Đáng lo ngại, nhiều điểm đo ở Hà Nội ghi nhận loại bụi “tử thần” kích thước siêu nhỏ 2,5 µm đã tới mức báo động (Điểm đo Phạm Văn Đồng chỉ số AQI PM 2.5 lên tới 400, điểm đo Mỹ Đình chỉ số AQI PM 2.5 cũng lên tới hơn 300). Sở dĩ loại bụi PM 2.5 được mệnh danh là “tử thần” bởi chúng hình thành từ các chất rất độc hại như cacbon, sunphua, nitơ… và có khả năng luồn lách vào các túi phổi và tĩnh mạch phổi, gây nên nhiều căn bệnh chết người như hô hấp, tim mạch, ung thư và đột biến gene. Các loại khẩu trang thông thường vô hiệu trước loại bụi này.
Nguyên nhân cũng dễ nhận biết, bên cạnh hiện tượng đảo nhiệt thì mật độ giao thông tăng đột biến ngày giáp Tết cùng những công trường giữa thủ đô đang hối hả thi công cho kịp tiến độ đã tự nó nói lên tất cả. Những ai đi dọc trục đường Minh Khai – Đại La – Trường Chinh – Láng, nơi thì đang phá nhà làm đường (cả dưới đất lẫn trên cao), chỗ đang xén vỉa hè mở đường, đều cảm nhận rõ khói bụi mù mịt tới mức nào. Đường Trường Chinh liên tục tắc nghẽn từ sáng tới đêm, bụi cuộn lên từng đám phả vào mặt khiến nhiều người đi đường ho sặc sụa.
Điều đáng nói, dường như những nhà thầu thi công nơi đây không hề có bất kỳ một biện pháp nào để giảm thiểu bụi bặm ô nhiễm do họ gây ra. Trong khi đó, hành lang pháp lý về vấn đề này xem ra cũng chưa đủ mạnh để buộc các công trường giữa thủ đô phải tuân thủ những tiêu chuẩn về môi trường khi thi công. Hậu quả là, tất cả đều phải hít bụi, nhất là những người đi bộ và đi xe máy.
Nhớ lại cách đâykhoảng 2 năm, tôi cùng đoàn nhà báo Việt Nam được mời sang Paris để tìm hiểu về nền kinh tế xanh của Pháp đúng vào những ngày thủ đô nước bạn báo động đỏ về ô nhiễm không khí. Chỉ số PM10 (lượng hạt bụi có đường kính nhỏ hơn 10 micromet trên 1m3 không khí) lên tới xấp xỉ 100 microgam/m3, trong khi tiêu chuẩn của EU quy định phải dưới 50 microgam/m3. Khi đó, chính quyền thành phố Paris phải áp dụng lệnh hạn chế xe ô tô biển chẵn - lẻ đi theo ngày, toàn bộ hệ thống tàu điện ngầm được miễn phí cho dân chúng và du khách trong 4 ngày liên tiếp.
Kể lại chuyện này để thấy rằng, ô nhiễm không khí thực sự đáng sợ và không thể xem thường, rất cần những biện pháp mạnh dù chỉ là tình thế của chính quyền để giảm thiểu tác hại cho người dân. Thiết nghĩ, các cơ quan chức năng của Hà Nội cũng cần có ngay các biện pháp phù hợp với điều kiện thực tế của chúng ta, để hạn chế tình trạng ô nhiễm không khí hiện nay. Trước mắt, có thể tăng cường xe phun nước rửa đường tại những khu vực nhiều bụi, yêu cầu các nhà thầu thi công phải có hàng rào che chắn để giảm thiểu bụi phát tán, khuyến cáo người dân tránh ra đường khi không cần thiết tại những vị trí có mức độ ô nhiễm cao…
Về lâu dài, những quy định pháp lý chặt chẽ cùng chế tài nghiêm khắc đối với các tác nhân gây ô nhiễm không khí là điều cần phải được ban hành và thực thi nghiêm túc. Hãy cùng nhau giữ gìn bầu không khí trong lành mà bất kỳ ai cũng phải hít thở hàng ngày xung quanh chúng ta.
