Oreshnik (Cây phỉ), được Nga sử dụng trong cuộc tấn công vào Ukraine, là loại vũ khí có khả năng mang đầu đạn hạt nhân và chưa từng được công khai trước đây.
Các hệ thống phòng không không thể đánh chặn Oreshnik, loại tên lửa tấn công với tốc độ Mach 10, tương đương 2,5-3 km/giây, Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố.
Tên lửa siêu vượt âm bay với tốc độ ít nhất là Mach 5 (gấp năm lần tốc độ âm thanh) và có khả năng cơ động giữa chuyến bay, khiến loại vũ khí này khó bị theo dõi và đánh chặn hơn.
Trong trường hợp Nga vừa không kích Ukraine, tên lửa sử dụng đầu đạn thông thường, nhưng nó cũng có thể mang đầu đạn hạt nhân, theo các chuyên gia quân sự.
Theo truyền thông Ukraine, tên lửa được bắn từ bãi thử Kapustin Yar ở vùng Astrakhan, cách thành phố Dnipro của Ukraine khoảng 900 km.
Tổng thống Putin mô tả tên lửa này bằng cụm từ “tầm trung” trong tiếng Nga, nhưng các chuyên gia quân sự Nga cho rằng thuật ngữ tiếng Anh phù hợp là “tầm trung bình” (intermediate-range).
Tên lửa đạn đạo tầm trung (IRBM) có tầm bắn từ 1.000-5.500 km, thấp hơn một cấp so với tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM).
Chuyên gia quân sự Ilya Kramnik nói với báo Izvestia rằng tầm bắn của Oreshnik có thể đạt mức cao nhất của loại tên lửa tầm trung, khoảng 3.000-5.000 km.
“Dù sao đi nữa, chúng ta vừa chứng kiến lần sử dụng chiến đấu đầu tiên trong lịch sử của Nga đối với một tên lửa tầm trung”, Dmitry Kornev, biên tập viên trang web Military Russia, nói với Izvestia.
Tầm bắn của Oreshnik có nghĩa là “nó có thể đe dọa hầu như toàn bộ châu Âu”, nhưng không thể với tới Mỹ, chuyên gia vũ khí Pavel Podvig, giám đốc Dự án Lực lượng Hạt nhân Nga, nói với kênh Telegram Ostorozhno Novosti.
“Các hệ thống phòng không hiện đại… không thể đánh chặn tên lửa như vậy. Điều đó là không thể. Hiện tại không có phương tiện nào để chống lại loại vũ khí này”, Tổng thống Putin nói hôm 21/11.
Đầu đạn
Tên lửa Oreshnik có thể mang 3-6 đầu đạn, theo chuyên gia quân sự Viktor Baranets viết trên báo Komsomolskaya Pravda.
Igor Korotchenko, tổng biên tập tạp chí National Defence ở Mátxcơva, nói với hãng tin Nga TASS rằng, dựa trên video ghi lại cuộc tấn công, Oreshnik có các đầu đạn dẫn đường độc lập.
Năm 1987, Mỹ và Liên Xô ký một hiệp ước đồng ý từ bỏ hoàn toàn việc sử dụng các tên lửa có tầm bắn từ 500-5.500 km.
Cả Washington và Mátxcơva đều rút khỏi Hiệp ước Các lực lượng hạt nhân tầm trung (INF) vào năm 2019, với lý do cáo buộc lẫn nhau vi phạm.
Ông Putin hôm 21/11 tuyên bố Nga sẽ “xem xét việc triển khai thêm tên lửa tầm trung và tầm ngắn dựa trên hành động của Mỹ và các đồng minh của họ”.
Nguồn gốc
Bộ Quốc phòng Mỹ mô tả Oreshnik là một tên lửa thử nghiệm” dựa trên tên lửa đạn đạo xuyên lục địa RS-26 Rubezh của Nga.
Hiện có ít thông tin về Rubezh, một phiên bản cải tiến của tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Topol.
Hãng tin TASS trích dẫn một nguồn tin năm 2018 cho biết việc phát triển Rubezh đã bị đình chỉ trong chương trình vũ khí nhà nước đến năm 2027 để ưu tiên cho một hệ thống khác - Avangard.
Chuyên gia vũ khí Nga Yan Matveyev viết trên Telegram rằng Oreshnik có khả năng có hai giai đoạn và “khá đắt đỏ”, nặng và không được sản xuất hàng loạt.