đầu tư xây dựng cảng hàng không bằng vốn ngoài nhà nước, đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn TPHCM) cho rằng, đây là quy định để thể chế hóa đường lối của Đảng, Nhà nước khuyến khích tư nhân khuyến khích hợp tác công - tư. Theo ông, ở trong lĩnh vực hàng không, nội dung này cần gia cố về tính an ninh, quốc phòng, tiêu chí trong xây dựng cảng hàng không có sự tham gia của tư nhân. LUÂN DŨNG Các đội tình nguyện, các đội cứu hộ miễn phí ở Đà Nẵng đã sẵn sàng xuồng, cano, máy phát điện… để hỗ trợ người dân khi xảy ra mưa ngập. Trên mạng xã hội, nhiều người dân Đà Nẵng chia sẻ thông tin cho mượn nhà cao tầng để tránh trú, mượn giàn giáo kê đồ chống ngập miễn phí… Những gia đình có ô tô, ngoài việc di chuyển đến nơi cao ráo còn dùng bạt để chống ngập. Anh Nguyên Trần (ở đường Mẹ Nhu, phường Thanh Khê) cho hay đã dùng bạt loại lớn để bọc kín ô tô. Tối 21/10, nhiều người dân Đà Nẵng tiếp tục đổ xô đến các siêu thị, cửa hàng tiện lợi để mua sắm, tích trữ thực phẩm nhằm ứng phó bão. Nhiều kệ hàng trống trơn vì khách hàng mua sạch. Sở Xây dựng TP Đà Nẵng đã có văn bản gửi Cảng vụ Đường thủy nội địa, các doanh nghiệp kinh doanh và đơn vị quản lý khai thác cảng, bến thủy nội địa, yêu cầu chủ động ứng phó với mưa lớn và ảnh hưởng của bão số 12. Theo đó, tất cả tàu du lịch đang neo đậu tại Cảng sông Hàn và Bến thủy nội địa CT15, phải di dời về nơi tránh trú an toàn trước 15h ngày 21/10. SINH VIÊN HỌC ONLINE Trước ảnh hưởng của bão số 12, từ chiều tối 21/10, nhiều trường đại học tại Đà Nẵng đã ra thông báo chuyển sang hình thức dạy học trực tuyến nhằm đảm bảo an toàn cho giảng viên và sinh viên. Trường ĐH Sư phạm (ĐH Đà Nẵng) yêu cầu toàn thể giảng viên và sinh viên tạm dừng học trực tiếp, chuyển sang hình thức học trực tuyến từ ngày 22/10 đến khi có thông báo mới. Trường ĐH Ngoại ngữ (ĐH Đà Nẵng) cũng phát đi thông báo tương tự. Tại Trường ĐH Kinh tế (ĐH Đà Nẵng), thông báo học online được đăng tải trên các kênh truyền thông chính thức của trường. Sinh viên được khuyến nghị chuẩn bị thiết bị, kiểm tra đường truyền và theo sát thời khóa biểu để quá trình học trực tuyến diễn ra thuận lợi. Các trường khác như ĐH Duy Tân và Trường ĐH Công nghệ Thông tin & Truyền thông ViệtHàn (VKU) cũng áp dụng hình thức dạy học trực tuyến từ ngày 22/10. Sinh viên được các trường khuyến cáo theo dõi sát các bản tin dự báo thời tiết và thông báo của nhà trường để kịp thời nắm bắt tình hình. Trong thời gian mưa lớn, sinh viên nên hạn chế ra ngoài, đồng thời kê cao đồ đạc, bảo quản giấy tờ và vật dụng quan trọng. Sinh viên cũng nên chuẩn bị sẵn nhu yếu phẩm như nước uống, lương thực khô, pin sạc dự phòng và thuốc men để sử dụng khi có nguy cơ ngập lụt hoặc mất điện kéo dài. THANH HIỀN-DUY QUỐC- GIANG THANH-NGỌC KHANH Công điện đề nghị các đơn vị duy trì nghiêm chế độ ứng trực tại các cấp, nắm chắc tình hình thời tiết, khí tượng, thủy văn; chủ động rà soát các kế hoạch, phương án ứng phó, xử lý kịp thời, hiệu quả các tình huống sự cố, thiên tai; bảo đảm an toàn về người và phương tiện cho các lực lượng khi làm nhiệm vụ. Quân khu 4 và Quân khu 5 chỉ đạo Bộ Chỉ huy quân sự các tỉnh, thành phố tham mưu cho cấp ủy chính quyền địa phương chỉ đạo các sở, ban, ngành, lực lượng đứng chân trên địa bàn kiểm tra các khu vực trọng điểm chuẩn bị lực lượng, phương tiện, lương thực, thực phẩm, thông tin liên lạc ém lót sẵn tại các khu vực có nguy cơ bị chia cắt, cô lập do sạt lở, ngập lụt, ứng phó kịp thời khắc phục hậu quả thiên tai. Hai Quân đoàn 12 và 34, các Binh chủng, Binh đoàn chỉ đạo các đơn vị thuộc quyền đứng chân trên các địa bàn chủ động phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương nơi đơn vị đóng quân; chuẩn bị lực lượng, phương tiện sẵn sàng ứng phó với mưa lớn, lũ ống, lũ quét, ngập lụt, sạt lở đất trên địa bàn, hỗ trợ nhân dân khắc phục hậu quả khi có đề nghị của địa phương. Quân chủng Hải quân, Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng, Cảnh sát biển chỉ đạo các đơn vị bảo đảm an toàn cho các phương tiện đang hoạt động trên biển; sẵn