Mới đây, tờ The Associated Press (AP) đã phỏng vấn ông Douglas Silliman, Đại sứ Mỹ tại Iraq, về chính sách của Washington sau khi Baghdad tuyên bố cuộc chiến kéo dài 3 năm qua, giải phóng toàn bộ lãnh thổ khỏi sự kiểm soát của Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng.
Ông Silliman cho biết, trong thời kỳ hậu chiến Iraq, Mỹ đang tập trung vào việc giữ hòa bình và tái thiết quốc gia Trung Đông, đồng thời xem ảnh hưởng của Iran tới Baghdad là vấn đề cấp bách cần giải quyết.
“Iran không tôn trọng chủ quyền của các nước láng giềng. Người Iran ở một mức độ nào đó đã hỗ trợ chính phủ Iraq đánh bại IS. Nhưng thẳng thắn mà nói, tôi không thấy người Iran ủng hộ tiền trợ cấp nhân đạo, tôi chưa thấy họ tham gia vào chương trình bình ổn của Liên Hợp Quốc”, AP dẫn lời ông Silliman.
Theo AP, Iran có ảnh hưởng lớn đến Iraq sau cuộc chiến tranh do Mỹ phát động năm 2003, lật đổ chế độ độc tài Sunni của Saddam Hussein và trao quyền cho đa số người Shiite của quốc gia Trung Đông này.
Khi IS tràn vào miền bắc và miền trung Iraq vào mùa hè năm 2014, Iran đã hậu thuẫn cho lực lượng bán quân sự, được gọi là Lực lượng Huy động Nhân dân (Popular Mobilization Forces – PMF), bao gồm hàng chục ngàn chiến binh, chủ yếu là Shiite.
Lực lượng này được chính phủ Iraq công nhận, và triển khai trên khắp cả nước, đóng góp không nhỏ cho những chiến thắng trong cuộc đấu tranh tiêu diệt khủng bố.
Tuy nhiên, Washington quan ngại, cùng với sự chiến thắng của Iraq trước IS, lãnh đạo lực lượng này càng trở nên hùng mạnh, tạo ra mối uy hiếp không hề nhỏ tới sức ảnh hưởng Mỹ trong khu vực.
Chính quyền của Tổng thống Donald Trump đã yêu cầu PMF giải tán sau khi cuộc chiến IS kết thúc. Mỹ đồng thời cũng tạo áp lực lên Iran khi đe dọa rút khỏi thỏa thuận hạt nhân năm 2015, và áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran.
Xe tăng quân đội Iraq trong cuộc duyệt binh mừng chiến thắng trước IS. Ảnh: Reuters Tuy muốn giảm sức ảnh hưởng của Iran, ông Silliman cho rằng, Iraq cần duy trì mối quan hệ tốt đẹp, tích cực với tất cả các nước láng giềng, và Iran cũng nằm trong số đó, trong giai đoạn hậu chiến tranh.
Ông nói thêm, Mỹ khuyến khích các nỗ lực gần đây của Iraq nhằm tiếp cận với Ả Rập Saudi và Jordan, các đồng minh mà Mỹ hy vọng sẽ đóng vai trò lớn hơn tại Baghdad.
Trong thời điểm hiện tại, Iraq đang phải tìm kiếm sự hỗ trợ từ bên ngoài cho việc tái thiết sau chiến tranh, mà theo tuyên bố của chính phủ gây ra thiệt hại khoảng 100 tỷ USD. Khoảng 3 triệu người Iraq vẫn chưa tìm được chỗ trú chân, dự kiến nhiều tháng sau khi cuộc chiến chấm dứt.
Bên cạnh đó, Washington hy vọng sẽ giúp làm dịu căng thẳng giữa chính quyền trung ương và khu vực phía bắc của người Kurd.
Mâu thuẫn của hai lực lượng này leo thang sau cuộc trưng cầu đòi độc lập hồi tháng 9 của người Kurd, nhưng bị Baghdad bác bỏ. Quân đội chính phủ đã đụng độ với các chiến binh người Kurd vào tháng 10, khi Baghdad giành lại các vùng đất tranh chấp mà người Kurd chiếm được từ IS.
