Trước ngày đội tuyển lên đường đi Phuket (Thái Lan), HLV Calisto trông già đi nhiều, tóc ngày càng bạc. Hình ảnh mệt mỏi của ông thật khác xa với “nụ cười Calisto” quen thuộc khi còn làm việc ở đội bóng Đồng Tâm Long An (ĐTLA).
Có vẻ như khi tiếp nhận trở lại chiếc ghế HLV trưởng của đội tuyển hồi tháng sáu, ông Calisto đã không mường tượng hết những khó khăn và áp lực nặng nề phải gánh chịu hiện tại. Thú thật có lúc chúng tôi đã nghĩ ông sẽ không chịu đựng được và phải chấp nhận bỏ cuộc...
Những ngày đen tối
Cuộc ra mắt chính thức đầu tiên của đội tuyển VN dưới thời Calisto là tại Cúp bóng đá quốc tế TP.HCM hồi đầu tháng mười - chừng bốn tháng sau khi ông Calisto nắm quyền dẫn dắt đội bóng. Giải đấu này không quy tụ nhiều đội bóng mạnh (ba vị khách mời là tuyển Sinh Viên Hàn Quốc, đội tuyển Myanmar và tuyển Turkmenistan), nhưng dân chúng ai nấy cũng tò mò muốn biết “chân cẳng” đội tuyển ra sao dưới thời Calisto.
Nhưng mọi sự chờ đợi, háo hức vội tan biến khi đội tuyển mở màn giải với trận thua Myanmar 2-3, trận đấu mà hàng phòng ngự VN bộc lộ khá nhiều sai lầm.
Đến trận thứ hai gặp tuyển Sinh Viên Hàn Quốc, hàng thủ VN chơi tốt hơn nhưng hàng công dứt điểm quá tệ. Các cầu thủ đã thực hiện vô số tình huống xử lý bóng hết sức ngớ ngẩn, mà nếu xử lý tốt hơn mọi chuyện có thể đã khác. Kết quả VN thua 0-1.
Sự bực tức của người hâm mộ dâng lên tới đỉnh điểm sau trận cuối cùng của giải VN thua Turkmenistan 2-3. CĐV thật sự “nổi khùng” vì vô số sai lầm ở hàng phòng ngự, đáng chê trách nhất là hai sai lầm ngớ ngẩn, cẩu thả của thủ thành Santos ở những phút cuối trận.
| Đội tuyển dựa vào sức mạnh tập thể Khả năng ghi bàn của tuyển VN cũng không lệ thuộc vào bất cứ cá nhân nào. Tính đến hết giải, tuyển VN ghi được 11 bàn sau bảy trận. Bàn thắng dàn đều cho cả ba tuyến với các tên tuổi như Công Vinh, Thanh Bình, Quang Hải, Việt Thắng, Thành Lương, Vũ Phong và Quang Thanh... |
Đêm VN thua trận, HLV Calisto gần như thức trắng. Ông giở hết tài liệu, sổ tay ghi chép để đánh giá lại toàn bộ diễn biến giải đấu, cái được và chưa được của đội tuyển. Ông cũng cẩn trọng xem xét phong độ từng cầu thủ, điểm mạnh và những điểm yếu mà họ cần cải thiện...
Mệt mỏi sau một đêm thức trắng, sáng 6-10 ông Calisto lại “điên đầu” với vô số bài báo chỉ trích cá nhân ông và đội tuyển. Có những bài báo chê đội tuyển thậm tệ, thậm chí còn đề cập tới năng lực của ông.
“Ngoài sân” đã như vậy, nội bộ đội bóng cũng đã xuất hiện những dấu hiệu không hay. Thủ thành Santos lấy lý do vợ sắp sinh đã gửi email cho ông với nội dung muốn chia tay với đội bóng để dành thời gian lo cho vợ. Lúc ấy theo nhận định của HLV Calisto là Santos không chịu được áp lực quá nặng nề của người hâm mộ và giới truyền thông nên xin rút lui. Tình hình càng thêm rối ren khi nội bộ đội bóng xuất hiện cầu thủ chống đối bằng những hành vi thiếu tích cực khi thi đấu và tập luyện.
Hơn một tuần sau, đội tuyển VN gặp Singapore trên sân Mỹ Đình. Đây chỉ là một trận giao hữu, nhưng trước sức ép quá lớn từ nhiều phía, HLV Calisto hiểu cá nhân ông và đội tuyển sẽ lại bị “làm thịt” nếu thủng lưới. Trận đấu hòa 0-0 và ông Calisto tạm yên tâm vì hàng phòng ngự đã chơi khá tốt, đúng ý đồ của ban huấn luyện.
