Cử tọa hầu hết mỏi mệt, căng thẳng, có lúc trĩu lòng đau xót bởi những cảnh ngộ éo le phơi bày trước vành móng ngựa.
Gần 4 năm điều tra ròng rã, cả kết luận điều tra lẫn cáo trạng vẫn chưa phơi bày sáng tỏ được hết những uẩn khúc khuất lấp sau chuỗi hành vi phạm pháp của nhóm cán bộ phòng giao dịch Tân Lợi Agribank chi nhánh Đắk Lắk, và nhóm cán bộ tư pháp xã Hòa Thắng, trong cú bắt tay đồng lõa ăn chia lợi ích với một ả cò đáo hạn nợ ngân hàng.
Số tiền bị cáo Hoa mượn không trả cộng với các khoản chiếm đoạt của 61 hộ dân thông qua các hợp đồng vay vốn ước hơn 33,2 tỉ đồng - con số không quá lớn, nếu so với những đại án tham nhũng, lừa đảo cả nghìn tỉ, nhưng đủ gây thảm họa cho biết bao gia đình nông dân cần tiền mà không biết cách nào tiếp cận với nguồn vốn ngân hàng của nhà nước.
Cảnh những người dân hiền lành cùng khổ san sẻ cho nhau từng nắm cơm, miếng bánh qua bữa rồi ngả lưng vạ vật trên sàn nhà công sở chờ tới phiên dự tòa;
Cảnh người mẹ già đau khổ liêu xiêu bê thùng sữa kèm chiếc phong bì trả cho luật sư bị cáo ngay giữa phiên tòa để chứng minh không có món tiền nào có thể gọi là “ bù đắp thiệt hại” đối với cái chết phẫn uất của hai đứa con mang tên Phúc - Hậu của bà vì bị lừa đảo;
Cảnh cháu bé mồ côi vừa qua sinh nhật lần thứ năm níu tay bà ngoại khóc vì thèm tiếc thùng sữa bị trả lại;
Những dòng nước mắt ràn rụa trên gương mặt héo hon của nhiều người đàn bà nghèo khó cả tin đã lỡ đem giấy tờ nhà đất giao vào tay kẻ dối trá…
Tất cả khiến bất cứ ai đã theo dõi diễn biến sự việc từ đầu cũng phải tự hỏi: Hậu quả vụ án còn đến đâu nữa nếu bản án Tòa tuyên thiếu công minh, không thấu tình đạt lý?
Trong 61 bị hại không phải ai cũng nghèo, bởi có vài bà chủ nợ chuyên cho vay nặng lãi mà cò Hoa thừa nhận đã vay của họ hơn chục tỉ không còn khả năng chi trả.
Trong 7 bị cáo phải đứng trước vành móng ngựa có số phận rất đáng thương, như cô cử nhân Luật tên Sen chỉ được nhận đồng lương hợp đồng ngắn hạn rất ít ỏi của Ủy ban xã Hòa Thắng, phải làm việc tận tụy đêm ngày theo lệnh cấp trên để có chút tiền đong gạo nuôi 3 con, mà vẫn liên tục bị chồng đánh, rồi vì liên lụy mà phải tra tay vào còng.
Tùy hoàn cảnh thân chủ mà tâm thế các luật sư dự tòa cũng rất khác nhau. Thương người vô điều kiện, là cách ứng xử rất đáng trân trọng của các luật sư tự nguyện nhận bảo vệ quyền lợi miễn phí cho 47 hộ dân nghèo, và bị cáo Sen, đều đến từ thành phố Hồ Chí Minh.
Luật sư Lưu Mai Hưng, Giám đốc hãng Luật Times không ngần ngại hủy những thương vụ có giá trị lớn để lên Đắk Lắk tới nửa tháng, vừa tận tâm tận lực điều tra bào chữa, động viên bị cáo Sen về tinh thần, vừa giúp đỡ cô về vật chất chỉ vì động lòng trắc ẩn trước một số phận quá hẩm hiu sau khi nghe vợ kể về hoàn cảnh đau xót của cô bạn đồng khóa thời sinh viên.
Bà Đào Thị Bích Liên cùng chồng điều hành văn phòng Luật sư “Hà Hải và Cộng sự” giữa quận 5 TP HCM, lại là chủ một trường Nhật ngữ, vẫn tự nguyện rời 3 đứa con nhỏ cùng nhóm đồng nghiệp lên Tây Nguyên giúp dân nghèo hoàn toàn vô vụ lợi.
Kết thúc đợt tranh luận cuối cùng trước đợt nghỉ chờ Tòa nghị án, các luật sư tranh thủ ra sân bay Buôn Ma Thuột về thăm nhà.
Tại đây, mấy bị hại nghèo khó đã đợi sẵn để gửi quà - dù chỉ vài gói cà phê nhỏ nhưng chứa đầy tình biết ơn với nhóm luật sư của văn phòng Hà Hải.
Nhìn luật sư Hưng kéo va ly một mình, tôi biết anh còn nặng lòng trắc ẩn…
