“Con nuôi kêu dữ quá!”

Điều được nói đến nhiều nhất tại hội nghị là sự “bất công” mà các trường ngoài công lập (NCL) cho rằng họ đang phải gánh chịu.

Mở đầu, ông Nguyễn Đình Ngộ, Hiệu trưởng trường ĐH Phú Xuân (Huế) trình bày: trường công lập được đầu tư từ A đến Z nhưng lại được tuyển sinh vét đến điểm sàn; ngoài ra, một số địa phương công khai tuyên bố không tuyển người tốt nghiệp trường NCL gây nên sự bất bình đẳng cho khối NCL. 

Ông Ngộ cũng đặt câu hỏi: trường có phải doanh nghiệp không mà bị thu thuế theo Luật doanh nghiệp, tới 25 %, trước đây, và bây giờ là 10%? Ông Ngộ cũng nêu vấn đề: vì nhận thức trường là một doanh nghiệp nên có những người chạy theo đồng tiền, bất chấp việc đào tạo con người; gây mâu thuẫn cũng vì lợi nhuận.

Không có lý gì trên một địa bàn chỉ có 5 km mà cho xây dựng một chục trường ĐH; rồi tên tự nhiên đặt là ĐH quốc tế khiến cho xã hội bối rối. Có hiện tượng xây trường kiểu hớt váng sữa- lập trường dân lập để dưỡng già.

 Hiệu trưởng ĐH Bình Dương Cao Văn Phường

Bà Trần Kim Phương, Chủ tịch HĐQT trường CĐ ASEAN phản ánh hiện tượng chạy theo ngành hot khiến trường công lập nào cũng đào tạo tài chính ngân hàng, dạy cả ngày lẫn đêm. Bà Phương nhấn mạnh: trong khi trường công lập tuyển sinh theo kiểu “bắt từ con mực, con tôm, con tép”, khiến cho trường công có tới trăm ngàn, chục ngàn sinh viên trong khi NCL chỉ sai một tí là bị “triệt hại”. 

Nói về điều này, bà Phương nhận định: đổi mới chính sách thì những người quản lý cũng phải đổi mới, nhiều lúc chúng tôi oải, muốn bỏ trường chỉ vì một số ứng xử trong quản lý! Lắng nghe, ghi chép, nhận định, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam phải thốt lên: Nếu coi các trường NCL là “con nuôi” thì tôi nghe hội nghị từ sáng tới giờ, thấy “con nuôi” kêu dữ quá!

“Hủy diệt” xã hội hóa?

ĐH dân lập Hải Phòng là 1/20 trường đầu tiên được kiểm định, là 1/25 trường có sinh viên tốt nghiệp có việc làm (93,6%, theo công bố của dự án sông Mê Kông) và là 1/100 trường có thương hiệu hàng đầu ở VN, nhưng 5 năm nay không thể tuyển đủ người học, mặc dù 10 năm trước nữa, năm nào cũng tuyển đủ chỉ tiêu, ông Trần Hữu Nghị trình bày vấn đề với một vẻ xúc động khiến người nghe có cảm giác hoang mang.

Lý giải điều này, ông Nghị nói: Đó là do sự bất bình đẳng giữa trường công lập và NCL: điểm sàn như nhau; điều kiện vào ĐH như nhau; sinh viên trường công lập được hưởng học bổng thì sinh viên NCL phải đóng học phí cao hơn, đóng thuế lại một lần nữa với giá trị gia tăng tiền ở, tiền ăn, tiền gửi xe đạp… trong khi đầu ra sinh viên công lập cũng đã đón lõng hết vì nhiều nơi không nhận người tốt nghiệp NCL. 

“Ai sẽ đến học và tôi cũng sẽ không gửi con tôi đến học trường NCL, những bất cập như thế liệu sẽ tồn tại đến bao giờ, và nếu không giải quyết thì không ai dám đầu tư vào giáo dục” - Ông Nghị cho biết.

Dường như nhân tố hủy diệt xã hội hóa giáo dục lớn hơn là những bất cập trong việc chuyển đổi từ trường dân lập (DL) sang trường tư thục (TT). Số là, ông Nghị trình bày, khi là trường DL thì hội đồng quản trị nhà trường có đầy đủ thành phần, gồm nhà đầu tư, Đảng, Đoàn, giáo viên…; chuyển sang TT thì người nào có tiền nhiều nhất là khống chế trong hội đồng và chưa chắc giáo viên đã có trong thành phần- người có tiền sẽ “lái” giáo dục!

Nhận xét về điều này, ông Hoàng Văn Hoan (ĐH Văn Lang) nói: chuyển DL sang TT thì giết luôn tư thục- không ai dám đầu tư tiếp vì phải ngồi nghe người khác quyết định vận mệnh của mình!