Môi trường kinh doanh có vấn đề
Câu lạc bộ pháp chế doanh nghiệp (gọi tắt CLB PCDN) – Bộ Tư pháp vừa tổ chức buổi tọa đàm “Môi trường kinh doanh dưới góc nhìn ứng xử của chính quyền với doanh nghiệp qua thực tiễn đấu giá quyền sử dụng đất” từ góc nhìn vụ việc giữa UBND TP Đà Nẵng ra quyết định huỷ kết quả đấu giá khu đất A20 mặt tiền Võ Văn Kiệt - đường Ngô Quyền, đường Lý Nam Đế (phường An Hải Tây, quận Sơn Trà) của Cty Cổ phần Vipico.
Trước đó, ngày 26/7/2017, Vipico trúng đấu giá khu đất này khi là người bỏ giá cao nhất, đạt 652 tỷ đồng, tương ứng 56,8 triệu đồng/m2 (diện tích 11.487m2). Doanh nghiệp (DN) đã nộp đủ tiền sử dụng đất đợt 1. Đối với tiền sử dụng đất đợt 2, do chưa thu xếp được nguồn vốn đúng hạn nên Vipico xin được gia hạn thời gian nộp tiền sử dụng đất.
Tuy nhiên, Cục thuế Đà Nẵng đã không đồng ý, trong khi UBND TP Đà Nẵng không trả lời rõ ràng, dứt khoát mà chỉ cho biết đang hỏi xin ý kiến cấp trên. Sau đó, Vipico đã nộp đủ tiền sử dụng đất đợt 2 và tiền phạt tương ứng với số ngày chậm nộp là 52 ngày. Tổng tiền Vipico nộp là 653 tỷ đồng.
Luật sư Trần Hữu Huỳnh chia sẻ tại hội thảo.
Thật bất ngờ, ngay sau đó TP Đà Nẵng đã không giao đất mà xem xét việc hủy kết quả đấu giá đất. Quá trình lấy ý kiến của các sở, ngành của TP Đà Nẵng, tất cả các đơn vị liên quan đều khẳng định không đủ cơ sở pháp lý để hủy kết quả bán đấu giá đất lô đất A20.
Ý kiến của Bộ Tài chính, Tổng Cục quản lý đất đai, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Tư pháp cũng cho rằng không có cơ sở pháp lý để hủy kết quả bán đấu giá đất cho Vipico.
Theo yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ, ngày 1/11/2018 TP Đà Nẵng đã có báo cáo gửi Thủ tướng Chính phủ nhưng không nêu ý kiến của các Bộ, ngành và cả ý kiến tham mưu của các Sở. Sau đó, khi chưa có ý kiến chỉ đạo từ phía Chính phủ, ngày 16/11/2018, TP Đà Nẵng đã hủy kết quả bán đấu giá và "xung công" tiền đặt cọc. Quyết định này gây thiệt hại trực tiếp và gián tiếp cho doanh nghiệp hàng trăm tỷ đồng.
Tại buổi tọa đàm, Luật sư Nguyễn Văn Chiến – Phó Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam cho rằng, Vipico trúng đấu giá khu đất A20 theo quy định pháp luật, sau đó nộp tiền thuê đất lần 1 (50%) đầy đủ. Việc nộp tiền thuê đất lần 2 có chậm nhưng đã hoàn thành nên chưa đến mức TP Đà Nẵng phải đưa ra quyết định huỷ kết quả đấu giá. “Việc UBND Đà Nẵng vẫn thu tiền thuê đất và tiền chậm nộp nhưng sau đó lại ra quyết định hủy kết quả trúng đấu giá của Vipico có nguy cơ khiến doanh nghiệp lâm vào vòng phá sản”, Luật sư Chiến cho hay.
Tiến sĩ Dương Đăng Huệ - Giám đốc trung tâm Tư vấn pháp luật và bồi dưỡng nghiệp vụ (TVPL&BDNV), CLB PCDN cũng cho rằng, TP Đà Nẵng đã thừa nhận phía Vipico hoàn thành việc nộp NSNN trước 9 tháng thông qua việc vẫn để DN nộp đầy đủ tiền trước khi ra quyết định hủy kết quả đấu giá. Như vậy, cần phải xác định động cơ và mục đích đằng sau của sự việc này?
