Đầu tháng 12, hơn một tháng sau ngày bầu cử (3/11), tất cả 50 tiểu bang và Quận Columbia của Mỹ đã xác nhận kết quả bỏ phiếu phổ thông, và bầu ra đại cử tri đoàn – những người sẽ nhóm họp vào ngày 14/12 để chính thức bỏ phiếu chọn tổng thống, phó tổng thống.
Thông thường, việc đại cử tri đoàn bỏ phiếu được coi là một bước mang tính hình thức. Nhưng năm nay, quá trình này lại được công chúng Mỹ đặc biệt chú ý, vì những cáo buộc gian lận bầu cử nhằm lật ngược kết quả của Tổng thống Trump.
Sau ngày 14/12, lá phiếu của các đại cử tri sẽ được gửi đến thủ đô Washington và được Quốc hội kiểm đếm vào ngày 6/1.
Sau khi kết quả kiểm phiếu được công bố, và chiến thắng của ông Joe Biden được xác nhận, tân Tổng thống thứ 46 của Mỹ sẽ nhậm chức vào trưa ngày 20/1.
Quá trình bầu cử thông qua đại cử tri đoàn của Mỹ đã được nêu rõ trong Hiến pháp, và được quy định chi tiết trong luật pháp Mỹ trong hơn 200 năm qua.
Dưới đây là thông tin chi tiết về những gì sẽ xảy ra vào ngày 14/12, và tiến trình các bước sau đó.
Vì sao lại là ngày 14/12?
Theo luật pháp Mỹ, ngày bỏ phiếu phổ thông là ngày thứ Ba đầu tiên sau ngày thứ Hai đầu tiên của tháng 11, năm nay là ngày 3/11.
Sau đó, các đại cử tri sẽ nhóm họp vào thứ Hai đầu tiên sau ngày thứ Tư thứ hai của tháng 12, năm nay là ngày 14/12.
Việc này cho phép các bang có đủ thời gian để giải quyết tranh chấp về kết quả phiếu phổ thông sau ngày bầu cử, và cũng cho tân Tổng thống có đủ thời gian để chuẩn bị cho việc nhậm chức vào tháng 1.
Điều gì sẽ xảy ra vào ngày 14/12?
Hiến pháp Mỹ quy định rõ đại cử tri là những người trực tiếp bầu Tổng thống, dựa trên kết quả bỏ phiếu phổ thông.
Trong ngày 14/12, các đại cử tri sẽ nhóm họp tại tiểu bang của mình và bỏ phiếu giấy bầu Tổng thống, Phó Tổng thống.
Địa điểm nhóm họp ở mỗi bang là khác nhau và thường được quy định trong luật của bang. Ở hầu hết các bang, địa điểm này nằm trong tòa nhà hành chính bang hoặc văn phòng thống đốc. Năm nay, các đại cử tri bang Delaware nhóm họp tại một phòng gym.
Thời điểm nhóm họp ở các bang cũng không đồng nhất. Các cuộc họp dự kiến sẽ diễn ra trong khoảng từ 10 giờ sáng (ở Bờ Đông) đến 19h (ở Hawaii).
Hầu hết các bang đều phát trực tiếp quá trình bỏ phiếu, bao gồm cả những bang chiến địa như Michigan, Wisconsin, Pennsylvania và Georgia.
Đại cử tri là ai?
Danh sách đại cử tri thường được chọn trước đó vào mùa xuân hoặc mùa hè bởi nhóm các đảng phái ở từng bang. Ví dụ, nếu ông Biden thắng ở một bang, thì nhóm đại cử tri của đảng Dân chủ sẽ bỏ phiếu ở bang này.
Họ thường là những chính trị gia nổi tiếng như thống đốc hoặc quan chức lớn tuổi. Nhưng cũng có những người mà tên tuổi ít được biết đên.
Cựu Tổng thống Bill Clinton và cựu Ngoại trưởng Hillary Clinton là hai trong số các đại cử tri của New York.
Danh sách đại cử tri được công bố ở đâu?
Sau ngày 3/11 và trước ngày 14/12, cơ quan bầu cử mỗi bang phải nộp giấy xác nhận kết quả bỏ phiếu phổ thông, trong đó gồm kết quả kiểm phiếu và danh sách đại cử tri.
Danh sách này được Cơ quan Lưu trữ Quốc gia đăng tải trực tuyến.
Đại cử tri có bắt buộc phải bỏ phiếu cho người giành được đa số phiếu phổ thông ở bang mình?
Có và không. 33 tiểu bang và Quận Columbia yêu cầu đại cử tri phải bỏ phiếu cho người giành được đa số phiếu phổ thông ở bang mình. 17 bang còn lại “không ràng buộc” đại cử tri, nghĩa là đại cử tri có thể bỏ phiếu cho bất kỳ ai họ chọn.
Nhưng luật một số tiểu bang có quy định hình phạt cho “cử tri lật lọng”, ví dụ nộp tiền phạt.
Năm 2016, có 7 đại cử tri đã trở mặt trong cuộc bỏ phiếu bầu Tổng thống.
Nếu có điều gì xảy ra với đại cử tri?
Một đại cử tri Massachusetts đã qua đời gần đây. Phiếu bầu của người này sẽ bị bỏ trống, và được thay thế bằng lá phiếu của một đại cử tri dự bị.
Nhiều tiểu bang ở Mỹ đã định sẵn danh sách đại cử tri dự bị, đề phòng tình huống xấu.
COVID-19 có ảnh hưởng đến quá trình bỏ phiếu năm nay không?
Có. Nevada đã phải chuyển hình thức họp đại cử tri sang họp trực tuyến.
Chuyện gì xảy ra tiếp theo?
Phiếu của đại cử tri sẽ được chuyển đến Thượng viện, hạn chót là ngày 23/12.
Quốc hội Mỹ sau đó sẽ kiểm phiếu đại cử tri vào ngày 6/1, với sự chủ trì của Phó Tổng thống Mike Pence.
