Đáng chú ý, trong mâm cỗ Tết Đoan Ngọ của người dân xứ Huế luôn có những món không bao giờ thiếu đó là thịt vịt, chè kê và bánh tráng (đa) nướng.
Theo quan niệm dân gian ở Huế, mùng 5/5 âm lịch là ngày khí trời nóng nực, nhiệt độ cao, nên người ta dùng thịt vịt có tính mát, bổ, để quân bình nhiệt - hàn giữa trời và người. Mặt khác, sau khi vừa kết thúc một vụ thu hoạch lúa, từ mùng 5/5 trở đi, vịt nuôi bắt đầu vào mùa, thịt béo hơn, ngon hơn. Chính vì vậy, món ăn từ thịt vịt luôn được nhiều người lựa chọn trong dịp Tết Đoan Ngọ.
 |
Trong mâm cỗ Tết Đoan Ngọ của người Huế luôn có món thịt vịt |
Vào ngày này, dù gia đình khá giả hay nhà nghèo khó, người dân đều ra chợ từ sớm để lựa chọn những con vịt to, béo chuẩn bị cho mâm cỗ Tết.
Thường thì người dân sẽ làm món thịt vịt luộc chấm nước mắm gừng ăn kèm rau sống, chuối xanh, trái vả. Tuy nhiên, ngày nay, người Huế còn tạo ra nhiều món ăn ngon và hấp dẫn từ vịt. Đó là món cháo vịt, bún vịt xáo măng, vịt quay, vịt tiềm (tầng) thuốc bắc, gỏi vịt, vịt nấu chao…
 |
 |
Chè kê dùng kèm với bánh tráng nướng là món không thể thiếu trong mâm cỗ Tết Đoan Ngọ của người dân Huế |
Chè kê cũng là món ăn đặc trưng trong ngày Tết Đoan Ngọ tại Huế. Những hạt kê mua về sau khi xát sạch vỏ được ngâm với nước, tiếp đó đun sôi đến khi nở mềm, tạo thành thứ cháo sền sệt. Người nội trợ cho thêm đường và nước gừng trộn đều để tạo thành nồi chè kê thơm phức với màu vàng óng bắt mắt.
Dù nguyên liệu hạt kê không khó tìm tại Huế, nhưng món chè kê chỉ thường được chế biến mỗi dịp Tết Đoan Ngọ. Ngày thường, dân Huế không có thói quen ăn chè kê, mà hay dùng những loại chè khác như chè đậu xanh, chè trái cây, chè đậu ngự, đậu ván, đậu đỏ, chè bột lọc, chè khoai môn…
 |
 |
 |
Bày soạn cỗ bàn với thịt vịt, chè kê dâng cúng tổ tiên ông bà trong ngày Tết Đoan Ngọ tại Huế |
Người Huế khi ăn chè kê thường dùng kèm với món bánh tráng mè nướng giòn. Bánh tráng tách thành miếng nhỏ dùng thay thìa để xúc chè. Khi ăn, vị giòn của bánh tráng nướng hòa với vị ngọt của đường, vị dẻo thơm của hạt kê chín nhừ, vị thơm cay thoang thoảng của gừng tươi khiến món chè trở nên hấp dẫn, lạ miệng.
Ngoài những món không thể thiếu kể trên, ngày nay, mâm cỗ Tết Đoan Ngọ của người Huế còn có thêm các món thịt heo quay, thịt heo luộc, gà hấp, gà quay, chả lụa, bánh ướt, bún…
Không rõ bắt đầu từ thời điểm nào, Tết Đoan Ngọ tại Huế còn được gọi là “Tết sui gia”. Vào ngày này, gia đình có người con trai sắp cưới vợ thường sắm lễ vật gồm nếp, đậu xanh, một cặp vịt béo đến biếu (đi Tết) nhà gái… Thường thì nhà gái chỉ nhận một nửa, phần còn lại sẽ biếu cho nhà trai để thể hiện sự chia ngọt sẻ bùi, kết nối tình thâm giao thắm thiết giữa hai nhà. Đây cũng là dịp để chàng rể ra mắt gia đình vợ.
 |
 |
 |
Món vịt tiềm nấu thuốc bắc trong mâm cỗ Tết Mùng Năm tại Huế |
Thêm một điều đặc biệt trong ngày Tết Đoan Ngọ của người dân Huế, vào giờ chính Ngọ (12 giờ trưa), nhiều gia đình còn có tục đi hái lá mùng 5. Họ hái những loại lá quen dùng thường ngày, mỗi thứ một ít mang về rửa sạch phơi khô để dùng làm thuốc, hay đun làm nước uống.
Người Huế tin rằng, lá mùng Năm sẽ chữa được “bách bệnh". Theo quan niệm người xưa, bất kỳ loại lá nào được hái đúng vào giờ Ngọ mùng 5/5 đều là thuốc cả. Bởi lẽ, đó là thời điểm có dương khí tốt nhất trong cả năm, lá cây cỏ thu hái được trong giờ này có tác dụng chữa bệnh tốt, nhất là các chứng ngoại cảm, âm hư.
Tết Đoan Ngọ (Tết Mùng Năm) còn được gọi là Tết Đoan Dương. Tại Việt Nam, ngày này còn được dân gian gọi là bằng cái tên dân dã hơn là “Tết diệt sâu bọ”. Đây là ngày phát động bắt sâu bọ, tiêu diệt bớt các loài gây hại cho cây trồng trên cánh đồng… Đây còn là dịp mà mọi người thường quây quần bên nhau, nấu những món ăn ngon cho cả gia đình cùng thưởng thức.