sàng lực lượng, phương tiện tham gia cứu hộ, cứu nạn khi có yêu cầu. Quân chủng Phòng không - Không quân và Binh đoàn 18 sẵn sàng lực lượng, phương tiện bay tìm kiếm cứu nạn, vận chuyển hàng hóa, nhu yếu phẩm khi có yêu cầu của Bộ Quốc phòng. Binh chủng Thông tin liên lạc có nhiệm vụ bảo đảm thông tin liên lạc thông suốt phục vụ chỉ đạo điều hành công tác ứng phó thiên tai, đặc biệt là những khu vực bị chia cắt, cô lập. Binh chủng Đặc công chỉ đạo các đơn vị thuộc quyền đứng chân trên địa bàn (Lữ đoàn Đặc công nước 5) chuẩn bị lực lượng, phương tiện sẵn sàng ứng phó với mưa lớn, lũ ống, lũ quét, ngập lụt, sạt lở đất, hỗ trợ nhân dân khắc phục hậu quả khi có đề nghị của địa phương... Công điện cũng yêu cầu Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông Quân đội sẵn sàng cử lực lượng, phương tiện (flycam) phối hợp với các Quân khu, hỗ trợ địa phương khảo sát các khu vực xung yếu để kịp thời phát hiện vết nứt, khu vực có nguy cơ xảy ra sạt lở đất, lũ quét, bị chia cắt, cô lập nhằm cảnh báo sớm và tìm kiếm cứu nạn. NGUYỄN MINH 3 n Thứ Năm n Ngày 23/10/2025 THỜI SỰ Lãnh đạo Quân khu 5 chỉ đạo các lực lượng thuộc quân khu theo dõi diễn biến thời tiết, phối hợp thành phố Đà Nẵng triển khai các biện pháp ứng phó bão số 12, hỗ trợ người dân di dời khi cần thiết ẢNH: DUY QUỐC Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa ẢNH: NHƯ Ý Ngày 22/10, Cục Cứu hộ - Cứu nạn (Bộ Tổng tham mưu) có công điện gửi các đơn vị Quân đội, về việc triển khai ứng phó với bão số 12 và mưa lũ, trong đó đề nghị Binh chủng Đặc công chỉ đạo Lữ đoàn Đặc công nước 5 chuẩn bị lực lượng, phương tiện sẵn sàng. Các đội tình nguyện, các đội cứu hộ miễn phí ở Đà Nẵng đã sẵn sàng xuồng, cano, máy phát điện… Chủ ô tô di chuyển xe đến nơi cao ráo, dùng bạt bọc lại… Sáng 22/10, các đại biểu Quốc hội thảo luận ở tổ về dự án Luật Hàng không dân dụng Việt Nam; quy định bồi thường khi chậm chuyến, hủy chuyến là vấn đề nhận được nhiều sự quan tâm của đại biểu. BÃO SỐ 12 chằng chống nhà cửa, cắt tỉa cây xanh. Trong khi đó, lãnh đạo tỉnh Quảng Trị cho biết, địa phương đang chịu ảnh hưởng của mưa lớn kéo dài, địa hình đã no nước sau các đợt bão lũ trước. Hiện toàn tỉnh có 152 điểm có nguy cơ sạt lở đồi núi, 128 điểm sạt lở bờ sông, 10 điểm sạt lở bờ biển và 46 ngầm tràn có nguy cơ bị chia cắt. Tỉnh đã huy động hơn 5.000 cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang và 17.000 dân quân xung kích trực 24/24h tại 5 khu vực trọng điểm; cảnh báo, hướng dẫn 8.700 tàu thuyền di chuyển về nơi an toàn, còn 18 phương tiện với 128 lao động đang trên đường vào bờ… Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu các đài khí tượng thủy văn tiếp tục nâng cao năng lực, đặc biệt là công tác cảnh báo sớm, đưa ra bản tin dự báo sát thực tế từng khu vực, chi tiết đến từng vùng. Ông Hà lưu ý chính quyền và người dân chuẩn bị kỹ lưỡng, thực hiện hiệu quả phương châm "bốn tại chỗ". Mỗi hộ dân cần có túi sinh tồn gồm nước, lương thực, thuốc men, quần áo khô… đủ dùng trong 3 ngày khi bị chia cắt. Các địa phương phải trang bị phương tiện cơ động phù hợp như ca nô, thuyền cao su để chủ động cứu hộ, cứu nạn trong mọi tình huống. LUÂN DŨNG Đặc công nước sẵn sàng cứu hộ, cứu nạn Đủ cách ứng phó “Nóng” chuyện bồi thường khi chậm, hủy chuyến bay và trong khi bão đổ bộ. Đây là một trong những nguyên nhân gây ra tỷ lệ thương vong lớn khi cơn bão Bualoi đổ bộ nước ta vào cuối tháng 9. Trên vịnh Bắc bộ hôm qua có gió Đông Bắc mạnh cấp 7, giật cấp 9, vùng biển từ Quảng Trị đến Quảng Ngãi (bao gồm đặc khu Cồn Cỏ, đảo Cù Lao Chàm và đặc khu Lý Sơn) có gió mạnh cấp 6-7, vùng gần tâm bão đi qua cấp 8, giật cấp 10, sóng biển cao 3-5m, biển động mạnh. Ngoài ra, ven biển các tỉnh từ Quảng Trị tới Đà Nẵng có nước dâng do bão cao từ 0,40,8m. Nước biển dâng và triều cường có khả năng gây ngập úng tại vùng trũng thấp, đường giao thông ven biển, nguy cơ sạt lở bờ biển. NGUYỄN HOÀI ĐÀ NẴNG:
