Cứ độ 20 tháng Chạp, trên đoạn đầu dốc Bà Triệu (Hà Nội) lại thấy xuất hiện mấy ông đồ cặm cụi viết chữ. Người đến xin chữ cũng đã bắt đầu lác đác. Gọi là xin chữ, vì cái chữ nghĩa nếu nói mua thì hơi... thô. Thích chữ gì, có thể nhờ ông đồ viết cho, giá cũng chỉ từ 20.000/chữ, nếu thêm khung thì chỉ 80.000 - 100.000 đồng.
Phần lớn người mua chữ hay hỏi ý nghĩa của từng chữ trước, rồi mới quyết định xin chữ gì. Những chữ phổ biến là Phúc, Lộc, Thọ, Khang, Ninh, Đức, Nhẫn, Tâm, Hưng, Long. Đông nhất vẫn là cánh thanh niên. Họ đến để mua một chữ về treo trong một căn phòng mới, hoặc phòng làm việc mới. Thanh niên thì hay thích chữ Nhẫn, Tâm, Đức. Con cháu chúc thọ ông bà nhân dịp đầu năm thì mua tặng chữ Thọ.
Tôi thấy hai anh thanh niên chở nhau tới mua chữ. Một anh nói, năm nào anh cũng đi mua chữ. Anh đã mua chữ Nhẫn, chữ Tâm, chứ Đức rồi và không biết năm nay nên mua chữ gì. Sau một hồi tham khảo ý kiến của ông đồ, anh quyết định mua chữ Tài, với phụ đề Tài nguyên thịnh đạt quá tam giang.
Một cô gái được anh bạn trai chở tới đây mua chữ. Cô bé nói, nhà em mới xây xong, trong nhà đã có một bức tranh thủy mặc rồi, bây giờ mua thêm một chữ treo cho hợp.
"Ông đồ" Thế Anh là Phó Chủ nhiệm khoa Ngoại ngữ, trường Đại học Ngoại thương. Trước ông dạy tiếng Nga và đã về hưu từ năm 1991 khi tiếng Nga không còn ở thời kỳ hưng thịnh. Vốn được học tiếng Trung từ bé, nên khi về hưu, ông đi vào nghiên cứu và học viết chữ Nôm. Hiện ông là là cộng tác viên cho tạp chí Hán Nôm, chuyên viết bài về nghiên cứu Hán Nôm. Ông nói: "Tôi ra đây cho vui,
 |
| Chữ Tài và phụ đề |
 |
| Cụ Tú Sót đang thảo chữ Tâm |
cũng được 7 - 8 năm. Xu hướng xin chữ bây giờ phát triển, đông nhất là ở Văn Miếu. Đó là điều đáng mừng.
Những hôm nào trời nắng ráo rất đông khách, đông nhất là vào chiều tối. Trước kia, tầng lớp trung niên và các cụ già chơi chữ nhiều, bây giờ phần lớn là thanh niên, thậm chí học sinh phổ thông. Vui chuyện, ông đọc cho tôi nghe câu đối về chữ mà ông tâm đắc nhất, câu đối này do một người bạn thơ tặng ông: "Nhẫn để thành công thì phải nhẫn/ Cương mà thất bại chớ nên cương".
Linh hồn của nhóm này là cụ Tú Sót, tên thật là Chu Thành - Chủ nhiệm Câu lạc bộ thư pháp Cảo thơm thư hiên có "trụ sở" tại 16 Nguyễn Thượng Hiền (Hà Nội). Thế nhưng, cụ rất thích lấy bút danh là Chu Thành Thi và tâm đắc với vế đối từ cái tên của mình mà từ trước tới giờ chưa ai đối được. Đó là Chu Thành Thi tức Chi Thành Thu, Chu Bội Thi tức Chi Bội Thu, Chu Bằng Thi tức Chi Bằng Thu.
Cứ dịp Tết đến, cụ lại ra ngồi viết chữ ở đầu dốc Bà Triệu. Cụ khoe đã từng viết chữ cho rất nhiều văn nghệ sỹ tên tuổi đất Hà Thành. Cụ Tú Sót cho biết, ra giêng từ mùng 10 đến rằm là đông nhất, đông như xem chọi gà ấy. Nhớ lại trước kia, khi cụ còn viết chữ ở mạn Cầu Giấy, khách đông như nêm, viết đến bã cả tay. Tối mịt mới được về nhà, lúc ấy mệt quá, không tài nào đạp nổi cái xe, đành phải thuê xích lô chở cả người cả xe về nhà. Không chỉ viết chữ, cụ Tú Sót có một số bài thơ trào phúng và rất thích ra câu đối. Cụ đã từng có tập thơ Cánh thời gian xuất bản năm 1997.
...Đến chữ bằng đồng
 |
| Một cửa hàng tranh chữ tại phố Nguyễn Thái Học (Hà Nội) |
Trong khi chữ viết bút nghiên chỉ đúng mấy ngày Tết là nhộn nhịp nhất, thì các cửa hàng bán chữ bằng đồng ở phố Nguyễn Thái Học đã nhộn nhịp từ giáp Tết và khách đông nhất vào dịp này. Những chữ được đặt từ làng đúc đồng Đại Bái và được trang trí trong những chiếc khung mạ vàng sáng choang. Có chữ Tâm khổ 50cm x 70 cm được đúc theo hình rồng uốn lượn rất công phu, giá tới 500.000 đồng. Theo chủ cửa hàng, Tâm hóa rồng mà lại.
Không đa dạng như chữ viết, chữ đúc ở đây chủ yếu là chữ Tâm, Phúc, Tài. Nhiều cửa hàng khung tranh ở phố này đã tạm dẹp bớt những khung tranh thường ngày để nhường chỗ cho khung chữ ngày Tết. Có lẽ do giá của chữ đúc đồng cao hơn so với chữ viết bằng bút lông, nên đối tượng mua nó thường là những người khá giả, hoặc được dùng để làm quà tặng có giá trị.
 |  |
| Tâm hóa rồng giá 500.000 đồng | Dẹp hết tranh cảnh để bày tranh chữ |