Nhưng báo chí vẫn không chịu “buông tha” ông Calisto. Rất nhiều bài báo phân tích mổ xẻ về nguyên nhân đội tuyển không biết thắng dưới thời Calisto. Có những bài nhận định với tình hình này, đội tuyển khó có thể vượt qua vòng bảng Suzuki Cup.
Thậm chí có phóng viên đã hỏi chủ tịch VFF Nguyễn Trọng Hỷ về khả năng tìm người thay ông Calisto dẫn dắt đội tuyển dự AFF Suzuki Cup nếu đội bóng không thi đấu thành công ở T&T Cup - giải giao hữu cuối cùng trước khi thầy trò Calisto lên đường.
Ngày 30-10, đội tuyển đá trận mở màn T&T Cup gặp CHDCND Triều Tiên. Kết quả hòa 0-0 và nhìn chung “cỗ máy” VN vẫn không vận hành khởi sắc mấy so với trận hòa Singapore 0-0 trước đó dù CHDCND Triều Tiên chơi dưới sức mình. Suốt từ đó đến cuối tháng mười một, ông Calisto và đội tuyển luôn là mục tiêu công kích của giới truyền thông vì đội tuyển vẫn chưa biết thắng. Tổng cộng tính đến trận giao hữu cuối cùng gặp Singapore vào ngày 26-11, đội VN dưới thời Calisto đã có 900 phút chưa thắng.
Với bảng thành tích nghèo nàn như thế thì có mấy ai dám tin vào thành công của đội bóng! Và ngày lên đường sang Phuket, tinh thần thầy trò Calisto thật trĩu nặng.
 |
| Vui mừng cùng học trò sau một trận thắng ở AFF Suzuki Cup -Ảnh: S.H. |
“Phù thủy” và hành trình kỳ lạ
Cái tên Calisto chỉ bắt đầu được mọi người gọi một cách trìu mến khi đội tuyển giành quyền lần đầu tiên sau mười năm chơi trận chung kết bóng đá Đông Nam Á bằng trận hạ Singapore 1-0 ở lượt về bán kết ngay trên sân khách. Rồi cả nước đã cùng ào ra đường ăn mừng khi đội tuyển vượt qua Thái Lan sau hai trận chung kết lượt đi và về để đăng quang AFF Suzuki Cup xứng đáng trên sân nhà.
| Họ đã nói về HLV Calisto * Ông Võ Quốc Thắng (chủ tịch ĐTLA): “Trên bước đường làm bóng đá chuyên nghiệp, ĐTLA thật may mắn khi gặp được một HLV giàu tâm huyết, yêu nghề, có trình độ và năng lực chuyên môn lẫn sự nhẫn nại đến khó ngờ”. *Tiền đạo Lê Công Vinh: “Ở đội tuyển VN, tôi cảm nhận HLV Calisto thật sự là người cha tinh thần của tôi cũng như của các đồng nghiệp. Thầy luôn lắng nghe hay tìm hiểu tâm tư tình cảm của các học trò. Nhờ thầy mà tôi đã đứng dậy và vượt qua được khúc quanh đầy sóng gió của cuộc đời trong năm 2008”. * Đội phó Tài Em: “Có lẽ tôi sẽ mãi mãi là một cầu thủ vô danh nếu không có được sự may mắn làm việc với vị HLV giàu lòng nhân ái, luôn tha thiết với nghề như thầy Calisto. Để có được một Tài Em của ngày hôm nay, công đầu tiên thuộc về thầy, tôi mãi mãi nhớ đến ông”. |
Có người gọi hành trình của đội tuyển đến chức vô địch AFF Suzuki Cup là “hành trình kỳ lạ” vì một đội tuyển không hề biết đến chiến thắng ở 10 trận trước giải đã leo lên đến đỉnh phù vân một cách thuyết phục. Tại sao? Câu trả lời là nhờ tài dụng nhân và cầm quân của ông Calisto. Tính đến hết trận chung kết lượt đi, đội tuyển VN đã chơi sáu trận ở AFF Suzuki Cup.
