 |
NGND Thái Thị Liên biểu diễn trên sân khấu Học viện Âm nhạc QG
Có một nghệ sĩ biết đàn trước khi biết chữ. Từ những nốt nhạc đầu tiên lúc 4 tuổi, cây đàn piano đã trở thành tình yêu và lẽ sống trong cuộc đời đầy sóng gió của bà.
Đó là Nhà giáo Nhân dân (NGND) Thái Thị Liên, người mẹ, người thầy đầu tiên của NSND Đặng Thái Sơn - nghệ sĩ châu Á đầu tiên đoạt giải Nhất Concours Chopin, đồng thời là một trong 7 nhạc sĩ sáng lập Học Viện Âm nhạc Việt Nam.
Gắn bó với cây đàn piano trọn một thế kỷ, ở tuổi 100, NGND Thái Thị Liên vẫn hàng ngày lướt tay trên những phím dương cầm, bất chấp mọi khoảng cách, bất chấp thời gian và tuổi tác.
Xuất thân trong một gia đình trí thức danh giá ở Sài Gòn, chọn con đường biểu diễn âm nhạc chuyên nghiệp, gần như cả đời mình, NGND Thái Thị Liên dành trọn vẹn cho âm nhạc, kể từ những nốt nhạc đầu tiên vang lên dưới những ngón tay mẫn cảm của cô bé 4 tuổi.
Bà là một trong 7 người đầu tiên thành lập ra Trường âm nhạc Việt Nam, sau này là Học viện Âm nhạc Quốc gia; Đồng thời là người có công lớn trong việc truyền cảm hứng âm nhạc, đào tạo nhiều thế hệ học trò thành danh.
Tiến sĩ Lê Anh Tuấn - Giám đốc Học viện Âm nhạc chia sẻ: "Khi trường Âm nhạc Việt Nam được thành lập thì tất cả xuất phát từ con số 0, với một người tốt nghiệp bên Tiệp trở về thì bằng tâm huyết, bằng tình yêu, bằng sự đam mê của mình, bà đã tự tay biên soạn ra bộ giáo trình để dạy piano. Đây là sách dạy dàn piano đầu tiên. Trong giáo trình này có điểm rất đặc biệt là bà đã đưa đến 60% lượng các bài chuyển thể từ cả làn điệu dân ca, lấy yếu tố dân tộc để đưa vào giảng dạy piano chuyên nghiệp."
Những năm chiến tranh, trường phải đi sơ tán, vừa dạy học, vừa nuôi con, đôi vai gầy của “người đàn bà Piano” ấy vẫn không gục ngã. Cuộc sống thiếu thốn, đàn piano cồng kềnh, lúc dạy đàn, nhiều khi tiếng đàn to quá, dân làng không nghe được tiếng máy bay địch nên bà con tỏ ý không bằng lòng, bà phải tổ chức dạy cho học sinh theo kiểu du kích: Trò này học, trò khác phải cảnh giới máy bay.
Bên miệng hầm trú bom, các học trò thay nhau mỗi người học một giờ. Tuy gian khổ và căng thẳng vì máy bay địch rình rập, nhưng NGND Thái Thị Liên không bao giờ để tiếng đàn piano thôi ngân nga. Những đêm diễn tấu piano của bà dưới ánh trăng đã gieo mầm cho tình yêu âm nhạc cho các con.
GS Trần Thu Hà, người con cả của bà bồi hồi nhớ lại: "Sơ tán, bom đạn như thế, giữa ranh giới sống chết rất gần như vậy, làng quê Xuân Phú, Bắc Giang vẫn vang lên những bản nhạc của Chopin, Beethoven… thì thực sự những người nước ngoài không thể hiểu được. Lúc đó vừa phải nghe máy bay nên tiếng đàn piano rất ảnh hưởng khi mà đánh to cho nên là chúng tôi chủ yếu học buổi tối."
NGND Thái Thị Liên còn chứng tỏ một tình yêu mãnh liệt trong lĩnh vực biểu diễn. Đó là buổi độc tấu piano đầu tiên của Học viện mà bà đã chơi toàn tác phẩm của Chopin, rồi các chương trình nhạc thính phòng bà độc tấu và hòa tấu cùng các chuyên gia nước ngoài.
Đặc biệt, khi đã ngoài 90, bà vẫn trình diễn trong các sự kiện lớn của Học viện Âm nhạc. Kỳ diệu thay, những thanh âm trong trẻo được cất lên từ trái tim người mẹ, người thầy, người nghệ sĩ lớn ấy, chưa bao giờ vơi ngọn lửa đam mê.
Bà nói, mình là người mẹ hạnh phúc nhất vì có những đứa con đi theo con đường âm nhạc và là nhà giáo hạnh phúc nhất vì đã đào tạo được nhiều thế hệ học trò trở thành trụ cột của nền âm nhạc nước nhà.
GS Trần Thu Hà, người con, người học trò xuất sắc của NGND Thái Thị Liên chia sẻ: "Đặt tay lên nốt nhạc đầu tiên cũng là người mẹ và cho đến khi trưởng thành được đi học đến khi trở về và cho đến tận bây giờ sau mấy chục năm ngoài những chuyện tình cảm gia đình ra, nhiều vấn đề khác thì một chủ đề rất lớn giữa 2 mẹ con là nghệ thuật và âm nhạc."
"Tôi là một trong bảy người đặt viên gạch đầu tiên cho Học viện Âm nhạc Việt Nam, tôi rất tự hào và vui mừng khi trường âm nhạc Việt Nam ấy bây giờ đã phát triển rất đồ sộ. Sau này chúng ta nhất định sẽ có nhiều nghệ sĩ tầm quốc tế hơn nữa." Nhà giáo Nhân dân Thái Thị Liên hạnh phúc nói.
Yêu nghề, say nghề đến thế, nên dẫu đã đi qua trọn trăm năm của cuộc đời, người ta vẫn nhớ Thái Thị Liên dưới ánh đèn sân khấu với những bản Chopin huyền thoại, mê hoặc khán giả.
