Đinh Phong - Người bay trong mơ

Tôi biết và chơi với Đinh Phong nhìn lại có lẽ cũng đã gần hai mươi năm qua giới thiệu họa sĩ Trần Hải Minh. Chỉ biết, chưa ai sống hết mình vì bạn bè và lành tính như anh. Ở Phong, “thuở ban đầu” ấy, trong tôi, chỉ nổi bật cá tính, chưa bao giờ khoan nhượng sự giả dối, thiếu tôn trọng người khác. Sau đó, lạ hơn, hai mươi năm im bặt, bỗng một ngày Phong “cất tiếng” vẽ...

Và cũng thật lạ, anh đã giấu kín “thân phận nghệ sĩ” của mình suốt ngần ấy năm.

Tuyệt nhiên tôi và nhiều bạn bè không hề biết gì đến là anh có vẽ miệt mài trong ý tưởng và tư tưởng. Có nghĩa là ý tưởng sáng tạo, vẫy vùng với màu sắc chưa nào giờ nguôi khát trong anh. Còn tư tưởng là anh chọn một lối đi riêng biệt như một cậu bé với trò chơi cái que và chiếc vòng mà tung phá ra bao nhiêu tiết điệu, thể thức vũ trụ tươi mới. Chiếc vòng và cái que ấy chính là trò định mệnh khép mở một kiếp người.

Cứ thế hai mươi năm Đinh Phong cặm cụi đơn độc hoan mê trong thế giới với giấc mơ sáng tạo nhiều chiều kích của riêng mình bằng cách sưu tập, đọc và phác thảo. Hành trình khép kín ấy tự vẽ thành những vòng, nhiều vòng căng lớn cho đến khi “vết thương” sáng tạo chín muồi rồi đến một giai đoạn bay lên như giấc mơ siêu thực. Hành trình sáng tạo mà Nikos Kazantzakis (1883 - 1957) đã viết “Nhiệm vụ của mi là hãy lên đường đi đến một hố thẳm một cách im lặng và không khoan nhượng”.

Đó là lý do tại sao tranh Đinh Phong cho thấy sự hoan lộng về màu sắc và các bức tranh như cởi tung hết biên độ, chồng lấn tranh chấp, mở rộng hết nấc các vòng biên giới. Hết bức này đến bức khác với những màu sáng, độ bay khác nhau...

Cho đến một lần Đinh Phong cho tôi xem trong căn phòng mình tất cả những vựng tập, những catolog của nhiều danh họa thế giới như Vincent van Gogh, Pablo Picasso, Edouard Manet đến Andy Warhol, Henri Matisse, Salvador Dali... Thì ra suốt thời gian dài gần hai thập kỷ qua anh đã âm thầm “thiền định” để toàn tâm đọc, nghiên cứu, suy tư về con đường riêng trong hội họa.

Và anh đã đi nhiều nước trên thế giới, thăm thú nhiều bảo tàng, thư viện chỉ để thỏa sức ngắm các chiều kích, suy nghiệm, các tư liệu về tranh.

Đặc biệt, Đinh Phong chuyên chú đi sâu vào thế giới sáng tạo của hai danh họa có đời sống cực kỳ phức tạp nhưng nhờ vậy tác phẩm được đẩy tới bến bờ cuồng nộ thăng hoa là Willem de Kooning và Gauguin. Sắc độ giao cảm tranh ngang bằng cái chết. Ở Việt Nam anh từng gặp gỡ và sưu tập tranh của các họa sĩ Nguyễn Tư Nghiêm, Trần Lưu Hậu, Trần Hải Minh...

Một điều khó tưởng tượng là ròng rã trong suốt 6 tháng, khi cơn chấn động cuồng phong màu sắc bùng phát, họa sĩ đã tách rời bạn bè và những nhịp điệu cuộc sống hàng ngày để giam mình vào thế giới vẽ. Thậm chí, để không rớt hay mất nhịp tư tưởng, màu sắc liên hoàn chuyển động, đôi khi anh vừa ăn vừa vẽ tại chỗ. Những bức tranh đã ra đời trong một nhịp điệu thần bí như thế!

Mỗi tác phẩm của anh như một mảng ghép vỡ vụn từ giấc mơ siêu thực. Chúng tạo nên một thế giới của những khối màu chuyển động, uốn lượn tự do và nhẹ nhàng trong giấc mơ của “người bay”.

