Thủ tướng Campuchia Hun Sen và Đảng Nhân dân Campuchia (CPP) đã đề nghị Trung Quốc viện trợ khẩn cấp 300 triệu USD. Nhà lãnh đạo lâu đời nhất ở châu Á cũng muốn thấy kim ngạch thương mại song phương đạt mức 5 tỷ USD vào năm tới, cao hơn mức 4 tỷ USD năm 2015.
Thủ tướng Hun Sen cũng đề nghị ông Tập mở cửa thị trường Trung Quốc cho chuối của Campuchia, bên cạnh việc tăng gấp đôi lượng gạo nhập khẩu, từ mức 200.000 tấn hiện nay. Campuchia còn muốn có thêm nhiều kho thóc, máy xay và sấy lúa cần thiết để nước này đạt được các mục tiêu xuất khẩu.
Campuchia xuất khẩu hơn 538.000 tấn gạo vào năm ngoái, trong bối cảnh giá mặt hàng này sụt giảm. Giá gạo năm nay giảm tiếp, từ mức 250 USD/tấn vào tháng 8 xuống 193 USD/tấn hiện nay. Những diễn biến đó xảy ra sau khi kinh tế Trung Quốc bộc lộ nhiều dấu hiệu đi xuống, giá cả các mặt hàng cơ bản giảm đáng kể và nỗi lo sợ bong bóng ngành xây dựng sắp vỡ. Theo giới quan sát, những yếu tố đó gây áp lực lên Thủ tướng Hun Sen, khi ông đang phải bận tâm cuộc bầu cử năm sau cũng như tỷ lệ ủng hộ dành cho mình.
Theo GS Luke Hunt ở ĐH Pannasastra (Campuchia), Campuchia hy vọng sẽ ký được khoảng 28 thỏa thuận và văn bản hợp tác trong chuyến thăm lần này của ông Tập. Đứng đầu trong số những văn bản ấy có một thỏa thuận về giá mua hàng hóa và thỏa thuận về khoản vay mới. Vẫn chưa có con số cụ thể về khoản vay.
Theo số liệu của Viện Hợp tác và Hòa bình Campuchia, Trung Quốc đã đầu tư khoảng 10 tỷ USD vào Campuchia từ khi Bắc Kinh triển khai chính sách “vươn ra thế giới” năm 2001. Thêm 13 tỷ USD khác đã được cam kết. Tháng 7 vừa qua, Campuchia nhận được 600 triệu USD và lời cảm ơn từ ông Tập sau khi nước này gây sức ép để các thành viên ASEAN xuống nước trong tuyên bố về tranh chấp trên biển Đông sau cuộc gặp thượng đỉnh thường niên tại Lào.
Giới phân tích cũng cho rằng, Thủ tướng Hun Sen đang coi Trung Quốc như một hình mẫu cho một tương lai mà Campuchia xây dựng dựa trên viện trợ và đầu tư nước ngoài, trong khi ông khẳng định những khoản tiền đó không đi kèm sợi dây ràng buộc nào.
Một vành đai, Một con đường
An ninh được thắt chặt khi ông Tập đến Phnom Penh dịp này, với khoảng 7.000 quân nhân, nhân viên an ninh được triển khai. Truyền thông nhà nước Trung Quốc đưa tin, ông Tập có chuyến thăm cấp nhà nước đầu tiên đến Campuchia từ ngày 13 tới 14/10. Nhân dịp này, ông Tập sẽ chứng kiến lễ ký kết các thỏa thuận song phương nhằm tăng cường hợp tác giữa hai nước trong lĩnh vực thương mại, đầu tư và du lịch.
Trước chuyến thăm, Đại sứ Trung Quốc tại Campuchia Xiong Bo nói với Đài truyền hình Trung Quốc CCTV rằng, chuyến thăm của ông Tập sẽ là “cột mốc mới” và “mở ra một kỷ nguyên mới để hai nước thúc đẩy quan hệ đối tác chiến lược toàn diện”. Đại sứ Xiong cho rằng, đặc điểm nổi bật nhất trong quan hệ Trung Quốc - Campuchia là “quan hệ hữu nghị truyền thống”.
Tính đến tháng 6, đầu tư trực tiếp của Trung Quốc vào Campuchia là hơn 12 tỷ USD. Hai bên đang tăng tốc để tích hợp sáng kiến “Một vành đai, Một con đường” của Trung Quốc với Chiến lược Tứ giác của Campuchia. Để phát triển kinh tế, trong Chiến lược Tứ giác, Chính phủ Campuchia đề ra 4 nhiệm vụ, gồm: phát triển nông nghiệp; khôi phục, phát triển hạ tầng cơ sở; tăng cường khu vực cá thể nhằm thu hút đầu tư, tạo việc làm; phát triển nguồn nhân lực.
