Ngày 2/2, Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Ban tuyên bố đang tăng cường các biện pháp phòng chống Zika. Trong khi đó, Ấn Độ đã bắt đầu kiểm tra để tìm kiếm virus này trong dân số 1,3 tỷ dân của họ. Và không có gì ngạc nhiên nếu họ tìm thấy, vì Ấn Độ có lịch sử lâu đời về sự lây lan của Zika.
Zika, loại virus lây truyền qua muỗi, có liên hệ với bệnh đầu nhỏ ở trẻ và rối loạn miễn dịch hiếm gặp được gọi là hội chứng Guillain Barre. Các nhà khoa học nghiên cứu dịch Zika ở châu Mỹ nói rằng, vài triệu người chắc chắn đã nhiễm virus này. Zika cũng đã được phát hiện ở 23 nước trong khu vực và đang đe dọa tràn vào Mỹ.
Đến nay, châu Á vẫn được coi là không có Zika. Những mẫu nghiên cứu mà Viện Virus học quốc gia tại Pune (Ấn Độ) xét nghiệm đều cho kết quả âm tính. Nhưng Ấn Độ từng có Zika trước đây. Trước khi viện này được thành lập năm 1952, một nhóm nhà khoa học được giao nhiệm vụ tìm ra những bệnh nên được tập trung nghiên cứu. Họ đi khắp Ấn Độ để thu thập mẫu máu để xét nghiệm nhằm tìm ra danh sách 15 loại bệnh lây truyền qua côn trùng. Điều ngạc nhiên là họ đưa Zika vào danh sách này.
Virus Zika được cô lập lần đầu tiên từ khỉ sống ở rừng Zika tại Uganda năm 1947. Nhưng đến năm 1952 nó mới chính thức được mô tả là một loại virus riêng biệt. Các nhà khoa học tìm ra rằng, có một số lượng đáng kể người dân từng phơi nhiễm virus Zika ở Ấn Độ. 33 trong số 196 người được xét nghiệm đã có khả năng miễn dịch virus này. “Vì thế, có vẻ chắc chắn là Zika từng tấn công con người ở Ấn Độ”, các nhà khoa học kết luận trong bài báo xuất bản năm 1953. Điều đáng ngạc nhiên là kết luận này được đưa ra trước khi người đầu tiên được xác nhận chính thức nhiễm Zika ở Nigeria năm 1954. Theo một số chuyên gia, điều này cho thấy Zika từng lây lan rộng rãi trước khi nó bị cô lập ở người.
Nhóm nghiên cứu không thực sự quan ngại trước bằng chứng về việc Zika lây sang người. Zika chỉ được coi là gây phát ban và sốt nhẹ, không để lại biến chứng lâu dài nào đáng kể. Nhưng quan điểm đó đã thay đổi rất nhiều chỉ trong vài tháng qua, khi Zika được tin là nguyên nhân khiến não của trẻ trong bụng mẹ phát triển bất thường và bệnh tự miễn.
Ngay cả khi Ấn Độ chưa phát hiện Zika, tình trạng bệnh sốt xuất huyết và sốt chikungunya chứng tỏ virus gây dị tật ở trẻ này có thể lây lan rộng rãi. Cả ba loại bệnh này đều lây lan qua cùng loại muỗi Aedes aegypti.
Mỗi năm có khoảng 100 triệu trường hợp sốt xuất huyết, và trong đó có hàng triệu người thiệt mạng. Theo nhiều chuyên gia, ở đâu có sốt xuất huyết, ở đó dễ có Zika. GS Laura Rodrigues, công tác tại Viện Khoa học Brazil và Trường Vệ sinh dịch tễ và Y học nhiệt đới London, cho rằng, muỗi Aedes aegypti sẽ khiến Zika lây lan ở châu Á là nguy cơ hiện hữu.
Văn phòng của WHO ở châu Mỹ cho rằng, virus Zika sẽ tiếp tục lan rộng và có thể vươn tới tất cả các quốc gia và vùng lãnh thổ, nơi có muỗi Aedes. Giờ đây, vấn đề đặt ra là phải nỗ lực tìm hiểu cách thức hoạt động của virus này trong cơ thể con người nhằm tìm ra vắc-xin. Phải mất ít nhất 2 năm điều này mới trở thành hiện thực.
