Mục đích của hệ thống này là để quan trắc chất lượng nước các sông, hồ cũng như chất lượng nước sau xử lý của các nhà máy xử lý nước thải. Ðặc biệt, Hà Nội là địa phương đầu tiên công bố chỉ số chất lượng nước được quan trắc qua website và ứng dụng điện thoại (Android, IOS) để người dân có thể truy cập.
TS Nguyễn Phương Quý, Giám đốc công nghệ Công ty CP Ðầu tư xây dựng và thương mại Phú Ðiền cho biết: Nhiều năm qua công tác quan trắc môi trường thực hiện không thường xuyên, có tính chất định kỳ, lấy mẫu thời điểm do đó chưa đại diện được đầy đủ cho chất lượng của nguồn nước và cũng không có điều kiện lấy được nhiều mẫu để phân tích do phải thực hiện thủ công.
Ðiều đó dẫn đến dữ liệu về môi trường cực kỳ nghèo nàn. Ngay cả khi có các sự cố môi trường, nhiều trường hợp đã không có số liệu để phân tích đối chiếu. “Thường là khi xảy ra sự cố môi trường, chúng ta mới nháo nhào nhảy vào lấy mẫu ngay tại thời điểm đó nên nhiều trường hợp không đảm bảo chính xác”, TS Quý nói.
Trong khi đó, theo TS Nguyễn Phương Quý để đánh giá được chính xác chất lượng môi trường, dự liệu được các biến đổi hay các sự cố môi trường có thể xảy ra; xác định nguyên nhân của các vấn đề ô nhiễm hay sự cố môi trường thì cần phải nghiên cứu dãy các số liệu của cả quá trình lịch sử và có tính liên tục. Số liệu quan trắc thủ công có tính thời điểm và ít số liệu không phản ánh đầy đủ được bản chất của sự việc.
Ông Quý ví dụ: cá sẽ bị chết nếu chúng ta không biết thay nước bể cá mặc dù thay bằng nước sạch, trong khi đó cá vẫn có thể sống trong nước bẩn. Nước trên các sông, nếu lấy mẫu xét nghiệm thì mùa mưa sẽ khác với mùa cạn; thời điểm 7 giờ tối thì lượng nước thải sẽ khác với thời điểm buổi sáng trong ngày. Do vậy, việc có được hệ thống quan trắc tự động để có thể quan trắc được liên tục chất lượng các nguồn nước quan trắc, giúp có bộ số liệu là rất quan trọng cho công tác quản lý và bảo vệ môi trường.
Nhằm khắc phục tình trạng nêu trên thành phố Hà Nội đã quyết định lắp đặt hệ thống quan trắc tự động kết nối trực tiếp với mạng internet do Công ty CP Ðầu tư xây dựng và thương mại Phú Ðiền tài trợ. “Chúng tôi mong muốn cung cấp một bộ số liệu đầy đủ để phần nào góp phần kiểm soát sự cố môi trường có thể xảy ra. Khi có quan trắc online thì đó chính là chúng ta có bộ số liệu sống”, ông Quý nói.
Trước mắt đơn vị tài trợ đã lắp đặt hệ thống thiết bị cho trung tâm giám sát, thu thập và lưu trữ số liệu từ các trạm quan trắc tự động nước mặt; phần mềm quản lý và hiển thị dữ liệu qua website và ứng dụng điện thoại (Android, IOS); lắp các trạm quan trắc tự động chất lượng nước cho hồ Hoàn Kiếm và Hồ Tây và sắp tới sẽ lắp đặt trạm quan trắc tại sông Tô Lịch, sông Nhuệ, sông Cầu Bây. Ðây là những khu vực nhạy cảm về môi trường hoặc có nguồn thải lớn.
Trạm quan trắc tại hồ Hoàn Kiếm. Hiện nay tại Hồ Tây và hồ Hoàn Kiếm đã được lắp đặt hệ thống máy quan trắc tự động từ tháng 12/2016. Về mặt kỹ thuật, ai cũng có thể dùng điện thoại di động sử dụng phần mềm Android truy cập được vào hệ thống online từ website của Sở Tài nguyên Môi trường Hà Nội để biết được đầy đủ các thông số báo về từ trạm quan trắc.
Ngoài ra, hệ thống quan trắc này còn có chức năng giám sát các nguồn thải. Hiện nay tất cả các nhà máy xử lý nước thải do Công ty CP Ðầu tư xây dựng và thương mại Phú Ðiền đầu tư xây dựng và vận hành thì đã đều được lắp đặt hệ thống quan trắc tự động và kết nối với hệ thống chung này của thành phố để Sở Tài nguyên Môi trường giám sát.
Ông Nguyễn Phương Quý khẳng định: “chúng tôi tình nguyện triển khai hệ thống quan trắc này cũng nhằm tiêu chuẩn hoá các hoạt động của công ty. Về công nghệ, các thiết bị đo được nhập khẩu từ châu Âu, khá hiện đại”. Ðến nay, Công ty Phú Ðiền đã tài trợ hơn 10 tỷ đồng để lắp đặt các trạm quan trắc cho thành phố, chưa kể Trung tâm quan trắc, hệ thống máy chủ để thu thập các số liệu quan trắc và các trạm quan trắc của các nhà máy xử lý nước thải. Trung tâm quan trắc do Sở Tài nguyên Môi trường vận hành.
Dễ dàng truy cập thông tin trên điện thoại. Ðược biết, sau khi thành phố Hà Nội triển khai hệ thống quan trắc tự động thì thành phố Hồ Chí Minh và tỉnh Bắc Ninh cũng đề nghị Công ty Phú Ðiền hỗ trợ để triển khai hệ thống quan trắc tự động này.
“Có rất nhiều việc cần làm để kiểm soát tốt hơn ô nhiễm môi trường. Tôi ví dụ như với các khu công nghiệp thì về quy định các nhà đầu tư khu công nghiệp phải triển khai và hiện nay tại Hà Nội tôi được biết chưa có khu công nghiệp nào có trạm quan trắc tự động kết nối”, ông Quý kiến nghị.
Hiện nay tại Hồ Tây và Hồ Hoàn Kiếm đã được lắp đặt hệ thống máy quan trắc tự động từ tháng 12/2016. Về mặt kỹ thuật, ai cũng có thể dùng điện thoại di động sử dụng phần mềm Android truy cập được vào hệ thống online từ website của Sở Tài nguyên môi trường Hà Nội tại địa chỉ http://chisoquantracnuoc.vn/để biết được đầy đủ các thông số báo về từ trạm quan trắc, hoặc có thể tải ứng dụng điện thoại “Hanoi WQIs” trên các kho ứng dụng Android và IOS.