4 THỜI SỰ n Thứ Năm n Ngày 23/10/2025 Đợt sinh hoạt chính trị sâu rộng của tuổi trẻ cả nước Chủ trì hội nghị có anh Bùi Quang Huy - Ủy viên dự khuyết T.Ư Đảng, Phó Chủ tịch Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam, Bí thư thứ nhất T.Ư Đoàn; chị Nguyễn Phạm Duy Trang - Bí thư T.Ư Đoàn, Chủ tịch Hội đồng Đội T.Ư chủ trì hội nghị. Phát biểu khai mạc hội nghị, chị Nguyễn Phạm Duy Trang nhấn mạnh, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng là sự kiện chính trị trọng đại, có vai trò định hình tầm nhìn và chiến lược cho chặng đường phát triển mới của đất nước. Nhận thức rõ tầm quan trọng đó, các cấp bộ Đoàn trên cả nước đã chủ động triển khai nhiều hoạt động, tạo thành đợt sinh hoạt chính trị sâu rộng để đóng góp ý kiến vào văn kiện Đại hội. Chị Trang cho biết, 100% các đơn vị Đoàn từ cấp cơ sở đến cấp tỉnh đã xây dựng kế hoạch và tổ chức các hoạt động góp ý. Những ý kiến của tuổi trẻ được các cấp ủy Đảng đánh giá cao; có nhiều ý kiến tâm huyết, thẳng thắn, trực diện, khách quan. Thay mặt Ban Bí thư T.Ư Đoàn, chị Nguyễn Phạm Duy Trang mong muốn các đại biểu tại hội nghị phát huy tinh thần trách nhiệm, đóng góp ý kiến một cách thẳng thắn, sâu sắc. Các đại biểu tập trung thảo luận sâu vào những vấn đề lớn, từ chủ đề của báo cáo chính trị, những thành tựu và hạn chế sau 40 năm đổi mới, cho đến 12 định hướng phát triển đất nước và 3 đột phá chiến lược làm rõ hơn vai trò, sứ mệnh của thanh niên trong việc thực hiện các chủ trương, quan điểm của Đảng… TĂNG CƯỜNG BỒI DƯỠNG, PHÁT TRIỂN ĐẢNG VIÊN TRẺ Góp ý tại hội nghị, anh Trần Quang Hưng - Phó Bí thư Thành Đoàn Hà Nội kiến nghị, văn kiện cần nhấn mạnh hơn nữa vai trò của kinh tế số, kinh tế dữ liệu, kinh tế xanh và kinh tế tuần hoàn, coi đây là những “động lực then chốt mang tính chất quyết định đối với tăng trưởng nhanh và bền vững”. Theo anh Hưng, để các mục tiêu phát triển đến năm 2030, tầm nhìn 2045 có cơ sở đánh giá toàn diện hơn, Thành Đoàn Hà Nội đề nghị Ban soạn thảo xem xét lượng hóa một số chỉ tiêu xã hội cụ thể, như chỉ số hạnh phúc, năng lực cạnh tranh quốc gia. Đặc biệt, tuổi trẻ Thủ đô đề xuất bổ sung một chỉ tiêu riêng về công tác xây dựng Đảng nhằm tạo cơ sở đánh giá khoa học hơn về quá trình phát triển chung của đất nước. Tại hội nghị, anh Ngô Minh Hải - Bí thư Thành Đoàn TPHCM, đề xuất Đảng cần có những giải pháp chiến lược để tạo môi trường, nâng cao chất lượng phát triển đảng viên trẻ. Anh Hải chia sẻ thực tiễn tại TPHCM cho thấy lực lượng đoàn viên, thanh niên, sinh viên, công nhân, lao động trẻ là nguồn bổ sung dồi dào cho Đảng. Tuy nhiên, nhìn tổng thể trên phạm vi cả nước, tỷ lệ đoàn viên ưu tú được kết nạp Đảng còn chưa tương xứng với tiềm năng và yêu cầu xây dựng đội ngũ kế cận của Đảng trong giai đoạn mới. “Vì vậy, đề nghị Đảng tiếp tục có chủ trương và giải pháp mang tính chiến lược nhằm tạo môi trường, cơ chế khuyến khích, định hướng và nâng cao chất lượng công tác phát triển đảng viên trẻ. Đồng thời tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện, thử thách để đội ngũ đảng viên trẻ sau khi được kết nạp phát huy vai trò tiên phong, gương mẫu, góp phần xây dựng Đảng ngày càng trong sạch, vững mạnh, đáp ứng yêu cầu của thời kỳ mới”, anh Hải nói. Góp ý về việc tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác Đội và công tác giáo dục thiếu nhi trong giai đoạn mới, TS. Nguyễn Thứ Mười, Phó trưởng Khoa Công tác thanh thiếu niên (Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam) nêu rõ, xây dựng Đội chính là thực hiện chiến lược xây dựng Đảng từ sớm, từ cơ sở, bắt đầu từ thế hệ thiếu niên nhi đồng. Ông Mười phân tích, tổ chức Đội là môi trường giáo dục đầu tiên và quan trọng nhất giúp hình thành nhân cách, đạo đức, lối sống, tinh thần tập thể và năng lực công dân cho trẻ em từ 6 đến 15 tuổi. Giai đoạn này, các em được rèn luyện qua những phong trào giàu tính giáo dục như “Trần Quốc Toản”, “Kế hoạch nhỏ”, “Nghìn việc tốt”, “Thiếu nhi Việt Nam thi đua làm theo 5 điều Bác Hồ dạy”, qua đó hình thành tinh thần kỷ luật, đoàn kết, sẻ chia và trách nhiệm xã hội. Khi bước sang giai đoạn 16 - 18 tuổi, thanh niên tiếp tục được giáo dục, rèn luyện trong tổ chức Đoàn, được bồi