Tăng quyền lợi cho người tham gia BHYT
Từ ngày 1/1/2021, người tham gia BHYT có thể đi khám chữa bệnh không đúng nơi đăng ký ban đầu ở tất cả bệnh viện tuyến huyện và tỉnh trên toàn quốc và vẫn được quỹ BHYT thanh toán. Đặc biệt, trường hợp lên thẳng bệnh viện tuyến tỉnh được chỉ định vào điều trị nội trú, người tham gia sẽ được quỹ BHYT thanh toán đầy đủ chế độ hưởng như đi điều trị đúng tuyến (chính sách thông tuyến tỉnh).
Sau hơn 1 năm thực hiện thông BHYT nội trú tuyến tỉnh (hết năm 2021), BHXH Việt Nam cho biết, do ảnh hưởng dịch COVID-19, nên số người khám chữa bệnh BHYT năm 2021 giảm gần 9% so với năm 2020. Tuy nhiên, tỷ lệ điều trị nội trú và số ngày nằm viện vẫn tăng trên 9% so với năm trước. Đặc biệt, số người khám chữa bệnh nội trú trái tuyến của tuyến tỉnh tăng tới hơn 73% so với năm trước.
Về điều trị nội trú trái tuyến thuộc tuyến tỉnh phân theo khu vực, khu vực Trung du và Miền núi phía Bắc tăng hơn 300%; khu vực Đồng bằng sông Hồng, Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung tăng trên dưới 100%.
Dù tổng số người khám chữa bệnh BHYT giảm, nhưng có đến 69% cơ sở y tế tuyến tỉnh có chi phí bình quân BHYT cho người bệnh nội trú tăng hơn năm 2020. Một số cơ sở có chi phí bình quân nội trú tăng gấp đôi như Bệnh viện Y học cổ truyền TPHCM, Bệnh viện Đa khoa Vạn Hạnh TPHCM, Bệnh viện Tim mạch Cần Thơ.
Đặc biệt, quý 1/2022, tỷ lệ người bệnh BHYT nội trú tại tuyến tỉnh có xu hướng tăng cách biệt hơn so với tuyến huyện (tuyến tỉnh tăng hơn 52%, tuyến huyện tăng hơn 42%). BHXH Việt Nam nhận định, điều này có thể do người dân BHYT có xu hướng đi thẳng lên tuyến tỉnh để điều trị bệnh khi đã được hưởng đầy đủ quyền lợi BHYT mà không cần chuyển tuyến. Trong đó, các bệnh viện tuyến tỉnh ở khu vực Bắc Trung bộ, miền Trung và Đồng bằng sông Cửu Long tăng cao nhất.
Chính sách thông tuyến BHYT có thể khiến các bệnh viện tuyến tỉnh quả tải, trong khi bệnh viện tuyến dưới không còn thu hút được người bệnh. Ảnh minh hoạ.
Cũng trong 3 tháng đầu năm, số lượt điều trị nội trú trái tuyến trong tổng số lượt nội trú tại tuyến tỉnh của toàn quốc và tất cả các vùng kinh tế - xã hội tiếp tục có xu hướng gia tăng so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, toàn quốc tăng hơn 32%, các vùng tăng hơn 5% so với cùng kỳ năm 2021.
Một số bệnh viện tuyến tỉnh có tỷ lệ lượt khám chữa bệnh BHYT trái tuyến tăng cao, như: Bệnh viện Mắt-Da Liễu tỉnh Cà Mau, Bệnh viện Phục hồi chức năng tỉnh Thái Nguyên, Bệnh viện Y học cổ truyền và Phục hồi chức năng (Cơ sở 2), Bệnh viện Phục hồi chức năng Hải Phòng, Bệnh viện Y học cổ truyền Thái Nguyên, Bệnh viện Chỉnh hình và Phục hồi chức năng Tam Điệp, Bệnh viện Y học Cổ truyền Long An, Bệnh viện Y học Cổ truyền tỉnh Nghệ An, Bệnh viện Y học cổ truyền Hải Phòng, Bệnh viện Y dược cổ truyền tỉnh Thanh Hóa, Bệnh viện Mắt Hải Phòng, Bệnh viện Y học cổ truyền tỉnh Nam Định, Bệnh viện Phục hồi chức năng Nghệ An, Bệnh viện Việt Pháp (Bệnh viện FV)…
Còn bất cập
Đại diện BHXH Việt Nam đánh giá, chính sách thông BHYT tuyến tỉnh với người bệnh điều trị nội trú vẫn được hưởng đầy đủ quyền lợi BHYT đã mang lại không ít lợi ích cho người tham gia BHYT. Chính sách này tạo điều kiện cho người dân dễ dàng tiếp cận dịch vụ y tế; được khám chữa bệnh tại các bệnh viện tuyến trên tuyến huyện theo nhu cầu; được hưởng quyền lợi BHYT như đi khám chữa bệnh đúng tuyến; giảm thời gian làm thủ tục chuyển tuyến…
Với các bệnh viện, khuyến khích các bệnh viện chủ động nâng cao chất lượng thu hút người bệnh, đặc biệt với các bệnh viện tuyến huyện và cơ sở; có thể giảm tải cho các bệnh viện tuyến trung ương.
Tuy nhiên, chính sách trên cũng có số hạn chế, bất cập, với người bệnh có thể bị chỉ định nằm viện khi chưa thực sự cần thiết; tăng chi từ tiền túi người dân do chi phí bình quân tại cơ sở y tế tuyến trên cao hơn tuyến dưới, chi phí người dân đồng chi trả nội trú nhiều hơn. Với cơ sở y tế, có thể dẫn tới quá tải các bệnh viện tuyến tỉnh, trong khi cơ sở y tế tuyến xã và huyện ít dần bệnh nhân, kéo theo giảm nguồn thu, làm ảnh hưởng tới định hướng phân cấp và mở rộng phát triển bệnh viện tuyến cơ sở để giảm tải cho bệnh viện tuyến trên.
Đối với chính sách quản lý khám chữa bệnh của nhà nước và nguồn lực quỹ BHYT, BHXH Việt Nam nhận định, với các thống kê trên, dẫn tới không phản ánh đúng nhu cầu khám chữa bệnh và mô hình bệnh tật của Việt Nam. Đặc biệt, chính sách thông tuyến tỉnh sẽ làm gia tăng chi phí từ quỹ BHYT, ảnh hưởng tới ổn định quỹ trong dài hạn.