Còn theo ông Đặng Ngọc Thắng – đại diện Cục quản lý xử lý vi phạm hành chính và theo dõi thi hành pháp luật Bộ Tư pháp, qua nghiên cứu hồ sơ thì trường hợp của Vipico là chậm nộp tiền chứ không phải không nộp đủ tiền. Do đó, việc TP Đà Nẵng chọn văn bản quy phạm pháp luật để thực hiện ra quyết định định huỷ kết quả đấu giá của Vipico là không chính xác.
“Chính bản thân TP Đà Nẵng cũng không thống nhất các quy định của pháp luật vì có trường hợp trúng đấu giá tương tự như Vipico nhưng chỉ bị nộp phạt mà không hủy quyết định như với Vipico”, ông Thắng phân tích.
Các luật sư, chuyên gia đều cho rằng Đà Nẵng và Vipico cần đối thoại, hòa giải
Nếu không xử lý thích đáng, 'sẽ có nhiều Đà Nẵng khác'
"Doanh nghiệp đã có văn bản xin gia hạn thời gian nộp tiền. Đà Nẵng khẳng định phải xin ý kiến Bộ Tài chính. Đến khi Bộ Tài chính có văn bản cho phép Doanh nghiệp nộp tiền chậm nộp thì Đà Nẵng lại quay ngoắt, kiên quyết đòi huỷ kết quả đấu giá. Rồi tiếp đến viện dẫn kết luận của Kiểm toán Nhà nước, dù cơ quan kiểm toán không lâu sau đó khẳng định không kiến nghị Đà Nẵng huỷ kết quả đấu giá. Đây là tiền lệ rất nguy hiểm, đi ngược với chủ trương thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân của Đảng và Nhà nước, làm xấu môi trường kinh doanh ở Đà Nẵng", Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty Luật Basico bày tỏ.
Về phần mình, Luật sư Trần Hữu Huỳnh, cựu Trưởng ban pháp chế VCCI khẳng định đất đai là tài sản quốc gia, phải được đấu giá để thu về lợi ích lớn nhất cho ngân sách. Vipico bỏ số tiền chênh rất lớn để trúng đấu giá rõ ràng là tích cực, cho thấy sự minh bạch và hiệu quả của phương thức này. Việc Đà Nẵng giữ quan điểm cứng rắn, có phần cứng nhắc, không tôn trọng kiến nghị của các bộ, ngành lẫn cơ quan chuyên môn cấp dưới để ra một quyết định "lợi ít, hại nhiều".
Ở góc độ kinh tế học, Tiến sĩ Võ Trí Thành cũng nêu ý kiến đây là trường hợp điển hình, cần xem xét, xử lý hết sức nghiêm túc để đưa ra được cách thức ứng xử phù hợp trong các trường hợp tương tự. Tiến sĩ Thành gợi ý cơ quan cấp Chính phủ có thể đứng ra làm trung gian hoà giải trong vụ việc này, và hoàn toàn có thể thành lập một cơ quan chuyên trách cho các vấn đề tương tự.
Ông Nguyễn Văn Phúc – nguyên phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Quốc hội, nguyên ĐBQH khóa 12 và 13 cho rằng, giữa TP Đà Nẵng và Vipico trong sự việc này cần thực hiện theo đúng hợp đồng với phương hướng có thiện chí. Tuy nhiên, TP Đà Nẵng lại ứng xử cứng nhắc đúng ở giai đoạn sau cùng là không được thiện chí đối với doanh nghiệp.
“Kiểm tra các văn bản của TP Đà Nẵng thì thấy có nhiều thuật ngữ khác nhau về sự việc này như: không nộp tiền theo quy định, không nộp tiền theo đúng thông báo, chậm nộp, không nộp đủ. Như vậy là TP Đà Nẵng cũng không thống nhất được trong các văn bản” – ĐBQH Phúc trao đổi.
Kết thúc buổi tọa đàm, các chuyên gia và các luật sư cùng các cơ quan Nhà nước đều cho rằng, Vipico và TP Đà Nẵng cần ngồi lại với nhau trao đổi và đối thoại trực tiếp để phía TP Đà Nẵng tự hủy quyết định của mình. Nếu không được thì hai bên cần ra tòa để xử lý sự việc.