Sau mùa thu hoạch, ngày đầu tiên của năm mới (tết Dương lịch) bà con làng Kon H’ring xã Ea H’đing, huyện Cư M’gar, tỉnh Đắk Lắk lại tưng bừng tổ chức Lễ hội mừng lúa mới.
Ông A Siết, buôn phó buôn Kon H’ring kể: Lễ hội mừng lúa mới tồn tại trong văn hóa của người Xê Đăng từ rất lâu đời. Trước kia, tục tế Giàng mừng lúa mới của bà con diễn ra trong phạm vi từng gia đình, rất tốn kém. Khoảng 10 năm trở lại đây, cả làng thống nhất làm lễ chung, các hộ góp lễ tập trung tại nhà cộng đồng của buôn vào ngày đầu tiên của năm mới. Đó là dịp để các gia đình khoe tài làm rượu cần, cơm lam, thịt nướng để cộng đồng chung vui. Đời sống ngày càng ấm no, chính quyền địa phương quan tâm, nên lễ hội ngày càng được tổ chức quy mô. Các dân tộc khác như Kinh, Dao, Ê đê, Tày, Nùng, Vân Kiều cùng nhiều đơn vị kết nghĩa cùng về dự với bà con.
Lễ hội mừng lúa mới ở buôn Kon H’ring khai mạc khi bóng trưa đã xế. Phần đầu khá dài với thủ tục cầu mưa thuận gió hòa do già làng thực hiện. Sau đó, trẻ già, trai gái trong buôn tề tựu bên cây nêu dựng trước sân nhà cộng đồng. Ché rượu cần ngon nhất, to nhất được đặt dưới chân cột, xung quanh là lễ vật cúng Giàng gồm: đầu heo, chuột đồng nướng, gà trống tơ, thịt heo xiên, cơm lam, canh măng, cá suối... Trong đó đầu heo ngụ ý tạ ơn trời đất, chuột để báo cho thần linh đừng để chúng phá hoại mùa màng năm sau.
Kết thúc việc cúng tế, già làng hút cạn một ống rượu cần, mở đầu cho cả làng khai tiệc. Trên những chiếc bàn kê bằng ván, rượu cần được châm nước đầy chóe, thức ăn mọi người mang tới đã bày ra. Cứ thế trong dập dìu chiêng trống, khách lẫn chủ cứ tự nhiên ăn uống, hàn huyên thỏa thích, cùng thưởng thức các tiết mục đặc sắc của phần Hội như ca hát, kể chuyện, trình diễn và thi đấu các môn thể thao dân gian; thi cặp đôi trang phục đẹp, thi đẩy gậy, giã gạo nhanh, kéo co, đi cà kheo…
Cao trào của lễ hội là lúc những vòng xoang mở ra, mời gọi khách các buôn xa, làng gần cùng nắm tay nhảy múa cực kỳ huyên náo, rộn rã, cho đến lúc chia tay trong mệt nhoài, hẹn dịp này năm sau lại về đây hội tụ, cầu mùa màng bội thu.
Từ năm 2013, Lễ hội mừng lúa mới của đồng bào dân tộc Xê - Đăng đã trở thành 1 trong 5 lễ hội chính được tổ chức thường niên của huyện Cư M’gar. Ai đã từng đến dự hội làng Kon Hring sẽ không thể quên không khí vui tươi, sự tiếp đãi thân thiện của dân làng. Đẹp biết bao hình ảnh nam nữ má ửng hồng men rượu cần, nắm chặt tay nhau vào vòng xoang dưới nắng ấm của ngày đầu năm, trong tiếng chiêng ngân vang xa chín sông, mười suối.
Người Xơ - Đăng có tên gọi khác là Xê-đăng, Hđang, Kmrâng, Con lan, Brila. Dân số: 169.501 người (điều tra dân số năm 2009). Ngôn ngữ: Tiếng Xơ Đăng thuộc ngôn ngữ Môn - Khơ Me (ngữ hệ Nam Á), gần với tiếng Hrê, Ba Na, Gié Triêng. Người Xơ - Đăng thuộc số cư dân sinh tụ lâu đời ở Trường Sơn - Tây Nguyên và vùng lân cận thuộc miền núi của Quảng Nam, Quảng Ngãi.