“Đôi lúc tôi cảm nhận từ trái tim mình, niềm vui sáng tạo như dòng điện lóe sáng, soi rọi trong tâm trí. Tôi giam mình trong phòng, phóng bút vẽ lên toan những ý tưởng nảy sinh trong đầu. Đây đâu chỉ là sáng tạo không? Mà còn là đam mê, đam mê mạnh mẽ mới thôi thúc mình muốn thực hiện, muốn cho mọi người nhìn thấy, chia sẻ và cảm nhận được giấc mơ siêu thực của mình” - Anh chia sẻ với tôi trong một lần đối ẩm.

Đinh Phong say mê vẽ và sáng tác bằng nhiều chất liệu khác nhau như màu acrylic trên toan, tượng đồng, gốm phủ men... Đây là lần đầu tiên người họa sĩ cầm cọ, cầm bay, nhưng với kiến thức chuyên sâu về những nguyên lý nghệ thuật cộng với tâm thức duy lý siêu hình sẵn có, các tác phẩm của anh gần như không có dấu hiệu của sự “nghiệp dư”.

Tượng Đinh Phong nhìn ban đầu thấy đơn giản nhưng có thời gian chiêm ngắm, chiêm nghiệm thì thấy quá đỗi lạ lùng và độc đáo. Đó là những khối, mô, cắt lớp, gò, đụn... đầy những ẩn ngữ chồng lên nhau. Ví như tượng có tên “Giác ngộ”. Đó là một nét căng, gợi lên hình ảnh chắp tay thành kính trong Phật bà Quan thế âm nghìn tay, nghìn mắt. Là chiếc lá thiêng bồ đề tán cây Phật ngồi tu luyện, quán tưởng vũ trụ và đắc đạo. Là hình ảnh của ngọn lửa thiêng của trí tuệ và tâm thức.

Ở bức “Rỗng” anh chú tâm đi tìm sự rỗng ở bên trong. Cuộc sống thực sự chỉ là rỗng, trống rỗng. Chúng ta tự đặt ra những khuôn khổ, thành kiến, tự làm chật cứng vì tự đổ đầy lên nó những khái niệm mà thôi.

Qua nhiều tác phẩm tranh và điêu khắc, tôi để ý thấy Đinh Phong gần như chú trọng đến yếu tố mở rộng liên kết. Anh xây dựng một mô hình bay bổng, khêu gợi quyến dụ tính tưởng tượng của sáng tạo. Phát hiện các mô kép tương tác, hấp lực giải cấu tiềm năng của các vùng ngoại biên, giải trừ và không đề cao tính trung tâm. Đinh Phong đưa ra ý tưởng “Người bay và giấc mơ siêu thực” chính là tự giải thoát cho chính anh, cho thế giới sáng tạo của người nghệ sĩ. “Bay” ra khỏi những mô hình hẹp và “nâng cấp” chính những giấc mơ. Tâm hồn của người họa sĩ trước tấm toan trắng và màu sắc bao giờ cũng muốn phá vỡ các quy tắc, vượt thoát mọi chuẩn mực và hạn giới. Đâu ai cấm người nghệ sĩ trong cuộc kiếm tìm hoan lộng, mở rộng mọi chiều kích hạn giới đó?

Tác phẩm của họa sĩ Đinh Phong trong nhiều hình thức là tính tương tác cao, đan bện, xoắn chuỗi. Đơn cử những bức tranh vẽ về những giấc mơ hoang lộng, những khối tượng đa diện, đa chiều có thể úp ngang, lật ngược đa nhân cách nhiều hình thức. Khán giả thưởng ngoạn có thể tùy ý chọn ngay cho mình một thái độ chứ không đi vào theo một đường hầm một chiều đơn điệu.

Sau thành công lớn của triển lãm “Người bay và giấc mơ siêu thực” ra mắt người yêu nghệ thuật và nghệ sĩ, họa sĩ phía Bắc tại Hà Nội (11/2020), thì vào trung tuần tháng 4/2021 này họa sĩ Đinh Phong sẽ ra mắt triển lãm “Giấc mơ siêu thực” tại Bảo tàng Mỹ thuật TPHCM.

Mong anh lại làm một cuộc đột phá mới thật ngoạn mục với người yêu tranh và nghệ thuật.

(Sài Gòn - Hà Nội, 11/2020 - 3/2021)