Vườn lan quốc gia Singapore được xây dựng ngay trung tâm quốc đảo, chỉ cách đại lộ mua sắm lớn nhất nước là Orchard Road hai tuyến xe buýt, khoảng 10 - 20 phút taxi hoặc xe điện.
Do đích thân cố Thủ tướng Lý Quang Diệu thành lập năm 1995, vườn trưng bày hàng vạn giò phong lan thuộc 1.000 loài lan tự nhiên (có nhiều loài quý hiếm) và hơn 2.000 giống lai ghép. Những cây lan lai đẹp và có độ bền cao liên tục được bổ sung vào bộ sưu tập.
Diện tích khu vực trưng bày hoa lan lên đến 3ha, là nơi trải nghiệm đáng nhớ cho khách tham quan. Thế nhưng giá vé vào cửa lại khá mềm, chỉ có 5 đô la Singapore (gần 79.000 đồng Việt Nam), mở cửa từ 8 rưỡi sáng đến tận 7 giờ tối. Theo lãnh đạo vườn, việc tổ chức trưng bày hoa lan được sự hỗ trợ từ cơ quan tiền tệ Singapore; trưng bày vì niềm vui của khách tham quan hơn là vì tiền.
Tuy nguồn thu từ tiền bán vé không quá lớn nhưng mang lại nhiều lợi ích cho kinh tế quốc gia. Theo thống kê của ngành du lịch Singapore, Vườn thực vật quốc gia là một trong những địa điểm thu hút đông khách tham quan nhất nước với khoảng 4 triệu lượt khách mỗi năm, qua đó quảng bá rất hiệu quả cho sản xuất và kinh doanh hoa lan.
Ngoại giao phong lan
Là một trong những nước dẫn đầu thế giới về lai tạo, nhân giống và bảo tồn hoa lan, Singapore đã tận dụng thành quả này để thể hiện thiện chí, thắt chặt quan hệ ngoại giao với các nước; đồng thời quảng bá hoa lan. Hàng chục năm qua, những nguyên thủ có chuyến thăm chính thức đến Singapore được mời đến thăm vườn và đặt tên họ cho loài phong lan đặc sắc mới được lai tạo.
Loài lan đầu tiên được mang tên Anne Black - phu nhân cao ủy của Anh tại Singapore lúc bấy giờ. Năm 1997, lan hình sao có sức sống mãnh liệt được đặt theo tên Tổng thống Nelson Mandela - người được trao giải Nobel Hòa bình. Cũng trong năm này, loài phong lan có đài và cánh hoa màu trắng lấp lánh với môi hoa nổi bật, kiêu sa được đặt tên Princess Diana để tưởng nhớ công nương xứ Wales vừa mất sau vụ tai nạn.
Năm 2009, khi Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết cùng phu nhân Trần Thị Kim Chi đến thăm Singapore, một loài phong lan tuyệt đẹp đã được đặt tên là Spathoglottis Phong “Chi”. Loài lan này đâm chồi và phát triển khá nhanh, cành hoa từ 30 đến 50cm, đài và cánh hoa màu trắng tinh khiết, gấu chụp hoa màu hồng, còn các môi hoa màu trắng điểm xuyết những đốm màu tím hồng xen lẫn màu vàng duyên dáng.
 |
Cách trưng bày hoa lan độc đáo. Ảnh: Kim Anh.
Năm nay, một loài phong lan mới được mang tên Aranda Lee Kuan Yew (Lý Quang Diệu) để tưởng nhớ vị cựu Thủ tướng Singapore tài ba mới qua đời. Đây là loài hoa lai tạo giữa giống địa lan Arachnis hookeriana với loài phong lan Vanda Kha Ngọc Chi (được đặt theo tên vợ của ông). Hoa có cánh màu vàng tươi quyện với màu xanh nhẹ và trắng, nụ hoa vàng rực; cánh hoa có đường kính 9,5-10cm; mỗi cành có tới 10 hoa; có thể chiết xuất, chế tạo nước hoa với hương thơm đặc trưng.
