Cú doạ tẩy chay cuộc gặp hé lộ vấn đề mang tính quy luật là TT lại thượng phong mỗi khi trò chơi chuyển theo hướng lành ít dữ nhiều. Song cứ mỗi cú như vậy là thêm một lần có vẻ “ngư ông đắc lợi”.
Sự sụp đổ thượng đỉnh Mỹ-Triều dự kiến ngày 12/6 tại Singapore, nếu xảy ra, sẽ là thất vọng ghê gớm song không mấy ngạc nhiên. Từng bao lần gạo sắp thành cơm rồi bỗng tắt ngấm củi lửa. Năm 1992, liên Triều đồng ý phi hạt nhân hoá hệt bây giờ. Miền Bắc còn đồng ý cho Cơ quan Nguyên tử Năng lượng Quốc tế (IAEA) vào thanh sát. Năm 1998, Hàn Quốc đề xuất “Chính sách Ánh Dương” chưa từng có hướng đến hoà giải. Năm 2006, tức một năm sau khi khoe có vũ khí hạt nhân, TT nói sẽ từ bỏ nó. Tất các cơ hội đại loại vậy đều tan thành khói.
Dường như có một chủ thể luôn đứng đằng sau mỗi khi hai miền bỏ lỡ cơ hội hoà bình. Lịch sử TT luôn gắn chặt trên mọi phương diện với nước láng giềng chung biên giới dài 1.416 km. Ba năm trước khi qua đời, nhà lãnh đạo Kim Jong il thăm Trung Quốc (TQ) không dưới bốn lần trong đó ít nhất một lần (tháng 8/2010) đem theo cả Kim Jong un như để xin ý kiến về việc muốn người con trai ấy thay thế mình. Bất chấp nhiều mâu thuẫn với chủ tịch Tập Cận Bình, Kim Jong un cũng không bỏ thông lệ của cha ông – sang TQ hai lần trong chưa đầy hai tháng trước hội ngộ dự kiến Trump-Kim.
Nhiều dấu hiệu cho khiến người ta nghi TQ đang lợi dụng con bài TT để ứng phó với việc Mỹ định chơi rắn với họ. Đích thân ông Trump thừa nhận vai trò trọng yếu (dù biết chẳng hề vô tư) của TQ gây sức ép chưa từng có khiến TT không chịu nổi. Nhưng khi ông quyết đòi lại công bằng cho “nước Mỹ trên hết” trước nạn thâm hụt thương mại kinh niên 300 tỷ USD mỗi năm, gió dường như xoay chiều. Việc ông Tập bị chỉ đích danh có thể can dự sự đổi giọng của TT cho thấy vai trò của TQ ở mỗi bước ngoặt.
Nếu thế, chẳng phải Trump hay Kim đang thay nhau làm chủ bàn cờ như lâu nay vẫn tưởng. Cuộc chơi hạt nhân trên bán đảo Đông Bắc Á sẽ không biết đằng nào mà lần một khi nó thành công cụ của “TQ trên hết”, một chính sách nhất quán và tinh vi có lẽ chưa được thốt thành lời mà thôi. n
