12 n Thứ Tư n Ngày 22/10/2025 QUỐC TẾ Trung Quốc sẽ chuyển đổi mô hình tăng trưởng? Hãng Reuters đưa tin, bà Takaichi nhận được 237 phiếu trên tổng số 465 ghế tại Hạ viện. Dự kiến, bà cũng được Thượng viện phê chuẩn và tuyên thệ nhậm chức thủ tướng thứ 104 của Nhật Bản ngay trong tối 21/10 để kế nhiệm ông Shigeru Ishiba. Trước đó cùng ngày, ông Shigeru Ishiba đã từ chức thủ tướng sau 386 ngày tại vị. Bà Takaichi, 64 tuổi, thường được mô tả là một người bảo thủ cứng rắn và là học trò của cố Thủ tướng Shinzo Abe, được bầu làm lãnh đạo đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền ngày 4/10. Dù giành được đa số phiếu tại Hạ viện, bà Takaichi vẫn lãnh đạo một chính phủ thiểu số, trong bối cảnh liên minh đảng Dân chủ Tự do và đảng Đổi mới Nhật Bản (JIP) không nắm thế đa số tại lưỡng viện Quốc hội. Nội các của bà Takaichi dự kiến tuyên thệ nhậm chức vào cuối ngày 21/10. Bà được cho là có kế hoạch bổ nhiệm các đối thủ của mình trong cuộc đua giành vị trí lãnh đạo LDP trước đó vào các vị trí chủ chốt để củng cố sự đoàn kết trong đảng. Trước đây, bà tuyên bố mục tiêu “tạo điều kiện cho mọi người đạt được thành công và huy động tất cả các thế hệ”, một dấu hiệu cho thấy bà sẽ phá vỡ khuôn mẫu bằng cách trao thêm nhiều vị trí trong Nội các cho phụ nữ và người trẻ tuổi. Ông Shinjiro Koizumi, 44 tuổi, người về thứ hai trong cuộc đua vào vị trí lãnh đạo LDP, sẽ trở thành Bộ trưởng Quốc phòng sau khi giữ chức Bộ trưởng Nông nghiệp trong Nội các của ông Ishiba. Ông Toshimitsu Motegi, 70 tuổi, dự kiến trở lại làm Bộ trưởng Ngoại giao, vị trí mà ông đảm nhiệm từ năm 2019 đến năm 2021. Bà Satsuki Katayama, 66 tuổi, nhiều khả năng sẽ được bổ nhiệm làm nữ Bộ trưởng Tài chính đầu tiên của Nhật Bản. MINH HẠNH (theo Reuters) Hội nghị Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc lần thứ 4 khóa 20 diễn ra từ ngày 20-23/10/2025 dự kiến thảo luận, thông qua Báo cáo Chính trị; thẩm định, sửa đổi, thông qua Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm lần thứ 15 (2026-2030); xem xét các văn kiện Đảng hoặc dự thảo luật liên quan; đánh giá tình hình kinh tế hiện nay và giải pháp phát triển kinh tế-xã hội những tháng cuối năm 2025; một số vấn đề nhân sự… Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm lần thứ 15 được thông qua đồng nghĩa Trung ương Đảng thông qua các mục tiêu và ưu tiên chiến lược, rồi Chính phủ lập nhóm soạn thảo để hoàn thiện văn kiện chi tiết, chú trọng các biện pháp kích thích về tiêu dùng, công nghệ và hạ tầng, phân bổ nguồn lực cho các lĩnh vực này. Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm lần thứ 14 (2021-2025) của Trung Quốc đã xác định hai ưu tiên then chốt: phát triển dựa vào đổi mới sáng tạo, đột phá trong công nghệ cốt lõi và then chốt; xây dựng thị trường nội địa mạnh, để cầu nội địa đóng vai trò trung tâm. Kế hoạch nêu rõ: “Kiên trì phát triển dựa vào đổi mới sáng tạo, hình thành toàn diện các lợi thế phát triển mới”, thể hiện rõ định hướng chuyển từ tăng trưởng theo quy mô, xuất khẩu và đầu tư sang