dưỡng bản lĩnh chính trị, lý tưởng cách mạng và năng lực hành động. Đến khi đủ 18 tuổi, nếu đủ điều kiện, các đoàn viên ưu tú được giới thiệu kết nạp Đảng - trở thành đảng viên trẻ, nguồn kế cận trực tiếp của tổ chức Đảng. Như vậy, có thể thấy rõ mối quan hệ kế tiếp và phát triển giữa Đội - Đoàn - Đảng, cho thấy Đội chính là khâu khởi đầu, có vai trò quan trọng đối với chất lượng đội ngũ đảng viên trong tương lai. TS Mười khẳng định, việc nhấn mạnh và cụ thể hóa vai trò của tổ chức Đội trong Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV là cần thiết nhằm bảo đảm tính kế thừa, phát triển và hệ thống trong chiến lược giáo dục và phát triển con người Việt Nam toàn diện trong kỷ nguyên mới. NHIỀU NỘI DUNG GÓP Ý TÂM HUYẾT, CÔNG PHU Phát biểu tại hội nghị, anh Bùi Quang Huy - Bí thư thứ nhất T.Ư Đoàn ghi nhận, hội nghị đã diễn ra sôi nổi, hiệu quả với 17 ý kiến phát biểu trực tiếp và nhiều tham luận gửi về bằng văn bản; đồng thời đánh giá cao sự tham gia nhiệt tình, trách nhiệm và những ý kiến đóng góp tâm huyết, công phu nghiên cứu của các đại biểu. Các ý kiến tập trung làm rõ hơn quan điểm dựa trên trí thức, nhân tài và công nghệ lõi; chuyển đổi mô hình tăng trưởng từ chiều rộng sang chiều sâu, thúc đẩy kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn; khẳng định thanh niên là chủ thể sáng tạo và lực lượng đi đầu trong đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số. Bên cạnh đó, nhiều ý kiến đề xuất bổ sung, làm rõ nội hàm "dân chủ xã hội chủ nghĩa trong kỷ nguyên số". Đây được xem là hình thức phát triển mới của quyền làm chủ của nhân dân, nơi người dân, đặc biệt là thanh niên, được trao quyền sáng tạo và phản biện qua không gian số. Cần có cơ chế cụ thể để thanh niên tham gia góp ý, giám sát và phản biện xã hội, đồng thời tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thế hệ trẻ. “Ban tổ chức sẽ tổng hợp đầy đủ các ý kiến, tham luận và bài viết để gửi đến các cơ quan có thẩm quyền, phục vụ quá trình hoàn thiện Văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng”, anh Bùi Quang Huy nhấn mạnh và cho biết, thời gian góp ý cho dự thảo Văn kiện vẫn còn đến ngày 15/11. XUÂN TÙNG - CHÂU LINH Ngày 22/10, Trung ương Đoàn tổ chức Hội nghị lấy ý kiến góp ý của cán bộ Đoàn, Hội, Đội và thanh thiếu nhi tiêu biểu trong và ngoài nước vào dự thảo các văn kiện trình Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng. Hội nghị được tổ chức trực tiếp tại Hà Nội và kết nối trực tuyến tới hơn 4.000 điểm cầu, hơn 80 nghìn đại biểu tham dự. Anh Bùi Quang Huy – Bí thư thứ nhất T.Ư Đoàn phát biểu tại hội nghị ẢNH: DƯƠNG TRIỀU THIẾ U TÁ , THS TRƯ Ơ NG QUỐ C VIỆ T - GIẢ NG VIÊ N KHOA AN NINH CHÍNH TRỊ NỘI BỘ, HỌ C VIỆ N AN NINH NHÂ N DÂN: Giả i quyế t tố t “điể m nghẽ n” có trọ ng tâm, trọ ng điể m Về phư ơ ng hư ớ ng, nhiệm vụ và giả i phá p tăng cư ờ ng bả o vệ nề n tả ng tư tư ở ng củ a Đả ng, đấ u tranh phả n bá c cá c quan điể m sai trá i, thù địch, tôi cho rằng, cần đổ i mớ i tư duy, nhận thứ c, đa dạ ng hó a nội dung, phư ơ ng thứ c trên cơ sở chủ động nắ m tình hình từ sớ m, từ xa. Cùng đó, là tích cự c phò ng ngừ a và kiê n quyế t đấ u tranh, xử lý nghiê m cá c nhâ n tố phá hoạ i, giả i quyế t tố t cá c “điể m nghẽ n” một cá ch có trọ ng tâm, trọ ng điể m. Bên cạnh đó, cần gắ n kế t cao nhấ t giữ a “xây” và “chố ng”. Trong đó xây là cơ bả n, nề n tả ng để khơ i dậy mạ nh mẽ hà o khí dân tộc, tinh thầ n yêu nư ớ c, tự chủ , tự tin, tự lự c, tự cư ờ ng, tự hà o dân tộc, khá t vọ ng phá t triể n đấ t nư ớ c; chố ng phả i quyế t liệt như ng hiệu quả trên tinh thầ n tranh thủ tư ơ ng đồ ng, hạ n chế bấ t đồ ng, “đố i tá c - đố i tư ợ ng” đan xen để kiế n tạ o mọ i nguồ n lự c tố t nhấ t cho kỷ nguyên bứ t phá củ a dân tộc. Các đại biểu trao đổi bên lề hội nghị ẢNH: DƯƠNG TRIỀU
