Chóe: 'Bảo vật' của người Tây Nguyên

TPO - Đồng bào Tây Nguyên xem chóe như “báu vật”. Chóe hiện hữu trong mỗi nếp nhà của đồng bào Tây Nguyên. Chóe có mặt trong các dịp lễ hội. Chóe ấp ủ men say núi rừng cho rượu cần.
Chóe: 'Bảo vật' của người Tây Nguyên ảnh 1

Trong mỗi nếp nhà của đồng bào Tây Nguyên, chiếc chóe luôn hiện hữu. Theo các già làng, người Tây Nguyên không tự sản xuất chóe. Họ sở hữu chóe trong quá trình giao thương với người Chăm. Thậm chí, có người phải đổi nhiều trâu, bò, thậm chí cả voi để lấy những chiếc chóe quý hiếm.

Chóe: 'Bảo vật' của người Tây Nguyên ảnh 2

Chóe cổ, quý, giá trị được phân biệt bởi màu men, hoa văn, hình thù. Đặc biệt, đồng bào Tây Nguyên rất quý chóe “Mẹ bồng con”- loại chóe có kiểu dáng khá đặc biệt, trên vai thường được gắn 1 đến 2 hoặc 3 chóe con.

Chóe: 'Bảo vật' của người Tây Nguyên ảnh 3

Đối với đồng bào các dân tộc Tây Nguyên, chóe không chỉ là đồ đựng đắc dụng gắn liền với tập quán uống rượu cần, mà còn là tài sản tích lũy của gia đình, là thước đo về sự giàu có và uy lực, là lễ vật dùng trong các dịp cúng tế thần linh.

Chóe: 'Bảo vật' của người Tây Nguyên ảnh 4

Theo quan niệm của người Tây Nguyên, chóe “thiêng” là những chiếc chóe có vị thần đang trú ngụ. Vậy nên, khi mang chóe về đến nhà, họ thường chưa đưa chóe vào nhà ngay. Gia chủ phải làm lễ cúng rước thần linh nhập “hồn” cho chóe mới.

Chóe: 'Bảo vật' của người Tây Nguyên ảnh 5

Những chiếc chóe quý được đổi bằng nhiều trâu, bò thậm chí bằng voi. Do đó, nhà nào giàu có, uy quyền nhất buôn làng mới sở hữu được chóe quý. Chiếc chóe trở thành món đồ quý, được bà con giữ gìn, làm của để dành, làm của hồi môn, là vật nộp phạt khi vi phạm luật tục của cộng đồng và là tài sản chia cho người khuất núi.

Chóe: 'Bảo vật' của người Tây Nguyên ảnh 6

Thu hoạch xong mùa màng, bà con thường mang chóe ra ủ rượu cần. Theo kinh nghiệm của những người chuyên ủ rượu, chóe càng cổ rượu càng ngon vì ruột những chiếc chóe cổ không tráng men dễ dàng để cho men rượu bám và lên men.

Chóe: 'Bảo vật' của người Tây Nguyên ảnh 7

Ngày nay, chóe không còn là vật trao đổi hàng hóa như trước, nhưng nó vẫn chiếm vị trí quan trọng trong từng gia đình và cộng đồng của các tộc người Tây Nguyên. Bất cứ lễ hội nào của họ vẫn không thể thiếu vắng những chóe rượu cần.

Tin liên quan