tăng trưởng chất lượng cao, dựa vào đổi mới sáng tạo. Theo các phóng viên Trung Quốc, Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm lần thứ 15 (20262030) sẽ có ít nhất 3 chủ đề. Thứ nhất, các biện pháp nhằm hiệu chỉnh mối quan hệ giữa chính phủ và thị trường, như cải cách hành chính, cắt giảm quy định quá mức, giảm sự phân mảnh thị trường… Thứ hai, đổi mới trong khoa học công nghệ và giáo dục, cùng với nâng cấp sản xuất, được thể hiện bằng thuật ngữ chính thức là “lực lượng sản xuất chất lượng mới”. Điều này báo hiệu sự tập trung mạnh mẽ hơn vào việc nâng cấp công nghiệp dựa trên công nghệ, từ chip tiên tiến, trí tuệ nhân tạo (AI) đến robot và phương tiện năng lượng sạch, với giáo dục, nhân tài và nghiên cứu được tích hợp vào một chiến lược quốc gia duy nhất. Thứ ba, cải thiện dịch vụ công thông qua việc đầu tư nhiều hơn vào con người được mô tả là giai đoạn tiếp theo của sự thịnh vượng chung. XEM XÉT CHUYỂN ĐỔI MÔ HÌNH TĂNG TRƯỞNG Nhân dịp Hội nghị Trung ương 4 đang diễn ra, nhiều phóng viên nói rằng, Trung Quốc đang xem xét chuyển đổi mô hình tăng trưởng kinh tế dựa trên xuất khẩu và đầu tư sang dựa trên tiêu dùng. Nền kinh tế lớn thứ hai thế giới dự kiến chứng kiến tiêu dùng trong nước tăng, sự phụ thuộc vào xuất khẩu giảm dần, thị trường bất động sản được ổn định, rủi ro hệ thống tài chính giảm, trong bối cảnh rủi ro bên ngoài gia tăng (thuế quan Mỹ cao hơn, Mỹ tiếp tục kiểm soát xuất khẩu công nghệ, cạnh tranh địachính trị, sức ép chọn phe…). Ngoài ra, Trung Quốc cân nhắc tiếp tục duy trì một số cơ chế, chính sách cũ cũng như cơ chế, chính sách mới để kích thích tiêu dùng (cải thiện đời sống, việc làm và ổn định xã hội). Đó là trợ cấp, tặng phiếu mua hàng, áp dụng chương trình thu cũ đổi mới, kích thích mua sắm thiết bị gia dụng, điện tử, xe đạp, xe máy điện… để nhanh chóng tăng doanh số, tạo việc làm. Hỗ trợ lãi suất, tín dụng cho doanh nghiệp dịch vụ (chăm sóc, du lịch, giải trí) nhằm giảm chi phí hoạt động và khuyến khích cung cấp dịch vụ tốt hơn, kích thích tiêu dùng dịch vụ. Cải cách an sinh xã hội (bảo hiểm y tế, lương hưu, nhà ở) để giảm tiết kiệm phòng ngừa của hộ gia đình để tăng tỷ lệ chi tiêu hộ gia đình trong dài hạn. Hiện nay, tỷ trọng tiêu dùng hộ gia đình trên GDP còn thấp - dưới 40%, do lo ngại về y tế, giáo dục, nhà ở và tuổi già (so với trung bình Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế - OECD là 54%). Tìm cách cân bằng rủi ro nợ để ổn định thị trường bất động sản vì thị trường này đóng vai trò rất lớn trong đầu tư và tài sản hộ gia đình. Sự yếu đi của thị trường này tác động lớn tới niềm tin tiêu dùng. Khuyến khích tiêu dùng xanh và dịch vụ số, ví dụ ưu đãi cho mua xe điện, đổi thiết bị cũ, khuyến khích du lịch nội địa và trải nghiệm. TIẾP TỤC TỰ LỰC TỰ CƯỜNG VỀ CÔNG NGHỆ Trong khi đó, Trung Quốc vẫn tiếp tục tự lực tự cường về công nghệ. Cụ thể, đẩy mạnh nghiên cứu-phát triển, tạo bước đột phá về các công nghệ lõi (chip, bán dẫn, AI, vật lý lượng tử, điện toán đám mây…); đầu tư cơ sở hạ tầng chiến lược