Phát huy tối đa trí tuệ Việt để phát triển đất nước Ngày 22/10, Trung ương Đoàn tổ chức Hội nghị cán bộ chủ chốt của Đoàn, Hội, Đội và thanh thiếu nhi tiêu biểu trong và ngoài nước góp ý dự thảo văn kiện Đại hội XIV của Đảng. Hội nghị diễn ra theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến. TỪ “GIÁO DỤC ĐỂ THI” ĐẾN “GIÁO DỤC ĐỂ LÀM NGƯỜI” Từ điểm cầu ngoài nước, bạn Đinh Cao Sơn - Gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu năm 2023, hiện là sinh viên trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hong Kong (HKUST) đã trao đổi, đề xuất giải pháp về xây dựng nền giáo dục quốc dân hiện đại, ngang tầm khu vực và thế giới; phát triển toàn diện con người Việt Nam trong bối cảnh mới của đất nước. Sơn cho rằng, cùng với những thành tựu và ưu thế đã đạt được là những hạn chế, bất cập mà nền giáo dục nước nhà cần tiếp tục nghiên cứu, tháo gỡ để phát triển bền vững và hội nhập sâu rộng trong bối cảnh mới. Nhìn nhận thẳng vào những hạn chế như tình trạng “học vì thành tích”, nguy cơ thiếu hụt nhân lực cho các ngành STEM hay hiện tượng “chảy máu chất xám”, Cao Sơn đề xuất một sự thay đổi mang tính cốt lõi: chuyển mình từ mô hình “giáo dục để thi” sang “giáo dục để sống - để làm - để sáng tạo - để làm người”. Theo bạn Đinh Cao Sơn, người học phải thực sự là trung tâm, người thầy là người truyền cảm hứng, và công nghệ là công cụ đắc lực hỗ trợ cho giáo dục - từ việc cá nhân hóa quá trình học tập đến đổi mới phương pháp giảng dạy và đánh giá kết quả học tập. Bên cạnh đó, cần xây dựng một nền giáo dục mở và linh hoạt, tạo điều kiện để mỗi người có thể học tập suốt đời. Việc học không chỉ diễn ra trong nhà trường mà còn trong xã hội, tại nơi làm việc và trong mọi giai đoạn cuộc sống. KHOA HỌC CÔNG NGHỆ LÀ “NĂNG LƯỢNG LÕI” CỦA QUỐC GIA Cũng tại hội nghị, TS. Nguyễn Viết Hải (Trường ĐH Y Hà Nội) - Gương thanh niên sống đẹp, Giải thưởng Hồ Chí Minh về khoa học công nghệ, mang đến những góp ý liên quan đến phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Anh Hải bày tỏ đồng tình với tinh thần trong dự thảo Văn kiện Đại hội, tư duy phát triển khoa học - công nghệ không chỉ dừng lại ở “trụ cột phát triển” mà đã được nâng tầm thành “đột phá chiến lược”, song hành cùng hoàn thiện thể chế và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Từ thực tiễn công tác, anh Hải cho rằng, để biến tư duy đó thành sức mạnh thực chất, cần có cách tiếp cận mới - tích hợp hơn, dám thử nghiệm hơn, và nhân văn hơn, nhằm khơi dậy tối đa năng lực sáng tạo của người Việt Nam trong mọi lĩnh vực. Trước tiên, phải “xem tri thức và dữ liệu là tài sản quốc gia; khoa học - công nghệ là năng lượng lõi, đổi mới sáng tạo là phương thức phát triển mới”. Đây không còn là công cụ phụ trợ mà phải là “hạ tầng tri thức”, là trung tâm của năng lực cạnh tranh quốc gia, tương tự như điện và giao thông trong thế kỷ XX. Tiếp đến, chuyển đổi số phải song hành với chuyển đổi tư duy và văn hoá, và phải gắn liền với chuyển đổi xanh. Để chuyển đổi số thành công cần nhấn mạnh 3 giá trị minh bạch - chia sẻ - học hỏi; cần coi dữ liệu và tri thức là “tài sản công chiến lược” được quản lý thống nhất và sử dụng vì lợi ích toàn dân, dựa trên các giá trị văn hoá số. Anh Hải đề xuất xây dựng một “Hệ sinh thái đổi mới sáng tạo trẻ” gắn với các trường đại học, bệnh viện và viện nghiên cứu làm cơ sở để có thể trao quyền cho nhà khoa học trẻ có cơ hội làm chủ nhiệm đề tài độc lập cấp bộ, cấp quốc gia nếu đủ năng lực. Bên cạnh đó, cần hình thành cơ sở dữ liệu quốc gia mở về khoa học, công nghệ, sáng chế và công bố, cho phép khai thác có kiểm soát phục vụ nghiên cứu. Thành lập quỹ phát triển tài năng trẻ khoa học - công nghệ quốc gia, nhằm hỗ trợ nhà khoa học trẻ có dự án tiềm năng, được quyền sở hữu kết quả nghiên cứu, tiếp cận vốn đầu tư mạo hiểm và công bố quốc tế. THÀNH LẬP CÁC TRUNG TÂM R&D ĐỂ GIẢI BÀI TOÁN NHÂN TÀI PGS.TS Trần Lê Hưng - Trường Đại học Gustave Eiffel (Paris, Pháp) - thành viên Mạng lưới trí thức trẻ Việt Nam toàn cầu, bày tỏ sự nhất trí cao với tầm nhìn chiến lược và sự chuẩn bị công phu của các dự thảo văn kiện. Anh đặc biệt ấn tượng với phương châm Đại hội XIV: “Đoàn kết - Dân chủ - Kỷ cương - Đột phá - Phát triển”, trong đó khái niệm “Đột phá” thay thế “Sáng tạo” đã thể hiện rõ quyết tâm và tầm nhìn của Đảng cho giai