THIẾU THẬN TRỌNG
Cảnh nóng không phải vấn đề gây tranh cãi nhất ở phim Vợ ba-lấy đề tài tảo hôn, đa thê trong xã hội Việt Nam thời phong kiến thế kỷ 19. Tranh cãi xảy ra ở chỗ diễn viên Nguyễn Phương Trà My đóng phim khi chưa đầy 13 tuổi và trực tiếp đóng một số cảnh nhạy cảm ân ái với người chồng lớn tuổi trong đêm tân hôn, cảnh thỏa mãn nhục dục của người đàn bà dần trưởng thành, hôn đồng giới với người vợ hai của chồng, cảnh vượt cạn đau đớn.
Phần lớn dư luận xã hội không đồng tình với lựa chọn của đạo diễn Nguyễn Phương Anh (Ash Mayfair), nhất là ở khía cạnh đạo đức, và lo ngại tác động tới tâm lý và sự phát triển của trẻ. Nhiều người làm nghề dù có sự đồng cảm nhất định, nhưng cũng nêu ý kiến cần thận trọng khi chọn diễn viên tham gia phim này.
Trong khi một số đạo diễn không đồng tình để cô bé 13 tuổi tự đóng cảnh nhạy cảm, rằng để an toàn tốt nhất là chọn người đủ tuổi đóng vai này, thì bất ngờ là đạo diễn Nguyễn Thanh Vân lại không cho như vậy: “Phim ảnh tái hiện đời sống Việt Nam thế kỷ 19, vậy tại sao phải lấy người trưởng thành đóng một cô bé 13 tuổi?”. Theo ông, “đối với các hình ảnh nhạy cảm, chúng ta cần quan tâm trước hết tới tính thẩm mỹ, mức độ biểu hiện. Mức độ đến đâu phụ thuộc vào sự nhạy bén của đạo diễn”, và “hợp lý hay không nằm ở độ thoáng, tầm văn hóa của người xem”.
Đạo diễn NSƯT Trần Lực tỏ ra đồng cảm với ê kíp làm phim khi nỗ lực kể câu chuyện, phong tục tập quán thế kỷ 19. Anh phân tích: Muốn cho khán giả tin thì nhà làm phim cần chọn các yếu tố phù hợp từ bối cảnh, đạo cụ, phục trang và đặc biệt diễn viên. Trường hợp nhân vật 13, 14 tuổi thì nhà sản xuất có thể chọn diễn viên ở độ tuổi đó, diễn viên có gương mặt ở độ tuổi đó hoặc diễn viên lớn tuổi hơn nhưng hóa thân thành cô bé ở lứa tuổi này. Trường hợp Vợ ba, anh cho rằng gia đình của Trà My cũng phải chịu trách nhiệm.
“Tôi cũng có cảm giác gợn khi để đứa bé 13 tuổi đóng những cảnh như thế. Có thể đạo diễn cho rằng điện ảnh phải kể bằng hình ảnh, việc lựa chọn diễn viên đúng lứa tuổi sẽ mang lại cảm xúc chân thực. Tuy thế tôi nghĩ có nhiều cách kể chuyện, xử lý tình huống khác đi mà vẫn rõ ý”, Trần Lực nói.
CỤC ÐIỆN ẢNH Ở ÐÂU?
Khác một số phim có đề tài nhạy cảm hoặc nội dung không phù hợp bị “cấm cửa” trong nước, Vợ ba được thẩm định nội dung tầng tầng lớp lớp ngay từ khâu kịch bản trước khi khởi quay. Được biết, hội đồng thẩm định kịch bản cũng có góp ý, chỉnh sửa nhất định cho đoàn làm phim về những yếu tố nhạy cảm, chưa phù hợp văn hóa phương Đông, cũng như vấn đề đạo đức.
Sau khi dự liên hoan quốc tế, Vợ ba tiếp tục được thẩm định cấp phép phổ biến trong nước với nội dung “thuộc thể loại phim tâm lý xã hội, nội dung kể về những uẩn khúc và bi kịch trong gia đình địa chủ cuối thế kỷ 19 mà một thiếu nữ được lấy về làm vợ ba đã chứng kiến, nếm trải. Phim thể hiện chuyện tình yêu, tình dục của người trưởng thành, không phù hợp khán giả dưới 18 tuổi”.
Thẩm định nội dung, góp ý chỉnh sửa từ kịch bản cho tới những cảnh quay hoàn chỉnh trong bộ phim nhất là những lưu ý về cảnh nóng, cảnh hôn đồng giới, tuy nhiên Cục Điện ảnh, cụ thể Hội đồng duyệt phim quốc gia lại bỏ qua yếu tố sử dụng diễn viên mới 13 tuổi thể hiện những cảnh nhạy cảm trong phim.
Bàn vụ này, nhiều người nhìn sang nước Mỹ với tư duy thoáng, cởi mở dành cho tác phẩm nghệ thuật nhạy cảm. Song thực tế vẫn có những phim Mỹ loại này bị cấm chiếu. Cuộc đời của Adèle (tên khác Xanh là một màu nóng) từng được Cành cọ vàng tại LHP Cannes 2013 song bị cấm chiếu tại một bang của Mỹ vì nội dung không phù hợp, dù diễn viên đóng bộ phim về tình yêu, tình dục đồng giới này đều trên 18 tuổi.
Luật Trẻ em 2016 có những điều khoản cụ thể quy định bảo vệ quyền của trẻ em không bị xâm hại, không bị bóc lột sức lao động. Luật Điện ảnh tuy chưa có quy định cụ thể về việc diễn viên dưới 18 tuổi đóng cảnh nóng, nhưng nhiều người đặt câu hỏi về sự thiếu nhạy cảm của những người gác cổng.
Cho tới thời điểm này, các thành viên Hội đồng duyệt phim quốc gia, Cục Điện ảnh chưa có bất cứ phát ngôn chính thức nào xung quanh ồn ào phim Vợ ba. Thời hạn báo cáo Bộ trưởng VHTTDL về quy trình cấp phép Vợ ba trước ngày 24/5.
Photo: .. Vị nghệ thuật?
Nhà sản xuất tự đề nghị rút phim khỏi rạp chiếu do áp lực từ dư luận, tuy nhiên vẫn có một số người quy chụp rằng phản ứng đó bóp chết dòng phim nghệ thuật. Việc sử dụng diễn viên 13 tuổi đóng phim 18+ được lí giải rằng để phản ánh hiện thực, thuyết phục người xem ở khía cạnh nghệ thuật. Nhưng phim thực sự nghệ thuật? Một số khán giả xem Vợ ba chung cảm nhận phim mang cái nhìn ngày nay áp vào người xưa. Mục tiêu phản ánh những thân phận phụ nữ bị đối xử bất công trong xã hội phong kiến, nhưng nhà làm phim chưa nêu bật nỗi niềm “chém cha cái kiếp lấy chồng chung”.
