Chuyên gia 3 quốc tịch hồi hương làm… rẫy

Nặng tình đất nước

Đón chúng tôi tại gian nhà tuềnh toàng nằm cuối con hẻm nhỏ khuất sâu ở thôn Ka Long (xã Hiệp An, huyện Đức Trọng, tỉnh Lâm Đồng), ông Mai Viết Phương vui vẻ bổ cam đãi khách rồi nhanh nhẹn lên xe đưa tôi ra trang trại cách nhà cả chục cây số.

Từng được nghe nguyên Phó Thủ tướng Nguyễn Công Tạn kể về ông với tình cảm đầy quý trọng- một chuyên gia nông học nổi tiếng ở trời Tây luôn nặng tình yêu nước, tôi thật sự thú vị khi được nghe ông chia sẻ chuyện nghề ngay trên mảnh đất cằn đang đơm đầy hoa trái.

Quê ở Long Xuyên, từ những năm sáu mươi thế kỷ trước ông Phương đã sang Úc du học ngành Nông nghiệp, trở thành giảng viên chuyên hướng dẫn sinh viên thực nghiệm của trường Đại học Nông nghiệp Tây Sydney.

Ông định cư và lập gia đình với một đồng nghiệp quê Rạch Giá. Phụ trách các dự án quan trọng của trường, ông có điều kiện về nước nhiều lần và nhận ra nông dân Việt Nam thu nhập quá thấp với các giống cây trồng vật nuôi năng suất kém, thấy đây chính là cơ hội để góp sức giúp quê nhà.

Kỹ sư Phương tiết lộ bí quyết về gốc cam Cara cara

Từ món quà đầu tiên là 2 quả trứng đà điểu tặng Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Công Tạn năm 1996, ông Phương đã lần lượt chuyển giao kỹ thuật nuôi trồng nhiều giống cây- con giá trị cao về Việt Nam như đà điểu, keo lai cao sản, cây polonia dùng chế biến gỗ cao cấp, các giống chè phù hợp khẩu vị châu Âu và Mỹ La tinh, các giống rau thơm gốc Láng cải tạo vùng rau đã thoái hóa ở Củ Chi… 

Đến tuổi nghỉ hưu, ông về nước chọn vùng Đức Trọng với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng tương tự vùng Tây Sydney, xin thuê đất dài hạn để di thực các giống cây quý về trồng.

Giấy chứng nhận ký ngày 20/10/2001 của Tổng lãnh sự quán Việt Nam tại Sydney trong hành trang hồi hương của ông viết rất trang trọng: “Ông Mai Viết Phương là một Việt kiều yêu nước, có quan hệ gần gũi với Đại sứ quán và Tổng lãnh sự quán nước ta tại Úc.

Ông là một chuyên gia nổi tiếng, đã có nhiều đóng góp quý báu cho Bộ NN&PTNT nước ta. Ông Phương hiện đang phụ trách các dự án của Trường Đại học Western Sydney và tổ hợp Paulownia Úc-Việt Nam, đầu tư vốn, kỹ thuật và chuyển giao công nghệ, giúp Việt Nam phát triển các loại cây giống có giá trị cao về kinh tế và cải thiện môi trường…”.

Thời của nông nghiệp cao cấp

Dồn hết tâm trí vào trại thực nghiệm, mỗi năm ông Phương chỉ về Úc đôi lần, nơi vợ chồng ông còn có 1 nông trại chuyên trồng rau Á châu. Ông có 3 người con đã ổn định sự nghiệp trong những lĩnh vực khác. Giờ ông vẫn giữ 3 quốc tịch Úc- Canada- Việt Nam để tiện giao dịch với đồng nghiệp khắp thế giới.

Thu nhập của gia đình và các con tôi bên Úc thừa dùng cho mọi sinh hoạt cần thiết. Vợ chồng tôi cả đời chẳng có nhu cầu nào khác ngoài nghiên cứu nông nghiệp và hướng dẫn nông dân canh tác các loại cây trồng giá trị cao. Vì vậy, đối với tôi, việc được chứng kiến ngày càng có nhiều nông dân trên mọi miền đất nước làm giàu từ các loại cây quý nhân giống từ trang trại thực nghiệm này giờ là niềm vui lớn nhất, không gì sánh bằng.

Kỹ sư Phương tâm sự

Ông tặng họ những nguồn gien thực vật quý hiếm mà ông là chủ sở hữu. Ngược lại, họ giúp ông thuận lợi đưa nhiều giống cây trồng về Việt Nam.  

Ví dụ, để tải nhiều lượt hàng vạn cây cam không hạt từ Úc về Việt Nam qua đường hàng không, ông phải vận dụng quan hệ đối tác từ trường đại học Western Sydney và sự hỗ trợ đặc biệt của tiến sĩ thực vật học Graeme Richards giảng viên Đại học Hawkesbury, người đã cùng ông và nhóm cộng sự bỏ ra 30 năm dày công nghiên cứu, mới lai tạo thành công được giống cam biến dị quý giá mang tên Cara Cara Navel. 

Ngoài ưu điểm hương vị, không hạt, Cara Cara Navel còn là giống cam duy nhất trên thế giới có ruột màu đỏ thẫm chứa hàm lượng lycopene và carotenoid rất cao, vừa giúp cân đối dinh dưỡng trong chế độ ăn kiêng, vừa chống gây và hạn chế ung thư, như một loại thực phẩm chức năng ngon ngọt đặc biệt dễ dùng.

Chiếc xe hai cầu chở chúng tôi chật vật leo lên những sườn đồi lổn nhổn đá tảng đè trên nền đất sét pha cát. Vùng đất này, những cây cam quý ông Phương trồng mới cao quá đầu người mà cành đã chi chít quả.