đoạn phát triển sắp tới. Để hiện thực hoá chủ trương tự chủ công nghệ, anh Hưng đề xuất giải pháp thành lập và đưa vào hoạt động mô hình trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D) trong các đơn vị sự nghiệp công lập, tập đoàn nhà nước và tư nhân, đặc biệt đối với một số ngành công nghiệp chiến lược, công nghệ cao, công nghiệp kết nối. Theo anh Hưng, các trung tâm R&D sẽ là nơi trực tiếp giải quyết các vấn đề thực tiễn trong sản xuất, hỗ trợ chuyển đổi số và tối ưu hóa. Quan trọng hơn, đây chính là lời giải cho bài toán thu hút, trọng dụng và gìn giữ nhân tài. “Mô hình này sẽ hỗ trợ tối đa việc tận dụng trí tuệ người Việt Nam, dần tiệm cận với đỉnh cao khoa học quốc tế, giúp đội ngũ chuyên gia trong nước từng bước tự chủ về công nghệ và phát triển các sản phẩm ‘Make in Vietnam’”, anh nhấn mạnh. PGS.TS Trần Lê Hưng đặc biệt nhấn mạnh yếu tố con người là trung tâm của sự phát triển, đề xuất bổ sung giải pháp tăng cường và đẩy mạnh công tác phát hiện, bồi dưỡng và đào tạo tài năng trẻ; tích cực thu hút, trọng dụng và gìn giữ nhân tài người Việt, hạn chế chảy máu chất xám trong bối cảnh toàn cầu hóa. Anh Hưng cũng gợi mở, cần chú trọng công tác phát hiện, bồi dưỡng thế hệ F1, F2 của người Việt ở nước ngoài, coi đây là nguồn lực quý giá, là những “sứ giả của đất nước, các nhà ngoại giao khoa học, ngoại giao nhân dân”. Đồng thời, cần trang bị các kỹ năng cần thiết như "quản lý nhà nước", "lý luận chính trị" cho các trí thức trẻ muốn trở về cống hiến để giúp họ hòa nhập nhanh chóng và hiệu quả hơn. XUÂN TÙNG - CHÂU LINH - DƯƠNG TRIỀU Chuyển từ “giáo dục để thi” đến “giáo dục để làm người”; lập các trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D) để thu hút nhân tài; xây dựng Chương trình hành động quốc gia về nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp tư nhân... là những đề xuất của các trí thức, doanh nhân trẻ tiêu biểu vào dự thảo văn kiện Đại hội lần thứ XIV của Đảng. TS. Nguyễn Viết Hải phát biểu góp ý tại hội nghị ẢNH: DƯƠNG TRIỀU “Giáo dục không thể chỉ dừng lại ở việc truyền thụ kiến thức mà phải hướng tới phát triển toàn diện con người cả về trí tuệ, đạo đức, thể chất, kỹ năng và tinh thần trách nhiệm với xã hội. Người học không chỉ cần “biết” mà còn phải “hiểu”, “làm được” và “sống tốt”, trở thành những công dân có năng lực hội nhập quốc tế mà vẫn giữ vững giá trị và bản sắc Việt Nam”. ĐINH CAO SƠN - Gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu năm 2023, sinh viên trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hong Kong (HKUST) PGS.TS Trần Lê Hưng phát biểu đề xuất tại hội nghị ẢNH: DƯƠNG TRIỀU Kinh tế tư nhân cần cơ chế đột phá Doanh nhân trẻ Nguyễn Xuân Lục - Giám đốc điều hành Công ty CP WATA, Gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu năm 2023, tham gia góp ý về nội dung kinh tế tư nhân. Anh bày tỏ sự phấn khởi khi Đảng xác định vai trò, vị thế kinh tế tư nhân là “một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế”. “Đây là một luồng sinh khí mới, củng cố mạnh mẽ niềm tin và khát vọng cống hiến của cộng đồng doanh nghiệp, doanh nhân trẻ”, anh Lục bày tỏ. Để chủ trương này thực sự đi vào cuộc sống, anh Lục kiến nghị, dự thảo văn kiện cần luận giải sâu sắc hơn nữa kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất; làm rõ mối quan hệ biện chứng, tương hỗ giữa vai trò "chủ đạo" của kinh tế nhà nước và vai trò "động lực quan trọng nhất" của kinh tế tư nhân, tránh những cách hiểu xung đột. Anh Lục cũng kiến nghị cụ thể hoá các giải pháp đột phá trong Chương trình hành động như: Xây dựng đề án về cơ chế bảo hộ quyền tài sản và quyền tự do kinh doanh một cách hữu hiệu, theo các chuẩn mực quốc tế cao nhất; xây dựng Chương trình hành động quốc gia về nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp tư nhân, với các chỉ số đo lường (KPI) cụ thể về tiếp cận tín dụng, đất đai, giảm chi phí logistics... 5 n Thứ Năm n Ngày 23/10/2025 THỜI SỰ
