Xét hỏi bị cáo Hoàng Tuấn Khanh (SN 1973, cựu cán bộ Chi cục Hải quan Hà Tây, bị truy cứu về tội danh "Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng"), Hội đồng xét xử (HĐXX) tập trung làm rõ hành vi thông quan có được coi là vi phạm pháp luật hay không. Trả lời trước tòa, bị cáo Khanh cho hay, việc làm thủ tục thông quan chỉ là “giấy đi đường” cho các doanh nghiệp.
Theo tài liệu truy tố, từ tháng 4/2011 đến tháng 12/2011, Hoàng Tuấn Khanh là công chức đội Nghiệp vụ thuộc Chi cục Hải quan Hà Tây, với chức năng, nhiệm vụ được phân công tiếp nhận mở tờ khai, kiểm tra hồ sơ hải quan, xác nhận thông quan đối với hàng hóa miễn kiểm tra thực tế.
Tháng 6/2011, Khanh tiếp nhận 10 tờ khai hải quan điện tử nhập khẩu nguyên phụ liệu của Cty Lifepro. Tất cả 10 tờ khai điện tử đều được hệ thống chọn luồng vàng (kiểm tra chứng từ điện tử, không kiểm hoá). Khi kiểm tra hệ thống kế toán thuế KT559, Khanh phát hiện Cty Lifepro đang nợ thuế quá hạn hơn 10 triệu đồng.
Theo Viện KSND Tối cao, mặc dù không đủ điều kiện cho thông quan theo quy định của Luật Quản lý thuế, nhưng do nhận thức chủ quan đây là doanh nghiệp lớn, tiền nợ thuế không đáng kể nên Khanh vẫn cho phép thông quan. Từ đó, doanh nghiệp được hưởng ân hạn thuế 275 ngày, dẫn đến hậu quả không thu được số tiền thuế nhập khẩu cho ân hạn không đúng quy định hơn 62 tỷ đồng.
Trả lời câu hỏi của chủ tọa phiên tòa về nguyên nhân phạm tội, bị cáo Khanh cho rằng: “Bị cáo tạo điều kiện cho doanh nghiệp theo chủ trương của ngành. Bị cáo không được hưởng lợi gì”.
HĐXX tiếp tục thẩm vấn bị cáo Đỗ Thị Liên Hương (SN 1978, cựu cán bộ Chi cục Hải quan Hà Tây). Tại tòa, bà Hương cho rằng, việc thông quan gồm nhiều quy trình. "Bị cáo nhận sai phạm nhưng chỉ “một chút và chỉ là sai phạm hành chính thôi ạ”, Hương nói.
“Vì những thiếu sót từ các cán bộ hải quan đã giúp doanh nghiệp lừa đảo rồi bỏ trốn. Bị cáo có thấy sai không?”, Chủ tọa phiên tòa tiếp phân tích về những sai phạm theo quy định trong Luật Hải quan (Điều 25).
Trả lời câu hỏi này, bị cáo Hương tỏ vẻ khá thoải mái, vừa cười vừa nói: “Dạ, chỉ là sai về hành chính thôi ạ”.
Cũng với hành vi phạm tội tương tự, bị cáo Nguyễn Thị Thúy Hằng (SN 1978, cựu cán bộ Chi cục Hải quan Hà Tây) bị cáo buộc đã thiếu trách nhiệm khi cho doanh nghiệp thông quan khi nợ thuế.
Trong quá trình điều tra cũng như phần thẩm vấn công khai tại tòa, bà Hằng khẳng định không phạm tội, đã thực hiện đúng quy trình, nghiệp vụ hải quan, cũng như không liên quan đến cho doanh nghiệp hưởng ân hạn thuế để thông quan.
Tài liệu điều tra thể hiện, khi tiếp nhận xử lý 3 tờ khai hải quan nhập khẩu nguyên phụ liệu may mặc của Cty cổ phần Enzo Việt. Sau khi tiếp nhận tờ khai, kiểm tra hồ sơ hải quan, Hằng phát hiện Cty Enzo Việt đang nợ thuế. Theo đó, hệ thống quản lý rủi ro tự động xác định doanh nghiệp không được ân hạn thuế trên các lệnh hình thức. Trước thực tế đó, tại tờ khai hải quan, bà Hằng đã điền thông tin (viết tay): “Doanh nghiệp nợ thuế quá hạn 57.990.000 đồng, trình lãnh đạo quyết định”. Tuy nhiên, tại mục “đề xuất”, bà Hằng lại đánh máy đề xuất “thông quan hàng hoá”.
HĐXX chuyển qua xét hỏi bị cáo Lương Thị Yên (SN 1958, cựu Phó chi cục trưởng Hải quan Hà Tây). Tại tòa, bà Yên cho rằng, nếu đối chiếu các quy trình hải qua thì thấy "bản thân không phạm tội".
Tại tòa, cựu Phó chi cục hải quan bị cáo buộc đã thiếu trách nhiệm khi duyệt thông quan 6 tờ khai của Cty Enzo Việt để được hưởng ân hạn thuế cho dù doanh nghiệp này vẫn nợ thuế.
