Tiểu thuyết gia người Australia được đánh giá cao
Giải Nobel văn học 2025 được công bố ngày 9/10 (theo giờ Thụy Điển). Người chiến thắng nhận 11 triệu kronor Thụy Điển, tương đương khoảng 1,17 triệu USD. Trước lễ trao giải, màn dự đoán người chiến thắng luôn là tâm điểm thảo luận của giới văn chương. Trong danh sách ứng viên có những cái tên quen thuộc như Haruki Murakami (Nhật Bản), Tàn Tuyết (Trung Quốc), Lyudmila Ulitskaya (Nga).
Theo trang tin chuyên dự đoán ở Vương quốc Anh, tiểu thuyết gia người Australia Gerald Murnane đứng đầu trong danh sách triển vọng. Nhà văn người Hungary László Krasznahorkai đứng thứ hai. Cristina Rivera Garza - tiểu thuyết gia người Mexico - bất ngờ nằm ở vị trí thứ ba trong bảng dự đoán.
Tiểu thuyết gia Nhật Bản Haruki Murakami năm nào cũng được đưa vào danh sách dự đoán với số lượng độc giả trung thành rất lớn trên toàn cầu. Tuy nhiên, Metropolis Japan cho rằng các tác phẩm của Murakami ngày càng có xu hướng thương mại hóa.
"Sự nổi tiếng toàn cầu của Murakami khiến ông ấy có mặt trong danh sách ứng cử viên như một điều hiển nhiên. Viện Hàn lâm Thụy Điển không thích điều đó", trang The Federal phân tích.
Nhà văn Tàn Tuyết - tên tuổi đương đại nổi bật trên văn đàn Trung Quốc - cũng không còn là cái tên được dự đoán nhiều sau vài năm liên tiếp có mặt trong danh sách ứng cử viên giành Nobel văn học.
Nhà văn Gerald Murnane được trang Lithub đánh giá có nhiều khả năng thắng Nobel Văn học 2025. Ông sinh năm 1939 tại vùng ngoại ô Melbourne (Australia), được The New York Times khẳng định là tác giả đương đại viết tiểu thuyết tiếng Anh mà ít người biết tới. Gerald Murnane có 15 tác phẩm thuộc nhiều thể loại như tiểu thuyết, hồi ký, thơ, truyện ngắn.
Murnane tập trung khai thác thế giới nội tâm, khám phá suy nghĩ, ký ức và ám ảnh sâu kín của nhân vật. Các tác phẩm của nhà văn chứa đựng những yếu tố siêu thực, không theo logic thông thường.
Trang Berliner lại dành sự ưu tiên cho nhà văn Ấn Độ Amitav Ghosh. Ông sinh năm 1956 tại Kolkata (Ấn Độ), ra mắt tác phẩm đầu tay The Circle of Reason năm 1986, sau đó đoạt giải Prix Medicis danh giá của văn chương Pháp năm 1990.
Tác phẩm của ông trải dài từ tiểu thuyết lịch sử đến tiểu luận, khám phá những vấn đề nóng trên toàn cầu. Tiểu thuyết của ông nổi bật bởi nghệ thuật tự sự phức tạp, thảo luận về các chủ đề như chủ nghĩa thực dân và biến đổi khí hậu.
Haruki Murakami không bao giờ thắng
The Berliner đưa ra một số cơ sở thú vị để dự đoán người thắng cuộc. Kể từ năm 2018, khi tiểu thuyết gia người Ba Lan Olga Tokarczuk giành chiến thắng - Viện Hàn lâm Thụy Điển trao giải xen kẽ cho tác giả nam và nữ. Nữ tiểu thuyết gia Han Kang của Hàn Quốc đã giành chiến thắng vào năm 2024, vì vậy người chiến thắng năm nay nhiều khả năng là nam giới.
Giới chuyên môn cũng chỉ ra văn học Mỹ rất khó để cạnh tranh giải Nobel văn học. Các tác giả Mỹ không được đánh giá cao. Hội đồng Nobel cũng e dè với những xung đột chính trị. Vì thế, ít có khả năng tác giả đến từ vùng chiến sự được nhận giải.
"Viện Hàn lâm Thụy Điển sẽ không bao giờ trao giải cho những tên tuổi quá đình đám. Haruki Murakami, Margaret Atwood hay Karl Ove Knausgaard sẽ mãi chỉ là ứng cử viên, không phải người chiến thắng. Đoán trúng Nobel Văn học khó hơn trúng số vì không có công thức cố định", The Berliner nhận định.
Kể từ khi ra đời năm 1895 theo di chúc của Alfred Nobel, đến nay, Nobel Văn học vinh danh hơn 100 cá nhân. Giải lần đầu được trao cho nhà thơ Pháp - Sully Prudhomme - năm 1901. Từ năm 1974, ban tổ chức quy định giải thưởng chỉ được trao cho những cây bút còn sống.
Viện Hàn lâm giữ kín thông tin về người đoạt giải. Thậm chí, danh sách rút gọn của các đề cử cũng không được công bố ngay, mà giữ bí mật tới 50 năm sau lễ trao giải.
Năm 2024, giải Nobel văn học được trao cho nhà văn Han Kang vì những tác phẩm văn xuôi giàu chất thơ mãnh liệt khi đối diện với những tổn thương trong quá khứ. Tác phẩm của Han Kang phơi bày sự mong manh của cuộc sống con người. Phong cách thơ mộng và đầy tính thử nghiệm giúp Han Kang trở thành nhà văn tiên phong trong văn xuôi đương đại.
Han Kang là nhà văn người Hàn Quốc đầu tiên giành giải thưởng Nobel văn học và là người phụ nữ thứ 18 giành được giải thưởng danh giá này.