Ở mỗi hoàn cảnh điều kiện khác nhau, cùng với vai trò khác nhau (gia đình, nhà trường, xã hội), sẽ có những hoạt động cụ thể khác nhau. Tuy nhiên, dù ở điều kiện hoàn cảnh nào, vai trò nào thì cũng sẽ cần tuân theo 6 nguyên tắc cơ bản gồm: An toàn trước hết-nếu trẻ vẫn ở môi trường gây hại, phải ưu tiên bảo vệ và can thiệp pháp lí/sơ tán kịp thời; can thiệp sớm hiệu quả tốt hơn; hệ sinh thái hỗ trợ-cá nhân, gia đình, trường học, cộng đồng cùng phối hợp; thay thế mô hình-cung cấp mô hình ứng xử lành mạnh, đồng cảm và kiểm soát xung lực; trị liệu chuyên biệt-điều trị chuyên sâu cho chấn thương là then chốt; kiên nhẫn và nhất quánthay đổi hành vi và thần kinh cần thời gian. Đối với những đứa trẻ có xu hướng bạo lực, hoặc từng bị bạo lực, theo chuyên gia Đỗ Trần Phương Anh, gia đình cần tìm cách tạo môi trường an toàn, ổn định; có giới hạn, khen ngợi tích cực; quy tắc nhất quán, hậu quả rõ ràng nhưng không bạo lực. Gia đình cũng cần xây dựng mô hình giao tiếp lành mạnh, người lớn không tranh luận bằng bạo lực trước mặt trẻ; người lớn khi sai cần xin lỗi và sửa sai. Ở trường học, cộng đồng, giáo viên được đào tạo về nhận diện dấu hiệu chấn thương, kĩ năng tạo không gian an toàn. Nhà trường có các hoạt động xã hội, thể thao, nghệ thuật để trẻ có kĩ năng tạo mối quan hệ với đồng đội, đồng cảm, kĩ năng kiểm soát xung lực. Bà Phương Anh cho rằng, cần hệ thống bảo trợ xã hội, luật bảo vệ trẻ, can thiệp điều tra và hỗ trợ y tế-tâm lí-sinh kế cho gia đình là điều kiện cần để phá vòng lặp. Ngoài ra, đối với trẻ ở các giai đoạn khác nhau cũng sẽ có những chú trọng can thiệp khác nhau. Chuyên gia đưa ra một số điều cảnh báo như không dùng “trừng phạt” thể chất để “dạy dỗ”-tạo nguy cơ nhân rộng bạo lực. Nếu người chăm sóc bản thân từng bị bạo lực và chưa được hỗ trợ, họ cũng rất cần trị liệu riêng. Người chưa lành mạnh khó dạy trẻ lành mạnh. Một số trẻ cần can thiệp y tế (thuốc) nếu có rối loạn tâm thần kèm theo (ví dụ rối loạn tăng động, rối loạn hành vi nặng) chỉ định của bác sĩ. HOA BAN 6 KHOA GIÁO n Thứ Năm n Ngày 23/10/2025 BẠO LỰC - NỖI ĐAU DAI DẲNG Hóa giải mầm ác Làm thế nào để có thể “diệt” được mầm ác trong những đứa trẻ từng là nạn nhân của bạo lực gia đình? Trước câu hỏi này, chuyên gia tâm lí Đỗ Trần Phương Anh cho rằng, “bạo lực sinh ra bạo lực” không chỉ là câu nói mang tính xã hội, mà còn là một hiện tượng tâm lí-thần kinh-hành vi có cơ chế lặp lại rất thật. Muốn phá vỡ vòng lặp này, cần can thiệp sớm, hỗ trợ tâm lí và giáo dục cảm xúc cho cả nạn nhân lẫn người gây bạo lực. “TÔI LÀ MẸ NÓ NHƯNG VẪN SỢ LẮM” Bà Trần Thị Hương, mẹ của đối tượng Nguyễn Văn Nam (cha dượng cháu L) cho biết, Nam là con thứ 2 trong gia đình 3 anh em. Do gia đình không có hạnh phúc trọn vẹn nên từ nhỏ Nam cũng nhiều lần chịu cảnh đòn roi từ người bố. Chính từ trong môi trường từng bị bố hành hung nên tâm lí của Nam bị ảnh hưởng nặng nề. “Đó có thể là nguyên nhân khiến tâm lí con trai bị ảnh hưởng. Bởi mỗi khi trong nhà xảy ra mâu thuẫn, Nam lại không kiềm chế được, thậm chí đánh cả mẹ và em gái. Tôi là mẹ nó nhưng vẫn sợ lắm, không khuyên can được. Năm ngoái, nó còn đánh cháu L., sau đó bị công an mời lên để răn đe”, bà Hương nói. Theo lời bà Hương, chồng bà là người vũ phu, thường xuyên uống rượu rồi đánh đập vợ con. Hiện tại, vợ chồng đã không còn chung sống với nhau. Bà Hương cũng cho biết, việc cháu L bị con trai mình đánh chỉ khi hàng xóm đưa đến Trạm y tế xã điều trị, bà mới hay tin. “Giờ chỉ mong công an có biện pháp để Nam tỉnh ngộ. Tôi cũng đã khuyên con dâu nên gửi cháu L về bên ngoại cho an toàn. Hiện con dâu tôi đang về quê thăm bố ốm, từ hôm qua đến giờ, gia đình bên ngoại cũng liên tục gọi điện hỏi thăm tình hình sức khỏe của cháu”, bà Hương nói. Những ngày qua, chị Bàn Thị Bình (SN 1996, quê xã Tô Múa, tỉnh Sơn La) vô cùng đau lòng khi chứng kiến con gái riêng của mình phải nhập viện với chi chít vết thương do bị chồng chị bạo hành. Chia sẻ về sự việc, chị Bình nghẹn ngào cho biết, việc chồng bị công an bắt giữ là điều khiến chị rất đau xót, nhưng chị cũng hi vọng đây sẽ là cơ hội để anh nhận ra sai lầm của mình, từ đó chấm dứt hành vi bạo lực, không tái phạm trong tương lai. “Qua trao