Nhiều nhà đầu tư (NĐT) đang hy vọng nguồn cầu trên sẽ “kích” cho TTCK sôi động hơn nhưng không ít người lại lo ngại vì vừa qua các DN đăng ký rất nhiều nhưng mua chẳng là bao với những lý do từ chối mua không thuyết phục…
 |
| Nhà đầu tư tỏ ra e ngại khi thấy lượng mua cổ phiếu quỹ của DN thấp hơn nhiều so với đăng ký Ảnh: Hồng Vĩnh |
Tạo cầu “ảo”?
Giữa năm 2008, khi TTCK sụt giảm thê thảm, ước tính có khoảng 50 DN đã đăng ký mua cổ phiếu của DN mình để làm cổ phiếu quỹ (CPQ) với mục đích chính là bình ổn giá. Nhưng cho đến nay hàng chục DN đã không mua đủ, mua khá ít hoặc thậm chí không mua CPQ như họ công bố.
Cty chứng khoán Sài Gòn (SSI) chỉ mua 1,7 triệu CPQ/3 triệu cổ phiếu đăng ký, Cty CP ximăng Hà Tiên 1 (HT1) mua 48.000 cổ phiếu trên số đăng ký là 300.000 cổ phiếu, Cty CP Viễn Liên (UNI) mua 17.536 cổ phiếu UNI/234.580 cổ phiếu đăng ký, Cty cổ phần xuất nhập khẩu Khánh Hội (KHA) đăng ký mua 700.359 CPQ nhưng chỉ mua 423.260 cổ phiếu.
Cty Văn hóa Tân Bình (mã chứng khoán ALT) cũng chỉ mua 120.010 cổ phiếu trong khi số đăng ký mua 200.000 CPQ, Cty cổ phần Siêu Thanh (ST8) chỉ mua 61.000 cổ phiếu ST8 trên 300.000 cổ phiếu đăng ký, CTCP Nhiệt điện Phả Lại (PPC) đăng ký mua lại 1 triệu cổ phiếu làm CPQ nhưng mua vỏn vẹn 80.000 cổ phiếu…
Cty CP Gạch men Chang Yih (CYC) cho đến nay chẳng mua CPQ nào như đã đăng ký dù họ thông báo sẽ mua lại 158.000 cổ phiếu làm CPQ! Danh sách này còn kéo dài khi nhiều Cty vẫn chưa thực hiện mua CPQ xong dù thời hạn sắp hết.
Chuyên gia chứng khoán Lê Đạt Chí cho rằng khi DN công bố mua CPQ thì nhiều NĐT hiểu rằng sắp tới lượng cầu cổ phiếu của DN đó sẽ tăng lên, nay DN không mua hoặc mua không đủ dĩ nhiên một lượng cầu “ảo” đã được tung ra thị trường và ảnh hưởng đến quyết định của nhiều người.
Hầu hết các DN khi thông báo mua CPQ đều đưa ra lý do bình ổn giá từ các nguồn vốn thoạt nghe khá hợp lý. Tuy nhiên khi mua ít thì họ lại cho rằng “tập trung nguồn vốn để đầu tư dự án khác” như ATL, hay “HĐQT không chấp nhận mua với giá cao hơn 30.000 đ/cổ phiếu” như PPC hoặc “hạn chế mua để đảm bảo lợi ích cổ đông” như KHA…
Phó Tổng GĐ một Cty chứng khoán cho hay nhiều khách hàng rất bức xúc vì tại sao khi công bố mua CPQ các DN không thông tin những lý do để có thể mua hoặc không mua CPQ nhằm giúp NĐT đánh giá triển vọng cổ phiếu khách quan hơn.
NĐT Trần Văn Minh (sàn ACBS TP HCM) còn đặt nghi vấn: “Khi DN mua CPQ thì công bố ngay còn lúc không mua nữa một thời gian sau mới thông báo. Như vậy người biết trước thông tin này sẽ có lợi vì cổ phiếu đó thường xuống giá khi thông tin lan rộng”.
Nhà phân tích chứng khoán Trần Ngọc Nam thừa nhận có DN đã ngừng mua từ cuối tháng 9 nhưng đến cuối tháng 10 mới công bố làm không ít người tưởng họ vẫn còn mua và giao dịch theo suy nghĩ này”.
Một lần bất tín…
Hiện nay, các DN đăng ký rồi không mua, mua rất ít CPQ chỉ cần thông báo với Sở GDCK TPHCM hoặc TTGDCK Hà Nội là xong mà không bị bất cứ hình thức chế tài nào. Chính vì lý do trên nên các DN có “hứa 10 mua 1” cũng chẳng sao dù điều đó gây “nhiễu” cho thị trường, có thể đem lại lợi ích cho những cổ đông biết thông tin trước và gây thiệt hại cho NĐT .
TS Lê Thẩm Dương (ĐH Ngân hàng TPHCM) nhận định mua hay không mua, dừng mua CPQ là quyền của DN và Ban lãnh đạo tùy theo tình hình thị trường để đem lại lợi nhiều nhất cho DN và khi chưa bị “tuýt còi” thì các DN vẫn làm theo cách của họ.
Tuy nhiên ông Dương khuyến cáo nếu DN chỉ vì lợi ích của mình và những cổ đông lớn thì “chữ tín” sẽ bị suy giảm, các thông tin sau này sẽ ít được tin cậy trên và “mất mát ấy có khi còn lớn hơn tiền bạc”. Nhiều NĐT còn e ngại ngay cả cổ phiếu của mình mà DN còn không muốn mua tiếp thì tốt nhất là nên “bỏ của chạy lấy tiền”.
Tổng GĐ một DN chỉ mua 1/2 số CPQ đăng ký lý giải: “Chúng tôi không lường hết được diễn biến thị trường và nếu cứ mua với giá cao thì rất khó giải thích với HĐQT, Đại hội cổ đông”. Sau khi hàng loạt DN và STB công bố mua CPQ, ngày 6/11, VN-Index phải chật vật lắm mới tăng được chút ít và nhiều NĐT đã thốt lên “một lần bất tín…”