Trong sáu trận ấy, HLV Calisto đã làm ngạc nhiên giới chuyên môn khi liên tục xáo trộn đội hình! Ông đã sử dụng tới 19/22 tuyển thủ hiện có, trừ ba người chưa từng được ra sân phút nào là trung vệ Phan Thanh Giang cùng hai thủ môn dự bị Đức Cường và Quang Huy. Chỉ có ba cầu thủ luôn chơi trọn 90 phút tất cả các trận đấu là trung vệ Như Thành, hậu vệ trái Quang Thanh cùng thủ môn Hồng Sơn.
Tài dụng nhân của HLV Calisto được thể hiện rõ qua những gương mặt mà ông lựa chọn cho Suzuki Cup. Có người từng bị HLV trưởng tiền nhiệm nghi ngờ về năng lực, chê bai về sự bất lợi thể hình nên thẳng tay gạt khỏi danh sách tuyển chọn.
Qua cách nhìn chuyên nghiệp của mình, HLV Calisto đã tự tay điền tên, huấn luyện và mang họ đến Suzuki Cup. Đó là Việt Thắng, Quang Cường, Quang Hải, Thành Lương, Phước Tứ, Minh Châu. Cả sáu gương mặt nói trên đều đáp ứng được lòng kỳ vọng của ông Calisto. Thậm chí có người còn tỏa sáng đến bất ngờ, chẳng hạn Thành Lương, Minh Châu, Phước Tứ, Quang Hải.
Nhưng điều làm mọi người bất ngờ nhất là nhiều cầu thủ luôn chơi thành công khi được xếp đá “trái kèo”, chẳng hạn Tấn Tài từ phải sang trái, Vũ Phong từ trái qua phải, Thành Lương chơi tốt cả hai cánh. Việc sử dụng người đúng thời điểm của ông Calisto cũng mang đến hiệu quả tối đa cho đội bóng.
Chẳng hạn như Thành Lương chơi cực tốt ở vòng bảng, nhưng đến bán kết anh đã phải ngồi dự bị vì ông Calisto nhận thấy thể lực của Lương có dấu hiệu sa sút. Hay trường hợp của thủ quân Minh Phương. Được xem là học trò cưng của ông Calisto ở đội ĐTLA, rất nhiều người nghĩ Minh Phương luôn có sẵn một suất ở đội hình chính. Nhưng sau trận thua Thái Lan 0-2, Minh Phương luôn thường trực ở… ghế dự bị để nhường chỗ cho Trường Giang và sau này là Minh Châu. Tại sao? Ông Calisto giải thích: “Minh Phương là mẫu cầu thủ nghiêng về kỹ thuật. Còn Minh Châu thiên về sức mạnh, đá rắn, không ngại va chạm. Lối đá của Minh Châu là sự bổ sung hợp lý khi anh đứng bên cạnh Tài Em”. Cách giải thích của ông Calisto cho thấy quyền lợi và uy tín của đội tuyển luôn được ông đặt cao hơn tình cảm cá nhân.
Ở ông Calisto, người ta còn tìm thấy phẩm chất đáng quý là ông luôn có một niềm tin mạnh mẽ vào chính mình và cầu thủ. Khi đội tuyển thua thê thảm ở những giải giao hữu, ông vẫn nói với chúng tôi là tìm thấy ở đội bóng tiềm năng rất lớn. Và trước ngày lên đường dù gánh chịu sức ép nặng nề nhưng ông vẫn lạc quan tuyên bố đội tuyển sẽ thành công.
Nhờ có niềm tin mạnh mẽ nên việc dùng quân của ông thầy người Bồ làm ngỡ ngàng nhiều người. Chẳng hạn như trường hợp của thủ thành Hồng Sơn. Anh mắc lỗi nghiêm trọng, biếu không cho Thái Lan bàn thắng thứ hai hôm khai mạc giải, nhưng vẫn được tin dùng ở các trận tiếp theo. Hay Công Vinh bị báo chí chỉ trích khá nhiều vì không ghi bàn, ông Calisto cũng buộc phải thay anh trong trận gặp Lào vì chơi mờ nhạt, nhưng anh vẫn tiếp tục được HLV Calisto tin dùng và tỏa sáng ở những thời điểm tối quan trọng.
49 năm, bóng đá VN mới trở lại vị trí số 1 Đông Nam Á. Nhắc đến chiến tích này, người ta phải nhắc đến “phù thủy” Calisto - con người sẽ có chỗ đứng vững chắc trong trái tim của CĐV VN.
Theo Duy Bình - Sỹ Huyên
Tuổi Trẻ