như hạ tầng số, năng lượng sạch… Tổng Bí thư-Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình và các văn kiện của Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc nhiều lần nhấn mạnh chiến lược “tự chủ đổi mới” và “tự cường khoa học công nghệ ở trình độ cao”. Trong bài phát biểu ngày 24/6/2024, ông Tập khẳng định: “Chúng ta phải kiên trì con đường đổi mới độc lập mang đặc sắc Trung Quốc…, thúc đẩy tự lực tự cường về khoa học công nghệ ở trình độ cao, nắm chắc sinh mệnh khoa học công nghệ và quyền chủ động phát triển trong tay mình”. “Đây chính là định hướng chiến lược lâu dài cho phát triển khoa học công nghệ của Trung Quốc, với mạng lưới phòng thí nghiệm quốc gia, đào tạo nhân tài và đổi mới chuỗi công nghiệp”, một phóng viên Trung Quốc thường trú ở Việt Nam nói. Chiến lược “Made in China 2025” cùng các kế hoạch công nghiệp sau đó đặt mục tiêu giảm phụ thuộc vào công nghệ nhập khẩu, phát triển năng lực trong nước ở các lĩnh vực chiến lược như chất bán dẫn, robot, hàng không, công nghệ sinh học, năng lượng sạch... Chiến lược này khẳng định rõ cần “giảm sự phụ thuộc của Trung Quốc vào công nghệ nước ngoài và nâng cao năng lực tự chủ trong sản xuất các linh kiện cốt lõi”. Nhờ đó, một số doanh nghiệp Trung Quốc đã tự phát triển được EDA - lĩnh vực vốn phụ thuộc nước ngoài. EDA (Electronic Design Automation) là một nhóm công cụ phần mềm dùng để tự động hóa quá trình thiết kế các hệ thống điện tử phức tạp như vi mạch, bảng mạch in. Trung Quốc cũng áp dụng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu với các khoáng sản chiến lược như đất hiếm và sản phẩm công nghệ cao, nhằm bảo vệ chuỗi cung ứng trong nước, tăng tự chủ chiến lược và giảm rủi ro phụ thuộc bên ngoài. THÁI AN Bà Sanae Takaichi, lãnh đạo đảng Dân chủ Tự do cầm quyền của Nhật Bản, đã giành chiến thắng tại Hạ viện để trở thành thủ tướng tiếp theo của nước này. Trao đổi với phóng viên Tiền Phong, nhiều phóng viên Trung Quốc nói rằng, Trung Quốc đang xem xét chuyển đổi mô hình tăng trưởng kinh tế dựa trên xuất khẩu và đầu tư sang dựa trên tiêu dùng, đổi mới sáng tạo. Công nhân một nhà máy dệt ở tỉnh Giang Tô của Trung Quốc ẢNH: STRINGER Bà Sanae Takaichi sáng 21/10 ẢNH: REUTERS Mong đạt đột phá trong các công nghệ lõi Các phóng viên Trung Quốc nói rằng, Trung Quốc sẽ ưu tiên phát triển lực lượng sản xuất chất lượng mới trong giai đoạn 2026-2030 để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế chất lượng cao thay vì dựa vào quy mô. Đồng thời, tiếp tục tự lực tự cường về khoa học công nghệ, khuyến khích đổi mới sáng tạo, đạt được bước đột phá trong các công nghệ cốt lõi, bao gồm công nghệ thông tin thế hệ mới, năng lượng và vật liệu mới, sản xuất tiên tiến, y sinh, quốc phòng và vũ trụ, hạ tầng số và dữ liệu. Cụ thể là tự chủ hoàn toàn hoặc vươn lên trình độ hàng đầu thế giới trong các lĩnh vực công nghệ mà Trung Quốc hiện còn phụ thuộc vào phương Tây, nhất là Mỹ. Bà Sanae Takaichi trở thành thủ tướng Nhật Bản
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==