Vườn phong lan Singapore còn đặt tên hoa lan theo tên những người nổi tiếng thế giới trong các lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật, thể thao… như ngôi sao âm nhạc Elton John, ngôi sao điện ảnh Thành Long... Đến nay đã có hơn 180 loài phong lan được đặt tên theo mô tuýp này. Sau khi đặt tên, lan được mang ra trưng bày tại khu VIP Hoa Lan để mọi người cùng chiêm ngưỡng. Nơi đây đã trở thành địa điểm độc đáo, thu hút nhất của vườn bởi tên các loài hoa cũng nổi bật như sự đa dạng và màu sắc của hoa.
 |
Loài lan mang dấu ấn của Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết và phu nhân Trần Thị Kim Chi. Ảnh: Nguyễn Hào.
 |
Đưa lan thành mũi nhọn kinh tế nông nghiệp
Các chuyên gia Singapore thường xuyên săn các loài lan trong khu vực, phối hợp và trao đổi với các tổ chức thực vật trên thế giới để phát triển bộ sưu tập phong lan; đồng thời đầu tư mạnh cho kỹ thuật lai tạo, nhân giống. Quốc đảo này liên tục sản sinh các giống lan lai xuất sắc để trưng bày, trao đổi và thúc đẩy phát triển công nghiệp hoa cắt cành. Chỉ riêng Vườn lan Singapore mỗi năm đã nhân giống, lai ghép hàng ngàn loài lan với nhau. Mỗi giống mới phải mất ba năm để nuôi trồng và phát triển nhưng vẫn bị loại nếu không đạt yêu cầu về thẩm mỹ và không đặc sắc so với những loài hiện có.
Không chỉ vườn quốc gia mà ngay cả các vườn tư nhân như Orchidville và Mandai Orchid (mỗi vườn có diện tích lên tới hàng chục héc-ta) cũng có khu trưng bày hoa lan ấn tượng. Khách tham quan còn được hướng dẫn tỉ mỉ về quy trình trồng lan và những kỹ thuật chuyên sâu như nuôi cấy mô, lai tạo… Bởi thế, sau khi ngắm hoa, nhiều người hào hứng mua hạt giống hoặc mầm lan về trồng. “Tiết lộ bí quyết nghề nghiệp như thế không sợ bị cạnh tranh sao?”, tôi hỏi. Một kỹ sư vui vẻ trả lời: “Kỹ thuật trồng lan ở Singapore phát triển nhanh lắm, công nghệ nhà lưới có suất đầu tư “khủng” từ 800.000 đến 1 triệu USD (18-22 tỷ đồng)/1.000m2. Chúng tôi còn được sự hỗ trợ của Hiệp hội Xuất khẩu hoa về thị trường, xử lý hoa lan khi xuất cảnh... Ngoài ra, để tạo được một giống lan lai đặc sắc, đòi hỏi phải có kỹ năng, trực giác và kinh nghiệm”.
Hàng chục năm qua, Singapore là một trong những trung tâm giống phong lan hàng đầu thế giới. Một số giống lai đã được trao giải thưởng quốc tế, trở thành một phần của di sản văn hóa nước này. Từ năm 1988 đến nay, phong lan trở thành mũi nhọn kinh tế nông nghiệp của Singapore. Hiện nông dân quốc đảo này sang cả nước láng giềng Malaysia thuê đất trồng hoa lan.
Bằng cách chọn Vanda “Miss Joaquim” làm quốc hoa, Singapore đã quảng bá hiệu quả cho hoa lan. Đây là loài phong lan lai đầu tiên được mô tả từ Singapore bởi Giám đốc Vườn Thực vật quốc gia, H.N. Ridley vào năm 1893. Loài lan này không chỉ đẹp, sinh trưởng mạnh mẽ mà còn nở hoa quanh năm, cành cứng cáp nhưng hoa rất mềm mại, duyên dáng.
