Dựa vào kết quả các cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ từ năm 1860 đến 1980 (trừ cuộc bầu cử năm 1912), 2 nhà khoa học Nga và Mỹ đã nghiên cứu và đưa ra chủ điểm mấu chốt, làm thành 13 câu hỏi trắc nghiệm đúng sai.
13 chủ điểm này phản ảnh tình trạng phát triển kinh tế, các vấn đề đối nội và quan hệ đối ngoại, bất ổn xã hội và những tai tiếng chính trị... Đặc biệt, với phương pháp này, người ta có thể đoán trước ai là người chiến thắng trong cuộc đua vào Nhà Trắng mà không cần dựa vào thăm dò dư luận, chiến lược vận động tranh cử, tranh luận trên truyền hình, tình trạng quỹ tranh cử, quảng cáo..., tức là những phương tiện tranh cử thông dụng ở Mỹ.
13 chủ điểm này đánh giá ảnh hưởng của chính quyền hiện hành với cử tri hơn là ảnh hưởng của ứng viên tranh cử đối với cử tri.
Năm 1981, nhà địa vật lý người Nga Volodia Keilis-Borok của Viện Hàn lâm khoa học Liên Xô và nhà sử học người Mỹ Allan Lichtman của American University cùng được mời làm giáo sư thỉnh giảng tại Học viện Kỹ thuật California.
Hai người nhanh chóng kết thân vì có cùng mối quan tâm đến chính trị Mỹ, đặc biệt là về bầu cử. Volodia nhận thấy kỹ thuật toán học mà ông sử dụng để dự báo các trận động đất, có thể được áp dụng để dự báo các cuộc bầu cử Tổng thống.
Còn ông Allan thì có cái nhìn của một sử gia: Ứng viên của đảng đang cầm quyền – dù có phải là Tổng thống (tái cử) hay không – đều nhận được điểm tốt hoặc xấu từ kết quả điều hành đất nước 4 năm trước đó.
Lúc đầu, hai người đưa ra đến 30 chủ điểm mấu chốt liên quan đến kết quả các cuộc bầu cử tổng thống Mỹ từ năm 1860. Sau đó, họ bỏ dần những chủ điểm ít ảnh hưởng đến kết quả bầu cử, chỉ giữ lại các yếu tố quan trọng.
Được sự hỗ trợ của chuyên gia thống kê Harry Davey thuộc Bộ Lao động Mỹ, họ đã đúc kết thành 13 câu hỏi có thể phản ảnh chính xác kết quả bầu cử tổng thống trong giai đoạn từ 1860 đến 1980, ngoại trừ cuộc bầu cử năm 1912.
Công trình của họ được đăng tải trên tạp chí của Viện Hàn lâm khoa học Mỹ, rồi sau này được Allan và Ken DeCell phát triển rộng hơn trong cuốn sách tựa đề The 13 Keys to the Presidency (13 chìa khóa vào Nhà Trắng).
Độ chính xác tới đâu?
Bắt đầu từ năm 1981, giáo sư Allan đã dự báo nhân vật chiến thắng ít nhất 10 tháng trước ngày bầu cử.
Tháng 11/1982, Mỹ rơi vào một giai đoạn kinh tế trì trệ và đảng Cộng hòa mất 27 ghế dân biểu Hạ viện trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ Tổng thống năm đó.
Ngược lại với dự đoán của các nhà phân tích chính trị, phân tích thời cuộc về cuộc bầu cử tổng thống năm 1984, ông Allan đã tiên đoán chính xác là Tổng thống Ronald Reagan sẽ tái đắc cử và kết quả đúng như vậy.
Phương pháp này đã dự báo chính xác về kết quả của số phiếu phổ thông, chứ không phải số phiếu đại cử tri.
Thế nên, trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2000, 13 chủ điểm của phương pháp này cho kết quả chính xác là ứng viên đảng Dân chủ Al Gore chiến thắng phiếu phổ thông. Nhưng ông George W.Bush lại thắng phiếu đại cử tri nên trở thành chủ nhân Nhà Trắng.
Kỳ bầu cử năm nay
Vào tháng 10 năm ngoái, giáo sư Allan đã đưa ra dự báo là bất kể nhân vật nào được đảng Dân chủ tiến cử ra tranh ghế tổng thống vào tháng 11/2008 thì ứng viên đó sẽ chiến thắng cuộc đua. Ông cũng có dự kiến chỉ trong trường hợp có biến cố lớn, không lường trước được thì ứng viên đảng Cộng hòa mới có cơ may bước vào Nhà Trắng.
13 câu hỏi với trả lời đúng/sai của giáo sư Allan căn cứ vào tình hình thực tế của Mỹ. Nếu như có 5 câu hoặc ít hơn với đáp án là SAI, thì ứng viên của đảng đang cầm quyền sẽ thắng phiếu phổ thông (ở đây là ông John McCain). Nếu có từ 6 câu trở lên có đáp án là SAI thì đảng còn lại chiến thắng (ở đây là ông Barack Obama).
| 13 câu trắc nghiệm 1. Sau cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ, đảng cầm quyền có được thêm đại biểu trong Hạ viện (ý muốn nói đến cuộc bầu cử năm 2006): SAI 2. Không có tranh chấp nghiêm trọng trong nội bộ đảng cầm quyền khi tiến cử nhân vật ra tranh ghế tổng thống: ĐÚNG. (Ông Allan định nghĩa một cuộc tranh chấp nghiêm trọng là khi không ai kiếm đủ phiếu trong bầu cử sơ bộ mà phải chờ đến đại hội đảng quyết định). 3. Ứng viên của đảng cầm quyền là Tổng thống đương nhiệm: SAI. 4. Không có một cuộc vận động đáng kể của ứng viên độc lập hay của đảng thứ ba: ĐÚNG. 5. Nền kinh tế không bị suy thoái trong thời gian vận động tranh cử: ĐÚNG. (Ở đây, suy thoái – recession – được thừa nhận nếu có 2 quý liên tiếp mức tăng trưởng GNP là âm). 6. Tăng trưởng kinh tế tính theo mức bình quân đầu người thực tế trong nhiệm kỳ của đương kim tổng thống ngang bằng hoặc cao hơn 2 nhiệm kỳ trước: SAI. 7. Chính phủ hiện hành thực hiện những thay đổi quan trọng trong chính sách liên bang: SAI. 8. Không có bất ổn xã hội trong nhiệm kỳ: ĐÚNG. 9. Chính phủ hiện hành không bị những tai tiếng lớn: ĐÚNG. 10. Chính phủ hiện hành không bị những thất bại lớn trong chính sách quân sự và đối ngoại: SAI. 11. Chính phủ hiện hành có sự thành công lớn trong đối ngoại và quân sự: SAI. 12. Ứng viên của đảng cầm quyền là một anh hùng dân tộc hay một nhân vật có sức lôi cuốn quần chúng lớn: SAI. 13. Ứng viên đối thủ không phải là một người có sức thu hút quần chúng hoặc không là anh hùng dân tộc: SAI. Theo kết quả các câu trả lời trên thì liên danh Obama -Biden cầm chắc phần thắng trong tay về số phiếu phổ thông, vì có đến 8 câu có đáp án là SAI. |
Theo Lê Đình Bì
viết từ Mỹ
Thanh Niên
