 |
| Dân Mỹ biểu tình phản đối hành động đáng xấu hổ của AIG. Ảnh: AP |
Hơn tuần nay, người Mỹ tức giận nghe tin công ty AIG quyết định trả 165 triệu đô la tiền thưởng cho nhân viên, trong khi chính công ty này đã được chính phủ Mỹ trợ giúp 80 tỷ đô la, tiền của dân đóng thuế.
Ông Edward M. Liddy, chủ tịch mới của AIG do Hank Paulson, Bộ trưởng Tài chính thời Bush, chỉ định, đã cố gắng trong thời gian ngắn nhất dùng hết 50 tỷ đô la cho việc tái cơ cấu công ty, thu xếp và chuyển nhượng những hợp đồng với các trung tâm tài chính sao cho thiệt hại bị ít nhất mà vẫn giữ được AIG qua cơn bão tài chính.
Để làm được việc đó, cần có chuyên viên cao cấp và giỏi. Để động viên, cần có tiền thưởng. 165 triệu đô la được dùng cho mục đích đó.
Tuy thế, người Mỹ không thể nào chấp nhận được chuyện “thưởng tiền” trong cơn bão tài chính này. Kẻ mất việc, người mất nhà, các gia đình phải tẳn tiện chi tiêu để lo vượt qua tâm bão thì lại có anh chàng nhận tấm séc 3-4 triệu đô.
Theo Washington Post (19-3-2009), trong cuộc điều trần với Tiểu Ban Tài chính Quốc hội, ông Liddy, khi được yêu cầu nêu tên những nhân viên nhận thưởng mà chưa trả lại, đã nói “Tôi sẽ đưa danh sách nếu tên tuổi của họ được giữ bí mật”. Nhưng ông Barney Frank, chủ tịch tiểu ban, lại cứng rắn “Tôi không dám hứa”. Ông Liddy liền đọc một email có lời đe dọa “Những kẻ nhận tiền này và gia đình họ nên bị treo cổ bằng dây đàn piano” (ý nói cắt cổ).
Tổng thống và Quốc hội Mỹ đã lên án vụ việc này, vì ảnh hưởng đến những gói kích cầu đang đưa ra nhằm cứu giúp nền kinh tế. Tiền bơm để cứu nước, cứu nhà lại mang ra thưởng có thể chấp nhận được chăng? Quốc hội mới thông qua chính sách đánh thuế 90% số tiền thưởng kiểu như trên để tránh chuyện đục nước béo cò.
Luật pháp Hoa Kỳ không thể động chạm vào những người vừa nhận tiền trên. AIG đã ký kết hợp đồng với nhân viên rất chặt chẽ, bao gồm cả những khoản tiền đền thưởng nếu họ làm tốt công việc. Trong kinh tế thị trường, việc giữ lời hứa mang tính sống còn đến một cá nhân, công ty, một quốc gia.
Tuy thế, ở Mỹ, dư luận đóng vai trò rất lớn trong việc đánh giá đạo đức của mỗi con người, nhất là khi anh đã có quyền cao chức trọng. Đã là viên chức cao cấp của AIG thì lương rất khá. Nửa triệu, hàng triệu và có khi hàng chục triệu đô la một năm.
Việc cầm tiền thưởng số lượng lớn trong thời bão giá sẽ bị dư luận nhìn với con mắt không thiện cảm, tương lai của anh ta rất khó đảm bảo. Nhận rồi một lúc nào đó vụ việc vỡ lở, giá phải trả cao hơn rất nhiều so với tấm séc. Hiện nay có một số người đã trả lại. Phần lớn 165 triệu đô la kia có thể được thu hồi.
Câu chuyện 165 triệu VND ở Hà Nội
 |
Số tiền hàng trăm triệu VND liên quan đến Bảo hiểm Tiền gửi Việt nam “tự thưởng” cách đây khá lâu. Như TP đã đưa, theo đơn phản ánh của ông Nguyễn Thái Tuấn, trong một buổi giao lưu quần vợt sau khi ký hợp đồng với công ty Thái Thịnh, BHTGVN đã chi một khoản tiền lên tới hơn 164 triệu đồng (xin làm tròn 165 triệu với mục đích so sánh).
Một cán bộ phòng Tài chính - Kế toán được chỉ định đứng tên là người tạm ứng tiền, thay mặt đoàn thể ký nhận số tiền để chi cho buổi giao lưu và sau đó giao cho đoàn thể quản lý, dù thực tế không có việc giao nhận số tiền đó.
Đây là câu chuyện muôn thuở, khai vống chi tiêu để lấy tiền chia nhau. Gần 165 triệu VND ở đâu ra vậy? Chắc chắn không phải quĩ lương của BHTGVN. Đây là tổ chức do Nhà nước quản lý, trả lương, nên không thể có tiền lời lãi để chia nhau. “Hô biến” hàng trăm triệu bằng một buổi giao lưu sao dễ đến thế.
AIG thưởng 165 triệu đô la nhưng đang khó nuốt trôi dù họ có quyền được như thế. Hình ảnh AIG và cả của Hoa Kỳ trên thế giới đang bị phá hoại nghiêm trọng vì vụ thưởng tiền không đúng lúc này. Đây là vấn đề đạo đức và thương hiệu AIG hơn là dính đến luật pháp hay tham nhũng.
Nếu có thật việc BHTGVN lấy gần 165 triệu ĐVN để tổ chức giao hữu tennis cho vài chục người vào năm 2005, khi hàng chục triệu nông dân lúc đó lo nạn cúm gà, lụt lội, thiên tai, người nghèo bữa no bữa đói, có cái gì đó không bình thường trong đầu óc của những người tổ chức kể cả người chơi. Hơn thế nữa, nếu là một buổi giao lưu “chùm khế ngọt” nhằm kiếm tiền bất hợp pháp, những người tổ chức đã đi quá xa.
Cuối năm 2008, không biết lời lãi thế nào mà EVN vẫn đòi thưởng hàng ngàn tỷ trong lúc cả nước đang cơn bão giá, hàng triệu người lo thất nghiệp. Rồi số tiền 2500 tỷ tiền hỗ trợ người nghèo ăn Tết Kỷ Sửu của Chính phủ đã được chia cho cả người khá giả, họ hàng của các quan tham ở cấp cơ sở.
Vụ chơi tennis hết 165 triệu ĐVN và những cách chia tiền gần đây đủ nói lên đạo đức của rất nhiều cán bộ “chia mật bằng tay” đang ở mức báo động. Số tiền 165 triệu với một quốc gia là nhỏ nhưng nền tảng xã hội có thể bị lung lay rất mạnh nếu chi tiêu sai mục đích hay không đúng lúc.