đổi với bác sĩ, sức khỏe của con gái tôi hiện đã tạm ổn định. Dự kiến chiều nay (21/10), tôi sẽ xin cho cháu xuất viện để đưa về quê ngoại, do ông ngoại cháu đang hấp hối. Lúc nhìn thấy thương tích của con, tôi vô cùng bức xúc và đau đớn. Tuy nhiên, hôm nay cháu đã khá hơn so với hôm qua, cháu bắt đầu trò chuyện vui vẻ trở lại, tinh thần cũng đã ổn định”, chị Bình nói thêm. CƠ CHẾ PHÒNG VỆ MÉO MÓ Chuyên gia tâm lí Đỗ Trần Phương Anh, Dự án Phòng chống nguy cơ tự tử trong thanh thiếu niên, trực thuộc Hội tâm lí Hoàng gia Anh lí giải, dưới góc độ tâm lí học, hiện tượng “nạn nhân bạo lực trở thành người bạo lực” được gọi là chu kì bạo lực hay sự truyền nhiễm bạo lực. Nó có thể lí giải theo nhiều khía cạnh. Thứ nhất, cơ chế học tập và mô hình hoá hành vi. Theo thuyết học tập xã hội của Albert Bandura, con người học cách ứng xử qua việc quan sát và bắt chước người khác-đặc biệt là những người có ảnh hưởng mạnh như cha, mẹ. Khi một đứa trẻ lớn lên trong môi trường thường xuyên chứng kiến bạo lực, não bộ của nó “học” rằng bạo lực là cách để giải quyết mâu thuẫn, thể hiện quyền lực hoặc kiểm soát người khác. Đến khi trưởng thành, họ tái hiện hành vi ấy mà đôi khi không ý thức rõ nguyên nhân sâu xa. Thứ hai là tổn thương tâm lí và rối loạn cảm xúc. Bị bạo hành khiến con người mang vết thương sâu trong lòng-sợ hãi, giận dữ, tự ti, mất niềm tin. Nếu không được chữa lành và hỗ trợ tâm lí, các cảm xúc tiêu cực này tích tụ và chuyển hóa thành hành vi gây hấn. Chuyên gia lấy ví dụ, một người từng bị kiểm soát chặt chẽ có thể khi lớn lên lại muốn kiểm soát người khác để tránh cảm giác bất lực mà họ từng trải qua. Tiếp đến là cơ chế phòng vệ, “đảo vai trò”. Một số nạn nhân vô thức chọn cách đảo ngược vị thế để cảm thấy mình mạnh mẽ, không còn bị tổn thương. Họ trở thành “người gây bạo lực” như một cơ chế phòng vệ méo mó, nhằm che giấu nỗi sợ và sự yếu đuối bên trong. Thứ tư là ảnh hưởng sinh học-thần kinh. Trải nghiệm bạo lực (nhất là thời thơ ấu) làm thay đổi hệ thần kinh và hormone căng thẳng. Hệ quả của việc này là họ dễ bị kích hoạt phản ứng “chiến đấu hoặc bỏ chạy”, khó kiểm soát cơn giận, dễ phản ứng quá mức với các tình huống mâu thuẫn nhỏ. Cuối cùng, do thiếu mô hình tích cực thay thế. Nếu một người chưa từng được dạy hoặc trải nghiệm cách giao tiếp không bạo lực, họ sẽ không biết cách khác để xử lí xung đột ngoài bạo lực. Chỉ khi được trị liệu, được học kỹ năng kiểm soát cảm xúc và đồng cảm, họ mới dần thoát khỏi vòng luẩn quẩn đó. Bạo lực sinh ra bạo lực, đòn roi nối dài đòn roi, dường như vòng tuần hoàn này lặp lại từ thế hệ trước truyền cho thế hệ sau ở một số người. Theo Đại tá, Tiến sĩ Nguyễn Hồng Quân, Giám đốc Trung tâm Huấn luyện, Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm công nghệ cao cho rằng, thực tế có chuyện lây lan tâm lí, lây trực tiếp và lây theo thế hệ. Những người này họ tìm cách “lan tỏa” tiêu cực mà bản thân phải gánh chịu, nó ăn sâu vào trong sinh hoạt hằng ngày. Chính vì vậy cần xử lí nghiêm minh theo pháp luật và truyền thông mạnh mẽ để răn đe. “Hai yếu tố khách quan này giúp “nhổ” gai trong tâm lí của của những người từng chịu bạo lực. Vì bị bạo lực nhiều nên họ cảm thấy điều đó là bình thường, không thấy đó là tội ác. Họ lấy bạo lực làm phương tiện để thể hiện bản thân”, Đại tá Nguyễn Hồng Quân nói. NGHIÊM HUÊ - HOÀI NAM Những ngày qua, vụ việc bé gái H.T.N.L bị cha dượng bạo hành gây thương tích khiến dư luận bàng hoàng và phẫn nộ. Tuy nhiên, khi tìm hiểu sâu, gia đình nghi phạm tiết lộ Nam từng là nạn nhân của bạo lực khi bị cha ruột đánh đập. Vết thương trên đầu của H.T.N.L do cha dượng gây ra Đối tượng Nam - cha dượng của bé H.T.N.L Chuyên gia tâm lí Đỗ Trần Phương Anh Chuyên gia tâm lí Đỗ Trần Phương Anh cho rằng, một số nạn nhân vô thức chọn cách đảo ngược vị thế để cảm thấy mình mạnh mẽ, không còn bị tổn thương. Họ trở thành “người gây bạo lực” như một cơ chế phòng vệ méo mó, nhằm che giấu nỗi sợ và sự yếu đuối bên trong. Bài 2: Vòng tuần hoàn của cái ác
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==